مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1388 | دوره:15 | شماره:3 (پیاپی 58) |تعداد مقالات:16

هدف: بررسی اثربخشی و عوارض جانبی بوسپیرون در مقایسه با متیل فنیدیت در کنترل نشانه های کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی.(ADHD) روش: 32 کودک 12- 6 ساله مبتلا به ADHD مورد بررسی قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها مقیاس ارزیابی (ADHD-RS) ADHD فرم پدر و مادر و آموزگار برای هر دو گروه به کار برده شد. عوارض دارویی بر پایه فهرست عوارض جانبی این دو دارو بررسی شد. دوز دارو برای بیماران در گروه بوسپیرون 0.5 mg/kg/day و در گروه متیل فنیدیت  0.3-1 mg/kg/dayبود. داده ها به کمک آزمون های آماری t جفت شده، تحلیل واریانس یک راهه با اندازه گیری های مکرر، آزمون t مستقل و آزمون خی دو تحلیل شدند.یافته ها: در پایان شش هفته، هر دو گروه نسبت به پیش از آغاز بررسی، در نمره کلی ADHD-RS و زیرمقیاس های بی توجهی، بیش فعالی و تکانش گری کاهش معنی دار (p=0.001) نشان دادند، ولی مقایسه دو گروه در نمره کلی ADHD-RS پدر و مادر (p=0.77) و آموزگار (p=0.23) تفاوتی نشان نداد. دو گروه در زیرمقیاس بی توجهی تفاوت داشتند، به طوری که متیل فنیدیت بر بوسپیرون برتری داشت. عوارض جانبی بوسپیرون کمتر از متیل فنیدیت بود.نتیجه گیری: بوسپیرون نیمرخ عوارض جانبی مطلوبی دارد و باعث بهبود محسوس در علایم ADHD می شود. این یافته های اولیه در مورد اثربخشی بوسپیرون در کودکان مبتلا به ADHD به بررسی های بیشتری نیاز دارد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه توانایی ها و مشکلات در نمونه کودکان ایرانی بود. این مقیاس برای سنجش مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان طراحی شده است.روش: سنجش های مادران و آموزگاران در مورد 413 کودک 10 تا 12 ساله (193 پسر و 220 دختر) گرد آوری و ارزیابی شدند. به منظور تعیین ویژگی های روان سنجی این مقیاس، تحلیل عاملی و همسانی درونی به کار گرفته شد. رابطه هر یک از زیرمقیاس ها با جنسیت، داده های هنجاری برای این گروه سنی و نقاط برش نیز محاسبه شدند.یافته ها: برای همه زیرمقیاس ها اعتبار متوسط رو به بالا به دست آمد، ولی از ساختار پنج عاملی اصلی مقیاس، حمایت نشد. نتایج نشانگر روایی مناسب گزارش های مادران و آموزگاران در روابط میان زیرمقیاس ها با یکدیگر بود. نمره کل مشکلات پسران هم در ارزیابی های مادران و هم در ارزیابی های آموزگاران به طور نسبی بیش از دختران بود.نتیجه گیری: فرم فارسی این مقیاس از یک ساختار سه عاملی با ویژگی های روان سنجی خوب برخوردار بود. هر چند استفاده از این مقیاس در پژوهش های روانشناسی روی نمونه های کودکان ایرانی آن چنان مورد توجه قرار نگرفته، یافته های این پژوهش نشان دهنده ارزش معنی دار این مقیاس برای استفاده از آن در پژوهش های آتی است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین راهبردهای مقابله ای و سبک های اسنادی با خطر فرار از منزل در دختران نوجوان انجام شد.روش: 500 دانش آموز دختر مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی مناطق دو، پنج و هفت آموزش و پرورش شهر مشهد که به شیوه تصادفی - خوشه ای انتخاب شده بودند، به کمک پرسش نامه ویژگی های جمعیت شناختی و پرسش نامه های خطر فرار از منزل، راهبردهای مقابله ای و سبک های اسنادی بررسی شدند. داده ها به کمک ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندمتغیره به روش گام به گام تحلیل شدند.یافته ها: بین راهبردهای جلب حمایت اجتماعی، مهار جسمانی و مهار هیجانی با خطر فرار دختران از منزل و هم چنین بین بعد پایدار - ناپایدار موقعیت شکست و ابعاد درونی - بیرونی، پایدار - ناپایدار و کلی - جزیی موقعیت موفقیت در پرسش نامه سبک های اسنادی با خطر فرار دختران از منزل همبستگی معنی داری وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دهنده نقش برجسته تر راهبردهای مهار جسمانی و مهار هیجانی و بعد کلی - جزیی موقعیت موفقیت در خطر فرار دختران از منز ل بود (p<0.01).نتیجه گیری: بین راهبردهای مقابله ای و سبک های اسنادی با خطر فرار از منزل ارتباط معنی داری وجود دارد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی آلکسیتیمیا در کودکان و نوجوانان و ارتباط آن با مشکلات خلقی، توانش های هیجانی و شکایت از دردهای جسمی بود.روش: 593 نفر (308 دختر و 285 پسر) از دانش آموزان سال آخر دبستان و مدارس راهنمایی شهر شیراز به صورت خوشه ای - چندمرحله ای انتخاب شدند و به سه مقیاس آلکسیتیمیای کودکان، فهرست خلقی کودکان و فهرست شکایت از دردهای جسمی پاسخ دادند. روایی ابزارهای به کار برده شده، با استفاده از روش همبستگی بین خرده مقیاس ها با هم و با کل مقیاس و پایایی به روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتایج بیانگر بالابودن روایی و پایایی آنها در این بررسی است. داده ها به کمک تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون تحلیل شدند.یافته ها: ابتلا به آلکسیتیمیا با شکایت از دردهای جسمی و هیجان های منفی همبستگی مثبت و با شادی همبستگی منفی داشت. تفاوت های جنسیتی نیز معنی دار بودند، بدین صورت که میانگین نمرات دختران از پسران بیشتر بود.نتیجه گیری: خرده مقیاس اشکال در تشخیص هیجان ها دارای بالاترین قدرت پیش بینی و خرده مقیاس تفکر معطوف به بیرون دارای کمترین قدرت پیش بینی است.

هدف: کشف مفاهیم محوری رضایت مندی، تعیین راهکارهای پیشنهادی، راهبردهای نهایی و ترسیم فرآیند ارتقای رضایت مندی مراجعان به کلینیک مشاوره کودکان و نوجوانان.روش: در این پژوهش کیفی، از روش پژوهش سه وجهی در دو فاز استفاده شد: در فاز اول روش پژوهش پدیدارشناختی و در فاز دوم روش بحث گروهی و روش دلفی. جامعه این پژوهش را مراجعان (16 نفر) و کارکنان درمانی (هشت نفر) کلینیک مشاوره کودکان و نوجوانان شریعتی اصفهان تشکیل می دادند. یافته های پژوهش با روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در مجموع 834 کد مفهومی استخراج و سپس این مفاهیم در 130 ساختار مفهومی رضایت مندی طبقه بندی شدند. در سطح سوم طبقه بندی، این موارد بر حسب ویژگی های مشترک در 30 گروه موضوعی جای گرفتند. راهکارهای پیشنهادی به دست آمده از بحث گروهی و راهبردهای تامین رضایت مندی در 18 بند تنظیم شدند.نتیجه گیری: در مجموع 18 راهبرد تدوین شد که می توان به مواردی مانند تشکیل کمیته جمع آوری اطلاعات، تدوین برنامه مستمر درمان های غیردارویی، گسترش مراکز مشاوره مشابه، برگزاری کلاس های آموزشی جهت والدین، نظم بخشیدن به برنامه های روزانه، حضور بیشتر تیم درمان و لزوم رعایت حقوق بیماران اشاره کرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی پیش بینی تعلل ورزی به وسیله باورهای فراشناختی انجام شده است.روش: 199 نفر (126 دختر و 73 پسر) از دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه شیراز که به روش نمونه گیری خوشه ای - چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند، پرسش نامه فراشناخت - 30، پرسش نامه تعلل ورزی رفتاری و پرسش نامه تعلل ورزی تصمیم گیری را تکمیل نمودند. داده ها به کمک روش آماری تحلیل رگرسیون چند متغیره به شیوه گام به گام تحلیل شدند.یافته ها: متغیرهای کنترل ناپذیری و خطر (p<0.001)، اطمینان شناختی (p<0.01)، و خودآگاهی شناختی (p<0.01) از ابعاد باورهای شناختی، تعلل ورزی رفتاری را پیش بینی کردند. هم چنین متغیرهای کنترل ناپذیری و خطر (p<0.001) و خودآگاهی شناختی (p<0.001) تعلل ورزی در تصمیم گیری را پیش بینی کردند.نتیجه گیری: الگوی عملکرد اجرایی خودتنظیمی در پیش بینی تعلل ورزی در رفتار و تصمیم گیری به عنوان اختلال های هیجانی - رفتاری کارایی دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی برخی از پیش بینی کننده های علایم وسواسی - اجباری بود. در این پژوهش ارتباط متغیرهای شناختی (مسوولیت پذیری، کمال گرایی)، سرشتی (بازداری رفتاری) و هیجانی (اضطراب، افسردگی، استرس) با علایم وسواسی - اجباری در دانشجویان بررسی شد.روش: در یک بررسی همبستگی، 400 دانشجوی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی تهران که به روش خوشه ای نمونه گیری شده بودند، به کمک پرسش نامه وسواسی اجباری - بازنگری شده، مقیاس نگرش مسوولیت، مقیاس کمال گرایی اهواز و مقیاس اضطراب، افسردگی و استرس ارزیابی شدند.یافته ها: در الگوی به دست آمده از تحلیل رگرسیون گام به گام، مسوولیت پذیری، کمال گرایی، استرس، بازداری رفتاری و اضطراب به عنوان پیش بینی کننده وارد الگو شدند و افسردگی از الگوی رگرسیون خارج شد. پیش بینی کننده ها، وزن های گوناگونی را به خود اختصاص دادند. فرمول پیش بینی برای علایم وسواسی - اجباری در دانشجویان گزارش شد.نتیجه گیری: به جز متغیرهای شناختی و هیجانی، رابطه بازداری رفتاری با علایم وسواسی - اجباری تایید شد.

هدف: به نظر می رسد تمایز بین سوگیری های مذهبی درونی و بیرونی در فهم رابطه مذهب و شخصیت اسکیزوتایپی و به تبع آن اسکیزوفرنیا مفید باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه سوگیری های مذهبی با صفات اسکیزوتایپی انجام شد.روش: نمونه ای به حجم 210 نفر به روش تصادفی طبقه ای از میان دانشجویان انتخاب شدند و با پرسش نامه های شخصیت اسکیزوتایپی و نگرش سنج مذهبی مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیری گام به گام تحلیل شدند.یافته ها: هر سه مولفه صفات اسکیزوتایپی با سوگیری مذهبی بیرونی رابطه معنی دار داشتند (p<0.01). از میان سه مولفه صفت اسکیزوتایپی، مولفه تجارب ادراکی غیرمعمول پیش بین مناسبی برای سوگیری مذهبی بیرونی بود. هم چنین، افراد با صفات اسکیزوتایپی بالا در مقایسه با افراد با صفات اسکیزوتایپی پایین در سوگیری مذهبی بیرونی نمرات بالاتری داشتند.نتیجه گیری: از آن جا که سوگیری مذهبی درونی با صفات اسکیزوتایپی رابطه ای ندارد، می توان نتیجه گرفت که با وجود مذهبی تربودن افراد با صفات اسکیزوتایپی بالا، مذهب آنها رشد نایافته تر است. هم چنین، یافته های پژوهش حاضر، با این دیدگاه که سوگیری مذهبی درونی با جنبه های مختلف سلامت روان و سوگیری مذهبی بیرونی با ضعف روانی رابطه دارد، هم سو است.

هدف: بررسی رابطه عوامل و وجوه الگوی پنج عاملی شخصیت با شادکامی، سلامت روانی و سلامت جسمانی.روش: در این بررسی توصیفی، 359 دانشجو (182 مرد و 177 زن) که با روش نمونه گیری تصادفی - طبقه ای - چندمرحله ای از میان دانشجویان کارشناسی دانشگاه های تهران و شهید بهشتی انتخاب شدند، به پرسش نامه تجدیدنظرشده شخصیت  NEOو سه مقیاس درجه بندی فردی (شادکامی، سلامت روانی و سلامت جسمانی) پاسخ دادند. داده ها به کمک ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شدند.یافته ها: شادکامی و سلامت جسمانی با برون گرایی و وظیفه شناسی رابطه مثبت و با روان رنجورخویی رابطه منفی نشان داد. سلامت روانی با برون گرایی، توافق و وظیفه شناسی ارتباط مثبت و با روان رنجورخویی ارتباط منفی داشت. هم چنین شادکامی با سلامت روانی و جسمانی ارتباط مثبت داشت. نتایج تحلیل های رگرسیون گام به گام نیز نشان دادند که متغیرهای روان رنجورخویی، گشودگی به تجربه و برون گرایی، شادکامی و سلامت جسمانی را پیش بینی می کنند. سلامت روانی نیز توسط متغیرهای برون گرایی، وظیفه شناسی، روان رنجورخویی و گشودگی به تجربه پیش بینی می شد. البته تنها تعدادی از وجوه هر عامل قادر به پیش بینی معنی دار متغیرهای ملاک بودند.نتیجه گیری: هم سو با نتایج سایر پژوهش ها، برون گرایی بالا و روان رنجورخویی پایین از پیش بینی کننده های مهم شادکامی و سلامتی روانی و جسمانی به شمار آمدند.

هدف: خشونت خانگی شایع ترین شکل خشونت، همراه با بیشترین احتمال تکرار، کمترین گزارش به پلیس و بیشترین عوارض اجتماعی، روانی و اقتصادی و کاهش آن از اولویت های بهداشت همگانی است. هدف این پژوهش، بررسی فراوانی انواع خشونت خانگی در شهر کرمان و متغیر های مرتبط با آن بود.روش: در این مطالعه مقطعی، با استفاده از کدپستی و روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای، تعداد 20 خوشه 20 خانواری از میان خانوار های شهر کرمان انتخاب و در نهایت تعداد 400 زن شوهردار بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه پژوهشگر ساخته ای با آلفای کرونباخ 92% بود. داده های به دست آمده از پرسش نامه به کمک مصاحبه تکمیل و با آزمون خی دو تحلیل شدند.یافته ها: 46% زنان انواع متفاوت خشونت شامل خشونت روانی (78.6%)، جسمی (55.6%)، جنسی (28.6%) و اقتصادی (34.7%) را تحمل کرده بودند. خشونت خانگی با میزان تحصیلات مرد (p=0.0001) و زن (p=0.004)، شغل مرد (p=0.001)، زندگی در روستا تا سن 20 سالگی (در مردان p=0.002 و در زنان p=0.023، اعتیاد مرد (p=0.0001) و زن (p=0.003) و زندگی دیگر افراد با خانواده (p=0.001) رابطه مستقیم داشت. بیشترین علت خشونت از دید زنان خشونت دیده، وضعیت اقتصادی نامناسب (25.4%) و شغل همسر (8.9%) بیان شد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در مورد شیوع خشونت خانگی و عوامل مهم مرتبط با آن، پیشنهاد می شود با تقویت مهارت هایی مانند مقابله با استرس، کنترل خشم و تفکر خلاق، روش های کنار آمدن با چالش ها و مشکلات زندگی مشترک به زوج ها آموزش داده شود تا در نتیجه آن از خشونت کاسته شده، در محیط خانواده آرامش برقرار شود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی آسیب های حافظه کاری در افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی بود.روش: بیست و پنج بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی که بر پایه ملاک های تشخیصیDSM-IV  دچار این اختلال تشخیص داده شدند، با 25 نفر گروه گواه بهنجار از نظر جنس، سن و میزان تحصیلات همتاسازی شدند. هر دو گروه سیاهه افسردگی بک را تکمیل نموده و برای بررسی عملکرد حافظه کاری آنها، دو مقیاس «فراخنای حافظه ارقام وکسلر بزرگسالان» و «آزمون گام به گام جمع بندی توالی شنیداری» (PASAT) به کار برده شد.یافته ها: آزمون  tبرای گروه های مستقل، نشان داد که عملکرد آزمودنی های افسرده در هر دو آزمون حافظه ضعـیف تر از عملکرد گروه گواه است (p<0.001). ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون نشان داد که بین عملکرد در آزمون های حافظه کاری و میزان افسردگی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد (p<0.001).نتیجه گیری: افسردگی با تخریب در عملکرد حافظه کاری همراه است و با افزایش شدت نشانه های افسردگی، میزان تخریب نیز افزایش می یابد.