شیلات
سال:1396 | دوره:70 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

شیوه های رفع انجماد از جمله مسائلی است که بر کیفیت محصولات غذایی از جمله محصولات شیلاتی تاثیر می گذارد. بنابراین در این آزمایش تاثیر برخی از شیوه های انجمادزدایی (آب، میکروموج، یخچال و هوا) بر ویژگی های شیمیایی و فیزیکی (بازهای ازته فرار (TVB-N)، ترکیبات ثانویه اکسیداسیون چربی (TBA)، pH، ظرفیت نگه داری آب (WHC)، آب چک (DL) و میزان سفتی عضله) فیله ماهی فیتوفاگ مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد که میزان TVB-N، TBA، WHC، DL و میزان سفتی تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده شد، اما میزان pH تیمارهای فوق اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. کمترین (59/45%) و بیشترین (64/95%) میزان ظرفیت نگه داری آب به ترتیب در نمونه های انجمادزدایی شده بوسیله آب و یخچال بود و نمونه های انجمادزدایی شده به وسیله میکروموج بیشترین میزان آب چک (11/3) و سفتی (3/85) را دارا بودند، همچنین بالاترین میزان TVB-N (19/21) و TBA (1/65) درنمونه های انجمادزدایی شده به وسیله یخچال مشاهده گردید. با توجه به اینکه بهترین نتایج حاصل از آزمایشات فوق در نمونه های انجمادزدایی شده بوسیله آب مشاهده شد، بنابراین این شیوه ی انجمادزدایی به عنوان بهترین روش انجمادزدایی ماهی فیتوفاگ پیشنهاد می گردد.

در مطالعه حاضر به مقایسه ریخت سنجی هندسی جمعیت های سبیل ماهی بین النهرین (Barilius mesopotamicus Berg, 1932) در حوضه رودخانه دیاله و تیگره در ایران پرداخته شد. هدف از این مطالعه بررسی تفاوت های شکلی احتمالی در بین جمعیت ها و یافتن جمعیت های جداافتاده این گونه به منظورهای حفاطتی بود. به این منظور 99 قطعه سبیل ماهی از رودخانه های میمه، چنگوله، کنگیر و دویرج با استفاده از تور پره نمونه برداری شد. سپس ماهی ها توسط محلول گل میخک 1٪ بی هوش، در فرمالین 10% تثبیت و پس از انتقال به آزمایشگاه در الکل 70% جهت شماره زنی و انجام بیومتری نگهداری شدند. از سمت چپ سطح جانبی نمونه ها عکس برداری شد و سپس 15 لندمارک با استفاده از نرم افزار Tpsdig2 برروی تصاویر دوبعدی قرار داده شدند. داده های حاصل پس از آنالیز پروکراست، با روش های آماری چندمتغیره PCA، CVA و آنالیز خوشه ای تحلیل شدند. مقایسه ریخت سنجی هندسی جمعیت ها اختلاف معنی اداری در بین رودخانه های مورد مطالعه نشان نداد، هرچند در آزمون های PCA و CVA گروه بندی جمعیت ها و الگوهای شکل بدنی در راستای محورها تفاوت هایی نشان داد که ناشی از تفاوت در اندازه و شکل سر، ارتفاع بدن و طول ساقه دمی بود. بنابراین، هرچند جمعیت های مورد مطالعه با یکدیگر هم پوشانی داشتند، ولی جمعیت کنگیر گروه مجزایی را تشکیل داد.

جلبک های تک سلولی به عنوان فیتوپلانکتون منابع مهم و کارآمدی در تغذیه لاروها و آبزیانی نظیر ماهی و میگو می باشند. در این تحقیق ارزیابی شاخص های سرعت تکثیر، مقدار رنگدانه ها، میزان قند و پروتئین دو گونه جلبک Dunaliella salina وD. bardawil در درون سه محیط کشت Ramaraj(R), Johnson(J), Shaish(S) انجام شد و نتایج مورد مطالعه قرار گرفتند. در هر سه محیط، سرعت رشد سلول ها در 1 مولار نمک NaCl، بیش از 2 و سرعت تکثیر در گونه D. salina نیز تقریباً در حدود دو برابر گونه bardawil. D بود. تاثیر تیمار محیط کشت در تحریک تقسیمات سلولی، غالباً با برتری محیط J، سپس S و نهایتاً R مشاهده گردید. در مولاریته 1، بیشترین سرعت رشد ویژه جلبک، در محیط کشت های J و S و در مولاریته 2 در محیط J همگی تا روز 8، مشاهده گردید. حجم سلولی در گونه D. bardawil دو برابر گونه D. salina و بیشترین افزایش حجم سلولی در 2مولار، برای هر دو گونه، در محیط کشت S مشاهده شد. تغییرات مقدار وزن تر و خشک، با الگوی تقریباً افزایشی در طول زمان، بویژه در دو محیط کشت S و J و با برتری تاثیر مثبت محیط کشت S دنبال شد. بیشترین میزان کاروتنوئیدکل بر میلی لیتر و بر وزن خشک در 1مولار D. bardawil، به ترتیب در محیط های S و R مشاهده گردید. تغییرات بتاکاروتن بر اثر مولاریته و نوع محیط کشت، الگویی تقریباً مشابه کاروتنوئید کل داشت. بیشترین مقدار کلروفیل بر میلی لیتر در محیط های S و J و بیشترین مقدار این شاخص بر وزن خشک، در محیط R مشاهده گردید. بیشترین تاثیر در افزایش مقدار پروتئین سلول ها مربوط به محیط J بود که با تاثیر القایی بالاتر محیط R در تولید قند کل، تفاوت داشت. به طور کلی یافته ها، تاثیر معنی دار نوع محیط کشت و میزان غلظت نمک، بر افزایش مواد مغذی جلبک تک-سلولی آب شور را علاوه بر نوع گونه، پیشنهاد می کنند.

یکی از عوامل عمده بافت و رنگ نامطلوب در سوریمی ماهیان آب شیرین مربوط به بالاتر بودن درصد عضلات تیره آن ها در مقایسه با برخی از گونه های تجاری ماهیان دریایی است. در این مطالعه از شاخص پراکسیدهیدروژن در غلظت های 1، 2 و 3 درصد طی مراحل مختلف شستشو (یک، دو و سه دفعه) گوشت چرخ شده ماهی کپور نقره ای و در نسبت های آب به گوشت 1: 2 و 1: 3 استفاده گردیده و ضمن اندازه گیری رنگ سوریمی تولید شده اثر پراکسیدهیدروژن بر ویژگی های بافتی، ظرفیت نگه داری آب (WHC) و ریزساختار ژل سوریمی بررسی شد. داده های به دست آمده نشان داد که طی یک دفعه شستشو در نسبت 1: 2 در مقایسه به 1: 3 بافت ژل سوریمی از انسجام بالاتری برخوردار بوده (0/05>P) و این در حالی است که در همین نسبت 1: 2 بین درصدهای مختلف پراکسید هیدروژن تفاوت معنی داری وجود نداشت (0/05

یکی از عوامل عمده بافت و رنگ نامطلوب در سوریمی ماهیان آب شیرین مربوط به بالاتر بودن درصد عضلات تیره آن ها در مقایسه با برخی از گونه های تجاری ماهیان دریایی است. در این مطالعه از شاخص پراکسیدهیدروژن در غلظت های 1، 2 و 3 درصد طی مراحل مختلف شستشو (یک، دو و سه دفعه) گوشت چرخ شده ماهی کپور نقره ای و در نسبت های آب به گوشت 1: 2 و 1: 3 استفاده گردیده و ضمن اندازه گیری رنگ سوریمی تولید شده اثر پراکسیدهیدروژن بر ویژگی های بافتی، ظرفیت نگه داری آب (WHC) و ریزساختار ژل سوریمی بررسی شد. داده های به دست آمده نشان داد که طی یک دفعه شستشو در نسبت 1: 2 در مقایسه به 1: 3 بافت ژل سوریمی از انسجام بالاتری برخوردار بوده (0/05>P) و این در حالی است که در همین نسبت 1: 2 بین درصدهای مختلف پراکسید هیدروژن تفاوت معنی داری وجود نداشت (0/05

آلاینده ها شامل فلزات سنگین به صورت طبیعی به مقدار کم در طبیعت یافت می شوند، اما در سال های اخیر، همراستا با افزایش جمعیت و توسعه صنعتی کشورها، بار آلودگی آن ها در اکوسیستم های آبی مانند دریای خزر افزایش یافته است. بی مهرگان دریایی از جمله دوکفه ایی ها فلزات سنگین ضروری و غیر ضروری پیرامون خود را جذب کرده و موجب انتقال آنها در شبکه ی غذایی به سمت راس هرم می شود. از اینرو به جهت ساکن بودن در منطقه، حساسیت بیشتری به تجمع این مواد داشته و می توانند شاخص زیستی مناسبی برای ارزیابی آلاینده های فلزات سنگین باشند. تحقیق حاضر با هدف بررسی نرخ فیلتراسیون دوکفه ایی Mytilaster lineatus در معرض دو فلز کادمیوم (با دو غلظت 62 و 620 میکروگرم بر لیتر) و سرب (با دو غلظت 6/2 و 62 میلیگرم بر لیتر) محلول در آب و توانایی این گونه در کاهش این فلزات انجام شد. این آزمایش به صورت در محل و در شرایط مزوکوزم صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در نرخ فیلتراسیون دو فلز سرب و کادمیوم مشاهده می گردد. این گونه در مواجهه با فلز سرب نرخ پالایش بالاتری داشت. همچنین شاخص زیستی مناسبی برای ارزیابی آلاینده فلز کادمیوم در محیط های آبی می تواند باشد.

در این مطالعه تاثیر کیتوزان استخراج شده از میگوی سرتیز (Metopenaus affinis) در پنج تیمار 0، 5/0، 1، 1/5 و 2 درصد بر روی ماندگاری فیله کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella) در بسته بندی خلاء به مدت 15 روز در دمای یخچال مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه شاخص های شیمیایی فساد (pH، بازهای نیتروژنی فرار (TVB-N)، تیوباربیتوریک اسید (TBA)، پراکسید (PV)، اسیدهای چرب آزاد (FFA) و میزان بار میکروبی (TVC) و همچنین خصوصیات بافت که شامل فاکتورهای سختی، پیوستگی، فنریت، صمغی و جویدنی است مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان pH در طول دوره روند افزایشی داشت و در تمام تیمارها این تغییر در روز 15 نسبت به روز صفر معنی دار بود (0/05>P). میزان PV تا روز 12 روند افزایشی را نشان داد. مقدار TBA در روزهای 9، 12 و 15 به جز در تیمار 2 درصد کیتوزان (در روز 9) از حد مجاز عبور کرد. میزان TVB-N طی 15 روز روند افزایشی داشت و از روز 9 تمام تیمارها (به جز 2 درصد کیتوزان) از حد مطلوب خارج شدند. میزان FFA با افزایش زمان نگهداری در تمام تیمارها افزایش معنی داری داشت (0/05>P) اما در تیمارهای دارای کیتوزان این افزایش در مقایسه با سایر تیمارها کاهش داشت. میزان TVC از روز صفر تا روز 15 افزایش معنی داری داشت (0/05>P). مقدار بار میکروبی تیمار شاهد در روزهای 12 و 15 از حد مجاز خارج گردید و در تیمار شاهد به Log cfu/g 7/86± 0/16 و در تیمار دارای 2 درصد کیتوزان به 0/35 Log cfu/g 5/78± رسید. همچنین نتایج نشان داد که کیتوزان تغییرات معنی داری بر ویژگی های بافتی نداشت. در مجموع نتایج نشان داد که فیله کپور علفخوار با تیمار 2 درصد پوشش کیتوزان تا روز 15 دارای کیفیت مطلوبی بود.

جلبک های دریایی مانند سایر گیاهان فتوستنز کننده در معرض نور و اکسیژن قرار دارند که این امر می تواند سبب ایجاد رادیکال های آزاد و سایر عوامل اکسید کننده گردد. عدم آسیب های اکسیداتیو در ساختار آن ها می تواند نشان دهنده وجود ترکیبات ضداکسیداسیونی در آن ها باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر پودر جلبک سبز Ulva intestinalis بر خواص ضداکسیداسیونی پاستا می باشد. پاستا با درصدهای مختلف جلبک (5%، 10% و 15%) تهیه شد. آزمایش های برون تنی ویژگی های ضداکسیدانی، میزان فنول کل و خنثی کنندگی رادیکال های آزاد انجام شد. نتایج نشان داد که پاستای دارای 15% پودر جلبکی حاوی بالاترین میزان فنول کل، فعالیت ضد اکسیدانی و خنثی کنندگی رادیکال های آزاد را داشت (0/05>P). غنی سازی باعث بهبود خواص ضد اکسیدانی و پتانسیل دارویی پاستای مورد مطالعه شد.

بیماری استرپتوکوکوزیس به دلیل شیوع سریع به ویژه در فصل تابستان، مرگ و میر نسبتاً بالا، کاهش تولید و خسارات اقتصادی به آبزی پروری یکی از مهمترین بیماری های باکتریایی در ماهیان سردآبی است. تشخیص به موقع بیماری در پیشگیری از همه گیری و اقدامات درمانی بسیار ضروری می باشد. نمونه برداری به صورت Non-destructive از خون و موکوس ماهی یکی از بهترین روش های تشخیصی می باشد که بدون نیاز به تلف کردن ماهی بیماری تشخیص داده می شود. در این بررسی شناسایی باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه در ماهی قزل الای رنگین کمان انجام شده است که با وجود بیماری زایی بالای این باکتری، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. برای این بررسی از خون و موکوس ماهیان قزل آلای رنگین کمان برداشت گردید و تشخیص مولکولی توسط پی سی آر انجام گردید. در بررسی مولکولیDNA موکوس و خون به طور مستقیم استخراج و وارد چرخه پی سی آر گردید. برای PCR از پرایمر طراحی شده بر پایه ژن scpB استفاده گردید که برای این جنس اختصاصی می باشد و از حساسیت بالایی برای تشخیص این گونه برخوردار است. نتایج نشان داد که در خون ماهیان قبل از بروز علائم بیماری می توان با استفاده از روش مولکولی باکتری را تشخیص داد اما در موکوس ماهیان باکتری مورد نظر یافت نشد. می توان با استفاده از این روش بیماری باکتریایی در حال گسترش در ماهیان مولد و ماهیان ارزشمند را بدون نیاز به تلف کردن ماهی تشخیص داد و به درمان آن پرداخت.

مطالعه حاضر با هدف حذف سموم ارگانوفسفره دیازینون و مالاتیون در مدت زمان کوتاه با استفاده از جاذب های معدنی رس و زغال فعال در سیستم تله ذره گیر، و جاذب جلبکی در سیستم تصفیه زیستی از پساب مصنوعی انجام گرفت. سیستم تصفیه فیزیکی، تله ذره گیر، شامل دو مخزن مجزای پیوسته بوده که حاوی مدیای پوشالی برای به دام انداختن مواد اضافی بود، و روزانه مقدار مشخصی رس مونت موریلونیت و زغال فعال به آنها اضافه می گردید. سیستم تصفیه زیستی نیز به جلبک سیانوفیسه بر مدیای پوشالی مجهز گردید. سموم در دو غلظت متفاوت (10 و mg/L 1000 در تصفیه فیزیکی، و 6 و mg/L 600 در تصفیه زیستی) به سیستم های تصفیه اضافه شدند. دوره آزمایش 10 روز در نظر گرفته شده و نمونه-برداری از آب به صورت روزانه برای تعیین غلظت سموم و pH انجام گرفت. نتایج نشان داد که سیستم تصفیه فیزیکی در کاهش غلظت سموم موفق عمل کرده و راندمان کاهش 64 و 48، و 68/7 و 41/3 به ترتیب برای غلظت های 10 و mg/L 1000 دیازینون و مالاتیون ثبت گردید. طی مدت زمان 10 روز، سیستم تصفیه زیستی نیز باعث کاهش سطوح سموم شده و راندمان کاهش 68/3 و 71/6، و 40/5 و 67/8 درصد به ترتیب برای غلظت های 6 و mg/L 600 دیازینون و مالاتیون اندازه-گیری شد. در هر دو سیستم تصفیه ای، همگام با حذف ماده آلاینده، مقدار pH به صورت تدریجی افزایش یافت. این نتایج نشان می دهند که سیستم تله ذره گیر بستر مناسبی برای عملکرد جاذب ها فراهم نموده و منجر به حذف بخش زیادی از آلاینده شده است. همچنین، نتایج این مطالعه پشتیبان قابل اتکایی از نقش میکروجلبک ها در تصفیه آب ارائه دادند.