چکیده فارسی:واژه Tolerance به معنای بی قیدی و رهاسازی است که متاسفانه معادل تساهل و تسامح تعبیر شده است. هستی شناسی، معرفت شناختی، اومانیسم، مدرنیسم و قرائت های مختلف از دین از مبانی مشروعیت بخشیدن به تساهل و تسامحی است که مورد ادعای پاره ای از متفکران غربی است. با این بیان، اهمیت بحث درباره این موضوع روشن می شود؛ زیرا اولا این واژه هیچ شباهتی به تسامح و تساهل دینی ندارد و ثانیا مبانی آن، یارای مشروعیت بخشیدن به آن را ندارد. با توجه به آنکه پاره یی از متفکران اسلامی در صددند تا نوعی پیوند میان این واژگان برقرار سازند و به آن، صبغه شرعی بدهند بحث، در مورد مبانی این واژه و بیگانه بودن آن از مبانی شرعی و دینی ضروری است . اهمیت بررسی در این مورد، بدان علت است که مکاتب دوران مدرنیسم با مدد سکولاریسم، بر این باورند که اصلی ترین مبانی اومانیسم، تسامح و تساهل است و نتیجه می گیرند که با مبانی تعالیم ادیان آسمانی پیوند خورده است. از دست آوردهای این تحقیق، میتوان به اثبات تضاد میان این مبانی و اصول شریعت اشاره نمود و دیگر اینکه اصول اسلامی به هیچ وجه تساهل به معنای پذیرش عقاید، رفتار و فرهنگ غلط و تسامح به معنای مدارا کردن با زورگویان و حق ستیزان را تجویز نمی کند. آموزه های دینی تسامح و تساهل را به صورت مشروط و محدود، مشروع دانسته است. تسامح اسلامی به معنای همزیستی مسالمت آمیز با پیروان سایر ادیان الهی و رافت اسلامی نسبت به خطا کاران با هدف ایجاد تنبه و ارشاد است. تسامح دینی به معنای چشم پوشی از حقوق شخصی و مسائل فردی است و به هیچ وجه در حقوق اجتماعی و حاکمیت الهی جایگاهی ندارد.
چکیده عربی:التولرنس یعنی اللامبالاة والاسترخاء مع أنه للأسف قد فسر بالتساهل و التسامح. جودی، المعرفیة والإنسانیة، الحداثة والتفسیرات المختلفة للدین تکون لإضفاء الشرعیة علی مبادئ التسامح، التی یطالب بها بعض المفکرین الغربیین. مع هذا التعبیر، فمن المهم لمناقشة هذه المسألة فی الفصل الدراسی الأول والثانی لایوجد أی تشابه فی مبادئ التسامح الدینی و أنه لا یمکن إضفاء الشرعیة علیه. فمن الضروری المناقشة فی هذا البحث لان من علماء الدین الإسلامی تریدون جعل الاتصال فی هذه الکلمات. البحث فی هذه القضیة مهمة، و ذلک لأن المدارس الحداثة مع مساعدة من العلمانیة یعتقد أن المبادئ الأساسیة للإنسانیة هی التساهل و التسامح و یستنتج أن هذه المبادئ ترتبط بتعالیم الأدیان. و یمکن الاستشهاد نتائج هذا البحث لإثبات التناقض بین هذه المبادئ و اصول الشریعة و الاخری ان اصول الشریعة یکذب التساهل بمعنی القبول أی أفکار و سلوک و ثقافة و التسامح بمعنی التعامل مع الفتوات والطغاة. التسامح و التساهل فی الشریعة مشروطة و محدودة باصول. التسامح هو الرحمة و التعایش مع أتباع الادیان الأخری و اللطف مع المقترفین لوضع المعاقبة و الارشاد. التسامح الدینی هو التنازل عن الحقوق الشخصیة والقضایا الفردیة و لیس له مکان أبدا فی سیادة الله و الحقوق الاجتماعیة..