علوم زیستی
سال:1390 | دوره:5 | شماره:2 (پیاپی 17) |تعداد مقالات:12

بروسلوز یکی از بیماری های عفونی باکتریایی است که عامل آن گونه های بروسلا (Brucella) می باشند. این باکتری ها در زمره باکتری های درون سلولی اختیاری، هوازی، گرم منفی و کوکوباسیلی می باشند. گونه های بروسلا شاملBr.abortu ، Br.melitensis، Br.suis و Br.ovis می باشند. بروسلا می تواند از طریق دستگاه گوارش، تنفس، سطوح موکوسی و یا در اثر تماس با پوست وارد بدن شود. بروسلا ضررهای اقتصادی زیادی را با خود به همراه دارد از جمله در صنعت دامپروری، زیرا موجب سقط جنین، کاهش تولید شیر، نازایی و هزینه مراقبت های دامپزشکی و درمانی می شود. در این تحقیق میزان شیوع و بروز بروسلوز در گاوها و گوسفندهای کشتارگاه شهرستان آمل مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور تعداد 160 نمونه از سرم گاوی و 160 نمونه از سرم گوسفندی مورد بررسی قرار گرفتند. آنتی بادی ضدبروسلا بوسیله تست های رزبنگال، تست استاندارد آگلوتیناسیون لوله ای (STAT) و تست 2- مرکاپتواتانول (2ME) مورد آزمایش قرار گرفتند. از مجموع 320 نمونه، در تست رزبنگال 16 مورد (5 درصد) مثبت بودند. نمونه های مثبت در تست رزبنگال، با تست های STAT و 2ME بررسی شدند. در تست STAT، 13 نمونه (4.06 درصد) IgM + IgG مثبت بودند، تست رزبنگال 3 مورد (0.937 درصد) مثبت کاذب نشان داد، در تست 2ME، 10 مورد (3.125 درصد) از نمونه ها IgG مثبت بودند. بنابراین میزان شیوع و بروز بروسلوز در شهرستان آمل به ترتیب 4.06 و 0.937 بود. در این بررسی تفاوت معنی داری از نظر میزان شیوع بیماری بروسلوز و جنس در گاوها و گوسفندان تحت بررسی مورد تائید قرار گرفت. همچنین در گوسفندان مورد مطالعه تفاوت معنی داری از نظر میزان شیوع بیماری بروسلوز بر حسب سن محقق گردید. در صورتی که این تفاوت در گاوهای مورد مطالعه معنی دار نبود.

با استفاده از تخمیر به روش کشت ناپیوسته، گلوکز و گلیسرول به عنوان سوبسترا در غلظت  30 g/lدر pH=6.5 و درجه حرارت 32oC تولید اسید پروپیونیک توسط باکتری Propionibacterium acidopropionici در شرایط بی هوازی انجام شد. در تمام موارد اسید پروپیونیک محصول نهایی تخمیر و اسید استیک محصول فرعی واکنش بود. شواهد نشان داد که کارآیی تولید محصول با استفاده از گلیسرول به عنوان منبع اصلی کربن و انرژی نسبت به گلوکز بیشتر (0.55 g/lh) بود. بعلاوه با استفاده از گلیسرول به عنوان (ماده اولیه) تولید محصول فرعی اسید استیک 21.6 درصد کاهش یافت. دلیل بهره وری بالای روش در خصوص باکتری مورد استفاده ممکن است ناشی از تمایل باکتری در تولید هموپروپیونیک اسید و نیز عدم استفاده از محصول نهایی در سایر مسیرهای متابولیسمی باشد.

اثر تراکم کشت بچه فیلماهی بر روند رشد و شاخص های تغذیه طی دوره سازگاری به غذای کنسانتره در آب لب شور دریای خزر و آب شیرین طی دو مرحله مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله اول 252 عدد بچه فیلماهی با میانگین وزن 3.3±1.9 گرم و در مرحله دوم تعداد 522 عدد با میانگین وزن 5.9±1.1 گرم در تیمارهای مختلف تراکم با سه تکرار توزیع گردیدند. در مرحله نخست تراکم های کشت شامل 150 (n=42)، 250 (n=78)، 450 گرم در مترمربع (n=132) و در مرحله دوم 500 (n=84)، 1000 (n=168) و 1500 گرم در مترمربع (n=270) می باشند. این بررسی دو دوره به مدت 30 روز و سازگاری فیلماهی به غذای دستی در مدت 20 روز بصورت طرح کاملا تصادفی بطول انجامید. بررسی شاخص وزن در فیلماهیان پرورشی در آب لب شور نشان داد که تیمار تراکم کشت 1000 گرم در مترمربع نسبت به سایر تیمارهای آب لب شور و شیرین برتری آماری دارد. بررسی طول کل بچه فیلماهیان نیز نتایج فوق را تائید می کند. از سوی دیگر بررسی شاخص رشد در تراکم های مختلف، طی دوره سازگاری به غذای کنسانتره، بیانگر نتایج ضعیف شاخص (SGR) در تراکم کشت 1500 گرم در مترمربع (270 عدد در مترمربع) در محیط آب شیرین می باشد در حالی که نتایج بدست آمده در فیلماهیان آب لب شور در تراکم های اولیه 500 و 1000 گرم در مترمربع برتری آماری دارد. فیلماهیان در تراکم بالا در آب لب شور توانایی بیشتری برای سازگاری با شرایط استرس زای تراکم دارند. بررسی شاخص درصد افزایش وزن نسبت به وزن اولیه (BWI%) در خصوص تیمار تراکم 1000 گرم در مترمربع نیز از نتایج فوق تبعیت می کند. نتایج نشان می دهد که با توجه به برنامه آداپتاسیون غذایی در نظر گرفته شده در این طرح، با آغاز دوره سازگاری، بچه فیلماهیان با میانگین وزن 5-3 گرم، طی دوره 20 روزه میتوانند بطور کامل از غذای کنسانتره خشک تغذیه نمایند.

به منظور مطالعه ساختار ژنتیک جمعیت های گاو ماهی سرگنده (Neogobius gorlap) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره ای، تعداد 100 نمونه ماهی از سواحل استان های گلستان و مازندران جمع آوری شد. DNA ژنومی نمونه ها از بافت نرم باله ماهی به روش فنل- کلروفرم استخراج و سپس کمیت و کیفیت DNA استخراج شده با استفاده از بیوفتومتر و الکتروفورز ژل آگارز 1 درصد تعیین شد. واکنش PCR با استفاده از 6 جفت پرایمر میکروستلایت صورت گرفت. محصول PCR با استفاده از ژل پلی آکریل آمید 8% الکتروفورز و با نیترات نقره رنگ آمیزی شد. مقادیر مربوط به فراوانی آللی، تعداد آلل های واقعی و موثر، هتروزایگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار، میزان شباهت و فاصله ژنتیکی، تعادل هاردی- واینبرگ، مقادیر FST, RST و جریان ژنی بر اساس آزمون AMOVA با استفاده از نرم افزار ژنتیکی Gene Alex محاسبه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که هر 6 جایگاه ریزماهواره ای بررسی شده در گاوماهی سرگنده پلی مورف بودند. میانگین تعداد آلل های مشاهده شده و موثر به ترتیب 12.41 و 8.02 بوده و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 0.695 و 0.845 محاسبه شد. بر اساس نتایج بدست آمده در هر دو منطقه مازندران و گلستان و در جایگاه های مختلف بجز جایگاه های NG71، NG111 و NG215 در سواحل گلستان انحراف از تعادل هاردی- واینبرگ مشاهده شده است (P<0.001). همچنین مقدار FST بین نمونه های سواحل گلستان و مازندران 0.034 و مقدار Nm بین دو منطقه 8.726 بود. فاصله ژنتیکی و شباهت ژنتیکی بین نمونه های دو منطقه 0.354 و 0.702 بود. با توجه به مقدار FST حاصل از آزمون AMOVA، تنوع ژنتیکی بین نمونه های سواحل مازندران و گلستان معنی دار بوده است (P<0.01). بر این اساس می توان عنوان نمود که 2 گروه ژنتیکی متفاوت از این گونه در حوضه جنوبی دریای خزر (سواحل مازندران و گلستان) وجود دارد.

اکوبیولوژی مولکولی قارچ ها ارزشمند بوده و در ساماندهی رده بندی- تشخیص آزمایشگاهی آن ها سودمند است. با نگرش به ساماندهی تندرستی همگانی و نیز سنجش آلودگی های قارچ های هوای شمال ایران و برای پیشنهاد رده بندی درست آن ها بر پایه آشکارسازی الگوی پروتئینی جدایه های آسپرژیلوسی پهنه یاد شده با شگرد بنگاه های ICPA و CBS نمونه برداری و جدایه ها شناسایی شدند. عصاره یاخته ای گونه های جدا شده با روش الکتروفورزی SDS – PAGE پروتئین ها بررسی شدند. سرانجام الگوی پروتئینی ویژه هرگونه در یک جدول همسنجی فراهم آمده است که یافته های ریختی را باورپذیرتر می سازد. 24 جنس و گونه بدرستی شناخته شده با الگوی آنتی ژن های ویژه هر یک؛ آسپرژیلوس فومیگاتوس (33-35 and 43-44KD,:60KD)، اسکلروکلیستا اورناتا (66.2-68 and 116-120KD,:18 and 70KD)، آسپرژیلوس اونگوئیس (35, 43-45 and 66.2KD,:37 and 150-200KD)، آسپرژیلوس ترئوس (35, 70 and 150-200KD)، آسپرژیلوس نیوئوس (37 and 60KD)، آسپرژیلوس ونتی ای (40, 37 and 60KD)، آسپرژیلوس فلاووس (116-120KD,:35 and 70KD)، آسپرژیلوس سوژه(60-66KD,:60 and 70KD)، آسپرژیلوس پارازیتیکوس (43-45KD,:33 and 70KD)، آسپرژیلوس آلیاسئوس (40, 58 and 90KD)، آسپرژیلوس نایجر (37 and 40KD)، آسپرژیلوس آواموری (24 and 90KD)، آسپرژیلوس کربوناریوس (37, 45 and 116KD,:37 and 70KD)، آسپرژیلوس فتیدوس (40-42KD,:33,35,70 and 150-200KD)، آسپرژیلوس اوکراسئوس (5-10 KD,:33 and 70KD)، آسپرژیلوس اوستیانوس (27, 34 and 50-55KD,:24,50 and 60KD)، آسپرژیلوس ملئوس (38KD,:24, 33, 35, 50, 60 and 90KD)، آسپرژیلوس کاندیدوس (90KD,:90KD)، آسپرژیلوس پنیسیلیوئیدس، آسپرژیلوس اوستوس، آسپرژیلوس ورسیکالر، آسپرژیلوس اورایزه، آسپرژیلوس نیدولانس، آسپرژیلوس ژاپونیکوس (24, 33, 37, 40 and 50KD) فراهم شده از پهنه در دست بررسی، به دست آمد که دوازده گونه از آن ها برای نخستین بار از گستره بوم شناختی شمالی ایران گزارش می شوند. سرانجام، دانش الگوی فراهم آمده از پروتئین ها نخستین و بزرگ ترین دستمایه آسان و کاربردی مولکولی در فرآیند بازشناسی و رده بندی الگوی بسیاری از گونه های آسپرژیلوس ها را بر پایه یافته های گستره «وب» پیش رو می گذارد. جدول های ویژه و همسنجه های پیش رو را می توان درست ترین و همه جانبه ترین شناسایی الگوی پروتئینی آنتی ژنی شناخته شده در جهان دانست.

رده پاروپایان (Copepoda) از جمله مهمترین گروه های زئوپلانکتونی در دریای خزر و منابع غذایی ماهیان و لاروهای آنان در فصل تابستان شمرده می شود. از این رده خانواده Calanoidae در دریای خزر بیشترین جمعیت را دارد. اکثر گونه های این خانواده در تابستان همزمان با رشد لارو ماهیان در اوایل پاییز به حداکثر جمعیت خود می رسند. کوپه پودهای بالغ به دلیل سنگینی وزن و تحمل فشار بیشتر، اغلب در لایه های عمیق آب دیده شده، در حالی که ناپلی ها و مراحل ابتدایی کوپه پودیتی بیشتر در لایه های سطحی تر مشاهده می گردند. کوپه پودهای حوضه جنوبی دریای خزر در طی پروژه های هیدرولوژی و هیدروبیولوژی دریای خزر در سال 1375 و هیدرولوژی و هیدروبیولوژی دریای خزر اعماق کمتر از 10 متر در سال 79- 1378 و مطالعات شانه دار طی سال های 83-1380 جداسازی، عکسبرداری و شناسایی گردیدند. در ترکیب زئوپلانکتونی این دریا 7 گونه بومی کوپه پود شناسایی شده که بیشترین گسترش آن ها مربوط به گونه های .Acartia sp و .Eurytemora sp و ناپلی آن ها بوده است. با ورود شانه دار مهاجم Mnemiopsis leidyi در اواخر دهه 1990 از دریای سیاه به دریای خزر این موجود سریعا اکوسیستم آن را تحت تاثیر قرارداد، زیرا این موجود دارای رقابت غذایی بر سر زئوپلانکتون ها با کیلکا ماهیان بوده علاوه بر آن از تخم و لارو ماهیان نیز تغذیه می کند، شکوفایی این شانه دار در دریای سیاه از مهمترین دلایل کاهش سریع جمعیت کیلکا و سایر ماهیان پلاژیک بوده است. این موجود توسط آب موازنه کشتی ها به دریای خزر راه یافت. در حال حاضر از رده کوپه پودا فقط گونه Acartia tonsa در بیشتر فصول و بندرت گونه Halicyclops sarsi در یک دوره کوتاه از اواخر فصل زمستان تا اوایل بهار مشاهده شده و از سایر گونه های کوپه پودا جمعیتی در دریای خزر مشاهده نمی گردد.

در سال های اخیر ظهور گونه های جدید فیتوپلانکتون رو به فزونی گزارده است که این امر به دلایل مختلف از جمله تخلیه آب توازن کشتی ها و فاضلاب ها به دریای خزر و نیز تغییرات جهانی آب و هوا می باشد. تحقیق حاضر که در سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزر در 8 نیم خط و 40 ایستگاه صورت پذیرفت، نشان داد که گونه های جدید عمدتا به شاخه های باسیلاریوفیتا، پیروفیتا و سیانوفیتا تعلق داشتند. از وجه تمایز این مطالعه اولین گزارش از ظهور هاپتوفیتا در دریای خزر می باشد. در بیش از 50 درصد از نمونه های آب، حداقل یکی از گونه های جدید ثبت گردید. توزیع جمعیت در بین فصول به نحوی بود که درصد جمعیت این گونه ها در فصول بهار و زمستان بیشتر از تابستان و پاییز گردید. گونه های جدید به دلیل توانایی شکوفا شدن، تولید سم و نیز مواد شیمیایی دارای خاصیت آلوپاتی، بر روی اکولوژی و اقتصاد منطقه و نیز سلامت انسان اثرات منفی می گذارند. بنابراین شناسایی و برآورد جمعیت و گستردگی مکانی این گونه ها در منطقه مورد مطالعه ضروری می باشد.

اکسادیارژیل (Oxidiargyl) از علف کش های رایج در شالیکاری است که علاوه بر کاهش کلروفیل، غشا سلولی گیاه را متلاشی می سازد. جهت بررسی اثرات آن بر جلبک سبز سندسموس (Scenedesmus sp)، 4 تیمار آزمایشی (10، 46.36، 214.76 و 1000 میلی گرم در لیتر) از سم را در بطری های 1.5 لیتری ریخته و با افزایش 20cc از محلول جلبک، آن ها را هوادهی نمودیم. تیمارها با 3 تکرار و یک شاهد، در طی 24، 48، 72 و 96 ساعت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج روز اول نشان داد که در هر 4 تیمار، تعداد سلول ها نسبت به شاهد %31.8-69.7 سیر نزولی داشته اند. اما این روند در طی 96 ساعت به %12.3-42.7 رسید. در طی 4 شبانه روز متوسط تلفات سلولی سندسموس در تیمارها %57.3-87.7 بوده است. بطور کلی اثر غلظت های 4 گانه تاپ استار (غیر از 10 میلی گرم در لیتر پس از 72 ساعت) بر رشد جلبک سبز سندسموس منفی است. اما مرگ و میربیش از 50 درصد (%54.3-64) از این سلول ها تنها در غلظت های 214.8 و 1000 میلی گرم در لیتر، علی الخصوص در 24 ساعت اول دیده شده است. بنابراین استفاده چنین دوزهائی در مزارع، برای جلبک سبز تعیین کننده خواهد بود. در بررسی آماری، اختلاف بین رشد سلول های جلبکی شاهد و سلول هائی که در معرض 4 غلظت از سم تاپ استار قرار گرفته اند کاملا فاحش و معنی دار است،که بیانگر تخریب سلول های جلبک سبز سندسموس و اثرگذاری سم بر این تولیدکنندگان اولیه در منابع آبی می باشد.