تحقیقات کشاورزی ایران
سال:1380 | دوره:20 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

جنبه های مهندس برای برنامه ریزی آب که بایستی موجب مصرف کار آمدتر منابع آبی موجود شود به تدریج محدود می شود. در این پژوهش، روش های فصلی و درون فصلی برای کم آبیاری ذرت در ناحیه نیمه خشک باجگاه واقع در 16 کیلومتری شمال شیراز در منطقه جنوب جمهوری اسلامی ایران مقایسه شدند. در روش فصلی ، توزیع زمانی مصرف آب در دوره های مختلف رشد منظور نمی شود، بنابراین، تحلیل هزینه و در آمد تنها براساس نتایج سالانه انجام می شود. از طرف دیگر، در روش درون فصلی، قاعده تصمیم گیری برای اختصاص آب آبیاری در دوره های مختلف رشد به کار گرفته می شود. نتایج نشان داد که روش درون فصلی، کاهش آب مصرفی بیشتری را مجاز می داند که منجر به استفاده اقتصادی تر از آب می شود. تاکنون چنین مقایسه ای بین این دو روش گزارش نشده است.

پیری برگ یکی از مراحل رشد گیاه است که باعث بازیابی عناصر غذایی مورد نیاز از برگ های پیر به سایر قسمت های گیاه می شود. ترکیبی از پیام های درونی و برونی ممکن است در ایجاد پیری موثر باشند. به تاخیر انداختن پیری می تواند فواید اقتصادی مهمی همراه داشته باشد. به عنوان اولین مرحله ازمطالعه پدیده پیری، تغییراتی که درسطح ملکول های حیاتی در مراحل پیری برگ کلزا رخ می دهد بررسی شد. در این بررسی، میزان تغییرات آنزیم گلوتامین سنتتاز در مراحل رشد برگ کلزا اندازه گیری شد. میزان فعالیت آنزیم گلوتامین سنتتاز در پروتیین محلول که از برگ ها درمراحل مختلف رشد استخراج شده بود اندازه گیری شد. میزان فعالیت آنزیم گلوتامین سنتتاز درطی مراحل پیری برگ کاهش نشان داد. میزان تغییر درسطح ایزوفرم کلروپلاستی (GS2) و سیتوپلاستی (GSI) گلوتامین سنتتاز در برگ های پیر با استفاده از فن و ستون بلاتینگ (Western blotting) آزمایش شد.  درمراحل پیری برگ، میزان GS1 بیشتر از GS2 بود که نشانگر کاهش میزان ایزوفرم GS2 و افزایش GS1 درطی مراحل پیری برگ است . میزان بیان GS1 با افزایش رشد برگ های گیاه کلزا افزایش نشان داد تا درمرحله آخر پیری (SS3) به حداکثر رسید. برای مطالعه GS1 درسطح ملکولی و بیوشیمیایی که توسط کلون LSC460 تعیین و با توالی های موجود در بانک های اطلاعاتی مقایسه شد. مقایسه این زنجیره DNA با داده های موجود در بانک ژن (GenBank) نشان داد که شباهت خیلی زیادی بین این زنجیره cDNA با خانواده آنزیم گلوتامین سنتتاز وجود دارد. بنابراین، با توجه به میزان تشابه خیلی زیاد آن با ایزوفرم GS1 نتیجه گیری شد که آنزیم گلوتامین سنتتازی که به وسیله کلون LSC460 کد می شود از نوع ایزوفرم GS1 است. این یافته ها نشان داد که ژن GS1 نقش بسیار مهمی در پیری برگ کلزا داد.

در یک آزمایش مزرعه ای، تأثیر میزان و زمان تغذیه برگی اوره بر میزان و کیفیت پروتئین دانه های دو رقم گندم زمستانه فلات و مرودشت بررسی شد. آزمایش ، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بود که در ان دو رقم گندم زمستانه، به عنوان کرت اصلی و پنج سطح تغذیه برگی (0 ، 8، 16، 24 و 32 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و سه زمان مصرف نیتروژن (غلاف رفتن ، گلدهی و آغاز شیری شدن دانه) به عنوان کرت فرعی قرار داشتند، اجرا گردید. نتایج نشان داد که به ازای هر 8 کیلوگرم نیتروژن بکار رفته در تغذیه برگی پروتئین دانه هر دو رقم گندم 0.6 درصد افزایش یافت . افزایش عملکرد پروتئین  دانه به دنبال تغذیه برگی نیتروژن ناشی از افزایش عملکرد دانه و افزایش درصد پروتئین دانه به دنبال تغذیه برگی نیتروژن ناشی از افزایش عملکرد دانه و افزایش درصد پروتئیین دانه بود. در نتیجه تغذیه برگی بوته ها، شاخص های کیفیت دانه (جذب آب، گلوتن تر و رسوب SDS) بهبود یافتند. در هر دو رقم گندم، جذب آب همبستگی مثبت ولی کوچکی با پروتئین دانه داشت . بین گلوتن تر و حجم رسوب SDS با میزان پروتئین دانه رابطه مشخصی درهیچیک از ارقام به دست نیامد. این نتایج نشان از امکان کاربرد به موقع و به اندازه نیتروژن بصورت تغذیه برگی، بدون این که باعث برگ سوزی یا خوابیدگی شود، با هدف افزایش کمیت و کیفیت پروتئین دانه گندم است.

در پژوهشی که روی فون تریپس های خانواده Aeolothripidae در استان فارس انجام شد، 9 گونه در چهار جنس جمع آوری شدند. از بین آن ها گونه Aeolothrips intermedius Bagnall  دارای پراکندگی زیادی بوده درحالی که Melanthrips rivnayi Priesner, A. versicolor Uzel Rhipidothrips gratiosus Uzel هرکدام در یک مکان یافت شده اند. چهارگونه  Aeolothrips Rhipidothrips, M. separandus Priesner, Melanthrips rivnayi Priesner, versicolor Uzel gratiosus Uzel و یک جنس Orothrips Moulton  برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. نکاتی در مورد شکارگری، میزبان های گیاهی و پراکنش این تریپس ها آورده شده است. کلید شناسایی جنس ها و گونه های Aeolothripidae  و روش آماده کردن نمونه ها جهت مطالعه میکروسکپی نیز ارایه شده است.

مطالعه تشکیل و تکامل خاک در سه منطقه انتخابی در استان های فارس، بوشهر و خوزستان درجنوب ایران انجام شد. در این مناطق مهمترین فرآیندهای خاکسازی، تغییر و تحول کربنات است اما درجه تکامل افق های کلسیک در این مناطق متفاوت است. دردشت خیرآباد( واقع در استان خوزستان) با وجود بارندگی بیشتر و رژیم رطوبتی یوستیک به دلیل این که از رسوبات اخیر و جوان تشکیل شده، تکامل پروفیلی فقط محدود به تشکیل افق کمبیک بوده و افق کلسیک در مراحل اولیه تشکیل و تکامل است. درحالی که در دشت داراب ( واقع در استان فارس) که دارای رژیم رطوبتی اریدیک یوستیک است به دلیل تاثیر توأم پستی و بلندی، آب زیرزمینی، پوشش گیاهی فراوان و نیز ثبات اراضی، افق های کلسیک، کمبیک و نیز مالیک با درجه تکامل بسیار زیاد مشاهده شدند. در دشت پلنگ ( واقع در استان بوشهر) که دارای رژیم رطوبتی اریدیک بوده و پوشش گیاهی کمتری دارد تکامل افق کلسیک در مراحل حد واسطه است. مطالعه کانی شناسی نشان داد که نوع کانی های هر سه منطقه تقریبا همانند ولی مقدار آن ها، درشرایط زهکشی و پستی و بلندی مختلف، متفاوت بود. منشاء اصلی کانی های اسمکتیت و پالی گورسکیت در دشت پلنگ و خیر آباد تغییر و تبدیل دیگر کانی ها به ویژه ایلیت و کلریت به این دو کانی است ولی به نظر می رسد که در دشت داراب به علت شرایط زهکشی بهتر و فراهم بودن آب زیر زمینی، عامل عمده تشکیل این دو کانی، تشکیل مجدد آن ها از محلول خاک می باشد.

رژیم رطوبتی خاک، بر مبنای میزان آب قابل ذخیره درطول سال، برای اعماق مختلف در یک محیط نیمه خشک دیم مطالعه شد. در این تحقیق، رفتار رطوبتی خاک برای دوسال متوالی با بارندگی های سالانه کمتر و بیشتر ازمیانگین چند ساله، و شرایط آیش و کشت بررسی شد. براساس نتایج حاصله، در وضعیت بارندگی کمتر ازمیانگین، رطوبت موجود در عمق های مختلف خاک درپایان فصل زراعی شرایطی همانند با وضعیت آغاز فصل داشت، که نشانگر ناچیز بودن امکان ذخیره سازی آب باران درخاک است. در وضعیت بارندگی بیش از میانگین رطوبت موجود در خاک در پایان فصل زراعی فقط اندکی نسبت به شرایط در آغاز فصل تغییر کرد. همچنین در این مطالعه باران موثر زراعی به شکل تابعی از وقایع بارندگی برای هر ماه بررسی شد. تجزیه های انجام شده فقط برای ماه های نوامبر تا دسامبر از لحاظ آماری معنی دار بود. اما برای ماه های ژانویه تا آوریل روابط معنی داری بدست نیامدکه می تواند ناشی از افزایش دمای محیط و ازدیاد تبخیر باشد. بازده آیش به ترتیب، معادل 4.4 و 16.2% برای سال های با بارندگی های کمتر و بیشتر از میانگین محاسبه شد. ازسوی دیگر، بازده غیر آیش( کشت) برای شرایط فوق به ترتیب 0.7 و 9.5% بود. چنین نتیجه گیری شد که آیش قرار دادن زمین قابل توجیه نیست. بنابراین، هرگونه برنامه ریزی جهت دیمکاری با توجه به رطوبت ذخیره شده سالانه، منطقی به نظر نمی رسد. درعمل، وقایع انفرادی بارندگی با توزیع زمانی و مکانی خاص خود نقش اصلی را در تامین رطوبت کوتاه مدت دارند. همچنین با توجه به تنوع اقلیمی حاکم بر مناطق خشک و نیمه خشک، ارزیابی وضعیت ذخیره سازی رطوبت برای هر منطقه باید بطور جداگانه انجام شود.

ارزیابی نظام آموزش عالی برای پاسخگویی به اعتبارات ملی، تضمین تربیت نیروی انسانی کارا ، و در نهایت زمینه ای برای ارتقاء کیفی برنامه ها ضرورت داشته و همواره مورد تاکید بوده است. یکی از روش های ارزیابی، پیگیری آموزشی است. با پیگیری آموزشی نقاط قوت و ضعف برنامه ها از دیدگاه دانش آموختگان ، که در موقعیت شغلی می توانند قضاوت خوبی داشته باشند، مشخص می شود. دانش آموختگانی که مدرک کارشناسی خود را از دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز دریافت داشته اند با هدف بررسی وضعیت اشتغال و دیدگاه آنان نسبت به مفید بودن دروس دانشکده مورد مطالعه قرار گرفتند. تعداد 368 دانش آموخته سال های 1370 تا 1374 (پنج سال) پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت. از روش تحقیق پیمایشی و 71% دانش آموختگان شاغل بودند و تنها 7% هنوز شغلی نداشتند، و بقیه به خدمت سربازی یا ادامه تحصیل مشغول شده اند. نزدیک به 80% از دانش آموختگان شاغل در فعالیت هایی مرتبط با کشاورزی، مشغول بکار شده اند. مفیدترین دروس برای دانش آموختگان در موقعیت شغلی عبارت بودند از: زراعت عمومی، مدیریت مزرعه، ماشین های کشاورزی ، و عملیات کارورزی کشاورزی.

نظام های مدیریتی نقش مهمی را در میزان انگیزه کارکنان دارند. فضای سازمانی ناشی از نظام مدیریتی که در آن پتانسیل های انسانی به شکوفایی برسد، تأثیر مثبتی بر میزان انگیزه کارکنان دارد. سه دهه گذشته آنچه را که رنسانس لیکرت به عنوان نظام مدیریتی چهارگانه پیشنهاد کرده، امروزه در سازمان ها قابل اجرا است و می تواند رهبری و مدیریت سازمان ها را با ارزش های جوامع مترقی امروزه هماهنگ کند. هدف این تحقیق، شناسایی نوع نظام مدیریتی سازمان جهاد سازندگی استان قم ( ازطریق ابزار اندازه گیری ساختار سازمانی لیکرت) و سنجش ارتباط آن با میزان انگیزه کارکنان بود. نتایج این مطالعه نشان داده که نظام مدیریتی سازمان از نوع مدیریت استبدادی خیرخواهانه ( سیستم 2 درنظام چهار گانه لیکرت) است. در این نوع نظام های مدیریتی، بیشتر تصمیم گیری ها و تعیین اهداف درسطوح بالای سازمان گرفته و تعیین می شود. این یافته ها، نظریات لیکرت را که بیشتر سازمان ها درسیستم 2 قرار دارند و تمایل کارکنان را به طرف تغییر به سیستم 4 دارند، تایید می کند. در این پژوهش، بین میزان انگیزه کارکنان جهاد سازندگی استان قم و نوع نظام مدیریتی سازمان ارتباط مثبت، قوی و معنی داری (r=0.72) مشاهده شد. این یافته با نظریه لیکرت مبنی براین که هر چقدر نگرش کارکنان در رابطه با نوع نظام مدیریتی سازمان از سیستم 1 بطرف سیستم 4 بهبود یابد، میزان انگیزه آنان به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد، نیز همسوئی دارد. آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داده است که 52% از نوسانات در میزان انگیزه کارکنان را نوع نظام مدیریتی سازمان جهاد سازندگی تبیین می کند.