جامعه شناسی کاربردی
سال:1390 | دوره:22 | شماره:3 (پیاپی 43) |تعداد مقالات:12

در این پژوهش فرضیه هایی در مورد بی تفاوتی اجتماعی در شهر تهران به آزمون نهاده شد. اهداف این پژوهش، شناسایی چگونگی پدیده یاد شده در جامعه آماری، و سنجش همبستگی آن با برخی متغیرهای موثر به منظور سنجش میزان اثرگذاری هر یک از آنها بر بی تفاوتی اجتماعی بود. با روش پیمایش، و اجرای ابزار پژوهش بر روی نمونه ای با حجم 850 نفر در شهر تهران یافته ها نشان داد؛ میان متغیرهای قومیت، شغل، و تحصیلات از صفات زمینه ای تفاوت وجود دارد و بین تمامی متغیرهای مستقل اصلی، یعنی؛ بی هنجاری (آنومی)، اعتماد اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رضایت اجتماعی، محرومیت نسبی، فردگرایی، تحلیل هزینه-پاداش، و التزام مدنی با بی تفاوتی اجتماعی رابطه معنی داری بدست آمد. در نتایج حاصل از تحلیل چندگانه، مشخص شد که حدود 0.40 درصد تغییرات در بی تفاوتی اجتماعی به وسیله مجموع پنج متغیر مستقل قابل تبیین است. بر اساس یافته های بدست آمده در این مطالعه، می توان استنتاج کرد که بی تفاوتی اجتماعی در شهروندان تهرانی در میزانی بالاتر از حد متوسط وجود دارد و سطح آن به ترتیب با نوسانات پنج متغیر التزام مدنی، فردگرایی، بی هنجاری، رضایت اجتماعی، و محرومیت نسبی تغییر می کند.

شخصیت قدرت طلب، شخصیتی اساسا ضعیف و وابسته و ناامن است که برای رسیدن به احساس امنیت و قدرت، به دنبال آن است که نظم و انتظامی در جهان به وجود آورد. شخصیت های قدرت طلب فراوانند و همه ما کم و بیش قدرت طلبیم و به طور آگاهانه یا ناآگاهانه، حیله های سلطه جویی را از آغاز تا پایان زندگی مان دنبال می کنیم تا حیات واقعی مان را مخفی نموده و در این فرآیند، خود و همنوعانمان را به سطح اشیا تنزل دهیم تا بتوانیم بر آنها کنترل داشته باشیم. از آنجا که این مساله می تواند برای نظام جامعه آسیب زا باشد، مطالعه اقتدارگرایی و شخصیت قدرت طلب در علوم اجتماعی اهمیت خاصی دارد.مساله مورد بررسی در این مقاله، اقتدارگرایی و مطالعه آن در افراد بالای 18 سال شهر اصفهان است که با توجه به نه بعد کلیدی شخصیت اقتدارطلب طراحی شده توسط تئودور آدورنو شامل عرف پرستی، اطاعت از قدرت، تعرض مستبدانه، خشک اندیشی، خرافه پرستی، قدرت و صلابت، بدبینی و ویرانگری، فرافکنی و نگرش به جنس، سنجیده شده است و عوامل موثر در ایجاد آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور، چهار عامل: عضویت گروهی، سن، جامعه پذیری قدرت و پایگاه اجتماعی- اقتصادی انتخاب شد و ارتباط آن ها با اقتدارگرایی در قالب فرضیه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به جامعه آماری که کلیه افراد بالای 18 سال شهر اصفهان مطابق با نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1385 بودند ((N=1027046، نمونه مورد نظر از طریق نمونه گیری سهمیه ای انتخاب گردید ((n=368. محدوده زمانی گردآوری داده ها، نیمه دوم سال 1386 می باشد. اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و Lisrel روش های آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید.با توجه به نتایج، 0.5 درصد از پاسخگویان، اقتدارگرایی زیادی دارند. اقتدارگرایی 32.6 درصد کم است و 66.8 درصد از پاسخگویان، در حد متوسط از اقتدارگرایی قرار دارند. با توجه به ضریب پیرسون 0.168-، بین سن و اقتدارگرایی رابطه معکوس وجود دارد، به عبارت دیگر با بالا رفتن سن، اقتدارگرایی کاهش می یابد. هم چنین رابطه اقتدارگرایی و عضویت گروهی نیز با مقدار 0.154-، معکوس است. جامعه پذیری قدرت که با سه شاخصه ساخت خانواده، نظام آموزشی و رسانه های جمعی سنجیده شد، از عوامل موثر بر اقتدارگرایی تشخیص داده شد. رگرسیون چند متغیره نشان داد که اقتدارگرایی تحت تاثیر سطح تحصیلات، نوع اشتغال و میزان درآمد نیز هست. اما در سنجش اقتدارگرایی، داده های گردآوری شده نشان دادند که آماره T برابر با 5.69- و لذا اقتدارگرایی افراد با میانگین 2.8 کمی بیشتر از حد متوسط است.

تحقیق حاضر به بررسی یکی از مهمترین موضوعات سیاست های رفاهی با عنوان احساس عدالت اجتماعی و عوامل موثر بر آن می پردازد. در پژوهش حاضر جهت سنجش میزان احساس عدالت اجتماعی (متغیر وابسته تحقیق)، از دو متغیر “عدالت توزیعی و عدالت رویه ای” استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل سه شهروندان منطقه 3، 10 و 18 تهران است. برای گردآوری اطلاعات میدانی از تکنیک پرسشنامه استفاده گردیده و تجزیه و تحلیل ‎ها داده ها در محیط spss  نشان می دهد که میزان احساس عدالت در بین  40درصد از پاسخگویان در حد کم و خیلی کم می باشد و در مقابل در بین 11 درصد در سطح بالا و در نهایت در بین  49درصد از پاسخگویان احساس عدالت در سطح متوسط (بینابین) است. اما عوامل تبیین کننده رفاه بر طبق مدل رگرسیونی نشان می دهد که متغیرهای “اعتماد به کارایی مسوولین (با ضریب 0.57)، دینداری (با ضریب 0.20)، مقایسه خود با دیگران (با ضریب 0.16)، احساس امنیت (با ضریب 0.10)” دارای تاثیر افزاینده بر میزان احساس عدالت در بین افراد می باشند، و اما متغیرهای احساس بیگانگی (با ضریب 0.09-)، و منطقه مسکونی (نیز با ضریب 0.09-)” دارای تاثیر کاهنده بر میزان احساس عدالت می باشند. در مجموع، متغیرهای مذکور توانسته اند 0.53 درصد از تغییرات متغیر احساس عدالت را تبیین کنند. و به عبارت دیگر این یافته نشان می دهد که تغییرپذیری بالای 50 درصد از میزان احساس عدالت اجتماعی تابع متغیرهای فوق می باشد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی دبیران مدارس متوسطه شهر همدان بوده است. جامعه آماری پژوهش کلیه دبیران مدارس متوسطه شهر همدان بود که در پژوهش حاضر 143 نفر از آن ها بصورت خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شدند، برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه جامعه پذیری سازمانی کلاین و همکاران (2006) و پرسش نامه تعهد سازمانی آلن و می یر (1991) استفاده بعمل آمد. پس از یک مطالعه مقدماتی ضریب پایائی دو پرسش نامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ محاسبه شد که به ترتیب برای جامعه پذیری سازمانی 0.75 و برای تعهد سازمانی0.77  بدست آمد. مدل ارائه شده شامل شش مولفه جامعه پذیری سازمانی (وظیفه، زبان، سیاست، اهداف و ارزش ها، تاریخچه، همکاران) و سه مولفه تعهد سازمانی (عاطفی، هنجاری و مستمر) می باشد. یافته ها نشان داد که فرضیه اصلی پژوهش مورد تائید قرار گرفته بنابراین، بین جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .(p<0.05) از بین مولفه های جامعه پذیری، دو بعد وظیفه و همکاران دارای توان پیش بینی معناداری برای تعهد سازمانی بوده اند. تحلیل رگرسیون همچنین نشان داد بین ابعاد جامعه پذیری سازمانی در کل و تعهد عاطفی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد که از این ابعاد، وظیفه، اهداف و ارزش ها و تاریخچه رابطه معناداری با تعهد عاطفی نشان داد. همچنین بین ابعاد شش گانه جامعه پذیری سازمانی و تعهد مستمر رابطه مثبت و معنادار مشاهده شد که ابعاد زبان، سیاست و همکاران در سطح ((p<0.05 دارای رابطه معناداری با تعهد مستمر می باشند. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط بین شش بعد جامعه پذیری در کل و تعهد هنجاری مثبت بوده و ابعاد وظیفه و سیاست در سطح ((p<0.05 رابطه معناداری با تعهد هنجاری دارند.

هدف تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر رفتارهای وندالیستی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان ایذه می باشد. به همین جهت از نظریه های جامعه شناسی، روان شناسی و روان شناسی اجتماعی به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. روش تحقیق حاضر پیمایشی بوده و از تکنیک پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. نمونه آماری تحقیق تعداد 386 نفر دانش آموز بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. نتایج نشان داد که متغییرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی و وضعیت دانش آموز رابطه معنادار و معکوسی با متغیر رفتار وندالیستی داشته اند و متغیرهای معاشرت با دوستان ناباب، تنبیه در مدرسه، ناسازگاری والدین و از خود بیگانگی رابطه مستقیمی با رفتارهای وندالیستی داشته اند.در تحلیل رگرسیون چند متغیره، در معادله پیش بینی گرایش به رفتار وندالیستی، متغیرهای از خود بیگانگی و تنبیه در مدرسه توانستند 42 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کنند و در معادله پیش بینی رفتار وندالیستی (عمل) چهار متغیر تنبیه در مدرسه، از خود بیگانگی، وضعیت دانش آموز و پایگاه اجتماعی-اقتصادی دانش آموز توانستند 38 درصد از تغییرات را پیش بینی کنند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه فضاهای شهری مردم گرا بر رفتارهای شهروندی می باشد، گروه نمونه مشتمل بر 184 نفر از دانشجویان رشته های معماری دانشگاه های هنر اصفهان بودند، که بطور تصادفی از بین دانشگاه های مختلف اصفهان برگزیده شدند اطلاعات مربوط به متغیرهای تحقیق از طریق پرسشنامه رفتار شهروندی همراه با متغیرهای فضاهای شهری مردم گرا و مولفه های فرهنگی انجام گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون به منظور مشخص کردن رابطه متغیرهای رفتاری با فضاهای شهری مردم گرا و رفتار شهروندی از مدل رگرسیون برای بررسی سهم هر یک از متغیرها در رفتار شهروندی استفاده شد.نتایج بدست آمده نشان داد که فضاهای مردم گرا با پنج متغیر شهروندی رابطه معنی دار دارد که بیشترین میزان همبستگی مربوط به مشارکت جویی (0.38) و احترام به دیگران (0.39) و کمترین آنها مربوط عدالت جویی (0.19) و مسوولیت پذیری (0.19) بود. از تحلیل رگرسیون می توان به این رسید که به جای هر واحد تغییر در مولفه های فضای شهری به میزان 16 درصد می توان رفتار شهروندی را پیش بینی نمود.

یکی از انواع نگرش و تقسیم بندی حقوق بشر، نگرش نسلی به حقوق بشر است. در این رویکرد سه نسل از حقوق بشر مورد شناسایی قرار می گیرد: 1. نسل اول که ریشه و مبانی آن مقوله "آزادی" است. 2. نسل دوم که این نسل بندی و مفاهیم آن با مفهوم "برابری" است. 3. نسل سوم که ریشه و اساس آن بر مقوله برادری مبتنی بوده؛ بر مقایسه اومانیستی استوار است و با رویکرد و نگرش اسلامی کمتر سازگاری دارد. هدف این تحقیق نقد و بررسی مواد یک تا 15 اعلامیه جهانی حقوق بشر، در ترازوی آیات قرآن است. روش تحقیق در این نوشته روش تحلیلی-اسنادی است.نتایج مطالعه نشان داد که محورهای نسل اولی حقوق بشر در مواد ابتدایی تا میانه اعلامیه جهانی حقوق بشر، لزوما با مفاهیم اسلامی سازگاری کاملی ندارد بلکه در برخی موارد سازگار و در برخی موارد ناسازگار است. به زعم نویسنده، ریشه این ناسازگاری در نگرش اومانیستی حاکم بر مفاد حقوق بشری نسل اول است و اگرچه این نگرش در نسل های بعد نیز وجود دارد اما در نسل های بعدی که عمدتا رویکردی کل گرایانه و جمع گرایانه تر پیدا می شود و از محوریت انسان فاصله گرفته می شود؛ سازگاری ها هم افزون تر می شود.

رشد روز افزون شهر نشینی، جمعیت شهری و به تبع آن رشد عبور و مرور و رفت و آمدهای ساکنان شهر با وسایل نقلیه موتوری در سطح برون و درون شهری، مشکلات بسیاری را در سیستم حمل و نقل ایجاد نموده است. بر این اساس برای کاهش معضلات ترافیک، حمل و نقل و آلودگی هوا برنامه ها و طرحهای متنوعی اجرا می گردد. یکی از برنامه هایی که با اجرای عملی و صحیح آن می توان تا حد قابل توجهی آرامش را به سیستم حمل و نقل و عبور و مرور شهری باز گرداند، توسعه حمل و نقل انسان گرا (پیاده روی _ دوچرخه سواری) می باشد.در این پژوهش چگونگی انتخاب معیارهای صحیح و مناسب برای مسیرهای دوچرخه در مناطق مختلف با توجه به موقعیت مکانی و عوامل موثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که در طراحی مسیرهای دوچرخه هر اندازه به کیفیت طراحی توجه گردد و معیارهای مناسب برای مسیرهای دوچرخه سواری در نظر گرفته شود استفاده از دوچرخه و در نتیجه گسترش دوچرخه سواری در امر حمل و نقل درون شهری، گذران اوقات فراغت توسط افراد مختلف بیشتر می گردد، زیرا امنیت و آرامش خاطر استفاده کنندگان که از عوامل بسیار مهم در طراحی مسیر می باشد، در نظر گرفته شده است.روش پژوهش در این تحقیق توصیفی، تحلیلی بوده، جمع آوری اطلاعات نیز به روش اسنادی و میدانی انجام گرفته که با استناد به طرح های اجرا شده و معیارهای طراحی مربوط به موضوع، بررسی و نتیجه گیری شده است.

این مقاله به بررسی مدارا، بعنوان به رسمیت شناختن دیگری متفاوت، عوامل و پیامدهای آن در میان خانواده های شهر شیراز می پردازد. به این منظور ابتدا تحقیقات و نظریه های مختلف پیرامون مدارا و عوامل آن مرور شده و سپس 7 فرضیه در زمینه عوامل و 3 فرضیه با محوریت پیامدهای مدارا مورد بررسی قرارگرفت. در مرحله میدانی، تعداد 701 خانواده به روش تصادفی بعنوان نمونه تحقیق انتخاب، و پرسشنامه تحقیق را تکمیل نمودند. یافته های تحقیق نشان می دهد متغیرهای تحصیلات والدین، استفاده از رسانه ها، امکانات زندگی، درآمد خانواده، روابط اجتماعی و فعالیت های مدنی اعضای خانواده دارای رابطه معناداری با میزان حاکمیت مدارا در فضای خانواده ها می باشد. در میان عوامل موثر بر مدارا، روابط و میزان برخورداری از امکانات زندگی، بیشترین تاثیر را بر مدارا نشان داد. در مورد پیامدهای مدارا نیز، نتایج نشان داد که مدارا رابطه معکوسی با تمایل اعضا به ترک خانواده، انحرافات و دورویی در خانواده دارد.