مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1395 | دوره:22 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

مشهد شهری کهن و با سابقه تمدنی درخشان است که از گذشته های دور تاکنون از جنبه های مختلف تاریخی، دارای اهمیت بوده است. در گذشته، بیماران روانی موجودات ناخواسته ومزاحمی به شمار می آمدند که در اجتماع جایگاهی نداشتند. به همین علت در مکان هایی مانند زندان، نگهداری و با غل و زنجیر بسته می شدند. تیمارستان مشهد یکی از مکان های مهم تاریخ روانپزشکی این شهر است که در طول سالیان دراز دچار تغییر و تحول شده است. سیر تغییر و تطور این مرکز نگهداری بیماران روانی، از دارالشفاء رضوی که بیشتر به زندان شبیه بود، شروع و امروزه به یکی از بزرگترین مراکز نگهداری بیماران روانی در کشور تبدیل شده است. در این مکان، دیگر غل و زنجیر و بند و سلول مشاهده نمی شود و بیماران روانی با شیوه های درمانی علمی و جدید، مراقبت و درمان می شوند. مقاله حاضر به بررسی رشد و تکامل و تحول تیمارستان مشهد از ابتدای تاسیس تاکنون می پردازد و این نهاد تمدنی را از جنبه های مختلف تاریخی مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.

علاقبندراد و همکاران طی یک نامه به سردبیر، گزارشی از راه اندازی کلینیک فوق تخصصی اختلال های تکاملی بزرگسالان در بیمارستان روزبه را ارائه دادند. در این نامه، یکی از روش های نوین درمانی به نام کوچینگ که در این کلینیک جهت درمان اختلال نقص توجه- بیش فعالی بزرگسالان به کار می رود، به طور مختصر شرح داده شد. هدف از مقاله حاضر، معرفی این رویکرد نوین درمانی است که در کنار سایر مداخلات درمانی غیردارویی برای بهبود عملکرد بیماران، خصوصا بزرگسالان، به کار می رود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط چندگانه بین نشخوار فکری و خلق با رویاهای ترسناک انجام شد.روش: روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری در این پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی 1394-1393 بودند. 180 نفر دانشجو به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش، پرسش نامه نشخوار فکری، مقیاس خلق مثبت و منفی و مقیاس علائم رویاهای ترسناک بودند. داده های گردآوری شده به کمک آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام) مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: بروز رویاهای ترسناک با نشخوار فکری (P<0.000) و خلق منفی (P<0.009) رابطه مثبت و معنادار داشت. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که نشخوار فکری می تواند 10.2 درصد از واریانس رویاهای ترسناک را پیش بینی کند.نتیجه گیری: وجود نشخوار فکری می تواند پیش بینی کننده رویاهای ترسناک باشد و به نظر می رسد یکی از راه های کاهش رویاهای ترسناک کاهش نشخوار فکری و خلق منفی باشد.

هدف: هدف از این مطالعه، شناخت تجربه و درک معنای زندگی در کودکان مبتلا به سرطان بود که مفهوم خداوند به عنوان یکی از ابعاد مهم آن در این مقاله در نظر گرفته شده است.روش: پژوهش حاضر، کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی است. نمونه پژوهش شامل 7 نفر از کودکان مبتلا به سرطان است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس بر مبنای بیشترین ناهمگونی نمونه ها، انتخاب و مورد مصاحبه های عمیق قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها، از شیوه کولایزی استفاده شد.یافته ها: بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها، «باورمندی به هستی برتر، خداوند» به عنوان یکی از درون مایه های اصلی استخراج شد. این درون مایه شامل دو درون مایه فرعی: 1. ایمان به خدا و تامین رضایت او 2. حیات، به عنوان بستر آزمایش های الهی بود.نتیجه گیری: باور به خداوند، نقش مهمی در درک کودکان مبتلا به سرطان، از معنای زندگی و شکل گیری یک جهت گیری مثبت به زندگی دارد. یافته های این مطالعه می تواند به عنوان پایه های مفهومی برای تبیین مفاهیم در سایر تحقیقات و یا طراحی مدل های مداخله ای برای این گروه از کودکان استفاده گردد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پیش بینی کنندگی شدت هیجان و اجتناب تجربه ای در اضطراب صفتی بود.روش: پژوهش شامل مطالعه ای مقطعی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویانی است که در نیم سال دوم تحصیلی 92-93 مشغول به تحصیل بوده اند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله ای، 197 دانشجو انتخاب شدند و ابزارهای زیرمقیاس صفت مقیاس اضطراب صفت- حالت، مقیاس شدت عاطفه و مقیاس پذیرش و عمل را تکمیل کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری گام به گام انجام شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که شدت هیجان (r=0.44، P<0.01) و اجتناب تجربه ای (r=0.53، P<0.01) با شدت اضطراب صفتی، رابطه مثبت و معنا دار داشت. هم چنین، بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام، اجتناب تجربه ای و شدت هیجان توانستند 37 درصد تغییرات مربوط به اضطراب صفتی را تبیین نمایند (P<0.001).نتیجه گیری: طبق یافته های پژوهش حاضر، شدت هیجان و اجتناب از تجارب درونی منفی را می توان به عنوان متغیرهای پیش بین شدت اضطراب صفتی در نظر گرفت.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین صبح خیزی، رفتارهای خوردن، عاطفه مثبت و منفی، و خوردن شکلات و بررسی این متغیرها با توجه به خوردن صبحانه انجام شد.روش: طرح این پژوهش از نوع همبستگی بود. 125 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، پرسشنامه رفتار خوردن داچ، مقیاس عاطفه مثبت و منفی و مقیاس ترکیبی صبح خیزی را تکمیل کردند. 80 نفر از این افراد پس از تکمیل پرسشنامه ها، در یک آزمایش چشیدن دروغین شکلات شرکت کردند. تعداد شکلات هایی که افراد آنها را از لحاظ مزه بررسی کرده بودند به عنوان شاخصی عینی از رفتار خوردن در نظر گرفته شد.یافته ها: صبح خیزی با عاطفه مثبت، رابطه مثبت (P<0.01، r=0.35) و با رفتار خوردن بیرونی رابطه منفی (P<0.01، r=-0.24) معنی داری داشت، اما بین صبح خیزی با عاطفه منفی ارتباطی یافت نشد. از بین متغیرهای مورد مطالعه تنها بین رفتار خوردن هیجانی با تعداد شکلات ها در آزمایش ارتباط مشاهده شد (P<0.01، r=0.25). اگرچه بین تعداد روزهای صبحانه خوردن در هفته با صبح خیزی ارتباط وجود داشت (p<0.05، r=0.19 اسپیرمن)، در هیچ یک از متغیرهای مورد مطالعه بین افرادی که صبحانه خورده بودند و افرادی که صبحانه نخورده بودند تفاوتی مشاهده نگردید.نتیجه گیری: همبستگی بین تعداد شکلات مصرف شده با رفتار خوردن هیجانی یافته مهم این پژوهش است که آزمایش فوق را به عنوان ابزاری عینی برای بررسی پدیده خوردن هیجانی مطرح می کند. همچنین صبح خیزی، همسو با پژوهش های گذشته، با عاطفه مثبت و خوردن بیرونی ارتباط داشت.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اطلاعات موجود در بروشورهای داروهای روان پزشکی تولید شده در کارخانجات دارویی ایران در راستای تجویز و مصرف ایمن است.روش: 104 بروشور مربوط به 34 داروی اعصاب و روان، ساخت 29 شرکت دارویی کشور، بر اساس معیارهای به دست آمده از مطالعات مختلف بررسی شدند. نتایج بر اساس اعداد و درصد بیان شد.یافته ها: اطلاعات مربوط به دسته دارویی و مکانیسم عمل دارو در 10 بروشور، اطلاعات فارماکوکنیتیکی داروها در شش بروشور، و میزان تعدیل دوز دارو در صورت مصرف هم زمان با داروهای مهارکننده یا القاکننده شناخته شده آنزیمی در پنج بروشور مورداشاره قرار گرفته بود. هم چنین، در سه بروشور به مطالعات بالینی انجام گرفته (انسانی/ حیوانی) که موید ایمن بودن و یا تراتوژن بودن دارو هستند، اشاره شد. 12 بروشور نیز حاوی اطلاعات کامل در زمینه علایم مسمویت مربوط به دارو و اقدامات حمایتی لازم بودند. در بخش عوارض جانبی نیز در 15درصد از بروشورها از کلمات کیفی و در 4درصد نیز به ذکر شیوع و میزان وقوع اشاره گردیده بود.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر حاکی از عدم وجود اطلاعات کافی در بروشورهای داروهای روان پزشکی کشور در راستای تجویز و مصرف ایمن است. تغییرات بنیادی در ساختار بروشورهای این دسته دارویی امری ضروری به نظر می رسد.

هدف: سلامت روان در ایران فراز و نشیب های زیادی را گذرانده است. ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه با ایجاد دسترسی بخصوص در روستاها، نتایج قابل توجهی داشته است. با گذشت نزدیک به سه دهه از اجرای برنامه ادغام، با توجه به تغییرات جمعیتی، نیازها و اولویت ها تغییر کرده است و در ارزشیابی های انجام شده، بازنگری آن ضروری بیان شده است. با توجه به اجرا و گسترش برنامه پزشک خانواده، و به منظور بهبود خدمات اولیه سلامت روان در چارچوب آن، بازنگری برنامه جاری مد نظر قرار گرفت. این مقاله به معرفی اهداف و راهبردها و اقدامات لازم تنظیم شده در این بازنگری می پردازد.روش: در طرح «بازنگری برنامه ادغام سلامت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه و برنامه پزشک خانواده» ترکیبی از مطالعات مروری و روش های کیفی استفاده شد و منابع، تجارب و اسناد معتبر در دنیا و کشور مرور شد. از بحث گروهی و پانل خبرگان و روش دلفی برای تعیین نارسایی ها، اهداف و راهکارها و رسیدن به اجماع استفاده شد.یافته ها: ارزش های مورد نظر برنامه در چند محور و با تعیین اهداف کلی شکل گرفت و برای دستیابی به این اهداف راهکارهایی در حیطه های مختلف شامل: ارایه خدمت، آموزش، نظام اطلاعات و ارزشیابی، جلب مشارکت، تدارک داروهای اساسی، بهبود کیفیت و مسائل مالی و اداری طراحی شد و برای هر راهکار، اهداف و اقدامات لازم مشخص گردید.نتیجه گیری: در ارایه خدمات، علاوه بر افزایش پوشش، خدمات باید بیشتر جامعه نگر شوند و خدمات روانشناختی و ارتقای سلامت روان با دستورالعمل های مشخص در نظام ارایه خدمات استقرار یابند و به تمرکز برنامه باید از گسترش پوشش خدمات به سمت ارتقاء سوق پیدا کند. تقویت نظام جمع آوری اطلاعات با هدف تحقیقات کاربردی، و ایجاد نظامی برای حمایت از بیماران دچار اختلال های مزمن شدید و مراقبان آن ها، باید مد نظر قرار گیرد و تامین نیروی انسانی توانمند و مشارکت سازمان ها، ارایه دهندگان خدمات و دریافت کنندگان آن مورد توجه قرار گیرد و شاخص رضایت دریافت کنندگان خدمات برای بهبود کیفیت به کار گرفته شود. اجرای راهکارها و مداخلات سلامت روان با حفظ نقاط قوت برنامه های قبلی در بستر برنامه پزشک خانواده و در هر بستر دیگر، برای ارایه مراقبت های بهداشت روان، با تغییرات جزیی قابل اجرا است که وجود اراده لازم در تصمیم گیرندگان و جدیت و ثبات در تامین منابع لازم برای اجرای برنامه لازمه آن است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی مقیاس رضایت از زندگی در یک نمونه از بیماران سرپایی روان پزشکی در مرکز روان پزشکی شفا رشت در سال 1393-1392 انجام شد.روش: 131 بیمار مبتلا به اختلال روان پزشکی (57 زن و 74 مرد)، با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و مقیاس رضایت از زندگی را به همراه پرسش نامه های اضطراب بک، افسردگی بک، مقیاس 21 گویه ای افسردگی، اضطراب و استرس، مقیاس ناامیدی بک، مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت و مقیاس دلیلی برای زندگی تکمیل کردند.یافته ها: تحلیل داده ها نشان می دهد که ساختار عاملی مقیاس رضایت از زندگی تک بعدی است و بر اساس نتایج یافته های تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی، مدل ساختار عاملی با یک بعد دارای بهترین برازندگی خواهد بود. همسانی درونی مقیاس برابر با 0.75 و پایایی بازآزمایی برابر با 0.64 است. تفاوت معناداری بین رضایت از زندگی مردان و زنان مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهند که مقیاس رضایت از زندگی، یک ابزار قابل اعتماد و معتبر برای اندازه گیری رضایت از زندگی در میان بیماران سرپایی و بیماران روان پزشکی بعد از ترخیص است.