رشد فناوری
سال:1384 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

برگزای میزگردهای تخصصی و تنظیم و انتشار مباحث مطرح شده در آنها فصلی است که از شماره گذشته فصلنامه «رشد فناوری» آغاز شده است. در این میزگردها که با عناوین نو در حوزه دانش و فناوری برگزار می گردد، درباره موضوعات و زمینه های مرتبط با مراکز رشد و پارک های علم و فناوری بحث و گفتگو می شود. همان گونه که در شماره گذشته، این بخش به فرصت ها و چالش های توسعه مراکز رشد اختصاص داشت، در این شماره بر آن شدیم موضوع «مدیریت دانش»، فرصت ها و چالش های آن را در ارتباط با سازمان های دانش بنیان و چگونگی تعامل آنها را با مراکز رشد در چنین میزگردی بررسی کنیم. 

مراکز رشد به عنوان مدلی از تسهیلات برای تازه کاران، اخیرا توجه فزاینده ای را به خود جلب کرده است. سرمایه گذاران مخاطره پذیر، مراکز رشد را وسیله ای برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه گذاری پر مخاطره می دانند و کارآفرینان شرکتهای آینده برای کسب حمایت در راه اندازی، به این مراکز روی می آورند. مراکز رشد در هر دو عرصه مدیریت ریسک سرمایه گذاری و مدیریت ریسک کارآفرینی، با چالش رو به رو می شوند. در این چند سال گذشته بیش از هزار مرکز رشد تاسیس شده است که موضوع اغلب آنها به فعالیت های اقتصادی در مناطق ارتباط دارد. اما انواع تازه ای از مراکز رشد در حال پیدایش و شکل گیری است؛ این مراکز رشد اهداف راهبردی متفاوتی را دنبال می کنند، شایستگی ها و مهارت های متفاوتی را دنبال می کنند، شایستگی ها و مهارت های متفاوتی را به کار می گیرند و خدمات خود را به بازارهای متفاوتی ارایه می کنند. در نتیجه این مراکز درک جدیدی از منابع مزیت رقابتی خود و مدل های فعالیت اقتصادی ارایه کرده اند. مقاله حاضر با تکیه بر 41 مصاجبه با مدیرات مراکز رشد و تحقیق و توسعه پنج نوع از مرکز رشد مدیران را متمایز کرده است: مرکز رشد دانشگاهی، مرکز رشد مستقل تجاری، مرکز رشد فعالیت های اقتصادی منطقه ای، مرکز رشد درون شرکتی و مرکز رشد مجازی. ما یک مدل به نام مرکز رشد فعالیت های اقتصادی را تشریح می کنیم که با در نظر گرفتن تفاوت دیدگاه های مشتریان و سایر ذینفعان اصلی، این مدل تعدیل شده است. نتیجه گیری ما آن است که صرف نظر از این که مرکز رشد سودآوری را هدف خود قرار داده باشد یا خیر باید به صورت یک شرکت تجاری اداره شود. همچین ما استنباط های مربوط به مدیریت عملیاتی و راهبرد مراکز رشد و نیز ملاحظات استراتژیک و خط مشی برای دانشگاه ها، سرمایه گذاران مخاطره پذیر، شهرداری ها، بنگاه ها و سایر موسسات موجود مراکز رشد را خلاصه کرده ایم.

بهره گیری از روشها، فرآیندها و سازوکارها در چارچوب رویکرد و استراتژی های تولید، حفظ و احیای دانش در دانشگاه های پر سابقه و پیشکسوت کشور نه تنها موجب تقویت ذخایر فکری، علمی و تجربی اعضای هیات علمی و کارکنان آن مراکز می شود، بلکه الگوی مناسبی برای مراکز دانشگاهی نوپا و جوان برای برخورداری از کاربست های تولید و ذخیره سازی دانش، دریافت دانش تولید شده و موجود از صنایع و سایر دانشگاه ها می شود. توجه به این جنبه های مدیریت دانش، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی را به عنوان سرچشمه های تولید، خلق و بازپروری دانش در کشور مطرح می کند.در این مقاله با تشریح ضرورت ها و تبیین انواع مخازن دانش، رویکردهای غنی سازی دانش و انتقال آن بررسی می شود، سپس استراتژی های توسعه دانش آفرینی در چارچوب قابلیت های سازمانی دانشگاه ها و اندیشه گرایی سیستمی در دستیابی به بالندگی و یادگیری سازمانی مراکز آموزش عالی بررسی و تحلیل می شوند.از راهکارهای حفظ و انتقال دانش نیروهای پر سابقه دانشگاهی که در مرحله بازنشستگی قرار گرفته اند به نیروهای جوان و پرتحرک توجه به رویکرد و نظریه پردازی در کنار ارایه مدل های عملیاتی چگونگی دانش آفرینی دانشگاه ها در نیل به توسعه پایدار ملی ضرورتی بنیادی است.برای ایجاد و هدایت وظیفه ای جدید به نام "مدیریت دانش آفرینی در دانشگاه ها" باید نقش دانشگاه های جامع و پیشکسوت با سطح بالای استانداردهای پژوهشی و آموزشی در تولید و انتقال علم را در دانش آفرینی به گونه ای نوشت که سایر دانشگاه ها بتوانند بخشی از نقش آموزشی این دانشگاه ها را انجام دهند؛ تا دانشگاه های مزبور با پذیرش وظیفه جدید مدیریت دانش آفرینی، توازنی پایدار میان رهبری وظایف تولید علم، دانش آفرینی انتقال علم و دانش و پرورش نیروی انسانی متخصص و متعهد برقرار کنند. از این نظر، نخستین رویکرد، فرهنگ سازی و تغییر بخشی از فرهنگ فعلی دانشگاه ها برای دستیابی به دانش آفرینی پایدار است. فرهنگ دانشگاه ها باید نشانگر دانش آفرینی باشد و دانش را نوعی دارایی سرمایه ای به شمار آورد. ایجاد نگرش مثبت به پرورش دانش و نظام مند کردن آن، علاقه مندی به تسهیم دانش با دیگران از رویکردهای بعدی موثر در پایداری دانش آفرینی است.در بستر تدوین برنامه های بلندمدت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور باید میان فرهنگ دانشگاه ها و طرح های مدیریت دانش تعامل تضاعفی به وجود آورد. اگر نتوان طرح های توسعه ای مدیریت دانش را با فرهنگ سازمانی دانشگاه ها متناظر نمود. مدیریت دانش در سطح کلان امکان رشد متوازن و پایدار پیدا نمی کند.به هر حال، دانشگاها باید در فرآیند دانش آفرینی پایدار ملی، زیربنای سازمانی مناسبی برای مدیریت دانش به وجود آورند. این زیربنا، استقرار مجموعه ای از وظایف، ساختارهای سازمانی و مهرت های و رفتارهایی برای استفاده از تک تک طرح های توسعه ای صنعتی و پژوهشی را امکان پذیر می سازد. پس از تدوین هدف هاف راهبردها و سیاست های کلان در برنامه های عمرانی کشور و در سطح خرد، مدیران ارشد دانشکده ها و دانشگاه ها بایدبه حمایت شدید از طرح های دانش گرا بپردازند. این دیران باید همواره با القای پیام های مبنی بر حیاتی بودن مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در فضای سازمانی دانشگاه ها همت گمارند. طرح های دانش گرا علاوه بر تعامل با اهداف راهبردی دانشگاه ها و صنعت باید با عوامل انگیزشی درازمدت اعضای هیات علمی نیز در پیوند باشند.این مقاله از مدلی که در شکل (1) ارایه شده برای تبین نقش دانش آفرینی دانشگاه ها در توسعه پایدار بهره می گیرد.

در محیط کسب و کار امروزی، فناوری اطلاعات به عنوان یک فناوری نوین، نقشی کلیدی ایفا می کند. از یک سو به دلیل همین نقش کلیدی و نیز وجود منابع بسیار گسترده و از سوی دیگر تغییرات بسیار سریع فناوری و محیط کسب و کار، سازمان های استفاده کننده از این فناوری با سطح بالایی از مخاطرات مواجه می گردند، که این امر لزوم استفاده از مدیریت ریسک موثر و همه جانبه در حوزه ی فناوری اطلاعات را آشکار می سازد. در این مقاله سعی شده است، تا با بررسی ماهیت فناوری اطلاعات و مخاطرات مرتبط با آن، چارچوب مناسبی برای مدیریت ریسک در حوزه فناوری اطلاعات معرفی و همچنین کاربرد فناوری اطلاعات به عنوان ابرازی سودمند در زمینه مدیریت ریسک بررسی گردد.

دومین همایش پارک ها و مراکز رشد و پارک های علم و فناوری ایران از یازدهم تا سیزدهم اسفندماه به میزبانی پارک علم و فناوری خراسان در مشهد مقدس برگزار شد.در این همایش سه روزه کارشناسانی از کشورهای استرالیا، آمریکا، مالزی حضور داشتند و مقالات متنوعی در زمینه توسعه کارآفرینی و ایجاد مشاغل مولد، الگوهای عملکرد پارک های علم و فناوری در کشورهای در حال توسعه، تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در پارک ها و مراکز رشد، موانع و موفقیت پارک ها، سرمایه گذاران مخاطره پذیر و ... ارایه شد.

تفویض اختیار به این معنی است که اختیار یا قدرت لازم برای تصمیم گیری و انجام امور در یک محدوده مشخص به شخص دیگری واگذار کنیم. در واگذاردن اختیار به دیگران باید بپذیریم که حق اشتباه را نیز به آنها می دهیم.اگر مدیریت به معنای دستیابی به نتایج کار از طریق افراد باشد، بنابراین تمام مدیران باید مسوولیت امور را به دیگران تفویض کنند.