علوم زیستی
سال:1387 | دوره:2 | شماره:2 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:9

لپتوسپیروز بیماری مشترک انسان – حیوان شایع در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده و در استان گیلان آندمیک است. باکتریهای ترشح شده از حیوانات حامل، در آب و خاک مرطوب و در pH و دمای مناسب می توانند به مدت طولانی در کنار لپتوسپیراهای غیربیماریزای زنده دوام بیاورند. معمولا در هر منطقه آندمیک، تعداد اندکی از سرووارها شایع هستند و شناسایی آنها به شناسایی مخزن و یا مخازن اصلی کمک می کند. این مطالعه به منظور جداسازی لپتوسپیراها از آب شالیزارها، کانال ها و رودخانه های منطقه و به منظور شناسایی سرووارهای شایع انجام شده است. نمونه برداری از آبهای سطحی شهرستان های منطقه در فاصله زمانی خرداد تا پایان شهریور سال 1385 صورت گرفت. هر نمونه بطور جداگانه در محیط مایع EMJH کشت داده شدند. کشت های مثبت و پرجمعیت با روش استاندارد استخراج گردید و برای آنها REA با استفاده از آنزیم EcoRI انجام شد. و پس از انجام الکتروفورز و رنگ آمیزی، تصویر باند ها آنالیز گردید. در مجموع تعداد 301 نمونه مورد بررسی قرار گرفت. تطبیق الگوی باندهای حاصل با الگوهای مربوط به سرووارهای استاندارد، هویت گونه ای و زیر گونه ای 27 ایزوله ها مشخص گردید که به ترتیب شامل گونه های ساپروفیت بی فلکسا و شامل سروگروپهای: آندامانا و پاتوک، بودند. گونه های بیماریزا شامل اینتروگانس،کیرشنری، بورگ پترسنی بودند که سروگروپهای: ایکتروهموراژی، پومونا، بالوم، هارجو، کانیکولا و گریپوتیفوزا را شامل می شدند. در این مطالعه حضورگونه های بیماریزا در شالیزارها بیشتر بود که می توان آن را به توقف آب و به رفت و آمد حیوانات به ویژه جوندگان نسبت داد و حضورگونه های غیربیماریزا در رودخانه و کانال بیشتر بوده است.

کیتینازها، آنزیمهایی هستند که قادرند کیتین را به الیگومر ها و یا مونومرها هیدرولیز نمایند. این آنزیمها نقش مهمی را در تغذیه و بیماریزایی باکتریها و قارچها بازی می کنند. آنها همچنین در شکل زایی و اتولیز قارچها شرکت دارند. از کیتینازها در صنایع مختلف و همچنین اصلاح زیستی آب دریا استفاده می شود و دارای کاربرهای کلینیکی و داروسازی نیز می باشند. هدف از این تحقیق، بهینه سازی ترکیبات غذایی و همچنین شرایط کشت جهت بهبود تولید آنزیم کیتیناز توسط قارچ P. aculeatum PTCC 5167 با استفاده از روش تغییر یک فاکتور در یک زمان و تاگوچی بود. در این مطالعه اثرات منابع کربنی و نیتروژنی مختلف مانند گلوکز، لاکتوز، مالتوز، سوکروز، نشاسته، کلوئیدال کیتین نیترات پتاسیم، فسفات آمونیوم، عصاره مالت، عصاره مخمر، عصاره گوشت و باکتوپپتون همراه با کیتین کلوئیدی بر روی تولید آنزیم و همچنین اثر غلظتهای مختلف کیتین کلوئیدی به تنهایی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که مالتوز به عنوان منبع کربنی، نیترات پتاسیم به عنوان منبع نیتروژنی غیرآلی و عصاره مالت بعنوان یک منبع نیتروژنی آلی اثر مثبت روی تولید کیتیناز توسط قارچ P. aculeatum PTCC 5167 داشته و غلظت بهینه کلوئیدال کیتین جهت تولیدکیتیناز 3% تعیین گردید. pH و حرارت بهینه 5/5 و 50oC بدست آمد. میزان تولید آنزیم در محیط کشت پایه 627/10 یونیت به ازای میلی لیتر بود که پس از بهینه سازی میزان تولید به روش تغییر یک فاکتور در یک زمان به میزان 180/21 یونیت به ازای میلی لیتر رسید و به این ترتیب مقدار تولید آنزیم به میزان تقریبا 2 برابر افزایش نشان داد.

هدف از این بررسی مقایسه و بررسی اختلاف پارامترهای طول فورک، وزن، سن و خاویاردهی دو گونه تاسماهی ایرانی و تاسماهی روسی بود. این پارامترها در 81963 عدد ماهی شامل 58239 عدد تاسماهی ایرانی (قره برون) و 23724 عدد تاسماهی روسی (چالباش) به تفکیک نر و ماده طی سالهای 1369 الی 1381 در سواحل جنوبی دریای خزر در آبهای ایران اندازه گیری و برای مقایسه بین دو گونه مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون ناپارامتریک Mann-Whitney-U Test-Ver11 برای نشان دادن اختلاف یا عدم اختلاف بین فاکتورهای مورد نظر در دو گونه استفاده شد. از مقایسه آماری فاکتورهای طول، وزن، سن، و خاویاردهی بین دو گونه تاسماهی ایرانی و تاسماهی روسی (نر و ماده) در آزمون Mann-Whitney در فاصله اطمینان 99%، نشاندهنده اختلاف معنی دار بین شاخص های مورد مطالعه بین دو گونه است (Asymp.Sig.(2-tailed)=0). در بررسی میانگین سالانه فاکتورهای فوق نیز همواره مقادیر یاد شده در گونه تاسماهی ایرانی نسبت به تاسماهی روسی اختلاف داشته و بیشتر بوده است. به طوریکه میانگین طول در گونه تاسماهی ایرانی طی 13 سال معادل 9/14±2/149 سانتی متر و در گونه تاسماهی روسی برابر 6/13± 9/130 سانتی متر بود. از نظر میانگین وزن نیز تاسماهی ایرانی دارای میانگین 3/8±7/25 کیلوگرم و تاسماهی روسی دارای 4/7±4/21 کیلوگرم بود. میانگین سن تاسماهی ایرانی طی 13 سال معادل 5/2± 7/15 سال و تاسماهی روسی معادل 4/2±1/14 سال بود. تاسماهی ایرانی دارای میانگین خاویار دهی 8/1±9/4 کیلوگرم و تاسماهی روسی دارای میانگین 7/1±9/3 کیلوگرم بود. این فاکتورها در جنسیت های مختلف نر و ماده تاسماهی ایرانی نیز همواره طی سالهای بررسی بیشتر از تاسماهی روسی بود.

ارزشیابی خوراک ها، اطلاعات لازم برای تنظیم جیره غذایی از نقطه نظر فیزیولوژیکی و اقتصادی در اختیار متخصصین تغذیه دام قرار می دهد تا بدین ترتیب عملکرد حیوان در حدمطلوب باشد. در حال حاضر برای ارزشیابی خوراک مصرفی نشخوارکنندگان روش های مختلفی وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به تکنیک استفاده از کیسه های نایلونی (in situ یاin sacco ) اشاره کرد. در آزمایش حاضر میزان تجزیه پذیری ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام و دیواره سلولی فاقد همی سلولز (ADF) چهار نوع کنجاله دانه های روغنی شامل کنجاله کلزا، کنجاله پنبه دانه و کنجاله سویا و کنجاله آفتابگردان با استفاده از روش in situ در سه راس گوسفند نر اخته شده زل مازندران و فیستولا گذاری شده در شکمبه اندازه گیری شد. کنجاله دانه های روغنی در فواصل زمانی صفر، 2، 4، 8، 16، 24، 48 و 72 ساعت پس از انکوباسیون از شکمبه خارج می شدند. نتایج نشان داد که نرخ تجزیه پذیری (a+b) و میزان تجزیه پذیری موثر پروتئین خام ( EPبا نرخ عبور 5% در ساعت) در سه کنجاله سویا، کلزا و پنبه دانه تولید شده در کارخانه روغن کشی بهپاک بهشهر به ترتیب (5/98، 7/98 و 8/56 درصد) و (8/55، 0/62 و 3/48 درصد) و نرخ تجزیه پذیری (a+b) و میزان تجزیه پذیری موثر پروتئین خام ( EPبا نرخ عبور 5% در ساعت) در سه کنجاله سویا، کلزا و آفتابگردان تولید شده در کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال به ترتیب (7/81، 1/90 و 5/90 درصد) و (1/47، 5/52 و 2/45 درصد) بوده است.

در مطالعه حاضر فون انگلی بچه ماهی تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) در فصل تکثیر مصنوعی سال 1382 در دو مرکز تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید بهشتی (سدسنگر) و دکتر یوسف پور (سیاهکل)، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. جهت این منظور از هر مرکز سه استخر پرورش بچه ماهیان خاویاری انتخاب شدند. سپس در طی دو زمان میان دوره و پایان دوره از هر استخر تعداد 30 قطعه بچه ماهی صید و مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفتند (در کل دوره 360 قطعه بچه ماهی تاس ماهی ایرانی بررسی شدند). جهت انجام مطالعات انگل شناسی اندامهای مختلف بچه ماهیان مثل چشم، آبشش و پوست مورد بررسی قرار گرفتند. بر طبق مطالعات انجام گرفته، دو انگل Diplostomum spathaceum و Trichodina sp شناسایی شدند. با توجه به آزمایشات انجام شده، درصد شیوع انگل D.spataceum در مرکز شهیدبهشتی 33/3 درصد و در مرکز دکتر یوسف پور 55/5 درصد و دامنه تعداد انگل مذکور به ترتیب برابر 2-1 عدد و 12-1 عدد بود. درصد شیوع انگل Trichodina sp نیز در مراکز فوق به ترتیب برابر 11/6 درصد و 22/57 درصد و دامنه تعداد آن به ترتیب 300-3 عدد و 263-1 عدد گزارش شد. در ضمن بر اساس آزمون آماری واریانس یک طرفه (ANOVA) دو مرکز از لحاظ آلودگی به انگل Trichodina sp اختلاف معنی دار داشتند در حالیکه برای انگل D. spathaceum اختلاف معنی داری مشاهده نشد.

شاه کولی(Alburnus chalcoides)  یکی از ماهیان اقتصادی دریای خزر است که جهت تخم ریزی به رودخانه ها و تالابهای منتهی به دریای خزر وارد می شود. مطالعه وضعیت هم آوری یکی از شاخصهای مهم بیولوژی تولیدمثل ماهیان می باشد. به همین دلیل در بهار 1387 هم آوری شاه کولی مهاجر به تالاب انزلی مورد بررسی قرارگرفت. برای این منظور 66 قطعه شاه کولی از گروه سنی 2 و 3 سال صید شد. طبق نتایج بدست آمده بیشترین میانگین طول چنگالی (27/19 سانتی متر)، وزن بدن (79/82 گرم)، وزن تخمدان (64/9 گرم)، هم آوری مطلق (21/8301 عدد تخمک)، تعداد تخمک در هر گرم از وزن بدن (79/821) مربوط به شاه کولی 3 ساله و کمترین آن به ترتیب 83/15 سانتی متر ، 3/42 گرم، 54/5 گرم، 84/4447 عدد تخمک و 47/820 عدد، از آن شاه کولی 2 ساله بود. همچنین بیشترین میانگین هم آوری نسبی (89/109 عدد)، شاخص گنادوسوماتیک (49/14 درصد) مربوط به شاه کولی 2 ساله و کمترین آن به ترتیب 21/99 عدد، 61/13 درصد از آن شاه کولی 3 ساله بود. بر اساس آزمون ناپارامتریک Mann Whitney و آزمون T از لحاظ فاکتورهای مختلف زیست سنجی و هم آوری مطلق تفاوتها معنی دار بودند.

در این تحقیق بهینه سازی مواد موجود در محیط کشت و شرایط آن به منظور بالا بردن تولید آنزیم کاتالاز توسط C. glutamicum PTCC 1532 با استفاده از روش تغییر یک فاکتور در یک زمان و طراحی آماری فاکتورهای محیط کشت انجام شد. روش یک فاکتور در یک زمان برای مطالعه تاثیرات منابع کربنی، نیتروژنی، دما و pH بر تولید آنزیم کاتالاز استفاده شد. این نتایج نشان داده است که گلوکز و باکتوپپتون تاثیر ویژه ای بر تولید آنزیم کاتالاز بوسیله  C. glutamicum PTCC 1532  دارند. دمای بهینه و pH اولیه برای تولید آنزیم کاتالاز به ترتیب 40Co و 5/8 بود. غلظت بهینه ترکیبات محیط کشت پس از انجام روش تاگوچی بر حسب گرم به ازای هر لیتر محیط کشت عبارت بود از:گلوکز (4 گرم)، باکتوپپتون (5/0 گرم)، تری سدیم سیترات (2/0 گرم)، کلرید پتاسیم (2/0 گرم)، کربنات سدیم (3/0 گرم)، سولفات سدیم (05/0 گرم)، کلرید منگنز (0000125/0 گرم). ماکزیمم میزان تولید در محیط کشت پایه و بهینه شده پس از انجام روش تاگوچی به ترتیب عبارت بود 33/3 و 15/36 یونیت به ازای میلی لیتر و مقایسه نتایج در محیط کشت پایه و بهینه نشان داد که میزان تولید آنزیم پس از بهینه سازی شرایط نسبت به محیط کشت پایه به میزان نزدیک به 11 درصد افزایش یافته است.

ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مهمترین گونه ماهیان سرد آبی پرورشی در ایران می باشد. یکی از مهمترین مسایل در پرورش این ماهی، تکثیر مصنوعی و تولید آلوین است. در روند تکثیر ماهی قزل آلای رنگین کمان، عوامل متفاوتی دخیل می باشند که از مهمترین آنها کیفیت و کمیت مولدین ماده و تخمک های استحصالی از آنها می باشد. به این دلیل بررسی اثر سن مولدین ماده قزل آلای رنگین کمان در فصل تکثیر 1386، بر روی درصد لقاح، درصد چشم زدگی، درصد ظهور آلوین و درصد بازماندگی آن تا مرحله جذب کیسه زرده انجام پذیرفت. برای این منظور تخمک های 3 گروه از مولدین ماده (3، 4 و 5 ساله) با اسپرم مولدین نر بصورت جداگانه لقاح داده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، ماهیان 5 ساله بیشترین میانگین وزن (3/1764 گرم)، طول (03/53 سانتی متر)، مقدار تخمک استحصالی (251 گرم) و میزان هماوری (6/3536 عدد تخمک) را نشان دادند. همچنین بین تیمارهای مورد بررسی از نظر میانگین درصد لقاح، تعداد تخم لقاح یافته، درصد بازماندگی تا مرحله چشم زدگی و درصد ظهور آلوین اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (P£0.05). بر این اساس تحقیق حاضر نشان داد که تخم های حاصل از لقاح تخمک های مولدین ماده 5 ساله با مخلوط اسپرم های مولدین نر بیشترین میانگین درصد لقاح (2/97 درصد)، درصد بازماندگی تا مرحله چشم زدگی (52/96 درصد)، درصد تفریخ (5/94 درصد) ، درصد بازماندگی تا مرحله جذب کیسه زرده (3/93 درصد) و تعداد آلوین های دارای تغذیه فعال (5/95%) را داشته است. طبق نتایج بدست آمده استفاده از مولدین ماده 5 ساله قزل آلای رنگین کمان در عملیات تکثیر مصنوعی توصیه می شود.