برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
سال:1389 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

این مقاله به بررسی نقش صنعت گردشگری بر اشتغال در منطقه اورامانات و مقایسه آن با سایر بخش های اقتصادی پرداخته است. پس اثرگذاری و کارکرد این صنعت در زمینه ایجاد اشتغال و نقش سرمایه گذاری در این صنعت بر کمیت اشتغال از مهمترین سوالات این پژوهش بوده است. ضمن اینکه بعد از پاسخگویی به این سوال اصلی در پی دریافت جوابی برای سوال زیر نیز بوده ایم:آیا صنعت گردشگری در منطقه اشتغال بیشتری ایجاد کرده است یا دیگر بخش های اقتصادی؟پس از واکاوی ادبیات موضوع با استفاده از رویکردهای موجود در تبیین رابطه بین گردشگری و اشتغال، نظریه هایی همچون جان لی، بول، و... درباره اشتغال مستقیم و غیرمستقیم و لانکوار و جولی لئونز درباره فعالیت زنان و جوانان در این خصوص و فصلی بودن اشتغال در گردشگری مورد توجه قرار گرفته اند و با استفاده از روش تحلیل داده های ثانویه، وضعیت اشتغال در این منطقه مورد ملاحظه قرار گرفته است.یافته های تحقیق نشان می دهد که بین توسعه صنعت گردشگری و اشتغال رابطه معناداری وجود دارد و صنعت گردشگری باعث افزایش اشتغال جوانان شده است، مطالعات نشان می دهد که صنعت گردشگری در منطقه نسبت به سایر بخش های اقتصادی اشتغال بیشتری ایجاد کرده است. علاوه بر این، یافته های تحقیق نشان می دهد که از بین فعالیت های مختلف گردشگری سهم حمل و نقل از نظر ایجاد اشتغال در مقایسه با سایر فعالیت ها بیشتر بوده است و اشتغال گردشگری در منطقه فصلی است.

در این مقاله تلاش شده مساله چگونگی چرخش نظری تجربه شده از مفهوم فقر به سازه مطرودیت اجتماعی، از حیث تاریخی و به روش اسنادی، تحلیل و ارزیابی نظری شود. جایگزینی مفهومی مطرودیت اجتماعی به جای فقر بر این استدلال استوار است که مفهوم مطرودیت اجتماعی مفهومی پویا است که هم به فرایندها و هم به موقعیت های حاصل از آن اشاره دارد و تشکیل طیفی را می دهد که دارای ابعاد چندگانه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است و گزینه مناسبی برای بررسی تغییرات ساختاری محسوب می شود. به عبارت دیگر این مفهوم به صورت مناسب تری خصلت چند بعدی سازوکارهایی را که به موجب آن افراد و گروه ها از مبادلات اجتماعی، فعالیت ها و حقوق سازنده همبستگی و هویت اجتماعی دور می مانند، آشکار می سازد و عموما از طریق تاکید بر مخاطرات حاصل از شکاف های موجود در بافت اجتماعی، چیزهایی فراتر از نابرابری اجتماعی را مدنظر قرار می دهد. سازه مطرودیت اجتماعی ابعاد چهارگانه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را شامل می شود. ابعادی که با وجود درهم تنیدگی که با یکدیگر دارند، هرکدام مولفه های خاص خود را دارند. درآمد، تولید و توزیع مولفه های بعد اقتصادی، ارتباط و مشارکت مولفه های بعد اجتماعی، حقوق و شهروندی مولفه های بعد سیاسی و دانش و اطلاعات مولفه های بعد فرهنگی را تشکیل می دهند. همچنین بر این نکته تاکید شده است که مطرودیت به عنوان مفهومی چند بعدی و چند سطحی توان در بر گرفتن دوگانگی های اجتماعی را دارد و شامل سازوکارهایی است که به موجب آن افراد و گروه ها از بخشی از تغییرات اجتماعی، حقوق و فعالیت های سازنده منجر به انسجام اجتماعی و هویت دور مانده اند. این ساز وکارها می توانند به صورت فعال یا منفعل به مطرودیت اجتماعی بیانجامند. مطرودیت اجتماعی امروزه با ارزش ها و عقاید مختلفی ارتباط یافته است و برای تبیین آن از پارادایم های مختلفی چون پارادایم همبستگی، پارادایم تخصصی شدن و پارادایم انحصار استفاده شده است. بر اساس این پارادایم ها مطرودیت اجتماعی یک مفهوم پیچیده و چند وجهی است که هم به افراد و هم به جوامع مربوط می شود و بر مسائل نوظهور اجتماعی چون جهانی سازی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی حاصل از آن و فرایندهایی که به طرد و انزوای افراد، گروه های اجتماعی و یا نواحی می انجامند، تمرکز دارد.

دراین تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این سوال هستیم که سبک زندگی حاشیه ای و نوع رفتارها، ارزشها و باورهای حاشیه نشینان فقیر در شهرتبریز تا چه اندازه با سطح و شدت فقر آنان همبسته است؟ پس زیر بنای اصلی این تحقیق انتخاب و مسوولیت شخصی در ارتباط با فقر می باشد که با شاخص های متغیر اصلی عاملیت انسانی سنجش می شود. روش تحقیق توصیفی و تحلیل همبستگی از نوع پس رویدادی به روش میدانی پیمایش می باشد. تکنیک جمع آوری داده ها، مصاحبه ساختاری با استفاده از پرسشنامه است.جامعه آماری شامل کلیه ساکنان مناطق حاشیه نشین شهر تبریز می باشد. برای برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 390 نفر از سرپرستان خانوار مهاجرین حاشیه نشین را انتخاب کرده ایم. روش نمونه گیری احتمالی چند مرحله ای است و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند و از آزمونهای سطح ترتیبی برای جداول متقاطع توافقی همبستگی در سطح رتبه ای، مانند کندال بی و آزمون همبستگی جزیی پیرسون، تحلیل چند متغیره رگرسیونی و تحلیل مسیر استفاده شده است. ارتباط متغیرهای میل به پیشرفت و میل به کنترل محیط با شدت فقر بصورت معکوس تایید شد و نمایان شد که متغیرهای نگرش به فقر، وابستگی عاطفی، استبداد پذیری، سازگاری و تقدیرگرایی همبستگی مستقیم با شدت فقر اقتصادی دارند. نتایج تحلیل چند متغیره رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای وارد شده عاملیت انسانی، توانسته اند 14.2 درصد از تغییرات متغیر وابسته فقراقتصادی، را تبیین کنند و بیش از 85 درصد از تغییرات فقر اقتصادی از محدوده متغیرهای عاملیتی خارج بوده است. مهم ترین پیش بینی کننده فقر اقتصادی متغیر میل به پیشرفت بوده است و متغیرهای نگرش به فقر، استبداد پذیری، نگرش به فقر، وابستگی عاطفی و سازگاری با محیط و ... در رده های بعدی قرار دارند.

هدف این مقاله، بررسی تحلیل جامعه شناختی جایگاه و نقش خانواده در موفقیت داوطلبان آزمون سراسری است. فرضیه اصلی این تحقیق، به دنبال بررسی نقش سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی خانواده در موفقیت داوطلبان آزمون سراسری است. جامعه آماری، دانشجویان پذیرفته شده رشته های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رشته برق و رشته حقوق دانشگاه تهران در سال تحصیلی 84-1383 هستند و حجم نمونه مورد نظر 150 نفر از دانشجویان ممتاز رشته های یاد شده می باشد.روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار  Spssاستفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی خانواده سهم مثبت و معنی داری در به دست آوردن رتبه های خوب و رشته های ممتاز کسب شده از سوی دانشجویان داشته است.

هدف از این پژوهش بررسی و شناخت ارتباط بین سلامت عمومی با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستانهای دولتی و مقایسه با مراکز بهزیستی شهر تهران می باشد، که سلامت عمومی از ابعاد کارکرد جسمانی، میزان اضطراب، کارکرد اجتماعی و میزان افسردگی سنجیده شده است. فرسودگی شغلی از ابعاد میزان و شدت تحلیل عاطفی، میزان و شدت مسخ شخصیت و میزان و شدت عدم موفقیت فردی، سنجیده شده است و از تحقیق های توصیفی و بخصوص روش تحقیق زمینه یابی یا پیمایشی استفاده شده است. بدین ترتیب که با تاکید بر شناسایی روابط بین متغیرهای اصلی فرسودگی شغلی و سلامت عمومی و با اشاره به بررسی وضعیت موجود افرادی که در جامعه آماری قرار دارند، می توان به روش تحقیق زمینه یابی از نوع روندپژوهی توجه نمود.از مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان با روش سرشماری تعداد 87 نفر از تمام مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان ها مورد سنجش قرار گرفتند و از مددکاران اجتماعی شاغل در مراکز بهزیستی از طریق دو روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای و نمونه گیری خوشه ای تصادفی تعداد 79 نفر مورد گزینش قرار گرفتند که روی هم 166 نفر شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ و میلر) و فرسودگی شغلی (مازلاک) جمع آوری شد.یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین سلامت عمومی و فرسودگی شغلی مددکاران شاغل در بیمارستان ها و مراکز بهزیستی رابطه غیرمستقیمی وجود دارد، بدین معنا که با افزایش میزان فرسودگی شغلی، سلامت عمومی کاهش می یابد و بالعکس مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان نسبت به مددکاران اجتماعی شاغل در سازمان بهزیستی از نظر میزان و شدت، فرسودگی شغلی بیشتری را تجربه می کنند.یکی از ابعاد فرسودگی شغلی، میزان موفقیت فردی می باشد که مددکاران اجتماعی مورد مطالعه، وضعیت مطلوبی در این زمینه ندارند و اغلب آنان موفقیت فردی پایینی را تجربه می کنند.بعد دیگر فرسودگی شغلی که نقش مهمی نیز در سلامت عمومی دارد، تحلیل عاطفی می باشد که مددکاران اجتماعی مورد مطالعه، در این زمینه تحلیل عاطفی بالایی را تجربه می نمایند.

هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر در روی آوری معتادان به طرف مواد مخدر جدید می باشد. بدین منظور، نمونه ای 100 نفری از معتادان که به مراکز ترک اعتیاد در سطح شهر کرمان مراجعه می کردند، به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که بیشتر شامل اطلاعات دموگرافیک و تاریخچه مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی است، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گرایش به مصرف مواد مخدر صنعتی و جدید با متغیرهایی همچون سن شروع مصرف، نوع ماده مصرفی سنتی اولیه و علت اولیه مصرف مواد مخدر ارتباط نزدیکی دارد. به گونه ای که سنین شروع مصرف اولیه پایین تر، مصرف مواد سنتی محرک تر و دلایل تفریحی، کنجکاوی و سرگرمی برای شروع مصرف پیش بینی کننده های خوبی برای مصرف مواد مخدر جدید و صنعتی هستند.

پژوهش حاضر به بررسی تاثیر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بر میزان مشارکت زنان در سازمانهای غیردولتی می پردازد. برای سنجش سرمایه اجتماعی از شاخص های روابط اجتماعی، اعتماد اجتماعی و هنجارهای عمل متقابل و برای سرمایه فرهنگی از شاخص های سرمایه فرهنگی تجسدی، عینیت یافته و نهادی استفاده شده است.روش پژوهش تبیینی از نوع پیمایش است و نمونه پژوهش شامل 80 نفر از زنان 19-30 بوده است که در سازمانهای غیردولتی کودکان کار شهر تهران فعالیت داوطلبانه داشته اند و با روش نمونه گیری سهمیه ای غیرتصادفی انتخاب شده اند.ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. داده های حاصله به دو شیوه توصیفی و استنباطی، تحلیل آماری شده اند. عمده ترین یافته های پژوهش نشان می دهد که:میان سرمایه های اجتماعی و فرهنگی و میزان مشارکت زنان در سازمانهای غیردولتی رابطه معنی داری وجود دارد، به طوری که با بالا رفتن سرمایه های فرهنگی و اجتماعی افراد مورد مطالعه، میزان مشارکت آنها در سازمانهای غیردولتی نیز بالا می رود و با پایین آمدن سرمایه های اجتماعی و فرهنگی افراد، میزان مشارکت آنها در سازمانهای غیر دولتی پایین می آید.