تحقیقات کشاورزی ایران
سال:1381 | دوره:21 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

یکی از مشکلات عمده در برداشت میوه خرما (Phoenix dactylifera L.) عدم یکنواختی در رسیدگی محصول است. برداشت دستی میوه های رسیده از هر پنگ، پر هزینه ترین و وقت گیرترین قسمت عملیات برداشت است. به منظور بررسی اثرات فرم بسامد و دامنه ارتعاش بر جداسازی میوه خرما، یک آزمایش فاکتوریل (5×3×2) در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. پنج سطح بسامد ارتعاش (200، 300، 450، 600 و 750 دور در دقیقه) و سه سطح دامنه نوسان (20، 40 و 60 میلی متر) در دو فرم ارتعاش پنگ (عمودی و آویخته) با سه تکرار بر روی پنگ های خرمای «شاهانی» انجام شد. تجزیه واریانس تیمارها نشان داد که پارامترهای دامنه، بسامد و فرم ارتعاش بر جداسازی میوه اثر معنی داری داشتند. در بسامد 300 دور در دقیقه و دامنه ارتعاش 60 میلی متر بهترین نتیجه در جداسازی خرمای رسیده «شاهانی» با کمترین ریزش خرمای نارس در کمترین مدت زمان (کمتر از 10 ثانیه) به دست آمد. نتایج نشان داد که برای جداسازی میوه رسیده، ارتعاش عمودی پنگ نسبت به ارتعاش در حالت آویخته موثرتر بود. همچنین درصد خرمای جدا شده کلاهک دار نیز کاهش یافت. نتایج آزمون نشان داد که نیروی کششی لازم برای جداسازی خرمای رسیده (رطب و خرما) نزدیک به 35 درصد نیروی محوری لازم برای جداسازی میوه های نارس (خارک) می باشد. دستگاه ارتعاش دهنده پنگ قادر به جداسازی خرمای رسیده بازار عاری از آسیب هایی مانند زخمی شدن و له شدن محصول می باشد.

این بررسی برای مقایسه شیمیایی ارزش غذایی کاه 20 رقم گندم زمستانه 20 رقم گندم بهاره جمع آوری شده از 6 ایستگاه تحقیقاتی و نیز تعیین همبستگی اجزای کیفیت غذایی با ویژگی های زراعی مانند تولید دانه، تاریخ خوشه دهی و ارتفاع گیاه انجام شد. اختلاف معنی داری بین درصد پروتئین ارقام زمستانه مشاهده نشد ولی اختلاف معنی داری برای محل، رقم و برهمکنش رقم × محل بین ارقام بهاره برای درصد پروتئین خام مشاهده شد. تجزیه مرکب داده ها برای ارقام بهاره نشان داد که اثر رقم، محل، و برهمکنش محل × رقم، بجز برای همی سلولز، برای دیگر اجزا معنی دار بود. درصد پروتئین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و قابلیت هضم برای همه رقم ها به ترتیب از 1.4 تا %3.9، 73 تا %79، 45 تا %50، 24 تا %29 و 33 تا %54 بود. ویژگی های زراعی با بیشتر اجزای ترکیبی کیفیت کاه همبستگی معنی داری نداشتند. این نتایج نشان داد که انتخاب ژنوتیپ می تواند بر پایه اجزای کیفی کاه انجام شود. بدون این که تاثیری بر ویژگی های زراعی داشته باشد.

عصاره آبی برگچه، برگاسه و ریشه درخت پردیس (Ailanthus altissima Swingle) رشد طولی ریشه چه گیاه ترتیزک را کاهش داد. اثر عصاره متانولی برگچه بر رشد ریشه چه ترتیزک همانند عصاره آبی بود اما اثر بازدارندگی عصاره کلروفرمی بسیار کم بود که نشان می دهد آللوکمیکال های برگچه درخت پردیس نسبتا قطبی هستند. عصاره های آبی، کلروفرمی و متانولی برگاسه دارای اثر بازدارندگی زیاد و همانند بودند که نشان دهنده حضور آللوکمیکال های قطبی و غیرقطبی در برگاسه درخت پردیس است. بررسی تغییرات فصلی آللوکمیکال های درخت پردیس نشان داد که در بهار و اوایل پاییز اثر بازدارندگی عصاره های آبی و برگاسه بیشترین بود. هنگامی که اثر عصاره آبی برگچه به صورت تیمار پس رویشی بر گیاهان ترتیزک، دژگال، تاج خروس و ذرت مورد آزمایش قرار گرفت مشخص گردید که عصاره فوق دارای خاصیت علف کشی قوی بر گیاهان تک لپه و دو لپه می باشد. در حضور عصاره های آبی برگچه و برگاسه درخت پردیس فعالیت آنزیم و پراکسیداز و میزان تنفس در تمام گیاهان مورد آزمایش کاهش یافته و همچنین تقسیم میتوز در ناحیه مریستمی ریشه پیاز کاهش نشان داد. تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک مشاهده گردیده احتمالا جزیی از هدف های سلولی آللوکمیکال های درخت پردیس می باشند که از آن طریق کاهش رشد در گیاهان عالی را سبب می گردند.

در میان کانی های موجود در خاک ها و رسوب های نواحی خشک و نیمه خشک، کانی پالیگورسکایت به دلیل فراوانی بالا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این اهمیت در مورد اریدیسول های ایران نیز درست است. پژوهش کنونی برای مطالعه کانی شناسی رسی خاک های منطقه رفسنجان در مرکز ایران و تعیین ارتباط بین کانی های رسی و سطوح ژئومورفولوژی انجام شد. برای این کار، دو ترانسکت عمود بر هم مطالعه شدند. ترانسکت اول، واقع در منطقه نوق، 30 کیلومتری شمال رفسنجان قرار دارد. ترانسکت دوم از روستای علی آباد واقع در 20 کیلومتری جنوب رفسنجان آغاز شده و تا دشت رفسنجان انجام دارد. کانی های رسی پالیگورسکایت، ایلایت، کوارتز، کلرایت و اسمکتایت در کلیه خاک ها به وسیله دیفرکتوگرام های حاصل از دستگاه پراش پرتو ایکس، تجزیه عنصری میکروسکوپ الکترونی رویشی و عبوری شناسایی شد. در ترانسکت اول، از سمت شرق (پدیمنت سنگی) به غرب (پدیمنت پوشیده و پلایا) از میزان فراوانی و نیز اندازه بلورهای پالیگورسکایت کاسته شد. میزان کانی اسمکتایت در موقعیت ژئومورفولوژیکی پدیمنت سنگی بسیار اندک بوده ولی در سایر پروفیل ها به وفور دیده می شود. در ترانسکت دوم، به دلیل رطوبت بیشتر، شستشوی آهک رخ داده و نیز هوادیدگی و تغییر شکل پالیگورسکایت به اسمکتایت به راحتی انجام شده است. از سوی دیگر، وجود سازندهای مارنی غنی از اسمکتایت باعث گردیده که میزان این کانی در ترانسکت دوم نسبت به ترانسکت اول فراوان تر باشد.

لویی (Typha laiifolia L.) یک علف هرز خطرناک آبزی با دامنه وسیع انتشار می باشد که در بسیاری از آب های داخلی ایران و و بویژه تالاب انزلی رشد و ایجاد مزاحمت می نماید. در این مطالعه، اثر قطع کردن در سطوح مختلف آب، رقابت و کاربرد علف کش گلیفوسیت بر وزن خشک، طول، تعداد ساقه های هوایی و تعداد برگ در گیاه در تالاب انزلی بررسی شد. وزن خشک و طول لویی پس از قطع کردن، در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش یافت. در تمام تیمارها وزن خشک به طور یکنواخت پس از 1، 2 و 3 بار قطع کردن، کاهش یافت. تعداد 3 بار قطع کردن علف هرز لویی در طول فصل رشد باعث مرگ و کنترل کامل آن شد. سطوح مختلف آب و رقابت تاثیر معنی داری بر وزن خشک و طول گیاه نداشت. بهترین زمان برای قطع کردن علف هرز لویی اواخر خرداد تا اواسط شهریور بود. در این زمان میزان ذخیره کربوهیدارت در اندام های زیرزمینی این علف هرز، در حداقل بود و این زمان تقریبا بلافاصله پیش از گلدهی است که علف هرز لویی به غلظت های بالاتر از 1.5 کیلوگرم ماده موثر علفکش گلیفوسیت حساس می باشد. گرچه غلظت های بالاتر از 1.5 کیلوگرم ماده موثره گلیفوسیت در مراحل اولیه کاربرد باعث کنترل مناسب لویی گردید، اما در دوره های طولانی باعث جلوگیری از رشد مجدد این علف هرز نشد. این نتایج نشان داد که کاربرد گلیفوسیت در انتهای فصل رشد به دلیل حرکت نکردن مواد فتوسنتزی به مناطقی با فعالیت متابولیکی بالا، قادر به کنترل موثر علف هرز لویی نیست.

تصمیم گیران معمولا با بهینه کردن چندین هدف روبرو هستند. بنابراین، مسایل مدیریتی را می توان در یک چارچوبه چند هدفی بررسی کرد. روش های تصمیم گیری چند معیاری برای حل مسایل دارای هدف های چند گانه پیشنهاد شده است. در این مقاله، نحوه استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی وزن دار در حل مسایل برنامه ریزی مزرعه نشان داده شده است. داده های مورد استفاده در این مطالعه، با روش نمونه گیری دو مرحله ای خوشه ای، از نمونه ای شامل 68 نفر از زارعان دشت سروستان در استان فارس جمع آوری شد. از روش تحلیل خوشه ای برای تقسیم بندی زارعان عضو نمونه در گروه های همگن استفاده شد. سپس، مدل های برنامه ریزی خطی سنتی و برنامه ریزی آرمانی وزن دار مزرعه های نماینده با برنامه کنونی آنها مقایسه شد. نتایج نشان داد که برنامه ریزی آرمانی، در مقایسه با برنامه ریزی خطی سنتی، از توانایی و انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

این پژوهش به منظور مطالعه اثرهای انواع مختلف کربوهیدارت (سوکروز، فروکتوز و گلوکز) با غلظت های متفاوت (20، 30 و 40 گرم در لیتر) بر افزونگری شاخساره در گردوی ایرانی (Juglans regia L.) انجام گردید. نوک شاخساره های تولید شده در شرایط درون شیشه ای از رقم “Serr” بعنوان ریز نمونه روی محیط کشت DKW دارای 1 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین (BA) و 0.1 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید (IBA) که با 2.2 گرم در لیتر فیتاجل نیمه جامد شده بود کشت شدند. تفاوت معنی داری بین کربوهیدرات های مختلف برای وزن تر شاخساره و طول ساقه اصلی مشاهده نگردید. حداکثر وزن تر پینه با استفاده از گلوکز درته شاخساره ها تشکیل شد که به طور معنی داری بیشتر از سوکروز و فروکتوز بود. ریز نمونه های کشت شده روی محیط کشت های دارای گلوکز حداکثر شاخساره های جانبی را تولید نمودند که به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای دارای فروکتوز بودند اما با تیمارهای دارای سوکروز تفاوت معنی داری نداشتند. غلظت های مختلف کربوهیدرات تاثیر معنی داری بر وزن تر شاخساره و طول ساقه اصلی نداشتند، اما بر وزن تر پینه و تولید شاخساره های جانبی تاثیر معنی دار نشان دادند. با استفاده از 20 گرم در لیتر سوکروز بهترین شاخساره ها ایجاد شدند.

فرسایش خاک با کنده شدن و انتقال ذرات خاک از رویه خاک سطحی آغاز می شود. معمولا در ارزیابی این پدیده حجم و وزن خاک فرساش یافته محاسبه و ارایه می گردد لیکن خصوصیات فیزیکی مواد منتقل شده کمتر مورد توجه قرار می گیرد. با توجه به این که فرسایش خاک پدیده ای است که ذرات خاک را مانند غربال الک نموده، ذرات ریز را منتقل و درشت دانه ها را بر جای می گذارد، بنابراین می توان انتظار داشت که ذرات رس در رسوبات حاصل از فرسایش بیشتر از خاک مادری سطح حوضه آبخیز باشد. برای تخمین CER (غنای ذرات رس در مواد رسوبی) حاصل از فرسایش، حوضه آبخیزی با مساحت 4.83 هکتار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انتخاب و از رسوبات حاصل از هشت بارندگی منفرد در خلال هر بارندگی نمونه برداری و توزیع ذرات نمونه ها تعیین گردید. میانگین CER برای بارندگی های مزبور 2.3 و محدوده مقادیر آن ها 1.5 تا 3.1 بود. رابطه معنی داری بین CER و خصوصیات بارندگی مانند مقدار، میانگین و حداکثر شدت بارندگی به دست نیامد. اما رابطه CER=59 (Ssa)-0.465 بین CER و SSa، میانگین مواد معلق در سیلاب (میلی گرم در لیتر) از حوضه آبخیز مورد مطالعه با ضریب تبیین 0.91 (R2) به دست آمد. معادله مزبور نشان می دهد که مقدار CER با افزایش فرسایش خاک و اضافه شدن مواد معلق در سیلاب کاهش می یابد. همچنین با داشتن میانگین مواد معلق رسوبات حاصل از فرسایش خاک می توان مقدار رس آنها را با دست آورد.