سلامت و محیط زیست
سال:1388 | دوره:2 | شماره:3 (پی در پی 5) |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: بیش از 70 درصد از ترکیب زباله های شهری ایران را پسماندهای مواد غذایی با درصد فسادپذیری بالا تشکیل می دهند. بر این اساس احداث کارخانه های کمپوست به منظور دفع بهداشتی و تولید کودی ارزشمند از این مواد، از الویت های اصلی مدیریت زباله های شهری در کشور به شمار می آید. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه کیفیت کمپوست تولیدی در کارخانه های کمپوست خمین و تهران است.روش بررسی: این مطالعه به مدت 9 ماه بر روی کمپوست تولیدی در کارخانه های کمپوست خمین و تهران انجام شد. به منظور تعیین خصوصیات شیمیایی کمپوست تولیدی در این دو کارخانه فاکتورهایی نظیر درصد موادآلی، کربن، ازت،  فسفر، پتاسیم و فلزات سنگین سرب، کادمیوم، جیوه و کروم مورد ارزیابی قرار گرفت. خصوصیات میکربی کمپوست تولیدی نیز با تعیین مقادیر کلیفرم، سالمونلا وتخم انگل مشخص گردید.یافته ها: فاکتورهای مورد ارزیابی در کمپوست خمین و تهران به ترتیب عبارتند از:  میانگین درصد مواد آلی (37.77, 29.80 ppm)، درصد کربن (22.14, 18.12 ppm)، درصد ازت (2.08, 1.6 ppm)، میزان سرب (96.22, 59.44 ppm)، میزان کروم (70.2, 19.75 ppm). کیفیت میکربی نمونه های کمپوست تولیدی در سطح کلاس B سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا قرارداشت.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که درصد موادآلی در کمپوست تهران کیفیت بهتری داشته اما هر دو نمونه کیفیتی پایین تر از کمپوست درجه 2 دارند. درصد کربن، ازت و پتاسیم در نمونه ها در محدوده قابل قبول و درصد فسفر درآنها پایین تر ازحد مطلوب بود. میزان فلزات سنگین خصوصا سرب و کروم در کمپوست تهران به مراتب بیشتر بوده اما هر دو نمونه در اکثر موارد استانداردهای کمپوست را تامین می نمایند. با استناد به کیفیت میکربی به دست آمده، هر دو نمونه کمپوست قابلیت کاربرد به عنوان عامل اصلاح کننده خاک های ضعیف را دارند.

زمینه و هدف: توسعه روز افزون صنعت سبب شده تا استفاده بشر از انرژی در مقیاس وسیع موجب رها شدن بخشی از انرژی به فرم طول موج های الکترومغناطیسی مانند مادون قرمز شد که اثرات آن بر سلامتی انسان شناخته شده است. کنترل این تابش در حد استانداردها و غیر خطر زا و تامین تندرستی نیروی کار، از هزینه های اقتصادی تولید ناشی از صدمات وارد بر نیروی کار خواهد کاست. هدف از این بررسی تعیین میزان پرتو فروسرخ A در فضاهای بسته و باز در محدوده مطالعاتی است.روش بررسی: برای کنترل تابش پرتو فروسرخ A لازم است تا این پرتوها اندازه گیری شده و تغییرات و مقادیر آنها نسبت به حدود استاندارد قابل تحمل به وسیله انسان بررسی گردد. در این بررسی سعی شده است تا مقادیر تابش این پرتو در یک واحد صنعتی اندازه گیری شود. به این منظور یکی از واحدهای صنایع فولاد مستقر در جنوب شرقی اهواز برگزیده شد. برای بررسی تغییرات مقادیر تابش پرتو های مادون قرمز A ، 8 بار اندازه گیری درهر ماه و درساعات متفاوت روز در ارتفاع های متفاوت از سطح زمین و به مدت یک سال انجام گرفت. اندازه گیری به وسیله دستگاه رادیومتر دیجیتالی هاگنر مدل EC.1 IR-A جهت بررسی انتشار پرتوها در ارتفاع های مختلف انجام شده است. مقادیر اندازه گیری شده با حدود استاندارد ACGIH مقایسه شده و تغییرات آنها ارایه گردید.یافته ها: میانگین میزان تابش پرتوهای فرو سرخ A در این واحد صنعتی 18/1 میلی وات بر سانتی مترمربع است، نشان دهنده اینست که میزان پرتو مادون قرمز A در تمام واحدهای شرکت کمتر از حد استاندارد است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از تاثیر معنی دار منبع تابش خورشید بر میزان پرتومادون قرمز A است.

زمینه و هدف: محیط استخرهای شنا به خصوص آب آنها، در صورت گندزدایی نادرست می تواند یکی از منابع آلودگی به ارگانیسم های مختلف از جمله استافیلوکوک ها باشد. این مطالعه به منظور آگاه ساختن مسوولین و افراد استفاده کننده از وضعیت بهداشتی موجود استخرهای سرپوشیده شهر ساری انجام شد و استافیلوکوکوس اورئوس به عنوان یکی از شاخص های عمده کنترل میکربی استخرهای شنا مورد پایش قرار گرفت.روش بررسی: مطالعه حاضر به روش توصیفی و از 5 استخر فعال شهر ساری تعداد 23 نمونه مرکب به طور تصادفی در مدت 3 ماه  از عمق 60 سانتی متری آب استخر تحت شرایط خاص در بطری های استریل شده دهانه گشاد برداشته شده و طی حداکثر 2 ساعت به آزمایشگاه منتقل و از نظر آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس و بعضی از پارامترها از قبیل دما، pH، کلر آزاد باقی مانده و کدورت بر اساس روش های میکرب شناسی و استاندارد مورد آنالیز قرار گرفتند.یافته ها: آزمایش ها نشان داد که میانگین درجه حرارت 27.08oC، دامنه pH آب این استخرها 4/7 الی 8/7، میانگین کلر آزاد باقی مانده 1 میلی گرم در لیتر و میانگین کدورت 77/0 واحد کدورت (NTU) بوده است و بیشترین مورد آلودگی به استافیلوکوک اورئوس با 3/29% در استخر  Cو کمترین آن در استخر D با 19/10% مشاهده گردید. همچنین آنالیز نشان داد که در 90% نمونه ها بین میزان کلر باقی مانده، بار شناگران و درجه حرارت آب از یک سو و تعداد باکتری های استافیلوکوک مشاهده شده از سوی دیگر رابطه وجود دارد.نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد در 3/91% نمونه ها استافیلوکوک اورئوس وجود داشته است با توجه به این که مهم ترین علت ورود استافیلوکوک ها به آب، آلودگی های پوستی بدن شناگران، مخاط بینی، ادرار و ... می باشد لازم است به مساله استحمام قبل از ورود به استخر توجه جدی گردد.

زمینه و هدف: فاضلاب های رنگی صنایع نساجی یکی از منابع مهم آلودگی محیط زیست اند. استفاده از روش های مناسب دوستدار محیط زیست به منظور حذف این آلاینده ها ضروری است. در سال های اخیر، استفاده از فرایندهای اکسیداسیون پیشرفته، بر پایه تولید اجزای بسیار فعال و واکنش پذیر مانند رادیکال هیدروکسیل پیشنهاد شده است. هدف از انجام این تحقیق، تجزیه فتوکاتالیستی رنگ متیلن بلو با استفاده از نانو ذرات اکسید روی تحریک شده با پرتو فرابنفش (UVA)  است.روش بررسی: در این تحقیق تجزیه فتوکاتالیستی رنگ متیلن بلو به کمک غلظت های مختلف نانوذرات اکسید روی با قطر زیر 50 نانومتر و پرتو فرابنفش (UVA) در یک راکتور ناپیوسته (Batch) مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت رنگ، غلظت نانو ذرات اکسید روی، شدت پرتو اشعه اولتراویوله از جمله متغیرهای مورد مطالعه در این تحقیق بودند.یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که حذف رنگ متیلن بلو ارتباط مستقیمی با شدت تابش دارد. بهترین نتیجه حذف رنگ در غلظت 150 میلی گرم در لیتر نانو ذرات اکسید روی و شدت تابش240 میکرووات بر سانتی  متر مربع حاصل گردید. با افزایش غلظت رنگ سرعت حذف رنگ کاهش می یافت. متعاقب حذف رنگ، 7/32% از میزان COD اولیه نیز کاسته  می شد.نتیجه گیری: فرایند تجزیه فتوکاتالیستی به کمک نانو ذرات اکسید روی تحت تابش UVA در حذف کامل رنگ متیلن بلو و کاهش COD است.

زمینه و هدف: هیدروکربن های معطر چند حلقه ای دسته ای از آلاینده های خطرناک محیط با خاصیت سرطان زایی و جهش زایی اند که بر اساس فعالیت های مختلف در محیط زیست تجمع می یابند. لذا تصفیه این مواد شیمیایی اهمیت زیادی دارد. در این میان استفاده از روش های زیستی به دلیل سادگی فرایند و هزینه کمتر به عنوان یک روش موثر و مقرون به صرفه توصیه شده است. در این تحقیق به منظور بررسی روند کاهش آلودگی هیدروکربن های نفتی در فرایند اصلاح زیستی، مدل تجزیه زیستی فنانترین در خاک های آلوده به ترکیبات نفتی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: ابتدا از خاک آلوده به ترکیبات نفتی باکتری های مستعد تجزیه PAHs جداسازی شدند سپس قابلیت آنها در تجزیه زیستی فنانترین در محیط دوغابی بررسی گردید و با استفاده از اسینتوباکتر که بیشترین توانایی را در حذف فنانترین داشت، مدل تجزیه زیستی در خاک در مقیاس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: راندمان حذف فنانترین برای غلظت 100 میلی گرم بر کیلوگرم 4/99 درصد در طول 33 روز برای غلظت 500 میلی گرم بر کیلوگرم 96 درصد در طول 60 روز دوره تجزیه زیستی به دست آمد. نرخ کاهش فنانترین برای غلظت 100 میلی گرم بر کیلوگرم بین 99/2 تا 86/8 میلی گرم بر کیلوگرم در روز و برای غلظت 500 میلی گرم بر کیلوگرم بین 4/1 تا 09/11 میلی گرم بر کیلوگرم در روز بود.نتیجه گیری: بررسی نتایج نشان داد میزان حذف فنانترین به غلظت اولیه آلودگی بستگی دارد و با افزایش غلظت اولیه نرخ حذف فنانترین افزایش می یابد. همچنین با تقریب مناسبی می توان گفت که حذف فنانترین از مدل سینتیک درجه صفر و یک پیروی می کند.

زمینه و هدف: مدرسه به عنوان مکانی مطمئن برای پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان قلمداد می شود و در فراهم آوردن زندگی سالم و نشاط انگیز و تربیت افراد با رفتار سالم، نقش بسیار سازنده ای را ایفا می کند. لذا هدف از این مطالعه بررسی شرایط بهداشتی و محیطی در مدارس ابتدایی ناحیه یک ساری است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است. در این مطالعه 45 مدرسه ابتدایی دولتی و غیرانتفاعی مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه گیری به صورت سرشماری انجام شد. ابزار گردآوری داده ها در این بررسی پرسشنامه بوده است. داده ها از طریق مصاحبه با مدیر مدرسه و مشاهده مستقیم توسط پژوهشگر جمع آوری شد و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که مدارس مورد مطالعه دچار کمبود وسعت فضای آموزشی متناسب با تعداد دانش آموزان مشغول به تحصیل اند و تنها وسعت 6/6 درصد مدارس نزدیک به استاندارد است. تنها در 6/35 درصد مدارس بین آبخوری و دستشویی تفاوت قایل شده اند. نتایج آزمون آماری کای دو نشان داد که در محدوده مورد مطالعه این تحقیق نوع مدرسه از نظر دولتی و غیر انتفاعی بودن تاثیری در استاندارد بودن توالت ها (P=0.35)، دستشویی ها (P=0.06) و آبخوری های مدارس (P=0.77) ندارد. همچنین در 32 درصد مدارس زاویه تابش نور صحیح است.نتیجه گیری: مهم ترین نکته در این تحقیق عدم رعایت شاخص های بهداشت محیط به دلیل ناآگاهی یا کم توجهی مدیران یا افراد مسوول به استانداردهاست و تنها نیاز به وجود مدرسه از جنبه کمی آن مورد توجه قرار گرفته و مسایل کیفی در این خصوص مد نظر نبوده است.

زمینه و هدف: پسماندهای خطرناک به علت دارا بودن خصوصیاتی نظیر سمی، خورنده، اشتعال پذیر، واکنش پذیر یا دیگر مشخصات مشابه شامل آن دسته از پسماندهایی می شوند که سلامت انسان و محیط زیست را به مخاطره می اندازند. از آنجایی که دانشگاه علوم پزشکی تهران نقش مهمی در توسعه آموزش کشور دارد به یک مطالعه جهت شناسایی پسماندهای خطرناک در دانشگاه علوم پزشکی تهران نیاز می باشد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت تولید و مدیریت پسماندهای خطرناک در دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده است.روش بررسی: در این مطالعه چهار دانشکده که در پردیس مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند، انتخاب گردیده و داده های مورد نیاز از طریق نمونه برداری، پرسش نامه، مصاحبه حضوری با متصدیان واحدهای مورد نظر و مراجعه به اسناد موجود جمع آوری گردیده اند. این اطلاعات شامل نوع و مقدار پسماند، روش نگهداری موقت، تناوب تخلیه پسماند و روش دفع نهایی پسماند است.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان دادند که تقریبا 2072 کیلوگرم پسماند خطرناک به استثنای فاضلاب کنترل نشده در سال تولید شده است. همچنین دانشکده دندانپزشکی، داروسازی، پزشکی و بهداشت به ترتیب حدود 993، 606، 256، 217 کیلوگرم در سال پسماند خطرناک در پردیس مرکزی تولید نمودند. نتایج حاصل همچنین نشان داده اند که از کل مقدار سالانه پسماند خطرناک تولید شده که معادل 72/2 تن بوده است، 954، 848، 475، 427، 245، 49 کیلوگرم را به ترتیب پسماندهای با خاصیت عفونی، سمی، اشتعال پذیر، سرطان زا، خورنده و واکنش پذیر تشکیل داده اند.نتیجه گیری: لازم به ذکر است که پسماند خطرناک جامد همراه با پسماندهای جامد خانگی مدیریت می شوند و پسماندهای خطرناک مایع به داخل سیستم دستشویی (سینک) بدون هیچگونه کنترلی تخلیه می شوند. روش مدیریت ناصحیح پسماندها از نقطه تولید تا محل دفع نهایی به وضوح قابل مشاهده است.

زمینه و هدف: غلظت فلوراید در آب آشامیدنی به دلیل اثرات مفید و مضر آن برروی سلامت انسان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر آلومینای فعال بر کارایی حذف فلوراید از آب آشامیدنی است.روش بررسی: آزمایش ها در سیستم ناپیوسته و با تغییر فاکتورهای موثر مانند 7, 5) pH و (9، زمان تماس (30، 60، 90 و 120 دقیقه)، غلظت اولیه فلوراید (1، 2 و 4/2 میلی گرم بر لیتر) و دز آلومینای فعال (1/0، 2/0 و 3/0 گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین داده های حاصل از این تحقیق با مدل لانگمیر و فروندلیچ و داده های سینتیک با مدل های درجه یک کاذب، درجه دو کاذب، درجه دو کاذب تغییر شکل یافته، تطبیق داده شده است.یافته ها: نتایج نشان داد با افزایش pH محلول کارایی حذف کاهش می یابد و pH بهینه در محدوده 5 تا 7 بوده است. همچنین کارایی حذف فلوراید با افزایش جرم ماده جاذب و کاهش غلظت اولیه فلوراید افزایش یافته است. جذب یون های فلوراید با مدل لانگمیر (r2=0.9998) همراه است. سینتیک جذب فلوراید بر روی آلومینای فعال به وسیله مدل درجه دو کاذب بهتر توصیف شد (r2=0.9881).نتیجه گیری: غلظت آلومینای فعال بر کاهش غلظت یون های فلوراید در آب موثر است. حذف بالای فلوراید در آزمایشات ناپیوسته در pH=5 محلول مشاهده شد زیرا هیچ یون فلوراید آزادی در محلول وجود ندارد که ممکن است ناشی از فعل و انفعالات الکترواستاتیکی بین سطح آلومینا و گونه های بارز فلوراید در محلول باشد. مدل سینتیک به طور مناسب رفتار حذف یون فلوراید به وسیله جذب سطحی آلومینای فعال در سیستم ناپیوسته را توصیف می کند.