رشد فناوری
سال:1389 | دوره:6 | شماره:23 |تعداد مقالات:8

ایجاد پایگاه اطلاعاتی برای دریافت ایده های نخبگان و خبرگان در خصوص حل مشکلات مختلف جامعه باعث کارآیی سرمایه گذارهای دولتی روی پروژه ها می شود. در این مقاله یک نظریه مبتنی بر روانشناسی ذهنی خبرگان (نخبگان) به نام فریمینگ برای ایجاد همکاری بهینه آنها با بانک ایده معرفی خواهد شد. برای این منظور مدل ذهنی خبرگان از طریق مصاحبه با آنها مبتنی بر روش فریمینگ استخراج شد. سپس شبیه سازی قالب مسایل فریمینگ در مورد نخبگانی که توانایی ارایه ایده در بانک ایده الکترونیکی را دارند، با استفاده از پرسشنامه انجام شد. یافته ها صحت وجود اثر فریمینگ را بر نخبگان تایید کرد. نتایج نشان دهنده قابل پیش بینی بودن رفتارهای خبرگان بر مبنای اثرات فریمینگ است. استفاده از نتایج این مقاله برای قالب بندی پاداش های افراد با نظریه فریمینگ، باعث کاهش هزینه های بانک ایده الکترونیکی خواهد شد.

هدف اصلی مقاله بررسی نقش نیروهای پنج گانه پورتر در انتخاب مدل کسب و کار الکترونیک در صنعت خودرو میباشد. در این تحقیق پنج نیروی رقابتی پورتر که عبارتند از تهدید رقبای تازه وارد، تهدید محصولات یا خدمات جایگزین، قدرت چانه زنی خریداران، قدرت چانه زنی تامین کنندگان و رقابت در میان شرکت های موجود در صنعت خودرو، در میان دو شرکت ایران خودرو و سایپا که دارای بیشترین سهم بازار در کشور هستند، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. بعد از پیمایش صورت گرفته و شناسایی عوامل مهم (همه عوامل در انتخاب کسب و کار الکترونیک در صنعت خودرو نقش داشتند)، به صورت موردی به اندازه گیری این نیروها در شرکت ایران خودرو پرداخته شد تا قدرت این شرکت از نظر محیط صنعتی در انتخاب مدل کسب و کار الکترونیک مورد بررسی قرار گیرد.

شیوه تدوین و طراحی راهبرد که در ده یا پنج سال قبل استفاده می شد، دیگر کارایی نخواهد داشت. این پدیده تا حد زیادی به علت تغییراتی است که در جهت افزایش اهمیت اطلاعات و دانش به وجود آمده است. شرکت ها با تغییر جهت رقابت در بازار به سمت افزایش نرخ نوآوری دریافتند که دانش، دارایی کلیدی آنها است. دراکر به درستی خاطر نشان ساخت که ارزشمندترین دارایی شرکت ها در قرن بیست و یکم، دانش و دانشگران آنها می باشند. در چنین محیطی، توانایی شرکت در بهره گیری از دارایی های ناملموس، بسیار مهم تر و حیاتی تر از توانایی اش در مدیریت و سرمایه گذاری پیرامون دارایی های ملموس و فیزیکی میباشد. پیش فرض اصلی مدیریت دانش این است که اقدامات آن موجب خلق نوعی مزیت رقابتی می شود. اما این موضوع چگونه تحقق می یابد؟ یک احتمال این است که شرکتها نیاز به نوعی راهبرد مدیریت دانش دارند که به تحقق این هدف کمک کند. اما ماهیت راهبرد مدیریت دانش چیست و چگونه در طی زمان تغییر می کند؟ دو قطب اصلی مدیریت دانش، فناوری و منابع انسانی هستند. چه ترکیبی از این دو عامل می تواند منجر به اثربخشی چنین راهبردهایی شود؟ این وضعیت، مبهم و نامشخص است. زیرا مبانی و چارچوب نظری مربوط به راهبرد مدیریت دانش، نسبتا جوان و نوپا بوده و طی چند سال اخیر توسعه یافته اند. در این مقاله ابتدا به طور مختصر به راهبرد مدیریت دانش پرداخته ایم و سپس رابطه میان راهبرد رقابتی و راهبرد مدیریت دانش را با استفاده از مرور مبانی نظری و تئوری نقاط مرجع راهبردی مورد بررسی قرار داده ایم.

ادبیات موجود در سنجش نوآوری را از دو طریق میتوان بررسی کرد: 1) سنجش نوآوری در سطح شرکت 2) سنجش نوآوری در سطح ملی. سنجش نوآوری در سطح شرکت جهت تصمیم گیری در مورد مقدار تخصیص منابع به فعالیت های نوآوری و برای انتخاب حوزه هایی که نوآوری نوید بخش بازده اقتصادی بالایی است، و همچنین مدیریت راهبردهای نوآوری درون بنگاهی، مورد نیاز میباشد. در سطح ملی نیز سیاست گذاران برای شناخت وضعیت موجود، روند تحولات آینده، دریافت بازخورد از تاثیرات مثبت و منفی سیاست های موجود و تدوین سیاست های مناسب به اطلاعات حاصله از سنجش نوآوری نیازمند هستند.در مقاله حاضر سعی شده است تا مستند به مرور ادبیات موضوعی مربوط به عنوان تحقیق، با استفاده از بررسی تطبیقی برخی تحقیقات انجام شده در مورد سنجش نوآوری، به شباهت ها و تفاوت های آنها اشاره شود. در بخش شباهت ها به دو مورد فرایند نوآوری، سنجش تغییرات فناورانه و در بخش تفاوت ها نیز به دو مورد: سطح تحلیل و ارایه شاخص ها برای سنجش هر سه حوزه فرایند سیستمی نوآوری اشاره شده است.

در دنیای کنونی توجه به امر توسعه مبتنی بر دانایی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه رو به افزایش است و از آنجا که آموزش، پژوهش و فناوری اجزای اصلی این توسعه می باشند، تدوین طرح و برنامه ای مدون در عرصه های مختلف علوم، تحقیقات و فناوری امری ضروری است. خوشبختانه این حرکت در سال های اخیر مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان کلان کشور قرار گرفته است و تدوین سند چشم انداز بیست ساله که ایران را در افق 1404 کشوری رشد یافته با جایگاه اول علمی و فناوری در بین کشورهای منطقه تصویر می کند، گام نخست در فرایند برنامه ریزی در سطح ملی است. از سوی دیگر برای دستیابی به این چشم انداز، چهار برنامه پنج ساله در نظر گرفته شده است که نخستین آنها برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سالهای 1384 تا 1388 بوده است. بخشی از این برنامه به توسعه مبتنی بر دانایی اختصاص یافته و در این میان آموزش عالی، تحقیقات و فناوری محور قرار گرفته است. در همین راستا لایحه برنامه پنجم توسعه کشور نیز به مجلس شورای اسلامی ارایه شده که بخشی از این برنامه نیز به علوم و فناوری اختصاص یافته است. اما آنچه کمتر در این برنامه ها به چشم می خورد، توجه به امر فناوری و تدوین راهبردهای دقیق برای توسعه فناوری می باشد; حال آنکه تولید علم در جامعه هنگامی وافی به مقصود است که در نهایت بتواند به ثروت تبدیل شود و در این زمینه انجام تحقیقات کاربردی و توسعه فناوری از اهم اقداماتی است که تولید علم سودآور را ممکن می سازد. در این مقاله ضمن تشریح اهمیت تدوین برنامه های توسعه ای در زمینه علوم، تحقیقات و فناوری، وضعیت فناوری در برنامه های پنج ساله سوم و چهارم توسعه کشور مورد بحث قرار می گیرد. سپس با بررسی لایحه برنامه پنجم توسعه کشور و جایگاه فناوری در این لایحه، پیشنهاداتی در این زمینه برای افزایش اثربخشی برنامه های توسعه ای بیان می گردد.

سازمان های پژوهش و فناوری مستقل سازمان های غیر انتفاعی هستند که فعالیت های تحقیق و توسعه را به منظور کمک به بهبود رقابت پذیری شرکت ها از طریق ارتقا توانمندی های نوآورانه و فناورانه آنها انجام می دهند. این سازمان ها اگرچه به طرق مختلفی تحت تاثیر و حتی پیگیر اجرای سیاست های دولتی هستند اما یکی از اهداف آنها کسب درآمد و فعالیت در بازار و در بستری تجاری است تا ضمن داشتن انعطاف لازم با کارایی بالایی به ایفای نقش خود بپردازند.بر اساس جهت گیری های کلان کشور در زمینه علم و فناوری، سازمان های پژوهش و فناوری در حال تبدیل شدن به یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد کشور می باشند. از این رو برای شکوفایی اقتصادی کشور مدیریت کارآمد و صحیح آنها در سطح راهبردی ضرورت دارد. بنابراین آشنایی با این سازمانها و مطالعه ویژگی های آنها از ابعاد مختلف یک الزام است.در این مقاله مروری بر ادبیات موضوع سازمانهای پژوهش و فناوری شامل تعریف و انواع آنها، تاریخچه، ماموریت و فلسفه وجودی، الگوی مالکیتی، الگوی کسب و کار و... خواهد شد. سپس با استفاده از رویکرد سیستمی به تجزیه و تحلیل ویژگی ها و چرخه عمر این سازمان ها پرداخته می شود و در ادامه به عنوان سازمان های خدماتی دانش محور مورد بررسی قرار می گیرند. در نهایت به جمع بندی و ارایه پیشنهادات پرداخته می شود.

امروزه دانش به عنوان سرمایه سازمانی تلقی می شود و مدیریت آن از اهمیت روزافزونی برخوردار است. توسعه دانایی محور، سرلوحه برنامه توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور قرار داده شده است. بنابراین انتظار میرود سازمان های آموزشی نیز دانش را به عنوان سرمایه سازمانی تلقی کنند و نسبت به مدیریت آن اقدام نمایند. در مقاله حاضر که بخشی از یافته های یک طرح تحقیقاتی در سطح دانشکده علوم اجتماعی، اقتصاد و مدیریت دانشگاه الزهرا (س) را گزارش مینماید، تلاش شده است تا وضعیت موجود مدیریت دانش در این دانشکده بررسی گردیده و نشان داده شود. بررسی وضعیت موجود مدیریت دانش، می تواند افق های روشنی را برای برنامه ریزی های آتی در حوزه مدیریت دانش، به ویژه در دانشگاه الزهرا (س) ترسیم کند.  

هدف این مقاله بررسی رابطه KM1 و BI2 میباشد. نوعی ابهام در مورد ارتباط بین KM و BI وجود دارد. BI بر روی دانش صریح تاکید دارد، درحالی که KM هم بر دانش صریح و هم دانش ضمنی تاکید دارد. هر دو نگرش یادگیری، تصمیم گیری و ادراک را توسعه می دهند. KM بر BI تاثیرگذار می باشد، چرا که تاثیرگذاری KM بر BI در ارتباط با ایجاد دانش سازمانی، انتقال دانش و یادگیری می باشد. بنابراین این مقاله با بررسی اهمیت همبستگی KM و BI، BI را به عنوان زیر مجموعه ای از KM مطرح نموده است. این رابطه از این نظر حایز اهمیت است که باعث تصمیم گیری درست در سازمان ها می شود. چرا که در دنیای پرتلاطم امروز شرکت ها بیش از پیش می بایستی مزیت رقابتی خود را از طریق سیاست ها و راهبردهای سازمانی، واکنش مناسب به رقبا، مصرف کنندگان، تامین کنندگان خود حفظ کنند. اطلاعات به عنوان مهم ترین عامل برای شرکت ها و سازمان ها شناخته شده است. بنابراین ترکیب KM و BI نه تنها باعث ذخیره اطلاعات مفید برای شرکت ها می شود، بلکه عملکرد سازمان ها و شرکت ها و فرایندهای آنان را بهبود می بخشد.