پژوهش های حفاظت آب و خاک
سال:1391 | دوره:19 | شماره:1 |تعداد مقالات:17

هدف از انجام این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکی- شیمیایی، میکرومورفولوژی خاک های دارای پوشش گل سنگ و بدون پوشش گل سنگ در منطقه آلاگل در استان گلستان می باشد. در 3 نقطه مراتع آلاگل نمونه برداری جفتی از عمق 10-0 سانتی متری با 8 تکرار انجام و هم چنین نمونه دست نخورده برای مطالعات میکروموفولوژی برداشت شد. این نقاط به طور تصادفی و به گونه ای انتخاب شدند که یک خاک دارای پوشش گل سنگ در مجاورت یک خاک بدون پوشش گل سنگ قرار گرفته باشد. به منظور کسب اطمینان از تشابه جفت خاک های مورد نمونه برداری برخی از ویژگی های خاک از جمله بافت، مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاک دانه اندازه گیری شدند. افزون بر این مطالعه میکرومورفولوژی با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان برای تعدادی از جفت نمونه ها انجام گردید. نتایج به دست آمده از آنالیز نشان داد که مقدار کربن آلی در خاک های دارای پوشش به مقدار قابل توجهی نسبت به خاک های بدون پوشش افزایش یافته است. همگام با این وضعیت، پایداری خاک دانه ها نیز در این خاک ها بهبود یافته و مقدار آن نزدیک به 3 برابر افزایش پیدا کرده است. مطالعه میکرومورفولوژی مقاطع نازک خاک نشان داد خاک بدون پوشش دارای ساختمان ضعیف و متراکم بوده اما خاک های دارای پوشش گل سنگ ساختمان متخلخل قوی گرانوله و بلوکی زاویه دار دارند که از درجه تکامل خوبی برخوردار است. خاک های دارای پوشش گل سنگ دارای دو نوع بی فابریک کریستالیتیک و لکه ای هستند در حالی که در خاک های بدون پوشش گل سنگ بی فابریک به طور عمده کریستالیتیک است. در خاک های دارای پوشش گل سنگ لایه های مختلفی از انباشتگی آهک دیده می شوند که به صورت میکریتی می باشند و ترکیبات الی پلی ساکاریدی تراویده از گل سنگ موجب پیوند بین ذرات خاک و ایجاد خاک دانه پایدار می شوند.

در این پژوهش نقش پدیده های جوی- اقیانوسی انسو در تغییرپذیری تعداد روزهای بارانی کشور بر اساس اطلاعات 30 ایستگاه همدید در یک بازه زمانی بلندمدت از بدو تاسیس تا سال 2005 میلادی بررسی گردید. به این منظور از شاخص های اقلیمی SOI، MEI،NINO1+2 ، NINO3.4، NINO3، NINO4، NOI،SST  و PNA به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. ترسیم نقشه پهنه بندی تعداد روزهای بارانی کشور نشان داد تعداد روزهای بارانی سطح وسیعی از کشور بین دامنه 15 تا 56 روز در سال می باشد که گویای آن است که بیش از نیمی از کشور، سالانه بین 309 تا 350 روز، خشک و بدون بارندگی می باشد. نتایج به دست آمده از به کارگیری روش تحلیل همبستگی پیرسون نیز بیانگر ارتباط بین شاخص های اقلیمی انسو و تعداد روزهای بارانی ایستگاه های همدید کشور بود. از میان شاخص های اقلیمی، همبستگی بین شاخص NINO3 با تعداد روزهای بارانی سالانه، در بیشترین تعداد ایستگاه ها حاصل شد و شاخص SST در رتبه بعدی قرار داشت. در مقابل شاخص اقلیمی PNA تنها با تعداد روزهای بارانی چهار ایستگاه، همبستگی نشان داد، که شاخص ضعیف و لرزانی می باشد. مقایسه تعداد روزهای بارانی سالانه در فازهای گرم (النینو) و سرد (لانینا) انسو نیز نشان داد تعداد روزهای بارانی در فاز النینو بیش از لانینا بود که موید افزایش تعداد روزهای بارانی کشور در فاز النینو است. در بین ایستگاه های مورد مطالعه، بیشترین میزان همبستگی تعداد روزهای بارانی با شاخص NINO3 در ایستگاه سبزوار معادل 0.49 و کمترین میزان همبستگی معنی دار در ایستگاه های بوشهر و شیراز معادل 0.28 محاسبه گردید. مقادیر ضریب همبستگی مورد محاسبه بین تعداد روزهای بارانی سالانه با NINO3 و سایر شاخص ها، بیانگر نقش و اهمیت سایر عوامل مانند عوامل جغرافیایی است. به طوری که در پهنه ایران از جنوب و جنوب شرق کشور به شمال و شمال شرقی، بر میزان همبستگی و یا بر میزان تاثیرپذیری از پدیده انسو افزوده می شود.

اثر مواد آلی بر پایداری خاک دانه ها در حضور کرم خاکی برای حفظ حاصل خیزی و کیفیت خاک دارای اهمیت بسیاری می باشد و ممکن است در محیط های شور متفاوت از محیط های غیرشور باشد. هدف این پژوهش بررسی اثرات متقابل شوری خاک و مواد آلی بر پایداری خاک دانه ها در خاک تلقیح شده با کرم خاکی آنسیک  (Lumbricus terrestris L.)بود. در این پژوهش اثر سه سطح شوری (2، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر) با استفاده از نمک کلرید سدیم و خاک شاهد و سه نوع ماده آلی (کود گاوی، بقایای یونجه و ذرت) به اضافه خاک فاقد ماده آلی به عنوان شاهد به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط یکنواخت و کنترل شده گلخانه ای به مدت 19 هفته مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در پایان 19 هفته پایداری خاک دانه ها به روش مرطوب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد شاخص های پایداری خاک دانه ها با افزایش سطح شوری بین حداقل 0.1 و حداکثر 24 درصد کاهش یافت. مواد آلی اضافه شده به خاک های شور و غیرشور سبب بهبود پایداری خاک دانه ها (بین 1 تا 53 درصد) به روش مرطوب گردیدند. اثر مواد آلی گوناگون بر پایداری خاک دانه ها و در نتیجه ساختمان خاک در سطوح مختلف شوری اغلب متفاوت بود. به طور خلاصه، نتایج بیانگر آن است که شوری موجب کاهش پایداری خاک دانه ها می گردد و استفاده از بقایای گیاهی و کود حیوانی می تواند از طریق تاثیر مثبت بر جامعه میکروبی، تغذیه کرم خاکی و فعالیت آن ها، تا حدودی از اثرات منفی شوری بکاهند.

به طور عموم وقوع پدیده های حدی جوی- اقلیمی نظیر بارش های سنگین و تغییرات ناگهانی بیشترین دامنه خسارت وارده به منابع آب، کشاورزی و حتی زندگی روزمره مردم را به خود اختصاص داده است. کاهش اثرات منفی ناشی از بروز این پدیده ها جز با پایش درست و منظم آن ها میسر نخواهد بود. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل تاثیرگذار بزرگ مقیاس اقلیمی از جمله انسو بر چگونگی وقوع و تغییر شدت پدیده های حدی بارش های فصلی در محدوده استان خراسان می باشد. به این منظور داده های روزانه بارندگی در یک دوره 44 ساله در چهار ایستگاه خراسان رضوی و جنوبی مورد استفاده قرار گرفتند. ارزیابی تحلیل های آماری فراوانی و شدت وقایع حدی بارش، روند طولانی مدت خاصی را در بروز این پدیده ها نشان نداد. نتایج همبستگی شاخص نوسان جنوبی (انسو) با وقایع حدی نشان داد که شاخص های بارش فصل بهار و پاییز بیشترین همبستگی در وقفه زمانی 1 ماهه به دست می دهند در حالی که شاخص های بارش فصل زمستان بیشترین همبستگی را برای وقفه زمانی یک ساله نشان داد. همچنین بیشترین همبستگی برای وقایع غیرقابل انتظار بارش در فصل زمستان مانند تعداد بارش های بیشتر از 50 میلی متر، در وقفه زمانی 5 تا 6 ماهه به دست آمد.

در مدیریت اکوسیستم های طبیعی، شناخت عوامل اکولوژیکی موثر مانند خاک و پستی و بلندی بر استقرار و پراکنش گیاهان ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش رابطه بین میزان پراکنش مهم ترین گونه های دارویی حوزه آبخیز کچیک با برخی عوامل خاکی و پستی و بلندی بررسی شده است. برای اندازه گیری اطلاعات پوشش گیاهی و عوامل محیطی از تلفیق نقشه های گیاهی با جهت جغرافیایی، نقشه واحدهای کاری تهیه گردید. در نقاط معرف هر واحد کاری، نمونه برداری از تعداد پایه (تراکم) و درصد تاج پوشش گونه های گیاهی به صورت تصادفی سیستماتیک انجام شد. نمونه خاک به صورت زیگزاکی به طول 100-70 متری و از عمق 30-0 سانتی متر برداشت گردید. درصد رس، سیلت، شن، آهک، اسیدیته و هدایت الکتریکی، اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل عوامل محیطی مورد مطالعه و پارامترهای پوشش گیاهی از روش آنالیز تحلیل تطبیقی متعارف، رگرسیون چندمتغیره و تقسیم بندی واریانس با بهره گیری از نرم افزارهای PC-ORD 5، MINITAB 15 و Canoco 4.0 استفاده شد. نتایج نشان داد که 29.4 درصد از پراکنش گونه های گیاهی به وسیله خصوصیات خاک، 25.3 درصد توسط ویژگی های پستی و بلندی و حدود 45.25 درصد تحت تاثیر اثر مشترک این دو عامل بوده است. پارامترهای پستی و بلندی جهت جغرافیایی و میزان شیب به ترتیب با میزان همبستگی 0.86 و 0.57 و پارامترهای خاکی اسیدیته و بافت خاک به ترتیب با میزان همبستگی 0.56 و 0.43 از بیش ترین تاثیر در پراکنش گونه ای منطقه برخوردار بودند.

زمین لغزش ها از جمله بلایای طبیعی هستند که سالانه خسارت های مالی و جانی زیادی را در کشور ایجاد می کنند. شناخت مناطق پرخطر می تواند در کاهش خسارت ها و تصمیم گیری در سیاست های توسعه اراضی موثر باشد. در این پژوهش از روش ارزیابی چندمعیاره مکانی برای پهنه بندی خطر زمین لغزش استفاده شد. نقشه عوامل مختلف با استفاده از تصاویر ماهواره ای، نقشه های موضوعی و بازدیدهای صحرایی تهیه شده و درخت واره عوامل و محدودیت ها در نرم افزار ILWIS طراحی گردید. نقشه های زمین شناسی، شیب، جهت دامنه، کاربری اراضی و فاصله از جاده، رودخانه و گسل به عنوان عوامل و نقشه شیب و رودخانه به عنوان محدودیت به سیستم معرفی شدند. پس از وزن دهی به عوامل و زیر عوامل، نقشه حساسیت به زمین لغزش منطقه به صورت ارزش 1-0 به دست آمد. سپس نقشه نهایی به 5 طبقه از حساسیت خیلی کم تا خیلی زیاد طبقه بندی شد و برای بررسی صحت آن، با نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه که از طریق بازدیدهای میدانی تهیه شده بود، قطع داده شد. نتایج نشان داد که بیش از 85 درصد از زمین لغزش های به وقوع پیوسته در طبقه حساسیت زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است بنابراین صحت نقشه پهنه بندی تایید شد.

پیش بینی آبدهی رودخانه و بررسی عوامل موثر بر آن از مهم ترین مباحث مدیریت منابع آب به شمار می رود. در سال های اخیر استفاده ار تئوری مجموعه های فازی جهت مدل سازی پدیده های هیدرولوژیکی که دارای عدم قطعیت بالایی هستند، مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این پژوهش از مدل های مبتنی بر منطق فازی شامل سیستم استنتاج فازی (Fuzzy Inference System ،FIS) و سیستم استنتاج تطبیقی عصبی- فازی Adaptive Neuro-Fuzzy Inference System،(ANFIS)  به منظور پیش بینی جریان روزانه رودخانه استفاده شده است. به این منظور، از سه پارامتر بارندگی، دما و دبی روزانه حوضه آبریز لیقوان چای برای پیش بینی جریان روزانه رودخانه لیقوان، استفاده شده است. در پیش پردازش اولیه داده ها، تصادفی بودن آن ها با استفاده از آزمون نقاط عطف (نقطه بازگشت) مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای تعیین مدل های بهینه ورودی به سیستم ها، همبستگی نگار داده ها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت پیش بینی در دو بخش ترکیبی و پیش بینی بر اساس دبی روزهای قبل انجام شد. ارزیابی نتایج پیش بینی ها با استفاده از معیارهای گوناگون از جمله معیار ناش- ساتکلیف Nash-Sutcliff Criterion (CNS) نشان داد که مدل ANFIS با دقت بالاتر (CNS= 0.998) و پراکندگی کمتری نسبت به مدل (CNS= 0.993) FIS دبی این رودخانه را پیش بینی کرده است. همچنین با بررسی دو بخش طراحی شده، مشخص شد که به طور کلی، در بررسی دوره های سالیانه، دما در پیش بینی جریان روزانه این رودخانه تاثیر چندانی نداشته و بارندگی روز جاری موثرتر از دبی دو روز قبل در پیش بینی جریان روزانه می باشد.

استان گلستان در نواحی شمالی دارای سطح وسیعی از خاک های شور و سدیمی می باشد که به دلیل نزدیک بودن سفره آب زیرزمینی و بالا بودن تبخیر و تعرق ایجاد شده اند. این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مینرالوژیکی و فیزیکوشیمیایی خاک های شور و سدیمی، جهت تعیین تجمع نمک ها و منشا آنها انجام شد. برای این منظور 4 پروفیل در شمال حوضه گرگانرود و جنوب حوضه اترک بر اساس نقشه ها و مطالعات موجود در شمال و جنوب گرگانرود انتخاب و نمونه برداری شدند. این پروفیل ها از نظر فاصله با دریای خزر متفاوت بودند. پروفیل های 1 و 2، در فاصله ای نزدیک با دریای خزر قرار داشتند و در مورد پروفیل های 3 و 4 این فاصله افزایش می یافت. کلیه آزمایش های رایج فیزیکوشیمیایی بر روی افق های خاک ها انجام گرفت و خاک ها بر اساس سیستم های Soil Taxonomy و WRB طبقه بندی شدند. پروفیل های 1 و 3 بر اساس سیستم Soil Taxonomy دارای طبقه بندی  Aquisalidsو پروفیل 4 و  Haplosalids 2و Cambids بودند. بر اساس سیستم WRB، تمام پروفیل ها به جز پروفیل 2 که در رده Cambisols طبقه بندی شد، در رده Solonchak طبقه بندی شدند. برای تشخیص نوع نمک ها ابتدا از نمونه پودری آنها آزمایش کانی شناسی و سپس  SEM/EDSانجام شد. برای بررسی منشا این نمک ها نیز از نمودار گیپس استفاده شد. نمک هایی که با آزمایش های XRD تشخیص داده شدند، شامل گچ، کلریدسدیم، هگزاهیدریت، اپسومیت و میرابیلیت بودند. گچ در پروفیل ها در سطح و عمق به شکل عدسی شکل دیده شد. هالیت نیز در پروفیل ها هم در سطح و هم در عمق وجود داشته و اپسومیت در پروفیل 1 در سطح و در پروفیل 3 در اعماق دیده شده و میرابیلیت فقط در پروفیل اول و در افق سطحی یافت شد. منشا این نمک ها در این مناطق بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه کاتیونی و آنیونی آب زیرزمینی و سطحی موجود در این مناطق و با استفاده از مدل گیپس تبخیری تشخیص داده شد.

با توجه به اهمیت تعیین دقیق و به موقع تبخیر و تعرق در برنامه ریزی های آبیاری و با توجه به توانمندی های سیستم استنتاج فازی (FIS)، هدف از ارائه این مقاله برآورد تبخیر و تعرق مرجع ساعتی به کمک منطق فازی است. بر این اساس پس از بررسی و ترکیب مدل های مختلف داده های ساعتی هواشناسی، 4 مدل فازی برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع ساعتی ارائه شد. در این مدل ها تبخیر و تعرق محاسبه شده از معادله پنمن- مانتیث- فائو به عنوان خروجی مدل در نظر گرفته شده و کارایی مدل های مورد مقایسه با استفاده از آماره های ریشه میانگین مربعات خطا، خطای انحراف میانگین، ضریب تعیین و معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ و همکاران (R2/t) مورد ارزیابی قرار گرفت. دوره آماری مورد بررسی سال های 2008 و 2009 میلادی بوده که از 70 درصد داده ها برای آموزش و از 30 درصد داده ها برای تست مدل استفاده شد. نتایج مدل های فازی ارائه شده با پارامترهای ورودی متفاوت با هر دو مدل پنمن- مانتیث- فائو (PMF56) و انجمن مهندسین عمران آمریکا (ASCE) نشان دادند که، سیستم های فازی قادر به برآورد تبخیر و تعرق مرجع ساعتی با دقت قابل قبولی هستند، به طوری که مدل فازی با سه متغیر ورودی (تابش، رطوبت نسبی و دما) در دوره آموزش و تست بهترین عملکرد را داشت. معیارهای ارزیابی، مدل فازی با سه متغیر ورودی در دوره تست برای مدل PMF56 و ASCE به ترتیب R2/t= 0.041 ،t= 23.5 ،R2= 0.98 ،MBE= -0.01 ،RMSE= 0.04 و RMSE= 0.05، MBE= -0.008، R2= 0.96، t= 9.5، R2/t= 0.1 به دست آمد. نتایج به دست آمده از این پژوهش، نشان داد که مدل فازی جهت برآورد تبخیر و تعرق مرجع ساعتی با استفاده از حداقل داده ها و بدون نیاز به محاسبات پیچیده، نتایج قابل قبولی را به دست می دهد.

تعیین دقیق سرعت متوسط و دبی مجاری روباز از اهداف مهم علم هیدرولیک است. یکی از روش های تعیین سرعت متوسط که دارای کاربرد فراوانی نیز می باشد، استفاده از رابطه مانینگ است. کاربرد این رابطه در برخی از مقاطع از جمله مقطع دایره ای با خطا همراه می باشد. در این پژوهش به منظور افزایش دقت این رابطه تعریف جدیدی برای شعاع هیدرولیکی بر اساس شکل مقطع جریان به نام شعاع هیدرولیکی موثر در مختصات دکارتی ارایه شده است. در این تعریف، تاثیر زبری سطح آزاد آب با در نظر گرفتن یک ضریب وزنی بزرگ تر از یک در محاسبات اعمال می شود. با کاربرد شعاع هیدرولیکی موثر در رابطه مانینگ برای مقطع دایره ای، تطابق خوبی بین نتایج به دست آمده و نتایج آزمایشگاهی موجود مشاهده گردید. مجذور میانگین مربعات خطای سرعت و دبی نسبی محاسباتی به دست آمده از کاربرد شعاع هیدرولیکی مرسوم و موثر نسبت به داده های واقعی به ترتیب برابر با 0.14904، 0.08125 و 0.01113، 0.00042 می باشد. نتایج نشان داد که کاربرد شعاع هیدرولیکی موثر، تاثیر قابل ملاحظه ای در افزایش دقت رابطه مانینگ در مقایسه با کاربرد شعاع هیدرولیکی مرسوم دارد.

شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش از طریق پهنه بندی خطر با مدل های مناسب، یکی از اقدامات اولیه در کاهش خسارت احتمالی و مدیریت خطر است. در این پژوهش کارایی روش های نیمه کمی مدل آماری دو متغیره وزنی AHP، ترکیب خطی وزنی (WLC) و روش های کمی آماری چند متغیره گام به گام و لجستیک در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه چهل چای به منظور تعیین مدل برتر برای مدیریت خطر مورد مقایسه قرار گرفتند. از طریق انجام بازدید میدانی در کل حوضه و استفاده از اطلاعات محلی و اداره آبخیزداری، و دستگاه GPS نقشه پراکنش زمین لغزش ها تهیه گردید. با بررسی حوضه آبخیز چهل چای 9 عامل ارتفاع، شیب، جهت، زمین شناسی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از راه، کاربری اراضی و میزان بارش به عنوان عوامل موثر بر زمین لغزش انتخاب شدند. نقشه خطر نسبی زمین لغزش بر اساس 4 روش یاد شده تهیه شد. برای ارزیابی صحت مدل ها از شاخص جمع کیفیت (Qs) استفاده گردید. نتایج نشان داد که مدل آماری دو متغیره وزن دهی با AHP با Qs برابر 3.625 به عنوان مدل مناسب تر برای حوضه می باشد. و مدل های ترکیب خطی وزین (WLC) با Qs برابر با 2.2019، رگرسیون چند متغیره لجیستیک با Qs برابر با 1.703 و رگرسیون چند متغیره گام به گام با Qs برابر با 1.627 به ترتیب در اولویت بعدی قرار گرفتند.

در این پژوهش حساسیت معادله فائو پنمن- مانتیث 56 نسبت به تغییرات سرعت باد در شهرهای سنندج، ارومیه و تبریز مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع از نرم افزار REF-ET استفاده گردید. داده های مربوط به 12 پارامتر در دوره آماری مشترک 41 ساله (2005-1965) برای 3 ایستگاه مورد بررسی به صورت ماهانه به عنوان ورودی نرم افزار در نظر گرفته شد که شامل: متوسط حداکثر دما، متوسط حداقل دما، متوسط دمای خشک، متوسط دمای نقطه شبنم، حداکثر رطوبت نسبی، حداقل رطوبت نسبی، متوسط رطوبت نسبی، سرعت باد، بارش، فشار بخار و ساعات آفتابی می باشند. حساسیت معادله پنمن- مانتیث فائو 56 به نسبت تغییرات 10 درصدی و 20 درصدی پارامترها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تغییرات تبخیر و تعرق گیاه مرجع نسبت به تغییرات کاهشی سرعت باد حساس تر بوده و بیش ترین تغییرات آن در کاهش 20 درصدی سرعت باد مشاهده گردید. بیش ترین درصد تغییرات تبخیر و تعرق در ایستگاه تبریز و کم ترین تغییرات تبخیر و تعرق در ایستگاه ارومیه رخ داد. تغییرات تبخیر و تعرق نسبت به درصد تغییرات سرعت باد در شهرهای سنندج و تبریز خطی و در شهر ارومیه تقریبا غیرخطی بود.

الگوی جریان های غیردائمی در کانال قشم به واسطه نوسان های جزر و مدی در دو طرف مرز باز کانال می باشد. نوسان های سطح آب در تنگه هرمز و خلیج فارس سبب به وجود آمدن رفتار جزر و مدی ویژه ای در دو طرف مرز باز کانال قشم می شود. در این پژوهش کاربرد نرم افزار نصیر برای به دست آوردن الگوی جریان جزر و مدی با مرزهای متحرک در کانال قشم معرفی شده است. این نرم افزار نوسانات سطح آب و مولفه های سرعت را در صفحه افق با حل معادله های پیوستگی و اندازه حرکت میانگین گیری شده در عمق و با استفاده از روش رئوس سلول احجام محدود بر روی شمای مثلثی بی ساختار حل می نماید. جهت اجتناب از نوسانات عددی حل صریح معادلات، از روش لزجت مصنوعی استفاده شده است. مدل سازی خشکی و تری در مرزهای متحرک کانال با استفاده از الگوریتم یال مبنا انجام می گردد. نتایج به دست آمده از مدل رایانه ای با داده های میدانی در حوضه حل مقایسه گشته و بیانگر کارایی مدل در شبیه سازی جریان های جزر و مدی کانال قشم می باشد.