علوم و فنون منابع طبیعی
سال:1391 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنوع جغرافیایی بر صفات مورفولوژیک و آناتومیک برگ راش شرقی  (Fagus oreintalis Lipsky)در استان گیلان صورت گرفت. بدین منظور پنج حوزه جنگل داری شامل آستارا (حوزه شماره 1)، اسالم (حوزه شماره 7)، فومن (حوزه شماره 14)، چره (حوزه شماره 20)و شن رود (حوزه شماره 24) انتخاب شدند. در بخش میان بند حوزه های مورد مطالعه نمونه های برگ از بخش میانی تاج 40 درخت سالم (با قطر برابر سینه بین 30-50 سانتی متر) جمع آوری شدند (از چهار جهت هر درخت). پس از جمع آوری برگ ها، 8 صفت مورفولوژیک سطح برگ، طول برگ، عرض برگ، طول دمبرگ، وزن برگ در واحد سطح، فاصله رگبرگ های اصلی، ضخامت برگ‏، تراکم برگ و همچنین 2 صفت آناتومیک برگ شامل طول دهانه روزنه و تعداد روزنه در واحد سطح مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتاج این تحقیق نشان داد که همه صفات مورد مطالعه به غیر از طول دمبرگ دارای اختلاف آماری معنی داری در سطح 5 درصد می باشد. در نهایت برای رسته بندی از روش تجزیه خوشه ای (نرم افزار (SPSS استفاده شد که بر این اساس، حوزه های مورد مطالعه به سه دسته: 1- فومن 2- اسالم و آستارا و 3- شن رود و چره تقسیم بندی شدند. همچنین با توجه به معنی داری همبستگی بین صفات مورد مطالعه با عرض جغرافیایی و فاکتورهای ادافیکی در سطح 5 درصد می توان نتیجه گیری کرد که تنوع جغرافیایی عامل اصلی به وجود آمدن تفاوت ها و در نهایت گروه های مذکور است.

به منظور بررسی اثر شدت نور نسبی بر تغییرات پوشش علفی، 13 روشنه ناشی از خشکه دارهای راش با مساحت های کمتر از 200 تا 1000 مترمربع، در پارسل 139 سری یک طرح جنگلداری لنگا واقع در حوزه آبخیز 36 استان مازندران مورد بررسی قرار گرفتند. پوشش علفی در 65 قطعه نمونه (در داخل هر روشنه، پنج قطعه نمونه 2×2 متر) برداشت و شناسایی گردید. جهت بررسی تنوع گونه های علفی و ارتباط آن با نور وارد شده به کف جنگل، نسبت به عکس برداری با دوربین مجهز به عدسی چشم ماهی در مرکز کلیه پلاتهای داخل 9 روشنه انتخابی (بر حسب مساحت روشنه) از میان 13 روشنه اقدام گردید. مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که بین درجات مختلف پوسیدگی خشکه دار راش از لحاظ تعداد انواع و شاخص های تنوع اختلاف آماری معنی داری وجود ندارد در حالی که مشاهده شد با افزایش میزان شدت نورنسبی در اثر افزایش اندازه روشنه، تعداد گونه های علفی، تعداد افراد و شاخص تنوع شانون گونه های لایه علفی افزایش نشان می دهد.

بلوط از مهمترین گونه های درختی در جنگل های زاگرس بوده که زادآوری طبیعی آن به ویژه در سال های اخیر دچار اختلال شده است. هدف این مطالعه بررسی زادآوری بلوط در رابطه با عوامل محیطی در قسمتی از منطقه حفاظت شده قلارنگ در شمال استان ایلام به مساحت تقریبی 100 هکتار بود. برای بررسی پوشش گیاهی، روش آماربرداری به صورت تصادفی- سیستماتیک با ابعاد شبکه 100×200 و مساحت قطعه نمونه 20×20 متر انتخاب شدند. در مجموع 50 قطعه نمونه برداشت شد. برای آنالیز داده ها از روش های آماری چندمتغیره TWINSPAN و CCA استفاده شد. با استفاده از آنالیز های چندمتغیره 5 گروه گونه اکولوژیک در منطقه مورد مطالعه تفکیک شد. نتایج مربوط به زادآوری نشان داد که از نظر زادآوری دانه زاد و شاخه زاد بلوط بین گروه های اکولوژیک اختلاف معنی داری وجود دارد. زادآوری دانه زاد بلوط با عواملی چون ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه، ماده آلی، ازت کل و درصد رطوبت اشباع و زادآوری شاخه زاد آن با عواملی چون وزن مخصوص ظاهری و جهت دامنه همبستگی مثبت داشتند. همچنین نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه اثر معنی داری روی زادآوری بلوط داشته اند. ارتفاع بالاتر از 2000 متر و دامنه شمالی بیشترین زادآوری دانه زاد بلوط را داشتند، درحالی که زادآوری شاخه زاد بلوط در ارتفاع کمتر از 1500 متر و دامنه جنوبی بیشتر بود.

با نگرشی بر لزوم جلوگیری از روند رو به رشد آلودگی های شهر تهران، این تحقیق با هدف تعیین گونه های مناسب جنگلکاری در حاشیه این شهر انجام شد. باتوجه به این که منطقه مورد مطالعه، حوضه آبخیز درکه- ولنجک واقع در شهرستان شمیران و از مناطق استپی کوهستانی غیر جنگلی ایران می باشد، ابتدا مکان گزینی مناطق مناسب برای جنگلکاری با استفاده از مطالعات خصوصیات اکولوژیکی منطقه، تلفیق و تجزیه و تحلیل داده ها در محیط GIS و ارزیابی به روش ارزیابی چندمعیاره انجام گردید. سپس وضعیت فعلی و موجود پوشش گیاهی منطقه با استفاده از پیمایش زمینی، برداشت نمونه و مکان یابی واحدهای قابل توسعه به منظور جنگلکاری و شناسایی تمامی گونه های درختی و درختچه ای بومی و غیربومی منطقه انجام گردید. از طرف دیگر لیست گونه های مناسب دامنه جنوبی البرز با استفاده از مطالعات منطقه ای و کتابخانه ای تهیه گردید. در مرحله آخر خصوصیات اکولوژیکی واحدهای قابل توسعه جنگل با خصوصیات گونه های مناسب و موجود منطقه تطبیق داده شده و در نهایت گونه های مناسب برای هر واحد پیشنهاد شدند. نتایج نشان داد که از 3242 هکتار منطقه تنها 740 هکتار فاقد محدودیت مطلق به منظور توسعه جنگل بوده، که از این میزان نیز 257 هکتار توان مناسب تری نسبت به مناطق دیگر داشته و قابل توسعه جنگل می باشد. به منظور جنگلکاری، درختان سوزنی برگ و پهن برگ بومی منطقه شامل ارس، داغداغان، بادام کوهی، تنگرس و زرشک که به دلیل بومی بودنشان با اصول جنگلکاری موفق همگام هستند، پیشنهاد شدند. گونه های غیربومی پیشنهادی شامل سرو نقره ای و اقاقیا بودند.

بهره وری و چگونگی افزایش بهره وری به طور سیستماتیک و در چارچوب مباحث علمی از سالیان دور مورد توجه اندیشمندان بوده است. به طوری که سازمان بین المللی کار بهره وری را عبارت از نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید (زمین، سرمایه، نیروی کار و مدیریت) تعریف می کند. نسبت تولید به هر کدام از این عوامل معیاری برای سنجش بهره وری محسوب می شود. در این تحقیق بهره وری کل و بهره وری جزیی عوامل تولید در کارخانه تخته خرده چوب اسالم با استفاده از روش شاخص و طی سال های 1383 تا 1388 اندازه گیری شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با فرض نمودن سال 1383 به عنوان سال مبنا، بهره وری کل این کارخانه تا سال 1385 روندی کاهشی داشت اما از سال 1386 تا 1388 روندی افزایشی داشته است و در سال 1388 به حداکثر مقدار خود رسید. ضمن آن ازطریق آزمون های ضریب-همبستگی رگرسیون رابطه بین عوامل تولید و بهره وری کل در این واحد مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد مولفه های موثر بر بهره وری کل این کارخانه عبارتند از بهره وری مواد، بهره وری زمان و بهره وری کارکنان.

هدف از این مطالعه بررسی اثر ماده معدنی تالک بر برخی ویژگی های مقاومتی چندسازه هیبریدی ساخته شده از پلی پروپیلن/ آرد چوب بود. در ساخت چند سازه ها از سه نسبت 40، 50 و 60 درصد وزنی آرد چوب با پلی پروپیلن استفاده شد و تالک نیز در دو نسبت 10 و  Phc 15به ماتریس اضافه گردید و MAPP نیز به میزان  Phc 3در تمام آزمایشات ثابت در نظر گرفته شد. ابتدا مواد به وسیله دستگاه گرانول ساز تبدیل به گرانول شده سپس به کمک دستگاه آسیاب خرد و پس از آن وارد دستگاه تزریق شدند تا نمونه های لازم برای اندازه گیریی ویژگی های مکانیکی ساخته شود. نمونه های تولی شده مطابق با استانداردهایASTM ، مورد آزمون های مکانیکی کشش، خمش و ضربه قرار گرفتند. سپس نتایج مورد تجزیه و تحلیل آماری واقع شدند. نتایج نشان دادند که استفاده از تالک در چندسازه پلی پروپیلن/ آرد چوب سبب افزایش مدول الاستیسته کششی، مقاومت خمشی، مقاومت به ضربه و ازدیاد طول تا پارگی می شود، اما مقاومت کششی را کاهش می دهد. در ضمن افزودن ماده تالک و آرد چوب به ماده زمینه ای پلیمری سبب هم افزایی مدول الاستیسیته خمشی گردید.

گیاه توتون از جمله گیاهان غیرچوبی است که پس از مصرف برگ آن در صنایع دخانیات، پسماند ساقه آن را می توان در صنایع تولید کاغذ و فرآورده های چند سازه چوبی مورد استفاده قرار داد. اما استفاده بهینه از این ماده بیولوژیک غیرچوبی مستلزم شناخت ویژگی های آناتومیک، مورفولوژیک و ترکیبات شیمیایی آن می باشد. از ساقه های گیاه توتون واریته پی وی اچ 19 که به طور نسبتا وسیعی در مزارع استان گیلان کشت می شود به طور تصادفی نمونه برداری و خصوصیات آناتومیکی در سه مقطع مماسی، عرضی و شعاعی و همچنین ویژگی های مورفولوژیک شامل طول و ضخامت فیبر و ضرایب بیومتری اشتقاق یافته از آن (شاخص درهم رفتگی، شاخص رونکل و ضریب انعطاف پذیری) در سه ارتفاع (5%، 50% و 75%) و همچنین ترکیبات شیمیایی آن از قبیل مقدار سلولز، لیگنین، خاکستر، آلفا سلولز، همی سلولز و غیره آن مطابق با استانداردهای مربوطه با پوست و بدون پوست مورد بررسی و نتایج آن از طریق طرح آماری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ویژگی های آناتومیک ساقه گیاه توتون که از قبیل نحوه پراکنش آوندها، فیبرها و پهنا و ارتفاع پره چوبی بسیار به پهن برگان شبیه بوده و مقادیر ترکیبات شیمیایی آن در محدوده گیاهان چوبی می باشد. اما رابطه شاخص درهم رفتگی (نسبت طول به قطر الیاف) در الیاف ساقه گیاه توتون از بسیاری از الیاف زراعی و پهن برگان کمتر بوده و در نتیجه پیش بینی می شود که کاغذ تولیدی آن از مقاومت به پارگی چندان مطلوبی برخوردار نباشد ولی رابطه شاخص رونکل (نسبت دو برابر ضخامت دیواره به قطر الیاف) آن نزدیک به محدوده پهن برگان و بسیاری از گیاهان غیرچوبی بوده و در نتیجه انتظار می رود کاغذ تولیدی از مقاومت به کشش، ترکیدگی و تاخوردگی قابل قبولی برخوردار باشد.

در این مطالعه روشی برای ساخت الیاف کربوکسی متیل دار شده از کاغذهای باطله ارایه شده و ساختار شیمیایی محصول حاصل با استفاده از فنون طیف سنجی فروسرخ (FT-IR) و تفرق اشعه ایکس (XRD) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور برای ساخت کربوکسی متیل سلولز از ایزوپروپانول، محلول سدیم هیدروکسید و مونوکلرواستیک اسید استفاده شد و برای خالص سازی محصول تولیدشده، محلول متانول و آب با نسبت 70 به 30 مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله آخر و از محصولات تولیدشده، اسیدیته 2 نمونه به وسیله استیک اسید خنثی شده و 2 نمونه نیز بدون خنثی-سازی اسیدیته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از طیف سنجی های FT-IR و XRD نشان داد که در محصول حاصل، گروه های متیل و کربوکسیل افزایش یافته و سلولز الیاف کربوکسی متیل دار شده و شاخص کریستالینیته کاهش یافته است.