تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1388 | دوره:40 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

در این مطالعه بهره وری نهاده سرمایه در زیر بخش های کشاورزی ایران در دوره 1355-85 محاسبه و عملکرد زیربخش های کشاورزی از این جهت با یکدیگر مقایسه شده است. علاوه بر این، برای مقایسه عملکرد زیربخش ها در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور از نظر چگونگی بهره گیری از عامل سرمایه، رشد بهره وری سرمایه در هر برنامه و برای هر زیربخش تعیین شده است. نتایج نشان می دهند زیربخش های شیلات و جنگل و مرتع در دوره مطالعه دارای روندی نزولی بهره وری سرمایه بوده اند، در حالی که زیر بخش های زراعت و باغبانی و دامپروری روندی صعودی را تجربه کرده اند. در بین چهار زیر بخش کشاورزی، بخش دامپروری نسبت به سایر بخش ها دارای بیشترین رشد بهره وری بوده و از این جهت در استفاده از عامل سرمایه کارآمدتر عمل نموده است. زیربخش شیلات از این نظر ضعیف ترین عملکرد را داشته است. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد زیربخش دامپروری در خلق ارزش افزوده به ازا هر واحد سرمایه بهترین عملکرد را داشته و از این جهت زیربخش زراعت و باغبانی در مکان دوم قرار دارد. بر اساس نتایج بدست آمده، کمترین ارزش افزوده در هر واحد سرمایه در زیربخش شیلات ایجاد شده است.

در این مقاله با استفاده از نظریه سیکل تجاری حقیقی، فرضیه نوسانات موافق سیکلی دستمزدهای حقیقی در بخش کشاورزی ایران (برای نیروی کار زنان و مردان) و برای دوره زمانی (1350-85)، مورد آزمون قرار گرفته و تاثیر شوک های طرف عرضه (شوک بهره وری و شوک درآمد نفتی) بر رفتار نوسانی دستمزدهای حقیقی پیش بینی شده است. در این مطالعه، تخمین هایی که به صورت تک معادله ای صورت گرفته و ضرایب همبستگی محاسبه شده، تاثیر مسلط شوک های حقیقی طرف عرضه را در توضیح رفتار سیکلی دستمزدهای حقیقی تایید می کند. توابع عکس العمل آنی حاصل از برآورد مدل خود توضیحی برداری (VAR)، بیانگر آن است که شوک های طرف عرضه در کوتاه مدت باعث افزایش دستمزد حقیقی و اشتغال شده، در حالیکه این شوک ها در بلندمدت موجب کاهش متغیرهای مذکور گردیده است. علت روند فوق در کوتاه مدت، افزایش تولید ناهیی نیروی کار غیرماهر (شوک بهره وری) و بهبود وضع درآمد ارزی کشور (شوک نفتی) و علت آن در بلندمدت، به طور عمده به دلیل جانشینی سرمایه به جای نیروی کار (شوک بهره وری) و گران شدن نهاده های وارداتی تولید (شوک نفتی) بوده است. نتایج مطالعه بیان می کند برای دستیابی همزمان و پایدار به دو هدف افزایش قدرت خرید نیروی کار و کاهش بیکاری در بخش کشاورزی، بایستی از سیاست های افزایش درآمدهای ارزی به جای سیاست های موثر بر افزایش کارایی، استفاده نمود.

این تحقیق در پی بررسی عوامل سازمانی موثر بر توسعه کارآفرینی سازمانی در سازمان ترویج کشاورزی بود که به روش توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 2768 نفر از کارشناسان ترویج کشاورزی بود. از هر منطقه جغرافیایی کشور و بر اساس تقسیم بندی کشوری وزارت جهاد کشاورزی، یک استان به تصادف انتخاب و جامعه آماری منتخب 1145 نفر برآورد شد که از بین آنها به صورت تصادفی و با رعایت انتساب متناسب 250 نفر (بر حسب محاسبه فرمول کوکران) انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای با دو بخش بود که، بخش اول آن ابزار سنجش توسعه کارآفرینی سازمانی کوراتکو و موریس (2002)، شامل 40 پرسش، و بخش دوم آن شامل عوامل سازمانی موثر بر توسعه کارآفرینی سازمانی شامل 69 پرسش در قالب طیف لیکرت بود. روایی پرسشنامه بر اساس نظر جمعی از اساتید رشته ترویج کشاورزی و کارآفرینی سازمانی دانشگاه تهران تایید گردید. جهت تعیین پایایی تعداد 25 پرسشنامه از کارشناسان ترویج کشاورزی تکمیل شد و ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های اول و دوم به ترتیب α=0.93 و α=0.906 بود که نشان می دهد پرسشنامه از پایایی مناسبی برخوردار بوده است. آزمون نشانه، تحلیل همبستگی و رگرسیون چند متغیره برای عملیات آماری استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون نشانه نشان داد که وضعیت عوامل سازمانی مرتبط با توسعه کارآفرینی سازمانی در سازمان ترویج پایین تر از حد متعادل است و به عبارت دیگر به لحاظ شاخص های کارآفرینی در سطح مطلوبی قرار ندارند. یافته های حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیر توسعه کارآفرینی سازمانی و متغیرهای مرتبط با عوامل سازمانی رابطه معنی دار و مثبتی در سطح یک درصد وجود دارد و نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که چهار متغیر سبک رهبری، راهبرد سازمانی، نظام کنترل سازمانی و فرهنگ سازمانی به ترتیب دارای بیشترین نقش در پیش بینی متغیر توسعه کارآفرینی سازمانی هستند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که عوامل سازمانی مناسب نقش زیادی در توسعه کارآفرینی سازمانی در سازمان ترویج دارند.

تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطه خدمات برون دانشگاهی با بهره وری پژوهشی و عملکرد تدریس اعضای هیات علمی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 95 نفر از اعضای هیات علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران بود. داده های مربوط به خدمات برون دانشگاهی از طریق پرسشنامه و اطلاعات مربوط به بهره وری پژوهشی و عملکرد تدریس از طریق اسناد و مدارک جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین خدمات برون دانشگاهی با بهره وری پژوهشی و عملکرد تدریس رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین نتایج حاصل از تحقیق حاکی از عدم تفاوت معنی دار خدمات برون دانشگاهی، بهره وری پژوهشی و عملکرد تدریس اعضا هیات علمی از نظر جنسیت، سابقه اشتغال، وضعیت استخدام، سن و رشته ی تحصیلی می باشد. در این بررسی رابطه معنی داری در سطح یک درصد بین بهره وری پژوهشی و مرتبه علمی t=0.602**، میزان تحصیلات z=0.001** و دانشگاه محل تحصیل t=0.000** مشاهده گردید ولی از نظر خدمات برون دانشگاهی و عملکرد تدریس تفاوت معنی داری بین این عوامل بدست نیامد.

این تحقیق توصیفی- همبستگی با هدف کلی بررسی میزان تمایل جوانان روستایی شهرستان کرمانشاه به مهاجرت و عوامل موثر بر آن انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، جوانان روستایی پسر 15-28 سال (بر مبنای تعریف سازمان ملی جوانان) شهرستان کرمانشاه بودند (N=17544) که تعداد 291 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. بر اساس یافته ها، تحلیل عاملی چهار دلیل اساسی تمایل جوانان روستایی به مهاجرت را با نام های اقتصادی، زیرساختی، اجتماعی و فرهنگی شناسایی کرد. همچنین با استفاده از تحلیل عاملی چهار راهکار اصلی برای کاهش تمایل به مهاجرت جوانان روستایی استخراج شد. این راهکارها نیز اقتصادی، زیر ساختی، اجتماعی و فرهنگی نامیده شدند. نتایج نشان داد که حدود 38 درصد از جوانان روستایی تمایل بالایی به مهاجرت از روستا به شهر دارند. بر اساس تحلیل رگرسیونی، متغیرهای نگرش نسبت به شغل کشاورزی، سن، سطح تحصیلات، میزان رفت و آمد به شهر، روابط بین فردی، میزان اختلافات خانوادگی و ساختار خانواده از عوامل موثر بر میزان تمایل به مهاجرت جوانان روستایی به شهر هستند.

در ایران، خاک بیشتر زمین های کشاورزی از نوع بافت سنگین می باشد. از این رو، انجام خاک ورزی مناسب در مرحله آماده کردن زمین برای عملیات کاشت ضروری است. فناوری های کاربرد میزان متغیر خاک ورزی از جمله راهکارهای ارایه شده برای پایداری بیشتر منابع خاکی است. این تحقیق با هدف بررسی نگرش و تمایل کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان های فارس و خوزستان نسبت به کاربرد این گونه فناوری ها، انجام گرفته است. مطالعه به روش پیمایش با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام گرفت. یافته ها نشان داد کارشناسان سازمان جهاد کشاروزی استان های فارس و خوزستان، تمایل به کاربرد فناوری های میزان متغیر خاک ورزی دارند (به ترتیب با میانگین 16.85 و (16.57 و متغیرهای نگرش اعتمادی، آزمون پذیری، مشاهده پذیری، درک آسانی کاربرد و درک مفید بودن این فناوری ها بر نگرش و تمایل کارشناسان برای کاربرد اثر می گذارند. همچنین نتایج نشان داد متغیرهای نگرش به کاربرد p<0.01)، (β=0.24 و مشاهده پذیری (p<0.01، g=0.25) تبیین کننده تمایل به کاربرد کارشناسان هستند. بر اساس نتایج بدست آمده، پیشنهادهایی در خصوص ترویج کاربرد این فناوری ها توسط کارشناسان در ایران ارایه شده است.

این پژوهش ضمن برآورد توابع تولید، تقاضای خرده فروشی، عرضه نهاده مزرعه و خدمات بازاریابی دو محصول گوشت گاو و گوسفند، رفتار اقتصادی حاشیه بازاریابی گوشت قرمز را نسبت به تغییر عوامل انتقال دهنده تابع تقاضای گوشت آماده طبخ، عرضه دام زنده  خدمات بازاریابی در دوره 1377-1383 مورد بررسی قرار داده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که به طور نمونه، کشش حاشیه بازاریابی گوشت گاو و گوسفند نسبت به تغییر در قیمت علوفه، به ترتیب 0.037 و 0.032 است. همچنین وجود قدرت بازاری در فرآیند بازاریابی گاو و گوسفند موجب افزایش حاشیه بازاریابی آن ها شده است. بنابراین به نظر می رسد با رقابتی شدن سازوکار بازارهای مرتبط با گوشت گاو و گوسفند، رفتار حاشیه بازاریابی گوشت گاو و گوسفند منعکس کننده هزینه نهایی بازاریابی این محصولات گردد.

هدف این تحقیق بررسی تاثیر رهیافت مدرسه مزرعه کشاورز بر پذیرش مبارزه بیولوژیک در شهرستان ساری بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و علی- مقایسه ای بود. شالیکاران شهرستان ساری به عنوان جامعه آماری این تحقیق انتخاب شدند و با استفاده از نمونه گیری تصادفی 72 شالیکار شرکت کننده در مدرسه مزرعه کشاروز و 346 شالیکار که در مدرسه مزرعه کشاورز شرکت نکرده اند، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روایی ابزار پژوهش از طریق اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران به دست آمد. آزمون مقدماتی و اعتبار پرسشنامه از طربق تکمیل 30 پرسش نامه به وسیله شالیکاران در یکی از شهرستانهای خارج از نمونه آماری به عمل آمد و ضریب اطمینان آلفای کرونباخ 0.82 محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد 63.9 درصد از شالیکارانی که در مدرسه مزرعه کشاورز شرکت کرده اند، پذیرش زیاد و بسیار زیاد و تنها 13.3 درصد از شالیکارانی که در مدرسه مزرعه کشاورز شرکت نکرده اند، پذیرش زیاد داشته اند. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای دانش مبارزه بیولوژیک، مزیت نسبی، سطح مکانیزاسیون، سابقه کشت برنج، مشارکت اجتماعی، تعداد تماس با مروج، استفاده از منابع اطلاع رسانی و ارتباط جمعی 75.9 درصد از تغییرات پذیرش مبارزه بیولوژیک را در شالیکاران شرکت کننده در مدرسه مزرعه کشاورز را تبیین می کنند و متغیر دانش مبارزه بیولوژیک به تنهایی 83.1 درصد از تغییرات پذیرش مبارزه بیولوژیک را در شالیکارانی که در مدرسه مزرعه کشاورز شرکت نکرده اند را تبیین می کند.

تحقیق حاضر با هدف "توافق سنجی دانشجویان و اعضای هیات علمی پیرامون هر یک از مولفه های تبیین کننده کیفیت آموزش عالی کشاورزی" انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل دو گروه اعضای هیات علمی 157) نفر) و دانشجویان 2202) نفر) رشته های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران بودند که از هر کدام به ترتیب 67 نفر و 118 نفر برای انجام تحقیق انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. اعتبار (روایی) پرسشنامه با نظر متخصصان و استادان گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران مورد تایید قرار گرفت. به منظور تعیین قابلیت اعتماد (پایایی) ابزار تحقیق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که میزان آن برای هر یک از مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای (0.7 بود. نتایج بدست آمده از تحقیق نشان داد که از میان 86 متغیر مورد بررسی، بین اعضای هیات علمی و دانشجویان در خصوص 57 متغیر توافق وجود داشت که برخی از آن ها شامل "عملی بودن اهداف رشته تحصیلی، استفاده از نظرات سازمان های اجرایی در تدوین محتوای دروس رشته تحصیلی، سوابق و تجارب پیشین دانشجو در رابطه با کشاورزی، ارتباط رشته تحصیلی استاد با موضوع تدریس، ترویج فرهنگ تفکر انتقادی و تحلیلی توسط استاد، توانایی استاد در ایجاد بحث و تبادل نظر و هدایت آن، و شرایط محیطی کلاس ها" بودند.

کشتهای گلخانه ای با توجه به فراهم نمودن شرایط مصنوعی تولید و با خنثی کردن عوامل محیطی اهمیت ویژه ای در پیشبرد فرآیندهای توسعه کشاورزی دارند. بدیهی است برنامه ریزی مناسب در جهت توسعه این نظام تولیدی با توجه به شرایط ویژه آن نیازمند شناخت عوامل و محدودیت هایی است که بازدارنده توسعه کشت هستند. براین اساس تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل و محدودیت های توسعه کشت های گلخانه ای در استان اصفهان انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی است، که به روش پیمایشی انجام گرفته و از ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده گردیده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه گلخانه داران استان اصفهان بود 361) واحد گلخانه ای) که تا پایان سال 1381 موفق به اخذ پروانه بهره برداری شده بودند، که از بین آنها و بر مبنای فرمول کوکران 120 واحد برای نمونه گیری از 10 شهرستان استان که دارای بیش از 10 واحد گلخانه بودند انتخاب شد. روایی ابزار تحقیق بر اساس دیدگاه کارشناسان ومتخصصان باغبانی، ترویج و توسعه کشاورزی و گلخانه داران با تجربه تایید شد. همچنین پایایی ابزار تحقیق نیز بر پایه آلفای کرونباخ برای پنج بخش پرسشنامه به ترتیب 0.73، 0.86، 0.77 و 0.81 بدست آمد. داده های گردآوری شده با نرم افزار SPSS و Excel تحت ویندوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گویه های مربوط به عوامل و محدودیت های تاثیرگذار بر توسعه کشت های گلخانه ای در پنج بخش عوامل اقتصادی، حمایت های دولتی، قوانین اداری، عوامل زیربنایی، عوامل اقلیمی و عوامل فنی بر پایه ضریب تغییرات اولویت بندی شدند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که چهار عامل حمایتی، زیربنایی، قوانین اداری و عوامل اقتصادی مجموعا 66.67 درصد واریانس عوامل بازدارنده توسعه کشت های گلخانه ای در استان اصفهان را تبیین می کنند.

سیب زمینی یکی از مهمترین مواد غذایی مردم به شمار می رود. اردبیل، اصفهان و همدان سه منطقه عمده تولید این محصول در کشور محسوب می شوند. تعیین میزان بهینه مزرعه به منظور دستیابی به حداقل هزینه تولید از مباحث مهم اقتصادی است. هدف از این تحقیق تعیین وسعت بهینه اقتصادی مزارع سیب زمینی در شهرستان بهار، از مناطق عمده تولید در استان همدان می باشد. آمار و اطلاعات موردنیاز در این تحقیق بصورت مقطعی و با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از 155 کشاورز سیب زمینی کار گردآوری شده است. بدین منظور بهره برداران بر اساس میزان استفاده از ماشین آلات تفکیک و اندازه بهینه مزرعه برای آنها مشخص شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد سطح اندازه بهینه به مراتب بیش از وضعیت موجود است. بنابراین افزایش سطح زیر کشت تحت عمل هر بهره بردار اقدامی موثر در جهت افزایش بهره وری عوامل تولید و کاهش هزینه های تولید توصیه می شود.

هدف کلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر نگرش دامداران به مشارکت در تشکیل و اداره سازمان های کشاورزان از دیدگاه اعضای تعاونی گاوداران شهرستان همدان بود که به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق اعضای تعاونی گاوداران شهرستان همدان به تعداد 550 نفر می باشد. حجم نمونه این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 75 نفر تعیین گردید. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. پرسشنامه ای جهت گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نظر تنظیم و تدوین شد. روایی پرسشنامه با کسب نظرات متخصصان و اساتید رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران مورد بررسی و اصلاحات لازم صورت گرفت. ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از مقادیر کرونباخ آلفا برای بخش های مختلف پرسشنامه به ترتیب 0.92، 0.81، 0.79 و 0.89 بدست آمد. با استفاده از آزمون t مشخص گردید که دامداران دارای نگرش مثبت و منفی به مشارکت در فعالیت های سازمان کشاورزان از نظر متغیرهای وضعیت اقتصادی (تعداد دام بزرگ، میزان اراضی آبی، میزان اراضی دیم، میزان کلی اراضی کشاورزی)، مدت زمان عضویت، میزان سطح مشارکت و اعتقاد به فضای مشارکتی در سازمان کشاورزی با یکدیگر تفاوت معنی داری به لحاظ آماری دارند. با استفاده از تحلیل رگرسیون گام به گام نیز مشخص گردید که چهار متغیر سبک رهبری، وضعیت اقتصادی (تعداد دام بزرگ)، انگیزش کشاورزان و میزان آگاهی ایشان از مزایای مشارکت در فعالیت های سازمان کشاورزان در نگرش دامداران به مشارکت در فعالیت های سازمان کشاورزان نقش داشته و در مجموع توانسته اند 77 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند و تنها 23 درصد از تغییرات مربوط به سایر عامل ها یا متغیرهایی است که در این تحقیق مدنظر نبوده اند.

استفاده از روش برنامه ریزی خطی برای انواع برنامه ریزی ها و تجزیه و تحلیل های مختلف مبتنی بر بهینه یابی مقید در حوزه های مختلف از جمله کشاورزی سابقه طولانی و گسترده ای دارد. یکی از معایب چنین روشی آنست که با توجه به اهداف و محدودیت های لحاظ شده، در نهایت، فقط یک جواب (ترکیب) بهینه برای فعالیت های مختلف ارایه می نماید. برای رفع چنین مشکلی یک روش تعدیل شده به نام برنامه ریزی خطی تقریبا بهینه ارایه شده که امکان ارایه همزمان چندین راه حل یا جواب نزدیک به جواب بهینه را فراهم آورد. چنین جواب هایی علاوه بر نزدیک بودن به جواب بهینه دارای تنوع بسیاری از جهت ترکیب فعالیت های پیشنهادی می باشند. این مساله باعث عملی تر شدن جواب ها و افزایش امکان پذیرش راه حل ها توسط کشاورز می گردد. در این تحقیق سعی شده تا علاوه بر معرفی و تشریح روش برنامه ریزی خطی تقریبا بهینه، کاربرد چنین روشی در قالب الگوسازی ترکیب بهینه کشت برای یک مزرعه در استان فارس نشان داده شود. نتایج نشان می دهد که با استفاده از چندین الگوسازی و با 1 تا 10 درصد انحراف از حداکثر سود ممکن می توان ترکیبات کشتی بسیار متنوع و متفاوت به دست آورد.

اهمیت مشارکت کشاورزان در مدیریت و طراحی سیستم در زمینه های مختلف مورد تاکید قرار گرفته است. انگیزش از جمله عوامل مهم برای جلب مشارکت کشاورزان در برنامه های توسعه کشاورزی بوده و نظریه های مختلفی مطرح و تحقیقات متنوعی در این راستا به انجام رسیده است. نظریه مک میلیون مناسب برای واکاوی مشارکت در نظام مدیریت آبیاری تشخیص داده شد و در این پژوهش بکار گرفته شد. این تحقیق با هدف تبیین عوامل موثر بر انگیزش کشاورزان برای مشارکت در مدیریت آبیاری و تعیین موانع موجود، در شبکه آبیاری سد درودرن استان فارس با استفاده از روش پیمایش اجرا شد. آزمودنی های این تحقیق شامل 270 نفر از کشاورزان، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار سنجش این پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی صوری (Face validity) آن توسط اساتید فن و صاحبنظران مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی (Raliability) از مطالعه راهنما (Pilot study) استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که از بین 5 نوع عوامل انگیزشی، انگیزه معامله گری بیشترین تاثیر را روی انگیزش کشاورزان برای مشارکت در مدیریت آبیاری ایفا می کند. از بین متغیرهای مستقل، نگرش نسبت به مسوولین و کارشناسان سازمان آب، نگرش نسبت به مسوولین و کارشناسان مرکز خدمات کشاورزی و میزان مراجعه به مرکز خدمات، میزان اجتماعی بودن افراد، نگرش نسبت به کارایی اعضای شورای اسلامی، و تعداد اعضای خانواده دارای رابطه معنی دار با میزان انگیزش کشاورزان برای مشارکت در مدیریت آبیاری بود. همچنین نتایج نشان می دهد از دید آزمودنی ها، توزیع ناعادلانه آب در محل، نارضایتی از میراب های سازمان آب و هزینه های مالی بالا مهمترین مشکلات موجود در مدیریت آبیاری می باشند. بر مبنای یافته های تحقیق نهایتا توصیه های عملی برای توسعه مشارکت موثر کشاورزان در مدیریت آبیاری ارایه شده است.

این تحقیق با هدف اساسی تعیین مولفه های زمینه توسعه حرفه ای برای مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی کشور انجام شده است، تا بتوان ویژگی های زمینه توسعه حرفه ای آنها را شناسایی و بر این اساس برنامه ریزی نمود. این تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بوده که توسط پرسشنامه محقق ساخته پس از سنجش روایی (دیدگاه متخصصان) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ (%90.97= به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی می باشند، که تعداد آنها بر اساس آمار موجود 490 نفر است، که از بین آنها نمونه گیری طبقه ای تصادفی (مراکز از جنبه کیفیت تدریس مربیان توسط موسسه آموزش عالی علمی کاربردی به سه دسته درجه 1، 2، 3 تقسیم شده اند) صورت گرفته و حجم نمونه 107 نفر برآورد گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که بر اساس میانگین محاسبه شده، تمامی مولفه های زمینه توسعه حرفه ای در سطوح مطلوبی قرار داشته اند. تحلیل عاملی نیز شش عامل (نگرش به توسعه حرفه ای به عنوان بخشی از نظام آموزشی و یک فرایند مادام العمر، تخصیص مناسب منابع و نهاده ها و بیان خروجی توسعه حرفه ای، مهیا بودن نهاده ها و فرصت های آموزشی، مدیریت مشارکتی و بهره گیری از توان کارکنان، مدیریت انعطاف پذیر و توسعه حرفه ای نظام مند در ساختار مراکز) را با حدود %57.22 تبیین واریانس نشان داد. نتایج آزمون مقایسه میانگین ها (کروسکال والیس) بر اساس رتبه مراکز نشان داد که از جنبه عوامل مدیریت مشارکتی و بهره گیری از توان کارکنان تفاوت معنی داری در سطح %5 و از جنبه مقیاس مهیا بودن نهاده ها و فرصت های آموزشی تفاوت در سطح %1 معنی دار است.

ترویج یک فعالیت مخاطب مدار (client-oriented) است که موفقیت و اثربخشی برنامه های آن در گرو رضامندی مخاطبان می باشد. یکی از ملاکهایی که به عنوان شاخص عملکرد ترویج در نظر گرفته می شود، عملکرد مروجان است. ارزیابی عملکرد مروجان تا کنون به طرق مختلفی از جمله بررسی نظرات سرپرستان ایشان، بررسی گزارش های مروجین و نیز نظرخواهی از مروجین انجام شده است اما آنچه مسلم است ارزیابی به شیوه حاضر که بررسی نظرات کشاورزان می باشد، شیوه ای بسیار قابل اعتمادتر است و بیشتر منطبق با فلفه و اصول ترویج است. این پژوهش هدف خود را بر شناسایی فعالیت های مروجین در منطقه و واکاوی میزان رضامندی کشاورزان از هر یک از آنها و بررسی ویژگی های موثر مروجین در افزایش رضامندی آنها قرار داده است. این تحقیق از لحاظ ماهیت کاربردی و از نظر تحلیل داده ها توصیفی پیمایشی می باشد. متغیر وابسته که رضامندی کشاورزان از عملکرد مروجین می باشد، بوسیله تعدادی گویه که جنبه های مختلف فعالیت ها را بررسی می کند، سنجش شده است. ابزار اندازه گیری پرسشنامه است. جامعه آماری در این تحقیق کشاورزان منطقه پیشوای شهرستان ورامین واقع در استان تهران است. نمونه گیری به روش مرحله ای انجام شده و تعداد 60 نفر انتخاب شدند و در نهایت 56 پرسشنامه وارد تحلیل گردید. در مطالعات همبستگی، متغیرهای "سن، وسعت زمین دیم و سابقه کار" با متغیر وابسته رابطه معنی داری را نشان داد. در انجام رگرسیون چند متغیره با روش گام به گام، متغیرهای سابقه کار کشاورزی، سن کشاورزان و سطح سواد کشاورزان معادله شده است. در تعیین ویژگی های موثر مروجان بر افزایش رضامندی کشاورزان این نتیجه به دست آمد که به ترتیب مهارت های علمی و عملی، مهارت های ارتباطی و در نهایت مهارت های فردی مروجان، در رضامندی کشاورزان از فعالیت های مروجین موثر بوده اند.