مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1389 | دوره:16 | شماره:2 (پیاپی 61) |تعداد مقالات:8

هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی خودکشی دانشجویان بر حسب جنس، سن، فصل و ماه، مکان و روش خودکشی و نیز تعیین زمان دقیق خودکشی، مصرف مواد، سابقه بیماری روانپزشکی، سابقه اقدام به خودکشی و خودزنی، رشته تحصیلی، و سابقه اقدام به خودکشی و خودکشی کامل در بین دوستان و بستگان انجام شد. روش: مطالعه حاضر از نوع توصیفی و نمونه پژوهش شامل کلیه موارد خودکشی ارجاع داده شده به پزشکی قانونی بود. اطلاعات در دو مرحله گذشته نگر و آینده نگر به صورت بررسی پرونده های دانشجویان و مصاحبه با خانواده ها جمع آ وری شد. یافته ها: در بازه زمانی سال های 1382 و 1387 مجموعا 337 مورد خودکشی و بیشتر در فصل تابستان و محل سکونت فرد رخ داد. حلق آویزی بالاترین و بریدن عروق حیاتی کمترین فراوانی را دارا بودند. در مصاحبه با خانواده ها مشخص شد که دانشجویان مرد، شهری، 22 ساله، مجرد، رشته علوم انسانی، سال دوم و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بیشتر خودکشی کرده اند. بیشتر خودکشی ها طی روز و در روزهای شنبه، یکشنبه و جمعه و زمان امتحانات و تعطیلات بین دو ترم تحصیلی انجام گرفت. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق می تواند به یافتن زمینه های وقوع خودکشی در میان دانشجویان کمک نماید و راهکارهایی را برای پیش گیری و کاهش نرخ خودکشی در کشور پیشنهاد کند.

هدف: تعیین اثربخشی آموزش خانواده بر میزان بار روانی مراقبان خانگی بیماران روانی بستری در بیمارستان نور شهر اصفهان. روش: مطالعه حاضر، به روش کارآزمایی بالینی تصادفی یک سوکور، اثربخشی یک برنامه آموزش روانی گروهی را بر روی 100 نفر مراقب خانوادگی بیماران روانی بستری در بیمارستان نور وابسته به مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم  پزشکی اصفهان، طی یک دوره سه ماهه، مورد آزمون قرار داده است. بار روانی مراقبان با استفاده از پرسش نامه سنجش بار روانی تعیین و برآورد گردید. یافته ها: میانگین نمره بار روانی در مراقبان خانگی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و اختلالات خلقی دریافت کننده مداخله آموزش روانی، به طور معنی داری (P=0.001) نسبت به گروه کنترل، کاهش یافت. نتیجه گیری: برنامه مداخله  گروهی به منظور کاهش بار روانی، در نمونه ای از مراقبان خانگی بیماران موثر بود و این امر می تواند کیفیت زندگی بیماران و مراقبان را به طور ضمنی بهبود و ارتقا بخشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی رفتاردرمانی شناختی در درمان مبتلایان به چاقی است. روش: یک کارآزمایی آزمایشی تک موردی از نوع طرح خط پایه چندگانه فرآیند درمان، در دو مرحله کاهش و ابقای وزن، بر روی چهار بیمار زن چاق انجام شد. بیماران مبتلا به چاقی بر پایه شاخص توده بدن، در پنج مرحله خط پایه و جلسه های ششم، دوازدهم، هیجدهم و بیست و چهارم، پرسشنامه روابط چندبعدی بدن – خود، پرسشنامه طرح واره های ظاهر و پرسشنامه سبک زندگی کارآمدی وزن را تکمیل نمودند. وزنکشی بیماران در آغاز هر جلسه درمان انجام می شد. داده ها به کمک رسم نمودار و محاسبه درصد بهبودی ارایه گردیدند. یافته ها: درمان شناختی رفتاری چاقی در کاهش وزن و ابقای آن موثر بود و به تغییراتی در رضایت از تصویر بدن، باورهای شخصی درباره ظاهر و خود کارآمدی وزن انجامید. نتیجه گیری: رفتاردرمانی شناختی در درمان مبتلایان به چاقی موثر است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر قصه گویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله انجام گرفت. روش: در چهارچوب روشی شبه تجربی در قالب یک طرح پیش آزمون - پس آزمون - پی گیری با گروه کنترل، 22 پسر شش تا هشت ساله که در پرسش نامه پرخاشگری شهیم نمره یک انحراف معیار بالاتر از میانگین کسب نموده بودند، به طور تصادفی در دو گروه جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 11 جلسه تحت تاثیر متغیر مستقل «قصه گویی» قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از پایان مداخله و نیز سه ماه پس از آن از هر دو گروه آزمون به عمل آمد تا تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته «پرخاشگری» مشخص شود. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس برای اندازه گیری های مکرر، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: معلمان و والدین گزارش کردند که قصه گویی نشانه های پرخاشگری را در کودکان کاهش می دهد. این کاهش در پی گیری سه ماهه نیز پایدار می ماند. نتیجه گیری: این نتایج قابلیت کاربرد قصه و ساختار آن را در آموزش کودکان و حل مشکلات آنها نشان می دهد.

هدف: نظر به اهمیت و نقش تحقیقات علمی در برنامه ریزی های خرد و کلان، و نیز با توجه به این که پژوهش ها باید در راستای نیازهای اصلی جامعه مربوطه باشد، هدف این مطالعه نیازسنجی پژوهشی در حیطه علوم رفتاری و اولویت بندی آنها از دیدگاه دست اندرکاران بهداشت روان شهر اصفهان می باشد. روش: این مطالعه توصیفی، پیمایشی و مقطعی بر روی 91 نفر از روانپزشکان، روانشناسان، مددکاران، کاردرمان گرها، کارشناسان بهداشت و روانپرستاران شاغل در شهر اصفهان انجام شد. محیط پژوهش مرکز تحقیقات علوم رفتاری، مطب پزشکان و مراکز بهداشتی درمانی شهر اصفهان بود. روش جمع آوری اطلاعات، تکنیک دلفی بود. یافته ها: اولویت های پژوهشی از دیدگاه روانپزشکان عبارت بودند از: تبیین جایگاه حلقه گمشده مددکاری اجتماعی در حوزه روانپزشکی و مقایسه آن با الگوهای جهانی، بررسی مشکلات خانوادگی، شغلی، تحصیلی و دیگر عوامل در بیماران روانی؛ از دیدگاه روانشناسان شامل: بررسی نیازهای جنسی نوجوانان و راه های کنترل و تعادل آن متناسب با فرهنگ دینی، بررسی تاثیر روابط والدین با یکدیگر و با فرزندان بر اعتیاد جوانان؛ از دیدگاه مددکاران شامل: اثربخشی آموزش های تربیتی اجتماعی قبل از ازدواج در سازگاری زناشویی پس از ازدواج، اثر بخشی مداخلات اجتماعی در پیش گیری از طلاق؛ و از دیدگاه کاردرمان گران شامل: آسیب شناسی خانواده هایی که حداقل یک بیمار با مشکلات روانی در آنها وجود دارد، نقش و اهمیت یکپارچگی حسی در درمان انواع اختلالات خلقی. از دیدگاه کارشناسان بهداشت روان، اعتیاد پزشکان، پرسنل بهداشتی، کارمندان و کارگران، جزو اولویت های پژوهشی بود و اولویت های پژوهشی از دیدگاه روانپرستاران، آموزش خانواده و تاثیر آن در رفتار بیماران روانی و علل عود بیماری های روانپزشکی و عوامل آن ذکر شد. نتیجه گیری: بر اساس نیاز سنجی به عمل آمده از دست اندرکاران بهداشت روان و علوم رفتاری، پژوهش در حیطه های اعتیاد، خودکشی و خانواده از اولویت بیشتری برخوردار است.

هدف: این پژوهش با هدف پیش بینی فرار دختران با استفاده از پنج عامل بزرگ شخصیت انجام شد. روش: در این پژوهش پس رویدادی، 37 نفر از دختران فراری که در مدت اجرای پژوهش توسط سازمان های مرتبط دستگیر و یا نگهداری می شدند، از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. با توجه به میانگین سنی دختران فراری، تعداد 37 نفر از دختران مجرد ساکن یکی از محلات شهر شیراز که از نظر وضعیت اجتماعی - اقتصادی جزء مناطق متوسط رو به پایین محسوب می گردید، به عنوان گروه همتا انتخاب شدند. پرسش نامه پنج عامل بزرگ شخصیت به همراه برخی پرسش ها جهت سنجش متغیرهای جمعیت شناختی بر روی آزمودنی ها اجرا گردید. یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک سلسله مراتبی حاکی از آن بود که از بین ویژگی های شخصیتی تنها بعد روان نژندی قادر به پیش بینی فرار دختران بود. با افزایش میزان روان نژندی، احتمال فرار دختران افزایش می یافت. افزون بر این، تعامل منزلت شغلی پدر و وظیفه مداری دختران معنی دار بود (P<0.05)؛ به عبارت دیگر با افزایش وظیفه مداری، در سطوح بالای منزلت شغلی پدر، احتمال فرار دختران کاهش می یافت؛ در حالی که رابطه بعد وظیفه مداری با کاهش فرار دختران در سطوح پایین منزلت شغلی ناچیز بود. نتیجه گیری: پنج عامل بزرگ شخصیت پیش بینی کننده قدرتمندی برای فرار دختران نیست. به نظر می رسد استفاده از پرسش نامه های شخصیتی اختصاصی تر و توجه به تعامل ویژگی های شخصیتی و عوامل محیطی، امکان پیش بینی فرار دختران را بر اساس ویژگی های شخصیتی افزایش دهد. هم چنین به نظر می رسد عوامل فردی، در طبقات اجتماعی - اقتصادی بالا در مقایسه با طبقات اجتماعی اقتصادی پایین بر فرار دختران موثرتر است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت طرح واره های ناسازگار اولیه و ابعاد طرح واره در یک نمونه تجاوزگر جنسی انجام شده است. روش: آزمودنی های این پژوهش در دو گروه 34 نفری (یک گروه تجاوز گر جنسی و یک گروه افراد عادی) بررسی شدند. نمونه تجاوزگران جنسی به روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان افرادی که به جرم تجاوز به عنف در زندان مرکزی شهر مشهد به سر می بردند انتخاب شدند. افراد عادی که به کمک شاخص GSI در آزمون SCL-90-R مشخص شده بودند از نظر چهار متغیر سن، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و میزان تحصیلات با گروه اول همتا شدند. داده های این پژوهش به کمک پرسش نامه طرح واره های ناسازگار اولیه یانگ (فرم کوتاه) گردآوری و با بهره گیری از آزمونt  استیودنت برای گروه های همبسته تحلیل شدند. هم چنین آزمون SCL-90-R با هدف سرند گروه عادی به کار برده شد. یافته ها: میانگین نمرات طرح واره های ناسازگار اولیه و ابعاد طرح واره گروه تجاوزگران جنسی به طور معنی داری از میانگین نمرات افراد عادی در این مولفه ها بیشتر بود (P<0.05). این اختلاف بیش از همه در طرح واره های آسیب پذیری نسبت به زیان یا بیماری، فرمانبرداری، نقص / شرم و وابستگی / بی کفایتی، استحقاق / بزرگ منشی و ابعاد طرح واره بریدگی / طرد و خودگردانی و عملکرد مختل، دیده شد. هم چنین در طرح واره ناسازگار اولیه ازخودگذشتگی، تفاوت معنی داری بین دو گروه دیده نشد (P<0.05).نتیجه گیری: پررنگ تربودن طرح واره های ناسازگار اولیه به ویژه در دو حوزه بریدگی / طرد و خودگردانی / عملکرد مختل می تواند در گرایش افراد به سوی ارتکاب رفتارهای تجاوزگرانه جنسی نقش داشته باشد.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی بهوشیاری و ارضای نیازهای بنیادی روانشناختی در بیماران قلبی - عروقی می پردازد. روش: مقیاس های بهوشیاری، ارضای نیازها، رفتار مستعد بیماری قلبی، اضطراب، افسردگی و استرس ادراک شده بر روی 101 بیمار قلبی - عروقی و 103 فرد سالم به صورت انفرادی اجرا شد. داده های به دست آمده از هر دو گروه با استفاده از روش های آماری توصیفی، مقایسه میانگین های بین گروه ها و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد، بیماران قلبی - عروقی، نسبت به گروه سالم از بهوشیاری پایین و رفتار مستعد قلبی بیشتری برخوردار بودند. دو گروه تفاوتی در میزان ارضای نیازهای بنیادی روانشناختی نداشتند. هم چنین، افراد گروه بیمار قلبی - عروقی نسبت به افراد سالم، از اضطراب، افسردگی و استرس ادراک شده بالاتری برخوردار بودند. نتیجه گیری: افراد بیمار قلبی - عروقی نسبت به تغییراتی که در علایم بدنی از جمله ضربان قلب و تنگی نفس، قبل از گسترش حاد بیماری بروز می کنند، آگاه و بهوشیار نیستند و نسبت به افراد عادی رفتارهای مستعد قلبی بیشتری نشان می دهند.