گیاه و زیست بوم
سال:1391 | دوره:8 | شماره:30 |تعداد مقالات:9

Trifolieae یکی از بزرگ ترین تباره های تیره بقولات و مشتمل بر جنس هایی با برگ های سه برگچه ای می باشد. طبق منابع موجود بین جنس های این تباره شباهت های ریخت شناسی فراوانی بویژه از نظر خصوصیات کاسه و جام گل دیده می شود. به منظور مطالعه قرابت فنتیکی جنس های این تباره، تاکسونومی عددی با استفاده از 32 صفت ریخت شناسی در 52 گونه انجام شد. تجزیه خوشه ای به روش UPGMA دو گروه اصلی را مشخص نمود. گونه های جنس Melilotus خوشه مجزایی را بر اساس ویژگی های خامه و دانه تشکیل دادند. خوشه دوم به دو زیرخوشه اصلی تقسیم شد که در این میان گونه های جنس Trifolium گروهی همگن را نشان داد. در زیرگروه دوم برخی گونه های جنس Trigonella در میان گونه هایی از جنس Medicago قرار گرفتند. شکل برگچه وگوشوارک، پیوستگی گوشوارک به دمبرگ و شکل نیام از متغیرترین صفات در تفکیک گونه ها می باشند.

قارچ های خانواده Hymenochaetaceae بیش تر چوبزی و عامل پوسیدگی سفید بوده و با داشتن صفاتی مانند بازیدیوکارپ قهوه ای، ستا و نداشتن سیستیدیا در هیمنیوم قابل تشخیص می باشند. این مطالعه در مساحتی معادل 7290 هکتار و با علمیات جنگل گردشی و نمونه برداری در جنگل های نکا انجام گردید. در این بررسی تعداد 8 گونه قارچ از روی 5 میزبان جمع آوری گردید که شامل یک گونه مایکوریز، چهار گونه ساپروفیت و 3 گونه پارازیت می باشد. گونه Coltricia perennis با توجه به گزارشات موجود مایکوریز ریشه درختان جنگلی بوده و برای فلور قارچی ایران جدید است. همچنین در بین میزبان های معرفی شده 2 گونه برای اولین بار معرفی می گردد.

گونه داغداغان (Celtis australis) یکی از عناصر مدیترانه ای جنگل های خزری است که بذر آن به سبب پوسته سخت دچار خواب فیزیکی است. در تحقیق حاضر به منظور غلبه بر خواب بذر و افزایش میزان جوانه زنی، بذرها به مدت 24 ساعت تحت تاثیر اسید جیبرلیک با دو غلظت 100 ppm و 200 و اسید سولفوریک غلیظ با دو زمان 15 و 30 دقیقه قرار گرفتند. سپس بذرها در ماسه مرطوب و در سردخانه (4°C) به مدت 6 ماه لایه گذاری شد. بعد از یک دوره 18 هفته ای آشکار شد که اسید جیبرلیک در مقایسه با اسید سولفوریک میزان جوانه زنی، میانگین جوانه زنی، ارزش جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و قدرت جوانه زنی بیش تری را برای بذر داغداغان فراهم کرده است. اسید جیبرلیک با غلظت 100 ppm با 63 درصد بیش ترین جوانه زنی را در میان تیمارهای آزمایش شده موجب شد این در حالی است که جوانه زنی در تیمار شاهد و اسید سولفوریک به ترتیب از 35 درصد و 20 درصد تجاوز نکرد. به منظور افزایش میزان جوانه زنی و بهبود سرعت جوانه زنی در پژوهش های آتی می تواند تیمار اسید سولفوریک غلیظ با مدت های کم تر، آب جوش، آب مقطر و سایر محلول های تحریک کننده جوانه زنی مدنظر محققان قرار گیرد.

بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی یکی از مهم ترین بیماری های آوندی درختان زیتون محسوب می شود. به همین دلیل بررسی جنبه های مختلف این بیماری نظیر پراکنش، بیولوژی، بیماری زایی و مدیریت بیماری همواره مد نظر قرار گرفته است. در راستای آگاهی از رابطه پاتوژن - میزبان، این تحقیق با عنوان بررسی هیستوپاتولوژی در نهال زیتون (رقم زرد) مایه زنی شده با Verticillium dahliae انجام شد. برای مایه زنی نهال ها از روش فرو بردن ریشه نهال های یکساله در سوسپانسیون اسپور به غلظت 109 اسپور در میلی لیتر از عامل بیماری به مدت 30 دقیقه استفاده شد. 4 الی 12 هفته پس از مایه زنی (با ظهور علایم پژمردگی)، اقدام به تهیه برش هایی از قسمت های مختلف ساقه و ریشه گردید. سپس برش های عرضی بسیار نازک توسط دستگاه میکروتوم تهیه و پس از انجام مراحل مختلف رنگ آمیزی، اسلایدهای میکروسکوپی از آن ها تهیه شد. نتایج بررسی های میکروسکوپی نشان داد که عامل بیماری با گسترش و ایجاد انسداد در آوندهای چوبی (بویژه عناصر آوندی ریشه) و تخریب عناصر آوندی در فیزیولوژی گیاه میزبان اختلال ایجاد می کند. همچنین عامل بیماری در انتقال جریان شیره آوندی اختلال ایجاد کرده و منجر به پژمردگی اندام های هوایی می شود. نتایج نشان داد که نهال ها نیز با تولید تایلوز و مواد ژلاتینی باعث انسداد آوندها شده و از گستردگی پاتوژن جلوگیری به عمل می آورند. مکانیسم های بیماری زایی و دفاعی در تعامل بین پاتوژن - میزبان و نقش آن ها در میزان حساسیت نهال های زیتون به این بیماری در این تحقیق بحث شده است.

به منظور مقایسه ارقام شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum L.) از لحاظ عملکرد کمی و کیفی علوفه، آزمایشی در سال زراعی 88 - 1387، در مزرعه پژوهشی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به اجرا درآمد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در زمان (فاکتور اصلی رقم و فاکتور فرعی مراحل مختلف برداشت) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. در این بررسی علوفه 13 رقم در سه چین برداشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر صفات کمی در عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک، و از نظر صفات کیفی در درصد پروتیین، اثر چین در رقم در سطح یک درصد معنی دار است. همچنین نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بالاترین عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک و درصد پروتیین، به ترتیب با 27.38 و 6.67 تن در هکتار و 27.63 درصد، از رقم الیت-2 و در میانگین سه چین بدست آمد. لذا بر اساس نتایج، رقم های الیت-2 و تولیدی دزفول، نسبت به سایر ارقام برای شرایط آب و هوایی کرج مناسب شناخته شده و قابل توصیه هستند.

در شرایط آب و هوایی یکسان، متفاوت بودن خاک موجب متفاوت بودن یا فقدان جامعه گیاهی می گردد. با تغییر کردن خاک یا از بین رفتن آن جامعه گیاهی نیز تغییر می یابد، بنابراین خاک و گیاه بهم وابسته اند. از این رو شناخت کامل خاک که یک عامل مهم محیطی به شمار می رود، جهت شناخت رویشگاه گیاهان لازم و ضروری است. در این تحقیق روابط بین دو گونه گون زرد و علف گندمی در مراتع کرچمبوی شهرستان فریدن با خاک به طور کامل بررسی گردید و مهم ترین خصوصیات خاکی موثر در تفکیک و تعیین رویشگاه های گونه های مزبور نیز بررسی شد. بدین منظور با بازدید از منطقه و استفاده از نقشه پوشش گیاهی محل 9 مکان مطالعاتی با توجه به شرایط رویشگاهی و فیزیوگرافی انتخاب گردید و عوامل پوشش تاجی و خاک در هر مکان مرتعی به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای بررسی روابط بین پوشش گونه های مورد نظر و عوامل خاک از آنالیزهای چند متغیرهCCA  و PCA استفاده شد؛ نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که عمق خاک، ازت، رس، ماده آلی، شن،pH  و میزان آهک از عوامل موثر بر رشد و استقرار گونه علف گندمی کرکدار می باشند و در مورد گونه گون زرد نیز میزان آهک، شوری، درصد سنگریزه، فسفر و درصد اشباع در پراکنش این گونه نقش اساسی دارا می باشند. در نهایت مبادرت به خوشه بندی سایت های مطالعاتی گردید که مکا ن های مرتعی در 3 خوشه قرار گرفتند که با توجه به نتایج حاصل از آنالیز Anova عامل بافت خاک از عوامل اصلی جداکننده خوشه ها بود.

در این پژوهش، رویشگاه گیاه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss) به مساحت 4600 هکتار در منطقه پلور استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت و به بررسی ارتباط این گونه با عوامل محیطی نظیر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و پستی و بلندی پرداخته شد. نمونه برداری پوشش گیاهی به روش سیستماتیک - تصادفی و تیپ بندی گیاهی به روش فیزیونومیک - فلورستیک انجام شد. سطح مناسب پلات نمونه برداری به روش سطح حداقل و تعداد پلات با روش آماری تعیین گردید. سپس در هر واحد، 3 ترانسکت 100 متری با 10 پلات در امتداد آن مستقر شد. در هر واحد کاری نمونه های خاک به طور تصادفی، به تعداد 3 تکرار و از عمق 30 - 0 سانتی متری خاک برداشت شد و ویژگی های خاک از قبیل ازت، فسفر، ماده آلی، pH، EC و بافت خاک به روش های آزمایشگاهی اندازه گیری شد. جهت مقایسه میانگین درصد پوشش و تراکم آویشن مربوط به طبقات شیب، ارتفاع و دامنه های مختلف و بررسی اثر متقابل بین آن ها از آنالیز واریانس چند طرفه و برای مقایسه میانگین های سطوح داخلی هر یک از آن ها و وجود اختلاف معنی دار بین این عوامل به ترتیب از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که همه عوامل پستی و بلندی و اثرات متقابل آن ها و نیز خصوصیات خاک در دامنه های مختلف، تاثیر معنی داری بر درصد پوشش و تراکم آویشن کوهی دارند. بیش ترین درصد پوشش تاجی و تراکم آویشن به ترتیب مربوط به دامنه غربی و شرقی، شیب 45< و طبقه ارتفاعی 2500 - 2200 متر می باشد. در بین عوامل خاکی نیز OC، N،pH  و P بیش ترین ارتباط و نقش را در تغییرات پوشش و EC، مقدار سنگ و سنگریزه و لاشبرگ بیش ترین ارتباط و نقش را در تراکم آویشن دارند.

به منظور بررسی تاثیر تنش شوری بر شاخص های جوانه زنی لاین های امیدبخش گندم (Triticum aestivum L.)، تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوج در سال 1387 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور شوری در شش سطح شامل: 0، 3، 6، 9، 12 و 15 دسی زیمنس بر متر و فاکتور دوم شامل دو رقم گندم چمران و رقم داراب 2 و چهار لاین گندم ER-Salt 81-5، ER-Salt 83-6،ER-Salt 83-12  و ER-Salt 81-6 بودند. نتایج نشان داد با افزایش شوری از صفر به 15 دسی زیمنس بر متر شاخص های جوانه زنی کاهش معنی داری داشت. لاین ها اختلاف معنی داری در شاخص های جوانه زنی داشتند، به طوری که لاین ER-Salt83-12 دارای بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و کم ترین مقدار EC و لاین ER-Salt 83-6 دارای کم ترین درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و بیش ترین مقدار EC بودند. با توجه به نتایج تحقیق لاین ER-Salt83-12 بیش ترین و لاین ER-Salt 83-6 کم ترین مقاومت را به شوری نشان دادند.

در پژوهش حاضر تاثیر غلظت های مختلف نیترات سرب 0، 0.25، 0.5، 0.75، 1، 1.5، 2 میلی مولار و اسید سالیسیلیک با غلظت های 10 و 5 میکرومولار بر محتوی پروتیین ها و تغییرات قندهای محلول و نامحلول (نشاسته) گیاه کلزا Brasssica napus L. رقم اکاپی در محیط کشت هیدروپونیک و با استفاده از محلول غذایی هوگلند انجام گرفت. دوره رشد گیاهان 10 روز بود. آنالیزهای آماری به وسیله نرم افزار SPSS و آزمون دانکن انجام گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب میزان قندهای محلول و نامحلول در ریشه و اندام هوایی به طور معنی داری کاهش یافت (P<0.01)، همچنین محتوی پروتیین ها با افزایش غلظت نیترات سرب در ریشه ها افزایش و در اندام هوایی کاهش یافت. افزایش میزان قندهای محلول و نامحلول در ریشه و اندام هوایی گیاهانی که تحت تیمار توام سرب و اسیدسالیسیلیک بودند نشان دهنده نقش اسیدسالیسیلیک در افزایش مقاومت این گیاه در برابر تنش می باشد. کاهش میزان پروتیین ها در ریشه و افزایش آن در اندام هوایی تحت تیمار سرب و اسیدسالیسیلیک نیز نشان دهنده کاهش خسارت اکسیداتیو در این گیاه می باشد.