فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1395 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

اثر عوامل مغذی و نوسان شدت نور در فرمولاسیون مختلف محیط کشت TMRL بر روی رشد و تراکم میکروجلبک سندسموس به منظور تعیین بالاترین تراکم در کم ترین زمان بررسی شد. محیط کشت TMRL با غلظت مختلف از نیتروژن (N: 30، 50 و 70 گرم)، فسفر (P: 3، 5 و 7 گرم) و میزان ثابت آهن (با 1 گرم FeCl3) تهیه شد. میکروجلبک ها در این محیط کشت ها در دو لوکس نوری شماره 1 (350± 3500 لوکس) و شماره 2 (350± 5500 لوکس) کشت داده شد. شش تیمار با 3 تکرار در نظر گرفته شد و شاخص ها 6 بار طی 12 روز شمارش شدند. تیمارها با تعداد 103×1500 سلول جلبک در میلی لیتر (Cell/ml) و یا 17/6 Log C/ml ذخیره سازی گردیدند. میزان بایوماس سندسموس در محیط کشت 1 و لوکس نوری 1 در روزهای دوم و دوازدهم به ترتیب 42/6 و 05/7 Log C/ml، در محیط کشت 2 و لوکس نوری 1 در روزهای دوم و دوازدهم به ترتیب 25/6 و 41/7 Log c/ml، در محیط کشت 3 و لوکس نوری 1 در روزهای دوم و دوازدهم به ترتیب 20/6 و 44/7 Log c/ml برآورد گردید. بایوماس این میکروجلبک در محیط کشت 1 و لوکس نوری 2 در روزهای اول و دوازدهم به ترتیب 65/5 و 04/7 Log C/ml، در محیط کشت 2 و لوکس نوری 2 در روزهای اول و دوازدهم به ترتیب 18/6 و 35/7 Log c/ml و در محیط کشت 3 و لوکس نوری 2 نیز در روزهای اول و دوازدهم به ترتیب 35/6 و 43/7 Log c/ml مشاهده شد. ارزیابی آماری نتایج نشان داد که میزان رشد سندسموس در محیط کشت سوم (حاوی 7 گرم فسفر، 70 گرم نیتروژن و 1 گرم آهن) در شدت نوری 1 (3500 لوکس) در روز دوازدهم کشت بیشتر از سایر محیط کشت ها بود (05/0P<). بنابراین رشد سندسموس در محیط کشتی که مواد مغذی آن غنی تر بود، رشد بالاتری را نشان داد (05/0P<). نتایج همچنین نشان داد مقادیر براساس وزن خشک، مقادیر پروتئین، چربی، کربوهیدرات و مواد معدنی در میکروجلبک سندسموس به ترتیب برابر با 4/32، 21/5، 12/24 و 55/32 درصد می باشد.

محصولات دریایی با وجود آن که به عنوان پروتئین تأمین کننده نیازهای انسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است ولی تاکنون در سبد غذایی مردم قرار نگرفته است. این پژوهش به منظور سنجش سرانه مصرف آبزیان و ارائه راهکارهای توسعه مصرف آن در استان گلستان انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای شهری و روستایی استان گلستان به تعداد 1000 خانواده بوده است که نمونه گیری در دو گروه شاغلین دولتی و آزاد در سال 1394 به روش تصادفی انجام شد. پرسشنامه ای با هدف بررسی ویژگی های فردی پاسخگویان، مزایای مصرف آبزیان، تنگناهای مصرف آبزیان و عادات خرید و مصرف آبزیان در اختیار افراد قرار گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه میانگین میزان مصرف آبزیان بین دو گروه شاغلین دولتی و آزاد اختلاف معنی داری نداشت ولی به طور کلی در بین خانواده های مورد مطالعه یکسان نبود و افراد در گروه های مختلف قرار گرفتند، میانگین سرانه مصرف در مناطق شهری 65/9 کیلوگرم و در مناطق روستایی 35/8 کیلوگرم در سال است و میانگین وزنی مصرف آبزیان در بین شاغلین دولتی 12/9 کیلوگرم و میانگین وزنی مصرف آبزیان در بین شاغلین آزاد 88/8 کیلو گرم بود و به طور کلی شرایط مطلوب مصرف آبزیان در بین دو گروه مورد مطالعه، بین 7 تا 9 کیلوگرم برآورد گردید.

در این مطالعه به منظور یافتن اقلام غذایی با صرفه اقتصادی جهت جایگزینی پودر و روغن ماهی به بررسی ارزش غذایی آبزیان صید دورریز پرداخته شده است. لاشه آبزیان صید دورریز لنج های صیادی با همکاری شیلات خوزستان در آب های شمال غربی خلیج فارس در مناطق صیادی در سواحل خوزستان از مهر 1390 تا شهریور 1391 جمع آوری گردید؛ سپس مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند. بر حسب گروه های آبزیان بیش ترین درصد پروتئین (088/2± 84/77) در راسته سوف ماهیان متعلق به گونه یال اسبی کوچک (Eupleurogrammus muticus) و کم ترین درصد (322/0± 40/40) در گونه مید (Liza klunzingri)، بیش ترین درصد چربی (277/0± 78/33) در گونه مید دیده شد. کم ترین درصد چربی (025/0± 34/3) در گونه زمین کن خال باله (Grammoplites suppositus)، بیش ترین درصد خاکستر (377/0± 14/28) در گونه زبان گاوی درشت پولک (Cynoglossus arel) و گونه نوار ماهی (Acanthocephola abbreviata) و کم ترین درصد (020/0± 70/0) در گونه اسکوئید (Loligo duvauceli) سنجیده شده است. در مطالعه حاضر اغلب گونه های صید دورریز از درصد پروتئین، چربی و خاکستر در حد قابل قبول برخوردار هستند. گونه های صید دور ریز اقلام مغذی با صرفه اقتصادی هستند و توانایی استفاده در غذای آبزیان به صورت تازه (منجمد با حداقل فرآوری) و یا در صورت استفاده با ارزش افزوده به صورت پودر و روغن استحصال شده جایگزین مناسب پودر و روغن ماهی تجاری می باشد. این منبع می تواند نقش مؤثری در توسعه صنعت آبزی پروری منطقه داشته باشد.

این پژوهش به منظور تعیین و مقایسه میزان تجمع فلزات سنگین جیوه، کادمیوم و سرب در تخم ماهی، عضله بچه ماهی انگشت قد، ماهی بازاری و مولدین نر و ماده قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) پرورشی استان لرستان در سال 1390 انجام شد. 75 نمونه تخم ماهی، بچه ماهی (فینگرلینگ)، ماهی بازاری، مولدین نر و ماده قزل آلای رنگین کمان از 3 استخر پرورشی مرکز تکثیر و پرورش قزل رود بروجرد واقع در استان لرستان تهیه شدند. سنجش غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی با دستگاه پرکین المر 4100 انجام گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS18 و به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد. بالاترین و پایین ترین میزان جیوه در آبشش مولدین نر (004/0± 048/0 میلی گرم در کیلوگرم) و تخم ماهی (0± 008/0 میلی گرم در کیلوگرم) بود. بالاترین و پایین ترین میزان کادمیوم نیز در آبشش مولدین ماده (021/0± 337/0 میلی گرم در کیلوگرم) و تخم ماهی (001/0± 019/0 میلی گرم در کیلوگرم) به دست آمد. همچنین بالاترین و پایین ترین میزان سرب نیز در آبشش مولدین ماده (036/0± 639/0 میلی گرم در کیلوگرم) و تخم ماهی (001/0± 036/0 میلی گرم در کیلوگرم) بود. میانگین میزان جیوه، کادمیوم و سرب در تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان به ترتیب 0± 008/0، 001/0± 019/0 و 001/0± 036/0 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. تجمع میزان جیوه، کادمیوم و سرب با افزایش سن و رشد و نمو مراحل مختلف ماهی قزل آلای رنگین کمان افزایش داشت.

بررسی لیمنولوژیک دریاچه سد مخزنی ارسباران در استان آذربایجان شرقی با اهداف آبزی پروری انجام گرفت. نمونه برداری از پارامترهای هیدروشیمی و نمونه های فیتوپلانکتونی در سال 1389 سه بار انجام گرفت. به طورکلی 37 جنس از 6 شاخه شامل، جلبک های سبز Chlorophyta، جلبک های سبز-آبی Cyanophyta، دیاتومه ها Bacillariophyta، اوگلنوفیتا Euglenophyta، پیروفیتا Pyrrophyta و کریزوفیتا Chrysophyta شناسایی شدند. از بین شاخه های بررسی شده، شاخه جلبک های سبز با 14 جنس بیش ترین تعداد جنس های فیتوپلانکتونی را به خود اختصاص داده بودند. از سایر شاخه های فیتوپلانکتونی به ترتیب 6، 12، 2، 1 و 1 جنس شناسایی شدند. سیانوفیتا بیش ترین میانگین فراوانی را داشته که حدود 5/23 میلیون سلول در لیتر و 72 درصد کل فیتوپلانکتون ها بودند. شاخه باسیلاریوفیتا با جنس های Cyclotella، Achnanthes و Synedra در رتبه دوم قرار داشت که 22 درصد فراوانی فیتوپلانکتونی را نیز شامل شده است. فراوانی فیتوپلانکتون ها در ایستگاه ها و ماه های مختلف اختلاف معنی دار آماری (05/0P<) داشته، در حالی که فراوانی فیتوپلانکتون ها در اعماق مختلف هیج اختلاف معنی دار آماری نداشتند (05/0P<). میانگین مقادیر هدایت الکتریکی (Ec)، دما، اکسیژن محلول و pH به ترتیب از 717 تا 1073 میکروزیمنس، 8/6 تا 4/24 درجه سانتی گراد، از 1/1-8/12 میلی گرم در لیتر و از 62/7 تا 75/8 متغیر بود. لایه بندی حرارتی و اکسیژنی در ناحیه ایستگاه یک در عمق 10 متری دریاچه در خرداد 1389 مشاهده گردید.

کیفیت جیره غذایی در روند رشد و پرورش ماهیان اهمیت بسیاری دارد، با توجه به ارزش غذایی زیاد پوست پسته سبز (Pistachia vera) در این مطالعه تأثیر آن در جیره غذایی بر شاخص های رشد و تغذیه بچه ماهی کپور معمولی بررسی گردید. آزمایش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار 0 (شاهد)، 5/0، 5/1، 5/2 و 5/4 درصد از وزن جیره به مدت 6 هفته (با 5/3 درصد وزن بدن در روز) تغذیه شدند. روند رشد بچه ماهیان در سطح 5/0 درصد پوست پسته بیش تر از سایر تیمارهاست. در مقایسه با گروه شاهد کم ترین و بیش ترین درصد افزایش وزن بدن و رشد ویژه نیز به ترتیب مربوط به سطوح 5/4 و 5/0 درصد می باشد. بهترین ضریب تبدیل خوراک و شاخص وضعیت (ضریب چاقی) در سطح 5/0 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد به کارگیری پوست خشک پسته تا سطح 5/0 درصد باعث افزایش برخی از شاخص های رشد در بچه ماهیان کپور معمولی می شود. آنالیز آماری نیز اختلاف معنی داری (05/0P<) در ضریب تبدیل خوراک، درصد افزایش وزن بدن و راندمان پروتئین در بین تیمارهای آزمایشی نشان داد. همچنین کاهش راندمان پروتئین (نسبت بازده پروتئین) هم زمان با افزایش سطح پوست خشک پسته در تیمارهای مختلف مشاهده شد. به طورکلی استفاده از سطوح بالای پوست خشک پسته اثر منفی بر رشد بچه ماهی ماهی کپور معمولی دارد.

Gloeotrichia echinulata از گروه سیانوباکترها است. دارای آکینت بوده و به دو فرم شناور و کفزی مشاهده می شوند. Gloeotrichia echinulata دارای سم نوع MC-LRاست که می تواند برای موجودات زنده خطرناک باشد. انتشار آن در نقاط مختلف جهان با سرعت پیش می رود و مطالعات بسیاری بر روی این موجود در حال انجام است. ولی تاکنون هیچ گزارشی در ایران از حضور این گونه سمی وجود ندارد. در این پژوهش 500 سی سی آب توسط روتنر از آب های منطقه ساحلی امیر آباد گرفته شده و با فرمالین (4 درصد) فیکس و در ظروف نمونه برداری به آزمایشگاه منتقل گردیدند. در آزمایشگاه نمونه ها در دو مرحله کیفی و یک مرحله کمی مورد بررسی قرار گرفتند. منطقه مورد مطالعه در واقع منطقه ای است که آب شیرین رودخانه نکا با آب لب شور دریاچه خزر مخلوط می شود و می تواند سیانوباکتر های کف بستر را به ستون آب راهنمایی کند. در این مطالعه تراکم و زی توده Gloeotrichia echinulata در عمق 5 متر (1000000 در مترمکعب) (7 میلی گرم در متر مکعب) بیش تر از سطح (350000 در مترمکعب) (45/2 میلی گرم در مترمکعب) بود. بر اساس این مطالعه، گونه G. echinulata برای اولین بار در حوضه جنوبی دریای خزر و در منطقه امیرآباد افزایش یافت و از آن جایی که قادر به تولید سم microcystin-LR می باشد، می تواند باعث نامساعد شدن شرایط آب این منطقه جهت نوشیدن دیگر جانداران شود. در نتیجه از آن جایی که هم اکنون و یا در آینده، شاهد افزایش گونه G. echinulata خواهیم بود، نیاز است تا در مطالعات خود توجه بیش تری به این گونه داشته باشیم.

جهت بررسی میزان ابتلاء کپور معمولی (Cyprinus carpio) به انگل لرنئا در فصل تابستان (تیرماه) در استخرهای پرورشی منطقه شوشتر استان خوزستان از مجموع چهار مزرعه، 275 عدد ماهی از استخر ها به وسیله تور ماهیگیری صید و در ظروف حاوی فرمالین 10 درصد به آزمایشگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل گردید. پس از شناسایی انگل لرنئا به وسیله کلید های شناسایی انگلی عملیات بیومتری بر روی ماهیان آلوده به انگل انجام گرفت. نتایج بررسی نشان داد که از 275 ماهی صید شده، 69 ماهی آلوده به انگل لرنئا بودند بین طول کلی ماهیان و وزن با تعداد ضایعات روی بدن رابطه معنی داری وجود دارد (01/0≥ P).