پژوهش در علوم زراعی
سال:1393 | دوره:6 | شماره:23 |تعداد مقالات:12

یکی از ابزارهای کاهش مصرف سموم علف کش، استفاده از خاصیت اللوپاتی موجود در برخی گونه های گیاهی می باشد. با توجه به فراوانی علف هرز ارزن وحشی، تاج خروس، پیچک صحرایی و سلمه تره در مزارع و اهمیت گلرنگ به عنوان یک گیاه روغنی مهم، این تحقیق به منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی عصاره حاصل از اندام هایی هوایی و ریشه ای این علف های هرز بر جوانه زنی و رشد گلرنگ به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در سال 1389 در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل محلول های بدون عصاره (شاهد)، 0.5، 1، 1.5 و 2 درصد عصاره اندام های هوایی و عصاره ریشه چهار نوع علف هرز ارزن وحشی، تاج خروس، پیچک صحرایی و سلمه تره بود. تجزیه واریانس نتایج حاصل از بررسی آزمایشگاهی نشان داد که اثر نوع علف هرز بر روی صفات طول ریشه چه و ساقه چهو درصد جوانه زنی معنی دار بود. به طوریکه بیشترین درصد جوانه زنی در حضور علف هرز پیچک صحرایی با میانگین 90.01 درصد و کمترین درصد جوانه زنی نیز در حضور علف هرز سلمه تره با میانگین 80.06 حاصل شد. همچنین اثر غلظت عصاره آبی علف های هرز بر تمامی صفات مورد بررسی به غیر از کلروفیل معنی دار گردید و بیشترین درصد جوانه زنی نیز در غلظت صفر درصد (شاهد) با میانگین 91.60 درصد مشاهده شد. تجزیه واریانس نتایج حاصل از بررسی صفات گلخانه ای نیز نشان داد که اثر نوع علف هرز در ارتباط با صفات تعداد غوزه و تعداد دانه در غوزه، وزن دانه در گیاه، بیوماس، شاخص برداشت و وزن خشک ریشه معنی دار بود. در این بین بیشترین وزن خشک گیاه و عملکرد دانه در بوته با میانگین 20.5 و 3.52 به ترتیب در حضور علف هرز پیچک صحرایی شد. همچنین اثر پودر گیاهی علف های هرز بر روی صفات تعداد غوزه و تعداد دانه در غوزه، وزن دانه در گیاه، بیوماس و وزن خشک ریشه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. و بیشترین بیوماس و عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 18.84 و 3.12 در غلظت 0.6 درصد وزنی خاک گلدان حاصل شد.

به منظور بررسی تاثیر سطوح مصرف کود اوره بر برخی صفات آفتابگردان رقم کانفتا، آزمایشی طی سال 1390 در مزرعه ای واقع در روستای بیزنده از توابع شهرستان خوی اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این تحقیق کود اوره در هفت سطح (عدم مصرف کود نیتروژنه، مصرف 30 کیلوگرم کمتر از توصیه کودی، مصرف 20 کیلوگرم کمتر از توصیه کودی، مصرف برابر با توصیه کودی، مصرف 20 کیلوگرم بیشتر از توصیه کودی، مصرف 30 کیلوگرم بیشتر از توصیه کودی و مصرف 40 کیلوگرم بیشتر از توصیه کودی) بود. نتایج نشان داد که اوره بر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بیشترین (232 گرم در مترمربع) و کمترین (173 گرم در مترمربع) عملکرد دانه به ترتیب در تیمار مصرف اوره 30 کیلوگرم بیشتر از توصیه کودی و عدم مصرف کود نیتروژنه به دست آمد. مصرف کود نیتروژن حتی بیشتر از مقدار توصیه شده (20 کیلوگرم بیش از توصیه کودی) اثر مثبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارد.

به منظور بررسی تاثیر گوگرد، ورمی کمپوست و تیوباسیلوس بر عملکرد آفتابگردان روغنی آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار در 3 تکرار طی سال 1391 در مزرعه ای واقع در یکی از روستاهای ارومیه به نام روستای یغموراعلی طراحی و اجرا شد تیمارهای آزمایش شامل ورمی کمپوست در دو سطح شامل (بدون مصرف ورمی کمپوست و مصرف ورمی کمپوست) به عنوان فاکتور اصلی و تیمارهای کودی مصرف گوگرد در پنج سطح شامل بدون مصرف گوگرد، 200 کیلوگرم در هکتار گوگرد، 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد، 200 کیلوگرم در هکتار گوگرد به اضافه کود زیستی بیوسولولفور (تیوباسیلوس)، 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد به اضافه کود زیستیبیوسولفور (تیوباسیلوس) به عنوان فاکتور فرعی انتخاب شده بود. نتایج نشان دادند اثر ورمی کمپوست بر درصد روغن، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود، به طوری که بیشترین عملکرد دانه مربوط به مصرف ورمی کمپوست با 425.30 گرم در متر مربع و عملکرد بیولوژیک با 976.89 گرم در متر مربع و درصد روغن 47.67 بود. مصرف گوگرد بر صفات درصد پوکی دانه، درصد پروتئین دانه و عملکرد بیولوژیک تاثیر معنی داری داشت. در این خصوص بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به تیمار 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد+تیوباسیلوس برابر با 1004 گرم در متر مربع و تیمار عدم مصرف گوگرد دارای کمترین مقدار بود. بیشترین مقدار درصد پروتئین در آفتابگردان مربوط به تیمار عدم مصرف کود و مصرف گوگرد به میزان 400 و 200 کیلوگرم در هکتار بود. تیمارهای کاربرد، 200 کیلوگرم گوگرد+تیوباسیلوس و 400 کیلوگرم گوگرد + تیوباسیلوس کمترین مقدار را داشته و از نظر آماری در یک گروه قرار دارند. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که تیمار 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد + تیوباسیلوس در افزایش عملکرد بیولوژیک نسبت به سایر سطوح گوگرد موثرتر بود و تیمار عدم مصرف گوگرد افزایش درصد پوکی را نشان داد و مصرف 400 کیلوگرم در هکتار گوگرد باعث افزایش درصد پروتئین دانه شد.

این آزمایش به منظور بررسی اثر چهار تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی (دوم، 12، 22 تیرماه و اول مرداد ماه) و سه تراکم بوته ذرت به عنوان عامل فرعی (67، 77 و 87 هزار بوته در هکتار) روی رقم تجاری KSC 704، در مجموع با 12 تیمار و به روش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط کشت دوم در منطقه گرمسیری سرپل ذهاب در سال 1391 اجراء شد. صفات اندازه گیری شامل تعداد دانه در ردیف بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، وزن هزار دانه، عمق دانه، درصد چوب بلال، درصد رطوبت دانه، عملکرد بیوماس و عملکرد دانه بود. نتایج بدست آمده نشان داد اثر تاریخ کاشت برای کلیه صفات اندازه گیری شده به غیر از تعداد ردیف دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. اثر تراکم بوته برای بیشتر صفات اندازه گیری شده به جز عمق دانه و تعداد ردیف دانه در بلال در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. اثر متقابل عامل های تاریخ در تراکم کاشت برای صفات تعداد ردیف دانه در بلال و وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج معنی دار و در سایر صفات غیرمعنی دار بود. بیشترین مقدار صفات عمق دانه، تعداد دانه در ردیف بلال، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و دانه به ترتیب با 11.55 میلی متر، 38.7 دانه، 348.3 گرم، 26980 و 6968 کیلوگرم در هکتار به تاریخ کشت دوم تعلق گرفت. همین طور بیشترین مقدار صفات فوق به ترتیب با 10.9 میلی متر، 35.6 دانه، 329.9 گرم، 25870.4 و 6073 کیلوگرم در هکتار به تراکم کشت 77 هزار بوته در هکتار تعلق گرفت. تیمار تاریخ کشت 12 تیرماه × تراکم 77 هزار بوته در هکتار با بیشترین مقدار تولید دانه ذرت (6986 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (30690 کیلوگرم در هکتار) به عنوان برترین تیمار برای منطقه توصیه می شود.

به منظور بررسی اثر مقدار و زمان مصرف کود اوره بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دوروم رقم آریا، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در دو کیلومتری شهرستان چایپاره به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. مقدار کود اوره به عنوان عامل اول در سه سطح (188، 250، 313 کیلوگرم در هکتار) و زمان مصرف کود به عنوان عامل دوم در 4 سطح b1 (1/3 مرحله کاشت + 1/3 مرحله ساقه روی + 1/3 مرحله گلدهی)، b2 (1/4 مرحله کاشت +1/2 مرحله ساقه روی + ¼ مرحله گلدهی)، b3 (1/4 مرحله کاشت + ¼ مرحله پنجه زنی + ¼ مرحله ساقه روی + ¼ مرحله گلدهی)، b4 (1/3 مرحله کاشت + 1/3 مرحله پنجه زنی + 1/3 مرحله ساقه روی) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر مقدار کود بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 710.26 گرم در متر مربع با مصرف 313 کیلوگرم اوره در هکتار بدست آمد. اثر زمان مصرف کود اوره نیز بر تمام صفات به جزء وزن هزار دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 693.88 گرم در متر مربع با تقسیط نیتروژن در چهار مرحله رشدی (1/4 مرحله کاشت + ¼ مرحله پنجه زنی + ¼ مرحله ساقه روی + ¼ مرحله گلدهی) مشاهده شد.

به منظور دستیابی به کلون های برتر، طرح بررسی و سلکسیون 22 توده محلی سیر طارم در ایستگاه تحقیقات طارم زنجان انجام گرفت. این تحقیق در سال 1390 و به مدت دو سال اجرا شد. این آزمایش به صورت پاییزه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار کشت شد. هر کرت شامل 3 خط 3 متری به فاصله 35 سانتیمتر از یکدیگر بود. فاصله کشت سیرچه ها 10 سانتیمتر در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع، تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، قطر ساقه، رنگ سیر، تعداد پوسته ها، قطر و طول سیر و سیرچه، تعداد سیرچه، وزن سیر و سیرچه، وزن خشک سیرچه، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، بیوماس و عملکرد غده های سیر. از داخل هر توده با توجه به خصوصیات هر بوته و سیرهای مربوطه انتخاب صورت گرفت. در سال دوم توده های انتخاب شده از لحاظ صفات و عملکرد، برای معرفی توده برترکشت و بررسی شدند. تجزیه واریانس با استفاده از نرم افزار SAS انجام و میانگین های صفات تیمارها به روش دانکن مورد مقایسه قرار گرفت. در سال اول آزمایش، بین توده ها از لحاظ ارتفاع، تعداد برگ، طول برگ، قطر ساقه، تعداد پوسته، قطر سیر، قطر سیرچه، وزن سیرچه، وزن خشک و وزن تر بوته، بیوماس و عملکرد غده سیر تفاوت معنی داری وجود داشت اما در سال دوم آزمایش فقط وزن تر تک بوته معنی دار شد وتوده ها از لحاظ سایر صفات تفاوت معنی داری در سطح 5% نداشتند. با توجه به نتایج تجزیه مرکب دو سال آزمایش توده (جیا) از توده های محلی سیر از لحاظ عملکرد و سایر صفات مورد بررسی نسبت به توده های دیگر برترین بود.

به منظور مقایسه میزان کارآیی علفکش جدید کلتودیوم (سلکت EC120%) با باریک برگ کش های رایج مزارع چغندر قند آزمایشی به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب اجرا شد. در این بررسی که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و هشت تیمار انجام شد، میزان کارآیی علفکش جدید کلتودیوم با باریک برگ کش های ستوکسیدیم (EC%12.5)، هالوکسی فوپ پی متیل (EC%10.8) و پروپاکویزافوب (EC%10)، علف کش کویزالوفوپ اتیل (EC%5) و شاهد بدون علف هرز مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار و زمان مصرف علفکش های ثبت شده بر اساس توصیه های تحقیقاتی و مقدار مصرف علفکش کلتودیوم 40، 80 و 120 سی سی در هکتار بود که در مرحله رشد فعال علف های هرز باریک برگ (6-4 برگی) اعمال شد. در این ارتباط تراکم و وزن خشک علف های هرز غالب و عملکرد چغندر قند در هر تیمار تعیین شد. نتایج نشان داد تیمارها اثر معنی داری بر کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز سوروف (Echinochloa crus-galil)، دم روباهی کشیده (Alopecurus myosuroides) و سورگوم (Sorghum halepense) داشتند. در بین تیمارهای آزمایش علفکش کلتودیوم با میزان 80 سی سی در هکتار بهترین گزینه در کنترل علف های هرز دم روباهی و سوروف بود به طوری که این تیمار تراکم و وزن خشک علف های هرز مورد مطالعه را به ترتیب، بیش از 70 درصد و 75 درصد کاهش داد. مطلوب ترین تیمارها از نظر عملکرد ریشه چغندرقند، علفکش های کلتودیوم به مقدار 80 سی سی در هکتار (49.45 تن در هکتار) و ستوکسیدیم به مقدار 3 لیتر در هکتار (48.90 تن در هکتار) بودند.

به منظور بررسی تاثیر باکتری آزوسپیریلوم و هورمون جیبرلین بر روی خصوصیات مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد ذرت رقم 370، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی شهرستان میاندوآب واقع در روستای یقنیعلی تپه اجرا شد. فاکتور های آزمایشی شامل کاربرد باکتری آزوسپیریلوم (شاهد، به صورت بذرمال و و به صورت مخلوط با خاک) و کاربرد هورمون جیبرلین در سه سطح (شاهد، 100 میلی گرم بر لیتر، 200 میلی گرم بر لیتر) بود که به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد اثر تیمار آزوسپریلیوم بر روی کلیه صفات مورد مطالعه به جز وزن خشک برگ معنی دار بود. بین سطوح مختلف هورمون جیبرلین از لحاظ اثر بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، تعداد ردیف در بلال، وزن خشک برگ، تعداد دانه در ردیف، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه اختلاف معنی داری مشاهده شد همچنین اثر متقابل تیمار آزوسپریلیوم و هورمون جیبرلین بر صفات ارتفاع بوته، طول بلال، وزن خشک ساقه، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی دار بود. مقایسه میانگین تیمارهای آزوسپریلیوم نشان داد کاربرد آزوسپریلیوم به صورت مخلوط با خاک عملکرد دانه را در مقایسه با سطح شاهد 13.27 درصد افزایش داد. در بین سطوح جیبرلین سطح 200 میلی گرم در لیتر، در مقایسه با سطح شاهد عملکرد دانه را 16.60 درصد افزایش داد. در بین تیمار ترکیبی آزوسپریلیوم به صورت مخلوط با خاک و 200 میلی گرم در لیتر هورمون جیبرلین در مقایسه با دیگر سطوح ترکیبی از نظر ارتفاع بوته، طول بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه بالاتری برخوردار بود. در نهایت صفت عملکرد دانه در این مطالعه با صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن بلال، طول بلال، تعداد ردیف بلال، وزن خشک برگ، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد.

به منظور مطالعه کیفیت بذر و ارزش نانوایی هشت رقم گندم نان آزمایشی به صورت مشترک در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ازاد اسلامی واحدکرج و آزمایشگاه غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال 1393 در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام گردید. صفات مورد اندازه گیری شامل وزن هزاردانه، درصدجوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و آزمون هدایت الکتریکی بود. همچنین جهت ارزیابی ارزش نانوایی ارقام گندم شاخصهای کیفی نانوایی شامل عددفالینگ، درصدپروتئین و گلوتن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ارقام گندم از نظر همه صفات ذکر شده در بالا در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار داشتند. در بین ارقام رقم نوراستار به دلیل پایین بودن درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و بالا بودن هدایت الکتریکی از کیفیت بذری پایین تری نسبت به دیگر ارقام برخوردار بود. همچنین نتایج حاصل از ارزیابی ارزش نانوایی نشان داد که همه ارقام از نظر درصد پروتئین کیفیت نانوایی مطلوبی برخوردار بودند. با این حال نتیجه مطلوب از نظرشاخص گلوتن مرطوب، شاخص گلوتن خشک، اندیس گلوتن، درصد پروتئین مربوط به رقم بزوستایا بود. همه ارقام به دلیل پایین بودن عدد فالینگ از فعالیت آلفا آمیلازی بالا برخوردار بودند. نتایج همبستگی نشان داد که بین درصدجوانه زنی با سرعت جوانه زنی، وزن هزار دانه و وزن خشک ریشه چه همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. ولی بین درصد جوانه زنی با میزان هدایت الکتریکی، عدد فالینگ، درصد پروتئین، شاخص گلوتن مرطوب و شاخص گلوتن خشک همبستگی منفی و معنی دار وجود داشت.

پکتین یک جزء ساختاری مهم از دیواره سلولی گیاهان است و به طور گسترده ای به عنوان عامل ژل کننده و پایدار کننده در صنایع غذایی استفاده می شود. پکتین یک پلی ساکارید بسیار پر کاربرد در صنایع غذایی و دارویی می باشد که این به دلیل ویژگی های تکنولوژیکی و درمانی منحصر به فرد این ماده است. در تحقیق حاضر، استخراج پکتین از پودر تفاله های خشک شده کدو تنبل حاصل از مزارع شهرستان خوی با محلول اسید کلریدریک تحت شرایط مختلف pH بین 0.5 تا 2، دمای 87 درجه سلسیوس و در چهار سطح زمانی 10، 15، 30 و 45 دقیقه و با ایجاد حرارت با استفاده از امواج ماکروویو و حرارت با شعله و رسوب گیری بوسیله اتانول 96 درصد بررسی شده است. حداکثر بازده (9.86 درصد) پکتین در استخراج با محلول اسید کلریدریک با pH برابر 1.5، دمای 87 درجه سلسیوس، استفاده از ماکروفر برای ایجاد امواج ماکروویو و مدت زمان 30 دقیقه بدست آمد.استفاده از محلول اسید کلریدریک برای استخراج پکتین از کدو تنبل مناسب تر از اسید سولفوریک و اسید نیتریک می باشد. در دمای مشخص 87 درجه سلسیوس با طولانی کردن زمان استخراج، بازده افزایش می یابد. درصد متوکسی یا درجه استری شدن کدو تنبل 49.7 و درصد اسید گالاکتورونیک آن 58.24 بوده و می تواند در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد.