حسابداری مالی
سال:1393 | دوره:6 | شماره:24 |تعداد مقالات:11

در اقتصاد دانش، سرمایه فکری به یکی از منابع اولیه مزیت رقابتی برای شرکت ها تبدیل شده است. با توجه به تغییر قابل ملاحظه در زمینه عوامل تولید کسب و کار در اقتصاد جدید دانش، برای شرکت ها ضروری است که از عناصر سرمایه فکری که منجر به ایجاد ارزش می شود، آگاه باشند. بر اساس دیدگاه مبتنی بر دانش، این پژوهش با هدف کشف و بررسی همبستگی بین اجزای سرمایه فکری و رابطه آنها با ارزش شرکت ها انجام شده است.روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. به منظور سنجش سرمایه فکری از ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، تدوین شده توسط پالیک و تعدیل شده توسط چانگ استفاده شده است. نمونه آماری تحقیق شامل 107 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای یک دوره 5 ساله از سال 1385 تا سال 1389 می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های این پژوهش با استفاده از آزمون همبستگی حاکی از این است که بین کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری همبستگی مثبت و همچنین بین کارایی سرمایه ساختاری و کارایی دارایی فکری (دارایی نامشهود) همبستگی مثبت وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون با استفاده از روش رگرسیون در سطح کل شرکت ها نشان می دهد بین کارایی سرمایه سازمانی و کارایی سرمایه مشتری با ارزش شرکت رابطه مثبت معنادار وجود دارد ولی بین کارایی سرمایه انسانی و کارایی دارایی فکری (دارایی نامشهود) با ارزش شرکت رابطه معناداری وجود ندارد. لازم به ذکر است نتایج حاصل از آزمون به تفکیک صنایع نشان می دهد بین کارایی سرمایه انسانی با ارزش شرکت ها در صنایع خودرو و ساخت قطعه، ماشین آلات و تجهیزات رابطه مثبت و معنادار و بین کارایی دارایی فکری (دارایی نامشهود) با ارزش شرکت در صنعت ماشین آلات و تجهیزات و صنعت خودرو و ساخت قطعه رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین کارایی سرمایه مشتری در صننعت فرآورده های غذایی و کارایی سرمایه سازمانی در صنعت فلزات اساسی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

هدف از این تحقیق، بررسی رابطه فرصت های سرمایه گذاری مختص صاحبکار بر حق الزحمه حسابرسان متخصص صنعت شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش از متغیر ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، به عنوان شاخص فرصت های سرمایه گذاری صاحبکار و حاصل ضرب تخصص در فرصت سرمایه گذاری صاحبکار، به عنوان شاخص مازاد ناشی از تخصص استفاده شده است. به همین منظور، داده های مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1385 تا 1391 استخراج و از الگوی رگرسیونی داده های ترکیبی برای آزمون فرضیه ها استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه فرصت های سرمایه گذاری صاحبکار با حق الزحمه حسابرسی معنی دار اما در جهت منفی است. همچنین، فرصت های سرمایه گذاری صاحبکار به طور منفی و معنی دار بر مازاد ناشی از تخصص، تاثیر می گذارند. به عبارت دیگر، افزایش فرصت های سرمایه گذاری شرکت ها موجب کاهش حق الزحمه حسابرسی می شود که احتمالا به افزایش کیفیت افشای اطلاعات توسط شرکت های مذکور مربوط می شود.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی توانایی اقلام تعهدی صورتهای مالی در پیش بینی جریان های نقدی است. به این منظور داده های 85 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی فاصله زمانی 1391-1387 مورد بررسی قرار گرفت. جهت شناسایی و برآورد درآمدهای آتی موسسات و ارزیابی توانایی اقلام تعهدی صورتهای مالی در پیش بینی جریان های نقدی از تجزیه تحلیل رگرسیون استفاده شد. با استفاده از دو مولفه رشد فروش ها و استراتژی تعیین موجودی بر اساس انتظارات مدیریت که هر دو بر درآمدهای آتی موسسات و جریانهای نقدی تاثیر گذارند، این پژوهش شواهدی درباره ارتباط اقلام تعهدی و قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بر اساس ویژگی ها و خصوصیات موسسه فراهم می کند. پژوهش حاضر توانسته است با نشان دادن رابطه بین اقلام تعهدی و قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، شواهد بهتری برای ادعای مطرح در مفاهیم حسابداری مبنی بر قابلیت اقلام تعهدی در پیش بینی جریانهای نقدی فراهم نماید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که قابلیت پیش بینی اقلام تعهدی در تمامی موسسات یکسان نیست.

با توجه به اهمیت وظیفه حسابرسان در جهت اعتباردهی به صورت های مالی و اینکه ترکیب سهامداران از اصلی ترین عوامل داخلی نظام راهبری شرکت ها بوده، لذا هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر حق الزحمه حسابرسی و اظهارنظر حسابرسان مستقل در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. با آزمون فرضیه های جداگانه پژوهش و با استفاده از رگرسیون چند متغیره به روش داده های ترکیبی برای 69 شرکت در دوره زمانی 1385-1390 مشخص گردید که مالکیت سهام توسط سرمایه گذاران نهادی، تاثیر مثبت معناداری بر حق الزحمه حسابرسی شرکت ها دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که مالکیت سهام توسط سرمایه گذاران نهادی با صدور اظهارنظر مشروط حسابرسی دارای رابطه منفی معناداری می باشد. و بین مالکیت مدیریت با حق الزحمه حسابرسی و اظهارنظر مشروط حسابرسان رابطه معناداری مشاهده نگردید.

مدیران به منظور دستیابی به مزایای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، سیاست های اطلاعاتی گوناگونی را بر می گزینند. در راستای نقش اطلاعاتی افشاء و محافظه کاری، این پژوهش به بررسی تاثیر محافظه کاری بر میزان افشاء اختیاری اطلاعات اطلاعات پرداخته است. به منظور سنجش محافظه کاری از شاخص محافظه کاری گیولی و هین (2000) استفاده شده است. همچنین اندازه گیری متغیر کیفیت افشاء، با استفاده از امتیازهای افشای شرکتی منتشره توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران، و بر اساس تقسیم شرکت ها به دو گروه شرکتهای بزرگ و کوچک انجام گردیده است. داده های پژوهش با استفاده از جامعه آماری شامل 97 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای دوره زمانی 1390-1385 به روش داده های تلفیقی و رگرسیون حداقل مربعات معمولی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی فرضیات پژوهش نشان می دهد که بین میزان افشای اختیاری اطلاعات و محافظه کاری یک رابطه منفی و معنی دار وجود دارد و مطابق با یافته های جنسن و همکاران (1976) میزان افشای اطلاعات در شرکت های بزرگتر، بیشتر از میزان افشای اطلاعات در شرکت های کوچکتر است. یا به عبارتی شرکت های کوچکتر، محافظه کاری بیشتری نسبت به شرکت های بزرگتر دارند.

در سال های اخیر، مقامات و قانون گذاران بازار سرمایه در کشورهای مختلف حاکمیت شرکتی و افشای اطلاعات شرکت ها را به عنوان ابزار های کلیدی جدایی ناپذیر برای حفاظت از سرمایه گذاران در نظر گرفته اند. مدیران شرکت ها با هدف ایجاد تصویری بهتر از موقعیت اقتصادی شرکت شان و جذب سرمایه گذاران بیشتر به خصوص سرمایه گذاران نهادی اقدام به افشای اطلاعات می کنند. این پژوهش به بررسی این موضوع می پردازد که آیا شیوه های افشای اطلاعات شرکت ها بر کیفیت حاکمیت شرکتی و ترکیب مالکان نهادی شرکت ها تاثیر دارد. با بررسی میزان افشای اطلاعات 75 شرکت موجود در 17 صنعت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1383-1390؛ مطابق تجزیه و تحلیل های آماری انجام شده با استفاده از رگرسیون چند متغیره، نتایج تجربی نشان دهنده این است که شرکت هایی که اطلاعات بیشتری را افشا می کنند از سیستم حاکمیت شرکتی برتری می باشند و سرمایه گذاران نهادی بیشتری را به خود جذب می کنند.

سرمایه گذاران و مدیران در سرمایه گذاری در سهام شرکت ها به دنبال انتخاب سهامی هستند که از لحاظ سودآوری بهینه باشد و در انتخاب خرید و فروش سهام خود، از اطلاعات حسابداری به عنوان یک منبع اطلاعاتی استفاده می نمایند. اگر اطلاعات حسابداری گزارش شده توسط واحدهای اقتصادی دارای کیفیت باشند، می تواند در تصمیم سرمایه گذاران موثر باشد. لذا این پژوهش تاثیر کیفیت اطلاعات حسابداری بر انعکاس به موقع اطلاعات در قیمت سهام را بررسی می نماید. از این رو برای آزمون فرضیه های این پژوهش، تعداد 71 شرکت در بازه زمانی 1390-1381 با استفاده از روش حذف سیستماتیک از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رگرسیونی چند متغیره و داده های ترکیبی استفاده شده است. بر اساس پژوهش اندرو (2011)، در این پژوهش نیز دو عامل کیفیت اقلام تعهدی و هموارسازی سود، جهت سنجش کیفیت اطلاعات حسابداری مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین کیفیت اقلام تعهدی و هموار سازی سود با انعکاس به موقع اطلاعات در قیمت سهام شرکت ها رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد؛ لیکن هر چقدر کیفیت اطلاعات حسابداری بالاتر باشد، این اطلاعات با سرعت بیشتری در قیمت سهام تاثیر می گذارد. هم چنین شواهد حاکی از آن است که بین اندازه شرکت و حاکمیت شرکتی با انعکاس به موقع در قیمت سهام به ترتیب؛ رابطه مثبت و منفی وجود دارد.

این پژوهش با هدف مشخص کردن جهت و میزان تاثیرگذاری هر یک از مکانیزم های ساختارهای مدیریتی و مالکیتی حاکمیت شرکتی بر هزینه های نمایندگی انجام شده است. پژوهش حاضر از لحاظ روش انجام کار از نوع پژوهش های علی پس رویدادی می باشد. روش آزمون متغیرهای پژوهش رگرسیون چند متغیره از نوع داده های پانلی بوده است و برای بررسی متغیر تفکیک سمت مدیرعامل از ریاست هیات مدیره از آزمون مقایسه میانگین ها استفاده شده است. به طوری کلی نتایج بدست آمده از تحلیل داده های 124 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1385-1392 بیانگر آن است که تفکیک پست مدیرعامل از ریاست هیات مدیره تاثیر منفی بر هزینه های نمایندگی دارد. همچنین درصد سهام شناور آزاد، بر هزینه های نمایندگی تاثیر مثبت می گذارد و استقلال هیات مدیره، درصد مالکیت دولتی، اندازه هیات مدیره، درصد مالکیت هیات مدیره و درصد مالکیت نهادی بر هزینه نمایندگی تاثیر ندارد.