پیاورد سلامت
سال:1396 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: در راستای دستیابی به اهداف نظام سلامت، وجود یک چارچوب برای ارزیابی ضرورت دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر کارکردها بر اهداف نظام سلامت ایران بود.روش بررسی: پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی طی سال 94-1393 انجام شد. از بین تمام صاحب نظران حوزه سلامت 419 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای و گلوله برفی در پژوهش شرکت داشتند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه بررسی اثر کارکردها بر اهداف نظام سلامت استفاده شد. روایی پرسشنامه به روش محتوا و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون با کمک نرم افزار SPSS22 تحلیل شد.یافته ها: یافته های حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که به ترتیب میان دو مولفه کارکردها بر دسترسی عادلانه به خدمات سلامت، کارکردها بر محافظت در برابر ریسک مالی و کارکردها بر اهداف برابر با 0.827، 0.655 و 0.870 بود و نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نشان داد که 87% از واریانس اهداف توسط مولفه های کارکردها تبیین می شود. بنابراین به ازای تغییر در یک واحد انحراف استاندارد کارکردها بر ریسک مالی و کارکردها بر دسترسی عادلانه به خدمات سلامت به ترتیب به اندازه 0.655، 0.827 قابل پیش بینی می باشد.نتیجه گیری: از آنجا که کارکردها بر اهداف نظام سلامت تاثیر دارد، بررسی کارکردها بر اهداف نظام سلامت می تواند سیاست گذاران سلامت را در راستای بهبود عملکرد نظام سلامت از طریق شناسایی نقاط قوت و ضعف، بازبینی مداخلات و اصلاحات بهداشتی و درمانی، و مدیریت برنامه های نظام سلامت کمک نماید.

زمینه و هدف: امروزه، سازمان ها در ابعاد و جنبه های مختلف به طور چشم گیر بر دانش و سرمایه های فکری تاکید دارند. دانش و اطلاعات، قدرت است و هر کسی از آن برخوردار شود، صاحب قدرت است. بنابراین توجه به دانش و سرمایه های فکری برای رسیدن به توان مند سازهای روان شناختی در هر سازمانی یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. هدف اصلی این تحقیق، تعیین تاثیر سرمایه فکری بر توان مند سازهای روان شناختی کارشناسان وزارت ورزش و جوانان ایران است.روش بررسی: این مطالعه توصیفی– کاربردی به صورت مقطعی بین 230 نفر از کارشناسان وزارت ورزش و جوانان ایران در سال 1394 و با روش نمونه گیری در دسترس انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها در این مطالعه، پرسش نامه های استاندارد سرمایه فکری Bountis و توان مند سازهای روان شناختی Spritzer به ترتیب با ضریب آلفای کرونباخ 0.71 و 0.86 بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss از طریق آمار توصیفی و آزمون رگرسیون و رگرسیون چندگانه انجام گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که میانگین سرمایه فکری و توان مند سازی روان شناختی به ترتیب برابر 3.49 و 3.81 بوده و همچنین سرمایه فکری قابلیت پیش بینی توان مند سازهای روان شناختی آزمودنی ها را داشت (0.12=R square). نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، شایسته است که در سازمان ها از سرمایه های فکری برای توان مند سازی روان شناختی بیشتر استفاده گردد و دوره های آموزشی در زمینه استفاده از سرمایه های فکری و متناسب با نیازهای کارشناسان برنامه ریزی گردد.

زمینه و هدف: یکی از شایعترین مشکلات زنان در سنین باروری، کم خونی فقر آهن است که تاثیر زیادی بر تولد نوزادان کم وزن و زایمان زودرس دارد. لذا، پژوهش حاضر به منظور تعیین شیوع کم خونی فقر آهن و عوامل مرتبط با آن در زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی مازندران، طراحی و اجرا شد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی و تحلیلی، 866 زن باردار به روش خوشه ای طبقه بندی شده از 19 شهرستان تابع دانشگاه علوم پزشکی مازندران انتخاب شدند. میزان هموگلوبین و سایر اطلاعات با استفاده از فرم ثبت اطلاعات از طریق مراجعه به پرونده خانواده مادر باردار و همچنین از طریق پرسش نامه جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS با آزمون های مقایسه میانگین، کای دو و رگرسیون لجستیک تحلیل گردید.یافته ها: شیوع کم خونی 13.4 درصد گزارش شد و در زنان باردار مناطق شهری به طور معنی داری بیش از مناطق روستایی بود (p=0.005). نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که سن مادر، تعداد باروری، مراقبت قبل از بارداری، ناخواسته بودن بارداری، مصرف گوشت قرمز، مصرف قرص آهن، مصرف چای و سطح تحصیلات مادر اثر معنی داری بر ابتلا به آنمی داشت. نتیجه گیری: از آنجا که کم خونی فقر آهن مشکلی قابل پیشگیری است، توجه به برنامه های مراقبتی قبل و حین بارداری، داشتن الگوی صحیح غذایی، مصرف قرص آهن و داشتن برنامه برای بارداری ناخواسته می تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری بینجامد.

زمینه و هدف: چابکی سازمانی عامل مهمی برای اثربخشی بیمارستان است. با توجه به لزوم اثربخشی بیمارستان، تمرکز بر سلامت سازمان به معنی تمرکز بر موفقیت آینده سازمان است. هدف اصلی این پژوهش تعیین رابطه چابکی سازمانی با سلامت سازمانی در کارکنان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری، کل کارکنان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (10200 نفر) بود. نمونه 375 نفره، بر اساس جدول Krejcie & Morgan و به روش چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه استاندارد چابکی سازمانی و سلامت سازمانی بود. روایی پرسش نامه ها از طریق اخذ نظر استادان و صاحب نظران تایید و پایایی پرسش نامه ها به روش آلفای کرونباخ 88% محاسبه شد. برای تحلیل داده ها آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و آزمون تی تست) به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: بین چابکی سازمانی با سلامت سازمانی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت (P<0.05، R=0.66). بین میانگین چابکی سازمانی و میانگین مرجع (P<0.05، -0.43) و بین میانگین سلامت سازمانی و میانگین مرجع (P<0.05، -0.55) اختلاف معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: لازم است مدیران بیمارستان ها در ارتقای چابکی سازمان ها تلاش نمایند تا ضمن کسب مزیت رقابتی، با پاسخ مناسب و به موقع به تغییرات و بهره جویی از فرصت های حاصل از تغییرات، موجب بهبود وضعیت سلامت سازمانی و افزایش سطح سلامت جامعه گردند.

زمینه و هدف: امروزه بیماری قلبی بسیار معمول و یکی از دلایل اصلی مرگ و میر به شمار می رود. به همین علت تشخیص درست و به موقع این بیماری بسیار مهم است. روش های تشخیصی و درمانی این بیماری عوارض جانبی زیاد و پرهزینه ای دارد. بنابراین محققان به دنبال روش های ارزان و با دقت بالا برای تشخیص این بیماری هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگویی برای تشخیص روش درمان بیماری قلبی صورت گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی- مقطعی صورت گرفته و نمونه گیری به روش سرشماری بوده است. جامعه پژوهش متشکل از داده های بیمارستان های خاتم الانبیاء (ع) و علی ابن ابی طالب (ع) زاهدان است که با مراجعه مستقیم پژوهش گر به سازمان حاصل و به صورت فایل اکسل تهیه گردید. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار Clementine12.0 استفاده شده است. در پژوهش حاضر الگوریتم های c5.0، c & r Tree، CHAID و QUEST و شبکه عصبی مصنوعی روی مجموعه داده اجرا گردید. یافته ها: مقدار صحت 76.04 توسط الگوریتم C & R Tree نشان دهنده عملکرد بهتر الگوریتم های درخت تصمیم نسبت به شبکه عصبی است. نتیجه گیری: هدف این مطالعه ارایه مدلی برای پیش بینی روش درمانی مناسب بیماری قلبی به منظور کاهش هزینه های درمان و کیفیت ارایه خدمات بهتر به پزشکان می باشد. با توجه به قابل ملاحظه بودن خطرات اجرای روش های تشخیص تهاجمی مانند آنژیوگرافی و نیز حصول تجارب موفقیت آمیز داده کاوی در پزشکی، این مطالعه مدلی مبتنی بر تکنیک های داده کاوی ارایه نموده است. نقطه قابل بهبود مدل فوق ارایه سیستمی تصمیم یار جهت کمک به پزشکان برای افزایش صحت تشخیص روش درمان بیماری می باشد.

زمینه و هدف: سازمان جهانی بهداشت تاکید ویژه ای بر حفاظت خانوارها در برابر هزینه های خدمات سلامت کرده است. بیماران نه تنها از بار بیماری، بلکه از بار ناشی از تامین مالی سلامت خود رنج می برند. هدف از پژوهش حاضر برآورد و تعیین هزینه های پرداخت از جیب و بررسی عوامل تاثیرگذار بر بروز هزینه های کمرشکن ناشی از دریافت خدمات درمانی توسط بیماران قلبی- عروقی در استان خوزستان است. روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که به صورت مقطعی در سال 1394 به انجام رسید. 100 نفر از بیماران قلبی- عروقی مراجعه کننده به بیمارستان های آموزشی شهر اهواز مورد بررسی قرار گرفتند. سهم پرداخت از جیب بیماران برآورد گردید و با استفاده از مدل اقتصاد سنجی لاجیت عوامل تاثیرگذار بر هزینه های کمرشکن تعیین شد. تجزیه تحلیل داده ها با نرم افزارهای SPSS و Stata انجام گردید.یافته ها: میزان پرداخت از جیب هر بیمار قلبی- عروقی به طور متوسط 16.008.936 ریال طی یک سال بود. همچنین 55 درصد از بیماران با هزینه های کمرشکن مواجه بودند. سطح درآمد و بعد خانوار تاثیر منفی و معنادار و وضعیت اشتغال بیماران تاثیر مثبت اما غیرمعنادار بر روی هزینه های کمرشکن بیماران دارد.نتیجه گیری: هزینه های دارویی و بستری بیشترین سهم از هزینه های پرداخت از جیب بیماران قلبی- عروقی را دربرمی گیرند و باید مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرند. با افزایش سطح درآمد و بعد خانوار، خانواده کمتر با هزینه های کمرشکن مواجه خواهد شد. از طریق تقویت پوشش بیمه ای و کمک بیشتر دولت می توان میزان پرداخت از جیب بیماران قلبی- عروقی را کاهش داد.

زمینه و هدف: یکی از شایستگی های محوری مدیران که موجب موفقیت سازمان می شود، هوش معنوی است. مدیران جهت اثرگذاری بر تعهد سازمانی کارکنان، نیاز به هوش معنوی بالا دارند. لذا این پژوهش با هدف تعیین ارتباط بین هوش معنوی مدیران با تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران تدوین شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت توصیفی–تحلیلی و مقطعی در سال 94-1393 انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران و کارکنان ستادی معاونت های مختلف دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. تعداد 80 نفر از مدیران به صورت سرشماری و تعداد 225 نفر از کارکنان از طریق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه های تعهد سازمانی و هوش معنوی بود که پس از انجام روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. جهت تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار SPSS، برای ارایه آمار توصیفی میانگین و انحراف معیار، و از آزمون های تی دو جمله ای، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون به منظور ارایه آمار تحلیلی استفاده شد.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که مدیران از هوش معنوی بالایی برخوردار بودند، اگرچه میانگین تعهد سازمانی کارکنان در حد متوسط قرار داشت. بین هوش معنوی مدیران با تعهد سازمانی کارکنان ارتباط معنی داری مشاهده شد (P=0.034).نتیجه گیری: مدیران ستادی دانشگاه باید تلاش کنند تا با توسعه هوش معنوی، کارکنان و زیردستان خود را به افزایش تعهد سازمانی، ترغیب و تشویق کنند. در این خصوص استفاده از روان شناسان سازمانی توصیه می شود.

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع بخش سلامت، ضرورت توجه به افزایش کارایی سازمان های بهداشتی و درمانی الزامی است. این پژوهش با هدف ارزشیابی کارایی بیمارستان های کشور انجام شده است.روش بررسی: در این پژوهش مروری منظم، کلیه مقالات مرتبط با محاسبه کارایی بیمارستان های ایران منتشر شده در دو دهه اخیر (1395-1376) مورد بررسی قرار گرفت. هفت پایگاه اطلاعاتی و دو موتور جستجوگر با استفاده از کلیدواژه های مناسب جستجو شد. لیست رفرنس های مقالات به دست آمده نیز بررسی شدند تا مقالاتی که به دست نیامدند، شناسایی شوند. تعداد 1563 مقاله یافت شد که با استفاده از یک چک لیست ارزشیابی کیفیت شدند. در نهایت، تعداد 91 مقاله شرایط ورود به این مطالعه را داشته و تحلیل شدند. یافته ها: به ترتیب سه روش تحلیل پوششی داده ها، پابن لاسو و تحلیل مرزی تصادفی بیشتر در ارزشیابی کارایی بیمارستان ها استفاده شدند. میانگین کارایی بیمارستان های کشور بین 0.584 و 0.998 متغیر بوده است. بیشتر بیمارستان های غیردانشگاهی نظیر بیمارستان های درمانی دولتی و خیریه، خصوصی و بیمارستان های مناطق محروم کارایی مطلوب نداشتند. تعداد تخت و نیروی انسانی مهم ترین متغیرهای ورودی و تعداد پذیرش بیماران سرپایی و بستری و تعداد اعمال جراحی مهم ترین متغیرهای خروجی مورد استفاده در تحلیل پوششی داده ها بودند. روش پارامتریک تحلیل مرزی تصادفی از مزیت بیشتری نسبت به روش ناپارامتریک تحلیل پوشش داده ها برای سنجش کارایی بیمارستان ها برخوردار است.نتیجه گیری: با توجه به کارایی پایین بیشتر بیمارستان های کشور، سیاستگذاران بهداشت و درمان کشور باید ضمن شناسایی دلایل پایین بودن کارایی، راهکارهایی برای تخصیص صحیح منابع و ارتقای کارایی فنی بیمارستان ها اتخاذ کنند.

زمینه و هدف: سرطان معده دومین علت مرگ ناشی از سرطان در جهان است. با توجه به اینکه این بیماری جزو کشنده ترین بیماری ها در کشور ماست بررسی و شناخت عوامل تاثیرگذار در ایجاد این بیماری، بسیار اهمیت دارد. در این پژوهش از دو تکنیک داده کاوی یعنی الگوریتم Apriori و الگوریتم ID3 به منظور بررسی عوامل موثر در بروز سرطان معده استفاده شده است.روش بررسی: مجموعه داده های این پژوهش از 490 بیمار شامل 220 نمونه مبتلا به سرطان و270 نمونه سالم مراجعه کننده به بیمارستان امام رضای تبریز جمع آوری شد. با استفاده از الگوریتم Apriori و پیاده سازی آن در نرم افزار متلب، بهترین قوانین حاکم بر روی این مجموعه داده، استخراج شده است. همچنین از الگوریتم ID3 نیز جهت بررسی این عوامل استفاده شد.یافته ها: نتایج داده کاوی نشان می دهد که داشتن سابقه رفلاکس معده بیشترین تاثیر را در بروز این بیماری دارد. با استفاده از الگوریتم Apriori قوانینی به دست آمد که می تواند به عنوان الگویی برای پیش بینی وضعیت بیماران و احتمال بروز این بیماری و بررسی عوامل تاثیرگذار در ایجاد این بیماری استفاده شود. همچنین دقت پیش بینی به دست آمده از الگوریتم ID3 برابر 85.56 به دست آمد که نتیجه بسیار خوبی در پیش بینی سرطان معده است.نتیجه گیری: استفاده از داده کاوی به خصوص در داده های پزشکی با توجه به حجم بالای داده ها و وجود روابط ناشناخته بین ویژگی های سیستمیک، شخصی و رفتاری بیماران بسیار مفید است. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند به پزشکان در شناسایی عوامل موثر در بروز این بیماری و نیز پیش بینی بروز این بیماری کمک فراوانی کند.

زمینه و هدف: ارزیابی تراکم رادن در ساختمان های زیر زمینی از اهمیت بالایی برخوردار است و مراکز رادیوتراپی با توجه به کارگیری منابع بسیار پرقدرت پرتوزا معمولا در طبقات زیر زمین ساخته می شوند. هدف از این مطالعه بررسی پرتوگیری ناشی از گاز رادن در کارکنان رادیوتراپی مراکز رادیوتراپی شهر تهران در سال 1394 می باشد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی و آینده نگر بوده است. تعداد 32 آشکارساز اتاقک نفوذی گاز رادن در مراکز رادیوتراپی شهر تهران به مدت 3 ماه نصب گردید. پس از جمع آوری آشکارسازها، مقدار غلظت گاز رادن هر آشکارساز متناسب با محل مربوط محاسبه شد. دوز موثر سالیانه پرسنل با استفاده از مدت زمان اشتغال پرسنل در هفته، ارزیابی گردید.یافته ها: حداقل و حداکثر غلظت های ثبت شده در این مطالعه در طول یک سال 22.14 و 398.52 و با میانگین 87.01±80.68 Bq/m3 بود. همچنین میزان دوز موثر سالانه بررسی شده پرسنل رادیوتراپی 0.34±0.43 میلی سیورت در سال به دست آمد که این میزان هم بین حداقل 0.02 و حداکثر 2.35 میلی سیورت در سال قرار داشت.نتیجه گیری: نتایج حاکی از این امر است که سطح رادن موجود در مراکز رادیوتراپی و نیز میزان دوز موثر پرسنل شاغل در این مراکز در حدود مجاز است و نیاز به اقدام خاصی نیست. اما در صورتی که به عواملی از جمله وضع تهویه در این مراکز رسیدگی بیشتری شود، می توان حتی حدود این گاز را به کمتر از این حد نیز رسانید.

زمینه و هدف: با توجه اهمیت ناباروری ناشی از القای استرس اکسیداتیو نیکوتین، هدف از این مطالعه بررسی عصاره هیدروالکلی یونجه در تقابل با اثر نیکوتین بر بافت تخمدان در موش صحرایی ماده بود.روش بررسی: 24 سر موش صحرایی ماده بالغ به صورت تصادفی به 4 دسته که شامل کنترل (بدون تیمار) و گروه های آزمایش T2، T1 و T3 تقسیم شدند. به گروه T1 تزریق زیرپوستی نیکوتین 0.2 میلی گرم بر کیلوگرم و گروه های T3، T2 به ترتیب علاوه بر نیکوتین، عصاره هیدروالکلی یونجه با مقادیر 250 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی به مدت 25 روز تجویز شد. در روز آخر حیوانات وزن گیری شدند. از قلب حیوانات خون گیری و سرم برای اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی جدا شد. بعد از آسان کشی موش ها با دوز بالای تیوپنتال، تخمدان ها خارج و وزن گیری شد. تخمدان راست برای اندازه گیری غلظت مالون دی آلدئید، و تخمدان چپ برای شمارش فولیکول های اولیه، ثانویه، گراف، آترتیک و جسم زرد فیکس و رنگ آمیزی شد. یافته ها: وزن حیوانات (219 گرم) در گروه T1، کاهش 10 درصدی داشت و این میانگین با گروه کنترل، T2 و T3 معنی دار شد. بیشترین وزن تخمدان در گروه T3 (146.66±8.94) میلی گرم مشاهده شد. گروه T3 میانگین فولیکول های اولیه، گراف و جسم زرد بیشتر از گروه T1، اما اترتیک فولیکول کمتر از گروه T1 شد. غلظت مالون دی آلدئید گروه کنترل 0.35±0.01 میکرومول بر میلی لیتر از بقیه گروه ها کمتر و ظرفیت آنتی اکسیدانی در گروه T3 821.18±3.25 میکرومول بر میلی لیتر بیشتر از T1 708.85±12.44 و معنی دار شد.نتیجه گیری: عصاره هیدروالکلی یونجه می تواند استرس اکسیداتیو ناشی از نیکوتین را بر بافت تخمدان کاهش داده و وضعیت باروری را احتمالا بهبود بخشد.

زمینه و هدف: سلامت و دسترسی عادلانه به مراقبت های با کیفیت، صرف نظر از سن، جنس، نژاد و محل جغرافیایی هدف مهم نظام های سلامت در همه کشورها می باشد. این مطالعه با هدف تعیین نابرابری در توزیع خدمات بهداشتی درمانی و تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان گیلان انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر مقطعی از نوع توصیفی– تحلیلی بوده که درآن وضعیت توزیع 13 شاخص بهداشت و درمان در کلیه شهرستان های استان گیلان طی سال های 1390 و 1392 بررسی شده است. داده ها از پایگاه اطلاعاتی مرکز آمار ایران استخراج و جهت تجزیه و تحلیل آنها ابتدا با روش تاکسونومی عددی درجه توسعه یافتگی شهرستان ها مشخص شد. سپس شاخص ها با روش انتروپی شانون وزن دهی شده و در نهایت از تکنیک تاپسیس جهت رتبه بندی شهرستان ها بر اساس دسترسی به منابع سلامت استفاده شد.یافته ها: تکنیک تاکسونومی نشان داد که در هر دو سال به ترتیب شهرستان رودبار، رودسر و لاهیجان توسعه یافته ترین و تالش، رضوانشهر و املش توسعه نیافته ترین شهرستان ها هستند. با وزن دهی شاخص ها و بر اساس آنتروپی شانون، شاخص های تعداد پزشک متخصص و پیراپزشک به ترتیب بیشترین و کم ترین وزن را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: با توجه به توسعه نامتوازن منابع بهداشتی درمانی در استان گیلان، توجه به شهرستان های توسعه نیافته در این استان باید در اولویت قرار گیرد. پیشنهاد می شود جهت نیل به وضعیت عادلانه منابع سلامت در گیلان، برنامه ریزی بر اساس وضعیت توسعه یافتگی شهرستان ها صورت گیرد.