مهندسی شیمی ایران
سال:1392 | دوره:12 | شماره:66 |تعداد مقالات:12

تعداد مقالات علمی منتشر شده کشور در چند سال اخیر به طور مستمر افزایش یافته است و این از جمله موارد ملموسی است که دولتمردان کشور در گزارش های شفاهی و کتبی خود به آن مباهات می کنند. این حتی در شرایطی است که به زعم عده ای از پژوهشگران کارشکنی هائی در پذیرش و چاپ مقالات ارایه شده توسط ایرانیان صورت می پذیرد. اگرچه حرف و حدیث هایی در ارتباط با اعتبار این مقالات شنیده می شود بعنوان مثال گفته می شود که تعدادی از این مقالات از کیفیت خوبی برخوردار نیستند یا شماره ارجاعات به مقالات ایرانی محدود است و یا مصادیقی از سرقت های علمی در برخی مقالات منتشره مشاهده می شود.

در این مقاله، میزان استحصال و چگونگی بهره برداری از منیزیم کلرید موجود در آب دریاچه ارومیه با استفاده از دولومیت تکلیس شده (CaO.MgO) مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تعیین میزان تاثیر عوامل مختلف از قبیل زمان، pH و عوامل دیگر بر بازدهی محصول، ابتدا محلول های مصنوعی حاوی مقدار مشخصی از آنالیت های منیزیم و سولفات تهیه شد و سپس چگونگی استخراج نمک منیزیم موجود در آن با استفاده از دولومیت مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود که میزان استحصال به شرایط اجرائی بستگی دارد. پس از آن نمونه های حقیقی از آب دریاچه ارومیه تهیه گردید و مشابه آنچه که برای نمونه های مصنوعی اعمال شده بود، مراتب تکرار شد. همچنین غلظت یون های کلسیم و منیزیم موجود در نمونه های استحصال شده با استفاده از روش حجم سنجی اندازه گیری شده است.

در این تحقیق، هدف آن است که برای پیش بینی تشکیل ازون در هوای شهر مشهد و با توجه به عوامل محیطی، از سیستم های (عصبی- فازی) بر پایه استنتاج (فازی- تطبیقی) استفاده شود و بهترین نتایج با حداقل خطای مورد نظر و کمترین میزان داده ها و با قابلیت روزآمد کردن بانک اطلاعاتی به دست آید. مدل ارائه شده دارای پنج ورودی (غلظت های هیدروکربور غیر از متان، غلظت NOx، دمای هوا، سرعت و جهت باد) و یک خروجی (غلظت ازون) می باشد. مقدار خطای به دست آمده برای شبکه طراحی شده در این تحقیق بر روی مجموعه داده های آموزشی 1.8% و برای داده های آزمایشی 2.4% است. نتایج این تحقیق، همچنین، نشانگر آن است که در آلگوریتم پس انتشار، خطا نسبت به آلگوریتم ترکیبی، جواب هایی مناسب تر و با درصد خطای کمتر ایجاد می کند.

در دهه های اخیر، به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی، تلاش های زیادی در جهت توسعه سیستم های بسته بندی زیست تخریب پذیر و بهبود کارایی آنها صورت گرفته است. نانوکامپوزیت ها پلاستیک هایی حاوی پرکننده هایی هستند که در یکی از ابعاد، دارای اندازه نانومتری می باشند. در سال های اخیر، تولید نانوکامپوزیت های کاملا زیست تخریب پذیر، با استفاده از مخلوط کردن نانوکریستال های پلی ساکاریدی (حاصل از منابع مختلف به عنوان پرکننده)، با ماتریکس های بسپاری زیست تخریب پذیر، انجام گرفته است. میکرو و نانوکریستال های سلولوزی، به علت دارا بودن استحکام مکانیکی مناسب، پایداری حرارتی بالا و چگالی پایین، به عنوان ماده پرکننده و تقویت کننده در نانوکامپوزیت ها مورد توجه قرار گرفته اند. جایگزینی نانورس با نانوکریستال های سلولوزی، منجر به تولید نانوکامپوزیت های کاملا زیست تخریب پذیر می شود. تولید نانوکامپوزیت های با ویژگی های مکانیکی، حرارتی، نفوذپذیری مناسب و دارای ساختار کاملا زیست تخریب پذیر، می تواند پیشرفتی مناسب در زمینه تولید پلاستیک های بسته بندی باشد.

در سال های اخیر تصفیه و جداسازی اجزای آب پنیر، هم از لحاظ حفاظت محیط زیست به دلیل آلایندگی بالای آن و هم دستیابی به خواص با ارزش پروتئین ‎های موجود در آن مورد توجه بسیاری از محققان بوده است. در میان روش های متداول جداسازی پروتئین های آب پنیر، فناوری غشایی به دلیل کیفیت بالای پروتئین حاصل، افزایش مقیاس نسبتا ساده آن، زمان تولید کوتاه و هزینه های تولید پایین در مقایسه با روش های جذب سطحی، بسیار مناسب تر است. غشاءهای مورد استفاده در جداسازی پروتئین های آب پنیر به دو گروه کلی بسپاری و سرامیکی طبقه بندی می شوند. نتایج حاصل از بررسی مقالات ارائه شده در این خصوص نشان داد که غشاهای بسپاری معمولا شار عبوری بالایی دارند و غشاهای سرامیکی با وجود اینکه شار عبوری از آنها پایین است، اما استحکام مکانیکی و مقاومت شیمیایی بالایی داشته و همچنین انتخاب پذیری بالایی برای پروتئین های مطلوب در مقایسه با پروتئین های نامطلوب، از خود نشان داده‎اند.

اندازه گیری کیفی و کمی اجزای مواد غذایی به دلیل هزینه بالای روش های مرسوم، همچنین، تمایل برای تشخیص دقیق تر و حساس تر این اجزا، از اهمیت زیادی برخوردار است. از ترکیباتی که اندازه گیری آنها بسیار متداول است می توان گلوکوز و کلسترول را برشمرد. روش های بسیاری تا کنون به منظور تشخیص این دو عنصر غذایی به کار گرفته شده است. لیکن لزوم اندازه گیری های دقیق با حساسیت بالای این دو ترکیب به ویژه در امر سلامتی مواد غذایی، سبب گسترش روش های زیست شناختی مخصوصا زیست حسگرها شده است. از این میان، زیست حسگرهای مبتنی بر نانوساختارهای بسپارهای هادی، خصوصا پلی آنیلین، به خاطر ویژگی های منحصر به فرد آنها، اخیرا مورد توجه واقع شده اند. آنچه در ادامه می آید تلاشی به منظور معرفی و بررسی مطالعات انجام شده بر روی زیست حسگرهای مبتنی بر پلی آنیلین برای تشخیص گلوکوز و کلسترول است.

امروزه کاهش گازهای گلخانه ای و آلاینده هوا مورد توجه زیادی قرار گرفته است. از جمله روش های کارآمد و موثر حذف این گازها، جذب آنها توسط فاز مایع است. استفاده از نانوسیالات، تکنیک جدیدی است که می تواند باعث افزایش ضریب انتقال جرم در یک سیستم (گاز- مایع) و در نتیجه بهبود بازدهی در این فرایند گردد. در این مقاله استفاده از نانوسیالات در بهبود ضریب انتقال جرم، به استناد کارهای انجام شده، مورد مطالعه قرار گرفته است. هرچند که مکانیسم قطعی بهبود انتقال جرم در این سیستم ها مشخص نیست، ولی، مکانیسم های مختلفی خصوصا در سیستم های جذبی آمونیاک ذکر شده است که مهمترین آنها ایجاد جریان های میکرونی در سیال به دلیل حرکات براونی نانوذرات و افزایش نگه داشت فاز گاز در نانوسیالات می باشد. ضمن اینکه بهبود انتقال گرمای بهتر در سطح تماس دو فاز باعث افزایش پتانسیل جذب خواهد شد. ولی غلظت و نوع نانوذرات در فاز مایع و شدت جریان حجمی گاز ورودی از پارامترهای تاثیرگذاری هستند که تغییرات آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

در این کار تحقیقاتی با تجزیه و تحلیل شرایط عملیاتی و عملکرد واحد تقطیر 100 شرکت پالایش نفت آبادان، نتایج ناشی از تغییر مسیر پیش گرمایش نفت خام بر میزان گاز مصرفی کوره، پیش گرمایش نفت خام و عملکرد برج تبخیر ناگهانی بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که گاز مصرفی کوره در طول شبانه روز 3.3 درصد افزایش و مقدار تبخیر در ظرف تبخیر ناگهاتی 62 درصد کاهش یافته است. اما مقدار پیش گرمایش نفت خام که هدف اصلی این تغییرات بوده، کاهش پیدا کرده است. این مقدار از حدود 223oC قبل از تغییرات به حدود 220oC رسیده است که این رقم نیز با گذشت زمان در حال کاهش است. نتیجه این بررسی ها نشان می دهد که تغییرات داده شده، سبب افزایش مصرف انرژی و آلودگی های زیست محیطی در این واحد عملیاتی شده است.

فعال سازی و تبدیل متان به هیدروکربن های سنگین تر و هیدروژن، موضوعی بحث برانگیز در علوم کاتالیز می باشد. علاوه بر فعال سازی اکسیدی مانند زوج شدن اکسایشی متان به هیدروکربن های C2+، فعال سازی غیراکسیدی آن نیز برای تولید آروماتیک ها توجه زیادی را از سال 1993 به خود جلب کرده است. تبدیل مستقیم متان در شرایط غیراکسیدی واکنشی است که از نظر ترمودینامیکی به شدت محدود می شود. به هر حال گزینش پذیری بالای این واکنش نسبت به آروماتیک ها و گذار از دوره سوخت های فسیلی کنونی به دوران انرژی هیدروژن در آینده سبب شده است که این واکنش در مقایسه با واکنش های تبدیل متان به کمک اکسیدکننده ها بسیار جذاب و مهم شود. این مقاله مروری جامع بر پیشرفت های به دست آمده در مورد تبدیل کاتالیستی غیراکسایشی متان به آروماتیک ها است که در آن کاتالیزورها، ساز و کار و سینتیک واکنش ها، انواع راکتور و شرایط عملیاتی به همراه گونه های کربنی نشست یافته بررسی شده است.

این تحقیق شامل توسعه پیل سوختی (آلومینیم- اکسیژن) جهت رانش شناورهای زیرسطحی بدون سرنشین است. تک سلول ساخته شده، اولین نمونه ساخته شده داخلی است و به گونه ای طراحی شده است که قابلیت کار در یک سیکل بسته (الکترولیت گردان) را جهت استفاده در زیر آب داشته باشد و به راحتی بتوان آنرا به مقیاس های بزرگتر تبدیل کرد. در آزمایش های انجام شده، پارامترهای شیمیایی و دستگاهی سلول طی چند مرحله بهینه سازی شدند. در آزمایش های به عمل آمده از این سلول با مساحت 75 سانتی متر مربع، توان حداکثر (Wmax) ده وات حاصل شد. در گام دوم، با توجه به نتایج حاصل از تک سلول، یک سری پیل سوختی با توان 500 وات طراحی گردید که با توجه به وزن و حجم این سیستم و سوابقی که از استفاده از این پیل سوختی در جهان وجود دارد، امکان استفاده از این نوع پیل سوختی در شناورهای زیرسطحی داخلی وجود دارد.