مهندسی صنایع
سال:1390 | دوره:45 | شماره:1 |تعداد مقالات:18

نمودار کنترل شوهارت یکی از انواع رایج نمودارهای کنترل است. با این حال، نمودار کنترل شوهارت، دارای این عیب اساسی است که تنها آخرین اطلاعات به دست آمده از فرایند را مورد توجه قرار می دهد، بنابراین این نمودار نسبت به کشف تغییرات کوچک، غیر حساس است. نمودارهای کنترل میانگین متحرک موزون نمایی و جمع تجمعی نمودارهایی هستند که با توجه به در نظر گرفتن اطلاعات گذشته فرایند می توانند برای کشف تغییرات کوچک مورد استفاده قرار گیرند. از این رو، استفاده از یک طرح کنترل ترکیبی که قادر به کشف همزمان تغییرات کوچک و بزرگ باشد، ضرورتی انکار ناپذیر دارد. برای این منظور از طرح های کنترل ترکیبی استفاده می شود، در این تحقیق، هدف طراحی یک طرح کنترل ترکیبی، با به کارگیری همزمان دو نمودار کنترل میانگین متحرک موزون نمائی برای کشف همزمان تغییرات کوچک و بزرگ است. معیار بهینه سازی در این طرح متوسط طول اجراست. بر این اساس طراحی این طرح به یک مدل بهینه سازی چند هدفه تبدیل می گردد که با حل آن پارامترهای طرح به دست می آید. برای محاسبه متوسط طول اجرا از رویکرد زنجیره های مارکوف استفاده شده و با استفاده از یک مثال عددی کارایی طرح پیشنهادی نشان داده شده است.

یکی از عمده ترین مشکلات استفاده از تحلیل پوششی داده ها، ضعف قدرت تفکیک پذیری برای واحدهای تصمیم گیرنده است. این مساله اغلب به دلیل کم بودن تعداد واحدها در مقایسه با تعداد ورودی ها و خروجی های مدل است [1]. این مشکل در ارزیابی عملکرد 23 شرکت گاز استانی با توجه به تعداد زیاد ورودی ها و خروجی های هر شرکت گاز به خوبی خود را نمایان می کند. بر این اساس، در این پژوهش برای ارزیابی عملکرد و کارایی شرکت های گاز استانی، ابتدا رویکرد یا مدل مضربی CCR ورودی محور و روش اندرسون- پیترسون (AP) برای رتبه بندی واحدهای کارا در قالب مدل های تحلیل پوششی داده ها (DEA) مورد بررسی قرار گرفت و ضعف مدل ها از نظر محاسبه و تفکیک کارایی شرکت ها مشخص شد. در ادامه پژوهش، برای تحلیل و ارزیابی کارایی شرکت ها از رویکرد شبکه های عصبی پیش بینی کننده عملکرد در قالب مدل های ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و شبکه های عصبی مصنوعی (Neuro/DEA) استفاده شد. نتایج تحلیلی کارآیی محاسبه شده واحدها با استفاده از این مدل ها نشان از قدرت بالای شبکه در محاسبه و تفکیک پذیری شرکت ها از نظر کارآیی بود.

یکی از اصلی ترین موضوعات موجود در زمینه بازاریابی، مدیریت تقاضا است که تاثیر زیادی بر عملکرد عملیات در سازمان ها دارد. در سیستم های کلاسیک برنامه ریزی تولید، تقاضا به عنوان یک عامل از قبل تعیین شده در نظر گرفته می شد، ولی در سیستم های نوین، تقاضا به صورت عامل قابل کنترل در نظر گرفته می شود. در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر رویکردهای نوین مطرح شده در زمینه برنامه ریزی زنجیره تامین، رویکردی یکپارچه در زمینه مدیریت تقاضا و برنامه ریزی تولید ارائه شود که در آن تقاضا، از طریق اهرم های قیمت و انتخاب بازار قابل کنترل است. یک مدل غیرخطی عدد صحیح برای این مساله ارائه شده است. با توجه به اینکه این موضوع یک موضوع Np-hard است، یک الگوریتم ابتکاری ترکیبی نیز برای حل این موضوع پیشنهاد شده است. در انتها نیز برای نشان دادن کاربردی بودن مدل ریاضی و الگوریتم توسعه یافته، یک مثال عددی ارائه شده است.

تامین به موقع مواد در پروژه های ساخت و ساز اهمیت بسیاری دارد، از این رو ایجاد هماهنگی با تامین کنندگان مواد کلیدی یک پروژه، ضمن حصول اطمینان از حضور به موقع مواد، هزینه ها را نیز حداقل می کند. یکی از راه های ایجاد این هماهنگی، برنامه ریزی موجودی یکپارچه است، البته لازم به ذکر است که چنین مدلی از نظر رده پیچیدگی NP_hard تلقی می شود، زیرا این مدل ترکیبی از مساله برنامه ریزی با منابع محدود 2 و برنامه ریزی موجودی است که در ادبیات، مساله برنامه ریزی با منابع محدود جز رده NP_hard محسوب می شود. از این رو، در این مقاله تلاش می شود ضمن معرفی مدل برنامه ریزی موجودی در زنجیره تامین پروژه، مدلی فرا ابتکاری بر پایه الگوریتم ژنتیک برای حل آن ارائه کرده و سپس در قالب یک مثال آن را حل کند. نتایج حاصله نشان می دهد که الگوریتم معرفی شده، در اندازه های واقعی، طی یک زمان قابل قبول، پاسخ های مناسبی را ارائه می کند.

موضوع زمانبندی پروژه ها با منابع محدود (RCPSP) در پی یافتن توالی مناسبی برای انجام فعالیت های یک پروژه است؛ به نحوی که محدودیت های تقدم و تاخر شبکه پروژه و انواع مختلف محدودیت های منبعی موجود در پروژه به طور همزمان ارضا و معیار سنجش معینی از جمله زمان انجام پروژه، هزینه انجام، تعداد فعالیت های تاخیر دار و غیره بهینه شوند.RCPSP یک مساله چندجمله ای غیر قطعی سخت 2 به شمار می آید و اهمیت این موضوع در ابعاد عملی باعث شده است که تاکنون رویکردهای فرا ابتکاری متعددی برای حل این موضوع ارایه شود. در این مقاله رویکردی بر اساس بهینه سازی توسط کلونی مورچگان برای حل مساله زمانبندی پروژه ها با منابع محدود ارایه شده است. از جمله تفاوت های اصلی رویکرد ارایه شده در این مقاله می توان به تعریف قانون انتخاب احتمالی به شکل نوین، تغییر عوامل الگوریتم به شکل تطبیقی، جلوگیری از بروز رفتارهای نامناسب و تعیین رفتار کلی الگوریتم در تکرارهای بالا اشاره کرد. در مورد نبود قطعیت برخی از عوامل مساله نیز بحث و بررسی شده است. الگوریتم با استفاده از نرم افزار VB 6.0 کد شده و بر مثال های الگو 3 در این زمینه آزمایش شده است. نتایج حاصل امیدوارکننده بوده و با جواب های بهینه در صورت وجود یا با بهترین جواب های یافت شده مقایسه شده اند.

امروزه رویکرد سیستمی در حل مسائل پیچیده، برای برنامه ریزی و مدیریت بخش های مختلف کشور از جمله بخش انرژی، مورد توجه بسیاری از مدیران و محققان جهان است. در این مقاله با استفاده از روش پویایی سیستم به ارزیابی اثرات سیاست های قیمت انرژی بر مصرف آن و سایر متغیرهای مرتبط در بخش خانگی کشور به عنوان بخشی که بیشترین سهم را مصرف به خود اختصاص داده، پرداخته شده است. در ابتدا با توجه به مطالعات انجام شده در رابطه با تقاضای انرژی در بخش خانگی عوامل اثرگذار بر مصرف انرژی در این بخش شناسایی شده، سپس چگونگی تاثیر این عوامل توسط معادلات مربوطه شرح داده شده است. در ادامه پس از اعتبارسنجی نتایج کسب شده، سیاست های قیمتی با چهار سناریو مختلف تعریف شده است. در پایان میزان مصرف انرژی و سایر متغیرهای مهم در مدل با سناریوهای مختلف تا سال 1400 شبیه سازی و مورد بررسی قرار گرفته شده و همچنین سناریوی بهینه معرفی شده است.

تحقیقات نشان داده است که در میان موضوعات مختلف مطرح در تجارت الکترونیکی، مدیریت اثربخش مشتریان در کنار استفاده از دانش آنها از مواردی است که می تواند به مزیت رقابتی منجر شود. کاوش دانش مشتریان برای کمک به مدیران برای در پیش گرفتن خط مشی های تبلیغاتی بهتر، با بهره گیری از سیستمی که بتواند الگوهای رفتار مشتریان را از پایگاه داده ها استخراج کند، امکان پذیر است. خروجی چنین سیستمی را می توان در قالب خط مشی های تبلیغاتی در کار طراحی کاتالوگ های الکترونیکی به کار گرفت. در این مقاله یک چارچوب برای طراحی کاتالوگ های الکترونیکی بر اساس دانش مشتریان ارائه می شود. این چارچوب از الگوریتم جدیدی برای کاوش چندسطحی الگوهای متوالی به نام DV1w استفاده می کند و در مورد یک شرکت فروشنده تجهیزات رایانه ای به کار گرفته شده است. بررسی ها نشان می دهد که دانش نهایی به دست آمده توسط آن در مقایسه با سایر چارچوب های معرفی شده در این زمینه کامل تر است.

یکی از جنبه های مهم تامین سفارشات مشتریان در شرکت های تامین کننده، مدیریت فرایندهای جمع آوری سفارشات از انبار، بسته بندی و آماده سازی محموله ها برای بارگیری و ارسال آنها به مقصد مشتریان است. در این راستا، دو موضوع رسیدن محموله ها در زمان های سررسید به دست مشتریان و آماده سازی و ارسال محموله ها با کمترین هزینه ممکن، در قالب محدودیت های منابع اهمیت بیشتری دارد. این مقاله، از فنون شبیه سازی گسسته، برای مطالعه فرایندها و تحلیل عملکرد سیستم موردنظر در یک شرکت تامین قطعات یدکی خودرو و تحقیق درباره ترکیب بندی و سیاست های آلترناتیو برای عملیات این سیستم با رویکرد تبادل بین هزینه و زمان استفاده می کند. داده های سیستم در یک دوره 118 روزه از شرکت مورد مطالعه جمع آوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که با اجرای سناریوی برگزیده می توان به طور چشمگیری هزینه کل ارسال محموله ها به مقصد مشتریان را کاهش داد. این تحقیق، همچنین برای سایر سیستم های مشابه تامین سفارشات در صنایع مختلف مفید است.

در ایران به دلیل نبود یک مدل جامع برای اعمال محدودیت توقف اجباری برای ادای فریضه نماز، زمان بندی حرکت قطارها به شکل دستی انجام می گیرد. در این مقاله، یک مدل ریاضی برای زمان بندی حرکت قطارهای مسافری برای محورهای دوخطه راه آهن با هدف حداقل کردن مجموع تاخیرات قطارها با در نظر گرفتن زمان های توقف اجباری برای ادای فریضه نماز ارائه شده است. نوآوری در مدل پیشنهادی، بررسی شرط لزوم توقف در ایستگاه های بین راهی دارای نمازخانه، برای قطارهای مسافری برای ادای فریضه نماز و انتخاب بهترین ایستگاه برای توقف است که باعث ایجاد کمترین تاخیر در مجموع زمان سیر قطارها می شود. برای ارزیابی عملکرد مدل پیشنهادی موضوع نمونه با ابعاد مختلف حل شده است. با ایجاد یک سیستم پشتیبان تصمیم و استفاده مدل پیشنهادی در آن، می توان زمان بندی حرکت قطارهای مسافری را به صورت مکانیزه انجام داد.