پژوهش های تولید گیاهی
سال:1391 | دوره:19 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

جهت بررسی نحوه توارث مقاومت به بیماری سپتوریوز برگی گندم از روش تجزیه میانگین نسل ها استفاده گردید. به همین منظور 6 نسل (والد اول، والد دوم، نسل اول، نسل دوم و تلاقی های برگشتی) حاصل از 3 تلاقی در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه کشت گردیدند. گیاهچه های این نسل ها در محیط گلخانه در مرحله دو برگی توسط ایزوله قارچ عامل بیماری مایه کوبی شدند و صفات سطح نکروزه و سطح پوشش پیکنیدی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (AUDPC) برای هر دو صفت نکروز و پیکنید (nAUDPC و pAUDPC) ارزیابی گردیدند.نتایج تجزیه میانگین نسل ها نشان داد اثرات افزایشی، غالبیت و اپیستازی در کنترل کلیه صفات نقش داشتند، البته نقش اثرات غالبیت و اثرات متقابل غالبیت × غالبیت در کنترل صفات از اهمیت بیشتری برخوردار بود. نتایج به دست آمده از برآورد های هتروزیس و توانایی نسبی نیز بیان کننده این موضوع بود. متوسط توارث پذیری عمومی برای صفات مورد بررسی بین 73 تا 93.6 درصد بود. درجه غالبیت برای کلیه صفات بیشتر و یا کمتر از یک به دست آمد که تایید کننده عمل غالبیت و فوق غالبیت ژن ها در کنترل صفات بود. بنابراین توصیه می شود که از روش های مبتنی بر هیبریداسیون و یا روش گزینش در نسل های پیشرفته و انتهایی برای بهبود مقاومت به بیماری سپتوریوز برگی گندم استفاده گردد.

مستندسازی فرآیند تولید در کشاورزی شامل تهیه کلیه اطلاعات و فعالیت هایی است که سیر تولید یک محصول از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت را نشان می دهد. به این منظور در این پژوهش حاضر کلیه عملیات های مدیریتی انجام شده از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت محصول گندم در مزارع مورد مطالعه در گرگان در سال های 1386 و 1387 از طریق مطالعات میدانی ثبت شدند. در این بررسی ها شیوه انجام هر عملیات مدیریتی در مزارع در هریک از مراحل تهیه بستر بذر، کاشت، داشت و برداشت و همچنین نسبتی از کشاورزان که از شیوه های مختلف هر یک از این عملیات مدیریتی استفاده کرده بودند از طریق توزیع فراوانی مطلق و تجمعی مشخص شدند. نتایج نشان داد به طور مرسوم مزراع گندم بین 15 تا 26 آذر کشت شدند. میزان بذر مصرفی بسته به کیفیت تهیه بستر بذر و نوع وسیله کاشت بین 140 تا 250 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. بیشتر کشاورزان برای تامین نیاز کودی از کودهای اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم استفاده کردند. کشاورزان کود اوره را اغلب در مرحله ساقه رفتن و به طور متوسط به میزان 93 کیلوگرم در هکتار مصرف کردند. در سال اول مطالعه به دلیل کمبود بارندگی آبیاری در دو مرحله (گلدهی و اوایل پرشدن دانه) ولی در سال دوم در یک مرحله (گل دهی) انجام شد. بسته به شرایط جوی حاکم بر منطقه معمولا تاریخ برداشت در مزارع مورد مطالعه بین 18 تا 25 خردادماه صورت گرفت. با توجه به تنوع عملیات مدیریتی در مزارع میزان عملکرد بین 2.5 تا 6.3 تن در هکتار متغیر بود.

به منظور بررسی اثر پایه (نارنج و سیتروملو) و نوع بافت میوه (گوشت و پوست) بر برخی از خصوصیات بیوشیمیایی مهم میوه آزمایشی با دو تیمار پایه و بافت میوه به صورت فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. بر اساس نتایج میزان اسید قابل تیتراسیون در گونه پرتقال تامسون ناول به طور معنی داری بیشتر از گونه نارنگی پیج بود. در مقایسه پایه، اسید قابل تیتراسیون هر دو نوع میوه رشد یافته بر پایه سیتروملو بیشتر از پایه نارنج بود. ویتامین ث میوه پایه نارنج بیشتر از نوع مشابه در پایه سیتروملو بوده که نشان دهنده کیفیت خوراکی بالاتر میوه رشدیافته روی پایه نارنج است. فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان فنل کل، فلاونوئید کل و هسپریدین در رقم تامسون ناول به طور معنی داری بیشتر از گونه نارنگی پیج بود. با این وجود نتایج نشان داد که نسبت به میوه تامسون نارینجین بیشتری در نارنگی پیج تجمع یافت. در مقایسه با پایه نارنج میوه های پایه سیتروملو دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان فلاونوئید و هسپریدین بیشتری بود. از طرف دیگر نتایج نشان داد که بین دو پایه از نظر میزان فنل و نارینجین اختلاف معنی داری وجود نداشت. مقایسه تجمع مواد موثره در دو قسمت پوست و گوشت نشان داد که تجمع ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی و همچنین نارینجین و هسپریدین در پوست قابل ملاحظه است. بر اساس نتایج به دست آمده بیان می شود که اگرچه تجمع مواد موثره با اثر دارویی در میوه ارقام مختلف به تفاوت ژنتیکی آنها مرتبط است، به نظر می رسد که افزایش کمی و کیفی این ترکیبات با انتخاب پایه مناسب امکان پذیر باشد.

به منظور بررسی کاربرد کودهای شیمیایی (نیتروژن و فسفر) و زیستی نیتروکسین (حاوی آزوسپریلیوم، ازتوباکتر و باکتری حل کننده فسفات از جنس سودوموناس) و فسفات بارور 2 (حاوی 2سویه باکتری p5 و p13) در ذرت شیرین، رقم پشن، آزمایشی در سال 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش کشاورزی گچساران، به صورت آزمایش فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سطوح 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و دو سطح صفر و 1 لیتر در هکتار نیتروکسین به صورت فاکتوریل و عامل فرعی شامل 4 ترکیب از سوپر فسفات تریپل و فسفات بارور 2 (75 و 150 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل بدون کاربرد کود فسفات بارور 2، 100 گرم در هکتار فسفات بارور 2 به همراه 75 و صفر کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، پروتئین و فسفر موجود در دانه در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 75 کیلوگرم فسفر در هکتار با کاربرد کود زیستی نیتروکسین و فسفات بارور 2 بیشترین افزایش را دارا بودند. همچنین در شاخص برداشت دانه کنسروی نیز 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با کاربرد کود زیستی نیتروکسین و 100 گرم فسفات بارور2 در هکتار دارای بیشترین تاثیر بود.

افزایش روزافزون تقاضای محصولات کشاورزی و افزایش فشار بر منابع آب و خاک از یک سو و مشکلات دستیابی به داده های میدانی از سوی دیگر، ضرورت استفاده از مدل های مناسب برای پیش بینی عملکرد محصولات کشاورزی را نمایان می سازد. در این میان مدل های کامپیوتری امکان بررسی استراتژی های مختلف مدیریتی را فراهم آورده اند. هدف اصلی این پژوهش تعیین حداقل پارامترهای ورودی مورد نیاز برای تعیین عملکرد ذرت علوفه ای به کمک شبکه های عصبی مصنوعی و نیز کاربرد این نوع از شبکه ها برای پیش بینی عملکرد ذرت علوفه ای در سطوح مختلف آب و کود نیتروژنی می باشد. بدین منظور داده های آزمایشی مزرعه ای ذرت علوفه ای در چهار سطح آبیاری 0.7، 0.85، 1 و 1.13 آب مورد نیاز گیاه (ETc) و سه سطح کودی صفر، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد زمانی که حداقل سه پارامتر آب آبیاری، کود نیتروژنی و درجه روز رشد به عنوان ورودی به مدل شبکه عصبی مصنوعی معرفی شوند این مدل قادر به پیش بینی عملکرد ماده خشک ذرت علوفه ای با دقت بالایی می باشد. بهترین اعتبار سنجی این مدل، در گام دهم آموزش و با میانگین مربعات خطای 0.003 حاصل شد. همچنین نتایج آنالیز حساسیت حاکی از آن بود که درجه روز رشد با ضریب حساسیت 9.96، مهمترین پارامتر موثر بر پیش بینی عملکرد ذرت علوفه ای می باشد و پس از آن میزان آب آبیاری با ضریب حساسیت 2.07 قرار می گیرد. افزودن پارامترهای تشعشع خورشیدی و رطوبت نسبی متوسط به ورودی ها سبب کاهش میزان میانگین مربعات خطا یا به عبارتی افزایش دقت مدل در روند آموزش شبکه می شوند.

این پژوهش به منظور مطالعه عکس العمل فنولوژیکی و روند نمو ارقام کلزا نسبت به تجمع واحد حرارتی در سه تاریخ کاشت مناسب، دیر و خیلی دیر به مدت دو سال از 87-1386 تا 87-1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد، که در آن تیمار اصلی عبارت از سه تاریخ کاشت (20 آبان، 20 آذر و 20 دی) و تیمار فرعی شامل سه رقم کلزای بهاره (هایولا 401، شیرالی و آر.جی.اس) بودند. نتایج نشان داد تاخیر در کاشت به دلیل کوتاه نمودن دوره رشد باعث کاهش ماده خشک کل گیاه گردید، این عامل باعث کاهش ارتفاع گیاه و عدم ذخیره مواد غذایی برای گیاه شد و در نهایت منجر به کاهش ماده خشک ساقه، برگ، خورجین و وزن دانه گردید. میانگین دو ساله ماده خشک کل و ماده خشک برگ در تاریخ کاشت 20 آذر و 20 دی نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان به ترتیب 41.6، 74.2، 47.2 و 83.1 درصد کاهش یافت. کاهش ماده خشک ساقه، خورجین و وزن دانه در اثر تاخیر در کاشت به ترتیب 58.1،87.5 و 42.1 درصد بود. دوره رشد رویشی و دوره گل دهی در تاریخ کاشت 20 آذر و 20 دی نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان به ترتیب 15.6، 26.2، 20.3 و 35.2 درصد کاهش یافتند. میانگین دو ساله مجموع درجه روز دوره رشد رویشی، گل دهی و کل دوره رشد در تاریخ های کاشت 20 آذر و 20 دی نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان به ترتیب در دوره رشد رویشی 21.6 و 29.5 درصد و در دوره گل دهی 6.1 و 14.6 درصد و دوره رسیدگی کامل 6.6 و 12.2 درصد کاهش یافت. بر اساس یافته های به دست آمده در این پژوهش در کشت های تاخیری آذر و دی از یک طرف مرحله سبز شدن و توسعه برگ ها با سرمای دی ماه مواجه شده و سبب کندی رشد گردیده و از طرف دیگر مراحل حساس دوره گل دهی و پر شدن دانه با تنش گرمایی اسفند و فروردین ماه مواجه شده و سبب کاهش شدید ماده خشک کل و دوره رویشی و زایشی می شود، بنابراین از کشت کلزا در ماه های آذر و دی اجتناب نمود.

بیماری مرگ هلندی از مهمترین بیماری های نارون در اکثر مناطق کشت این گیاه می باشد. استفاده از کشت بافت گیاهی تحت شرایط آزمایشگاه، مطالعه اثرات متقابل گیاه نارون و عامل بیماری مرگ هلندی نارون را تسهیل می کند و می تواند از طریق انتخاب، اصلاح و تکثیر ژنوتیپ های مقاوم به کنترل این بیماری، کمک کند. به این منظور، طی سال های 83 تا 85 اقدام به نمونه برداری از درختان اوجا و نارون چینی مناطق جنگلی استان های گلستان و مازندران شد. به منظور بررسی توانایی کال زایی و میزان رشد کالوس این دو گونه، پس از اعمال تیمارهای ضدعفونی کننده، ریزنمونه ها در محیط کشت پایه MS با تیمارهای مختلفی از تنظیم کننده های رشد کشت شدند. کالوس های رشد یافته نارون چینی و اوجا با غلظت های مختلفی از عصاره قارچ Ophiostoma novo-ulmi مایه زنی شدند. در پایان، پس از تلقیح، وزن کالوس ها و قابلیت زنده مانی سلول ها تعیین شد. نتایج نشان داد که در مقایسه رشد کالوس نارون چینی در حضور عصاره عامل بیماری به طور معنی داری بیشتر از رشد کالوس اوجا است. به طوری که در غلظت 10 درصد، میزان کاهش وزن کالوس های نارون چینی، 13.2 درصد و اوجا، 28 درصد بود. همچنین زنده مانی سلول های نارون چینی در غلظت 50، 23 درصد بود، درحالی که زنده مانی کالوس های اوجا در غلظت 50، 2 درصد بود. نتایج نشان می دهد که در حضور عصاره عامل بیماری، میزان تحمل و زنده مانی کالوس های نارون چینی از کالوس های اوجا بیشتر است. بر اساس این بررسی، گونه نارون چینی نسبت به اوجا بیشترین مقاومت را به عصاره عامل بیماری نشان دادند. بنابراین با این روش می توان نسبت به انتخاب کالوس های متحمل، غربال کردن گیاهان مقاوم را تسریع نمود.

تاکنون گزارشی در زمینه ارزیابی وضعیت تغذیه نیتروژنی مزارع گندم با استفاده از روش شاخص تغذیه N (نسبت غلظت واقعی N به غلظت بحرانی N در ماده خشک گیاه زراعی در هر زمان از فصل رشد) در ایران منتشر نشده است. از این رو، در سال زراعی 86-85 شانزده مزرعه از مزارع گندم کشاورزان در اطراف گرگان انتخاب و شاخص تغذیه نیتروژن (NNI) آن ها ارزیابی شد. بدین منظور، نمونه برداری از مزارع انتخابی برای تعیین عملکرد ماده خشک و غلظت های واقعی و بحرانی نیتروژن در بوته های گندم در شش مرحله مهم نمو در طول فصل رشد انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین عملکرد ماده خشک در 16 مزرعه در طول فصل رشد از 0.38 تن در هکتار در ابتدای پنجه زنی، تا 12.51 تن در هکتار در رسیدگی برداشت متغیر بود. غلظت واقعی نیتروژن در ماده خشک گیاهی در مزارع مورد مطالعه در ابتدای پنجه زنی 3.09، میانه پنجه زنی 2.60، ساقه رفتن 1.62، آبستنی 1.56، اوایل آبکی شدن دانه 1.14 و در رسیدگی برداشت 1.08 درصد بود. این نتایج بیانگر کاهش مستمر غلظت واقعی نیتروژن با پیشرفت نمو گیاه و وقوع بیش ترین کاهش در مرحله ساقه رفتن می باشد. همچنین، میانگین غلظت بحرانی نیتروژن مزارع در ابتدای پنجه زنی 4.38، میانه پنجه زنی 4.33، ساقه رفتن 2.88، آبستنی 2.32، اوایل آبکی شدن دانه 1.95 و در رسیدگی برداشت 1.72 درصد بود که نشان می دهد در تمام مراحل نمو غلظت واقعی نیتروژن به طور قابل ملاحظه ا ی از غلظت بحرانی نیتروژن کم تر و در نتیجه، میانگین NNI کمتر از حد مطلوب (NNI=1) بود. میانگین NNI در ابتدای پنجه زنی 0.71، میانه پنجه زنی 0.59، ساقه رفتن 0.57، آبستنی 0.68، اوایل آبکی شدن دانه 0.59 و بالاخره در رسیدگی برداشت 0.61 برآورد شد. یافته های این مطالعه بیانگر نامطلوب بودن (1>NNI) تغذیه نیتروژنی مزارع گندم مورد مطالعه در تمام مراحل نمو و در نتیجه محدودکننده بودن نیتروژن برای رشد گندم و عدم امکان دست یابی به پتانسیل عملکرد گندم در گرگان با استفاده از برنامه های فعلی مدیریت تغذیه نیتروژن می باشد.

بر یکی از عناصر کم مصرف می باشد که در متابولیسم گیاهان نقش اساسی دارد. یکی از نقش های احتمالی آن نیز اتصال و انتقال قندها به شکل ساکارز در داخل گیاهان است. نقش احتمالی اخیر این عنصر کم مصرف باعث گردید تا محلول پاشی خالص و توام این ترکیبات و تاثیر آن بر برخی از خصوصیات بیوشیمیایی آن بر روی شاخه، برگ و میوه توت فرنگی مورد آزمایش قرار گیرد. بیشترین میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها و قندهای کل برگ در تیمار محلول پاشی دارای 10 درصد ساکارز همراه با 0.2 درصد اسیدبوریک مشاهده شد. بالاترین درصد گلوکز در صورت محلول پاشی توام ساکارز با غلظت 10 درصد و اسید بوریک با غلظت 0.1 درصد حاصل گردید. همچنین بیشترین مقدار قند های کل، گلوکز میوه و ساکارز برگ در صورت کاربرد توام ساکارز 10 درصد با همین دو غلظت 0.1 و 0.2 درصد اسید بوریک به دست آمد. در مورد ساکارز میوه و اسید آسکوربیک نیز همین ترکیب ذکر شده فوق باعث افزایش این خصوصیات شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در پی محلول پاشی توسط محلول دارای اسید بوریک و ساکارز مقدار کلروفیل و قندها در برگ افزایش می یابد، بنابراین با افزایش قندها در برگ مقدار قندهای میوه نیز به طور معنی داری افزایش نشان می دهند. علاوه بر این مشخص شد که با افزایش غلظت اسیدبوریک از میزان سمیت در گیاه بروز می کند و در نتیجه مقدار کلروفیل و قندها در برگ ها و میوه ها به طور معنی داری کاهش می یابند. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده وجود همبستگی مثبت معنی دار بین مقدار کلروفیل a، b، کلروفیل کل و محتوی کارتنوئیدها در برگ های این گیاه با میزان قند کل، گلوکز و ساکارز درون برگ، میوه و اسید آسکوربیک کل میوه می باشد.

به منظور بررسی واکنش ارقام برنج (IR54447-3B-10-2، IR58443-6B-10-3)، اصلاح شده گیل و بومی دم سیاه) به 3 سطح شوری 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر و شرایط طبیعی، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1387 در گلخانه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی گنبدکاووس اجرا شد. به این منظور بذرهای جوانه زده رقم های مذکور، در گلدان های با حجم 5 کیلوگرم حاوی خاک مزرعه کشت شدند. تیمارهای شوری بر اساس دستورالعمل موسسه بین المللی برنج 30 روز پس از بذرپاشی اعمال گردید. صفات تعداد دانه در هر بوته، تعداد دانه پوک در هر بوته، تعداد خوشه پر در هر بوته، تعداد خوشه پوک در هر بوته و وزن دانه پر در هر بوته ثبت شدند و علاوه بر آن میزان سدیم و پتاسیم نیز اندازه گیری شد. اثر شوری، رقم و اثر متقابل آنها در تمامی صفات بسیار معنی دار بود. در بین ارقام مورد بررسی رقم بومی دم سیاه تفاوت معنی داری از نظر تعداد دانه پر و تعداد دانه پوک دارای اختلاف معنی داری با سایر ارقام و کمترین مقدار را داشت، درحالیکه این رقم از نظر تعداد خوشه پر در بوته با بیشترین مقدار (16.75) در بین سایر ارقام برتر بود. اثر تیمار شوری بر صفات تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، تعداد خوشه پر و پوک و وزن دانه پر روند مشابهی داشت. رقم بومی دم سیاه و IR58443-6B-10-3 بالاترین درصد پتاسیم را داشتند.

انگورهای بی دانه به طور گسترده در سراسر جهان کشت می شوند. ایران دارای ژرم پلاسم بسیار غنی از انگورهای دانه دار و بی دانه می باشد. یکی از مهمترین اهداف اصلاحی انگورهای تازه خوری، به دست آوردن انگورهای بی دانه جدید و با کیفیت مطلوب می باشد. مهم ترین روش برای تولید نتاج جدید بی دانه استفاده از تکنیک نجات جنین می باشد. در این پژوهش به منظور بهبود راندمان به نسبت پایین نتاج به دست آمده از این تکنیک، از غلظت های مختلف پوتریسین، کاداورین، اسپرمیدین و اسپرمین (هر کدام در سه غلظت) در محیط کشت تخمک های حاصل از گرده افشانی آزاد انگور رقم فلیم سیدلس استفاده شد. 45 روز پس از گرده افشانی، تخمک ها از حبه جدا و در محیط کشت نیچ و نیچ حاوی 3 درصد ساکارز، 0.2 درصد زغال فعال و 0.6 درصد آگار کشت شدند. پس از گذشت 10 هفته، جنین ها از تخمک ها خارج و به محیط کشت موراشیگ و اسکوگ حاوی 2.5 درصد ساکارز، 0.2 درصد زغال فعال و 0.7 درصد آگار منتقل شدند. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که پوتریسین، اسپرمیدین و اسپرمین به ترتیب با غلظت 1، 0.5 و 1 میلی مولار سبب افزایش معنی دار درصد رشد و نمو و جوانه زنی جنین ها و گیاهچه های حاصل از آن شد. استفاده از کاداورین در بهترین حالت (غلظت 0.5 میلی مولار) سبب افزایش درصد رشد جنین ها و جوانه زنی جنین ها شد اما این افزایش معنی دار نبود.

در این مطالعه بذور دو گونه شنبلیله به نام های T. caerulea و graecum -T. foenum در اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. ویژگی های کاریولوژیکی T. caerulea برای اولین بار از ایران گزارش می شود. ویژگی های کاریولوژیکی بر اساس میانگین 7 سلول متافازی مختلف اندازه گیری شدند. با استفاده از مدل طرح آماری فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اختلاف بین گونه ها و نیز کروموزوم ها مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که این گونه ها از لحاظ فرمول کاریوتیپی متفاوت هستند. از نظر ویژگی های کاریولوژیکی، بین گونه ها و نیز بین کروموزوم های هر گونه تفاوت آماری وجود دارد. همچنین از لحاظ سنجش تقارن کاریوتیپی بر اساس جدول دو طرفه استبینز گونه T. caerulea دارای متقارن ترین کاریوتیپ بود.

ترکیب بقایای گیاهی با خاک مقدار قابل توجهی از پتاسیم گیاهی را به چرخه باز می گرداند. این پژوهش با هدف بررسی اثر اختلاط بقایای گیاهی با خاک بر غلظت پتاسیم برگ و خوشه گندم انجام گرفت. به ا ین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و پنج تیمار شامل چهار تیمار بقایا (پنبه، ذرت، گندم و یونجه) و تیمار شاهد اجرا شد. با توجه به نتایج بیشترین و کمترین درصد پتاسیم برگ (2.66 درصد و 2.43 درصد) و خوشه (0.69 درصد و 0.56 درصد) به ترتیب در تیمار بقایای یونجه و شاهد مشاهده شد، هرچند اختلاف آن ها معنی دار نبود. پس از مرحله ساقه روی، به ازای هر روز رشد به اندازه 0.027 درصد از غلظت پتاسیم برگ کاسته شد. بیشترین و کمترین میزان عملکرد (8695 و 6962 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تیمار بقایای یونجه و شاهد به دست آمد.