پژوهش و سازندگی
سال:1386 | دوره:20 | شماره:2 (پی آیند 75) در منابع طبیعی |تعداد مقالات:33

مراتع مورد مطالعه بخشی از حوزه آبخیز واز که در فاصله 65 کیلومتری شهر چمستان نور قرار دارد. در این تحقیق، فهرست کاملی از گیاهان به انضمام شکل زیستی و کورولوژی گیاهان این مراتع تعیین گردیده است. بر اساس نتایج بدست آمده، مجموعه رستنی های این منطقه بالغ بر 237 گونه بوده که از این تعداد 4 گونه از شاخه نهان زادان آوندی، 2 گونه از شاخه بازدانگان و 231 گونه از شاخه نهاندانگان می باشند. از نظر عناصر رویشی منطقه 138 گونه عنصر ایران تورانی، 51 گونه عنصر ایران تورانی و اروپا- سیبری، 18 گونه عنصر مدیترانه ای، اروپا- سیبری و ایران تورانی، می باشند .

در صنایع پلاستیک آرد چوب به عنوان پرکننده برای ترموپلاستیک ها مورد استفاده قرار می گیرد. ذرات آرد چوب در ابعاد مختلف معمولا دارای ضریب کشیدگی کمتر از الیاف چوب و دیگر الیاف طبیعی می باشد. در این بررسی استفاده از آرد چوب در ابعاد مختلف و اثر آن بر ویژگی های مکانیکی در چندسازه های آرد چوب/ پلی پروپیلن مورد توجه قرار گرفته است. همچنین اثر مالییک انیدرید پیوند شده با پلی پروپیلنی (MAPP) به عنوان سازگار کننده بر ویژگی های مکانیکی مورد بررسی قرار گرفته است. آرد چوب در ابعاد ذرات 40، 50 و 60 مش در 40 درصد وزنی به همراه پلی پروپیلن ترکیب شدند. افزایش مقاومت و مدول کششی در چندسازه آرد چوب/ پلی پروپیلن با افزایش ضریب کشید گی ذرات مرتبط بوده است. مقاومت به ضربه فاقدار با افزایش ابعاد ذرات افزایش یافت. استفاده از سازگار کننده سبب افزایش مقاومت ها در چندسازه شده است. نتایج نشان داده است که استفاده از آرد چوب با ضریب کشید گی بیشتر و در حضور MAPP سبب افزایش مقاومت ها می گردد.

سه نمونه هسته انگور از مناطق مختلف کشور جمع آوری و به روش سوکسله، روغن آن ها استخراج شد و به منظور تحلیل مقایسه ای، دو نمونه روغن هسته انگور وارداتی تهیه گردید. روغن هر یک از نمونه ها توسط حلال استخراج و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن های استخراج شده مانند درصد روغن، درصد اسید چرب آزاد، اندیس پراکسید و زمان پایداری روغن مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور تعیین ترکیب اسیدهای چرب، متیل استراسیدهای چرب نمونه های مورد نظر تهیه و با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف مورد آزمایش قرار گرفتند. اسیدهای چرب لینولئیک و سپس اولئیک به ترتیب اسیدهای چرب غالب در نمونه های روغن هسته انگور بودند. با توجه به ترکیب اسیدهای چرب، عدد پراکسید، زمان پایداری روغن به اکسیداسیون و درصد اسید چرب آزاد، نمونه ها شناسایی گردیدند و نهایتا مشخص شد که ضمن وجود تفاوت و تشابهاتی بین برخی واریته های روغن هسته انگور ایرانی با انواع وارداتی، روغن هسته انگور می تواند به عنوان روغن مناسب پخت و سالادی معرفی گردد .

منطقه حفاظت شده گنو در 30 کیلومتری شمال غربی بندر عباس از ارتفاع حدود 50 تا 2347 متر از سطح دریا واقع شده است. در این پژوهش پوشش گیاهی منطقه بر اساس مکتب براون - بلانکه مورد مطالعه قرار گرفت. 135 قطعه نمونه جامعه شناختی گیاهی در افراد جوامع مختلف استقرار یافت و داده های مورد نظر برداشت گردید. داده های جمع آوری شده به روش های تجزیه ارتباط های عاملیAFC) ) و طبقه بند ی سلسله مراتب بالارونده (CAH ) با استفاده از برنامه رایانه ای آنافیتو 3 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و 20 جامعه گیاهی و یک زیر جامعه تشخیص داده شد. شکل گیری این جوامع ناشی از شرایط متنوع اکولوژیکی، شامل شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه، ارتفاع از سطح دریا، شیب و مشخصات خاک است که سبب شده زیستگاه های متعدد د مناسبی برای رشد و نمو بسیاری از گونه ها و جوامع گیاهی فراهم شود. شایان ذکر است که جوامعArtemisio lehmannianae–Amygdaletum scopariae، Aceri monspessulani- Juniperetum excelsaeبیشترین و جوامع Hammadetum salicornicae و Prosopidetum juliflorae کمترین غنای گونه ای را در بین جوامع این منطقه دارا می باشند .  

از جمله استفاده هایی که از اطلاعات حاصل از طرح های آمایش سرزمین می توان به عمل آورد، ارایه نقشه آزمایش جنگل کاری بر اساس ویژگی های اکولوژیک و شرایط اقتصادی– اجتماعی واحدهای زیست محیطی است. در این تحقیق با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمی (8)، ضمن ارزیابی توان اکولوژیک و آمایش واحدهای زیست محیطی، نقشه توان کاربری جنگلداری در چهار طبقه مختلف برای حوضه آبخیز سراب دره شهر تهیه گردید. بر اساس نقشه مذکور این حوزه فاقد کاربری درجه 1 برای جنگل داری است. مساحت متعلق به درجات 2، 3 و 4 کاربری جنگل داری به ترتیب 463، 1072 و 670 هکتار به دست آمد. سپس با استفاده از جدول ویژگی های اکولوژیک واحدهای زیست محیطی، جدول ویژگی های اکولوژیک واحدهای جنگل کاری و نهایتا بر اساس این نقشه و با توجه به دامنه بردباری اکولوژیکی گونه های انتخابی، نقشه آزمایش جنگل کاری حوضه در هفت طبقه مختلف طراحی گردید. از مجموع 3700 هکتار مساحت حوضه و 2205 هکتار مساحت متعلق به کاربری جنگلداری، با توجه به مسائل اقتصاد ی – اجتماعی، نقشه آمایش سرزمین، و سایر کاربری های سازگار، سطحی معاد ل 1400 هکتار در هفت طبقه، جهت اجرای طرح ‎آزمایش جنگکاری مناسب تشخیص داده شد. اجرای این تحقیق به خوبی نشان داد که می توان اطلاعات حاصل از طرح های آمایش سرزمین در سطح حوضه های آبخیز را بر اساس نقشه آمایش سرزمین، نقشه کاربری جنگل داری و سایر اطلاعات موجود، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمیک (8)، بصورت مستد ل، جهت تهیه نقشه آزمایش جنگل کاری بکار گرفت. ضمنا اهمیت اطلاعات استخراج شده از طرح آمایش سرزمین شامل عوامل اقتصاد ی – اجتماعی، حیات وحش، تراکم تاج پوشش و در نهایت خود نقشه آمایش سرزمین در کنار سایر اطلاعات به دست آمده از آن در فرآیند انتخاب گونه برای طرح های آزمایش جنگل کاری به خوبی روشن گردید .

مرتع یک اکوسیستم طبیعی است که در بر گیرنده منابع عظیمی از ذخایر ژنتیکی و تنوعی از گونه های گیاهی است که همواره این گوناگونی زیستی، متضمن پایداری مرتع در مقابل عوامل متغیر محیطی و زیستی است. یکی از فشار های مخرب فیزیکی بر عرصه مرتع که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن عناصر گیاهی حساس می گردد، چرای مفرط دام می باشد. بررسی های زیادی نشان می دهد که چرای دام باعث کاهش تنوع گونه ای می گردد. در همین رابطه به منظور بررسی اثرات چرای دام در تغییر و کاهش تنوع گونه ای مرتع و مقایسه آن با عرصه قرق و نیز اثبات اثرات مثبت قرق در رابطه با حفظ تنوع گونه ای و نمایش پتانسیل های رویشی مراتع دو نوع عرصه متفاوت قرق شده و تحت چرا، در مرتع کهنه لاشک کجور واقع در 65 کیلومتری جنوب نوشهر انتخاب گردید. با استفاده از روش پلات های حلزونی، حداقل سطح قاب نمونه 1 متر مربع به دست آمد. بر اساس روش میانگین تجمعی گونه غالب، تعداد 20 قاب در هر واحد تعیین و به روش نمونه برداری سیستماتیک-تصادفی در طول 2 ترانسکت به درازای 100 متر و به فاصله 50 متر از یکد یگر مستقر شد. فهرست کلیه گونه های موجود به همراه ارزش های فراوانی مربوط به هر گونه نیز ثبت گردید. نتایج حاصل از برداشت های صحرایی، شناسایی تعداد 102 گونه گیاهی می باشد که در عرصه قرق و تحت چرا به ترتیب 99 و 58 گونه بود. جهت محاسبه تنوع و مقایسه آن در دو منطقه، با استفاده از شاخص های عددد ی و پارامتریک، از نرم افزار های تخصصی اندازه گیری تنوع استفاده شد. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده های فراوانی گونه ها در دو عرصه، نشان داد که عرصه قرق در تمامی شاخص های عدد ی از نظر غنا، یکنواختی و تنوع گونه ای بیشتر از عرصه تحت چرا بود و آزمون آماری t غیر جفتی معنی دار بود ن تفاوت در دو عرصه را بر اساس شاخص شانون نشان داد. همچنین نتایج اندازه گیری تنوع با شاخص های پارامتریک، نشان داد که نیمرخ های تنوع گونه ای در عرصه قرق، همواره در تمامی شاخص ها بالاتر از عرصه تحت چرا قرار گرفتند که بیانگر تنوع بیشتر عرصه قرق می باشد و عد م تقاطع محور ها در طول پارامتر مقیاس، نشان داد که دو عرصه در تمامی موارد، قابل مقایسه می باشند. به علاوه عرصه قرق شده به علت در بر داشتن مجموعه ای متنوع تر و در نتیجه حضور متعاد ل گونه ها با دامنه های اکولوژیک متغیر، از پایداری اکولوژیکی بیشتری در مقابل عرصه تحت چرا بر خوردار است.

پلی ساکاریداگار یکی از ترکیبات زیستی ارزشمندی است که دارای مصارف گسترده ای در صنایع مختلف بوده و دامنه مصرف آن در تحقیقات زیستی و علم بیوتکنولوژی دارای گسترش روز افزونی می باشد. جلبک های قرمز به ویژه اعضای خانواده گراسیلاریاسه منابع اصلی تامین این ماده می باشند. شناخت گونه ها و اعضای این خانواده جلبکی و آگاهی از خصوصیات گیاه شناسی و ویژگی های زیستی آن ها راهنمای ارزشمندی در دستیابی به این گونه ها و بهره برداری صحیح از این منایع زیستی خواهد بود. جلبک قرمز Gracilaria salicornia (C. Agardh) Dawson گونه ای آگاروفیت از خانواده گراسیلاریاسه (Gracilariaceae) از شاخه جلبک های قرمز (Rhodophyta) می باشد که دارای رویش های قابل توجهی در سواحل جزیره قشم در آب های خلیج فارس در جنوب ایران می باشد. در این تحقیق خصوصیات ریخت شناسی این گونه در بخش های مختلف سواحل جزر و مدی شمال شرق جزیره قشم از شهریور 1380 به مدت یکسال مورد بررسی قرار گرفت و تفاوت های بیولوژیک و مورفولوژیک موجود در تجمعات گونه مطالعه گردید. بررسی ها نشان داد که در بخش های عمیق تر و تحتانی ناحیه بین جزر و مدی شرایط مطلوب تری برای رشد گیاه وجود دارد و خصوصیات ریخت شناسی گونه شامل بلندی و ضخامت بندها و پایه های تشکیل دهنده گیاه، میزان تولید در واحد سطح در بخش های تحتانی بیش از بخش های کم عمق ناحیه بین جزر و مدی می باشد. عمق آب عامل اساسی موثر در این مورد بوده و بسیاری از اختلافات مشاهده شده متاثر از این امر می باشد .

ارزیابی تجمع عناصر سمی در خاک و گیاهان در محیط زیست از نظر سلامت و حیات انسان و سایر موجودات بسیار مهم و ضروری است. بدین منظور جهت مطالعه و میزان پالایش خاک های آلوده به سرب سه جایگاه با درجات مختلف آلودگی عنصر سرب (شدید، متوسط و شاهد) از طریق عکس های ماهواره ای مربوط به معدن سرب و روی باما در منطقه ایران کوه اصفهان انتخاب گردید. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی این خاک ها و مورد بررسی قرار گرفت سپس در مرحله دوم یازده گونه گیاهی که بین سه جایگاه مشترک بودند انتخاب و در بهار سال 1384 در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی برداشت شدند. علاوه بر آن خاک های ریز و سفری این گیاهان از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و همچنین فرم عصاره گیری شده با DTPA عنصر سرب مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در نهایت انباشتگی عنصر سرب در گیاه و همچنین فاکتور انتقال عنصر سرب که یک فاکتور مهم در بحث گیاه پالایی عناصر سنگین و به طور خاص عصاره کشی گیاهی می باشد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گونه های گیاهیAstragalus glaucantus ،Ebenus estellata  و Acantholimon sp. به ترتیب بیشترین غلظت سرب در اندام هوایی (6/118، 1/98، 2/86 میلی گرم بر کیلوگرم ماده خشک گیاهی) و بیشترین ضریب انتقال سرب از اندام زیر زمینی به اندام هوایی (به ترتیب 95/2، 54/3، 70/3) را دارا بودند با توجه به این موضوع و همچنین زیتوده مناسب و بالا، شرایط سازگاری مناسب، این سه گونه جهت پالایش خاک های آلوده به عنصر سرب در این منطقه و مناطق مشابه می توانند توصیه گردند.

در یک حوزه آبخیز رابطه بین غلظت رسوب و بارند گی متاثر از اثرات متقابل عوامل درون حوزه و ویژگی های بارند گی می باشد. تخمین فرسایش و رسوب از طریق مدل های برآورد سالانه در بسیاری از موارد نمی تواند ارزیابی درستی در طراحی سازه های هیدرولیکی و آبخیزداری و یا برای مدیران و برنامه ریزان باشد و بنابراین تخمین بار رسوب معلق ناشی از واقعه بارندگی های منفرد ضرورت می یابد. در مطالعه حاضر وضعیت رسوب دهی بار معلق حوزه گاران، یکی از آبخیزهای حوزه رود خانه سیروان در استان کردستان، در طول 12 رویداد بارند گی از آذر 82 تا اردیبهشت 83 آمار برداری و مورد بررسی قرار گرفت و یک مدل گسسته خطی برای شبیه سازی تغییرات زمانی رسوب معلق در طول رویدادهای بارندگی بدست آمد. در ادامه منحنی های تغییرات بار رسوب مشاهده ای حاصل از این مدل با استفاده از معیارهای اشتباه نسبی و مربع اشتباه کل مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با استفاده از یک مدل گسسته خطی می توان بار رسوب معلق را به کمک 3 پارامتر: 1) رسوب دهی در یک ساعت قبل، 2) شدت بارندگی یک ساعت قبل و 3) شدت بارندگی دو ساعت قبل از هر رویداد با ضریب همبستگی 95/0 برآورد نمود و از آن در برآورد واقع بینانه تر بار رسوبی برای کلیه رگبارها در سال و پیش بینی مقدار رسوب استفاده نمود .

با توجه به اهمیت گونه بنه در جنگل های زاگرس و کاربردهای متعدد آن، این تحقیق به منظور تعیین بهترین عمق کاشت بذور بنه، تعیین بهترین زمان و یا معرفی محدوده زمانی مناسب برای کاشت بذور بنه و آگاهی از تاثیر و نقش وجین در رشد و زنده مانی نهال های بنه در نهالستان گریزه در سنندج صورت گرفت. در این بررسی از طرح کاملا تصادفی متعادل با آزمایش فاکتوریال، در سه تیمار زمان کاشت بذر (در سه سطح 20 دی، 10 بهمن و اول اسفند)، عمق کاشت بذر (در سه سطح صفر، 4 و 8 سانتیمتر) و وجین (در دو سطح وجین و بدون وجین) با سه تکرار و پنج نهال در هر ردیف استفاده شد. پس از پایان اولین فصل رویشی اندازه گیری های مورد نظر شامل ارتفاع، قطر یقه، نسبت طول ساقه به طول ریشه، نسبت وزن خشک ساقه به وزن خشک ریشه و زنده مانی صورت گرفت. نتایج به این صورت بود که زمان کاشت 20 دی ماه و 10 بهمن باعث افزایش قطر یقه نهال ها شده اما زمان کاشت بذر تاثیر معنی داری روی زنده مانی، ارتفاع، نسبت طول ساقه به ریشه و نسبت وزن خشک ساقه به ریشه نداشت. عمق 4 سانتی متر باعث افزایش زنده مانی و قطر یقه نهال ها ولی کاهش نسبت وزن خشک ساقه به ریشه شده و روی سایر پارامتر ها بی تاثیر بوده است. تیمار وجین فقط روی نسبت وزن خشک ساقه به ریشه تاثیر معنی دار داشته و سبب کاهش آن شده است. در بررسی اثر ترکیب تیمارها، تیمار زمان کاشت 10 بهمن، عمق کاشت 4 سانتی متر و وجین نتایج بهتری را در مورد پارامتر های مورد بررسی در پی داشت.

این آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی مراوه تپه واقع در شمال شرقی استان گلستان انجام شد. این طرح با دو تیمار در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت طرح کرت های خرد شده اجرا شد. تیمار های مورد بررسی شامل: میزان بذر ( 2، 4 و 6 کیلوگرم در هکتار) و تاریخ کاشت (نیمه دوم بهمن و نیمه اول اسفند ماه) می باشند. بذرها در آزمایشگاه در پتریدیش کشت و قبل از کشت در مزرعه، درصد جوانه زنی آن ها تعیین گردید. این آزمایش در شرایط دیم انجام شد. با استفاده از پلات های 1x1 متر مربعی از وسط هرکرت بذر برداشت و تولید بذر در واحد سطح محاسبه گردید. برای تعیین مقدار موسیلاژ در بذر، یک گرم بذر را در اسید کلریدریک 1/0 نرمال جوشانده و محلول موسیلاژ در مرحله اول جدا و سپس بذرها دو بار با محلول 5 میلی لیتر آب جوش شسته شده و به محلول موسیلاژ اولیه، اضافه شد. آنگاه 60 میلی لیتر الکل اتیلیک 96 درصد به محلول موسیلاژ اضافه شده و به مد ت 5 ساعت در یخچال نگهداری می شود. رسوب حاصل پس از صاف کردن، در آون 50 درجه به مدت 12 ساعت نگهداری و سپس توزین شد. عملکرد بذر تحت تاثیر میزان مصرف بذر در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری داشت و بالاترین عملکرد بذر در میزان کاشت 6 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. زمان کاشت اثر معنی داری بر عملکرد بذر نداشت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که میزان موسیلاژ تحت تاثیر میزان بذر در واحد سطح و همچنین زمان کاشت قرار نگرفت و اختلاف معنی داری بین تیمار ها مشاهده نشد .

تحلیل فراوانی بارش یکی از وظایف مهم هیدرولوژیست ها و برنامه ریزان منابع آب است. به د لیل تفاوت زیاد توزیع مکانی و زمانی بارش در ایران، تحلیل فراوانی نقطه ای بارندگی کافی نیست. به همین دلیل منطقه ای کرد ن فراوانی بارندگی در گروه های مکانی بارش بسیار مهم است. در این مطالعه یک روش سلسله مراتبی تحلیل خوشه ای و روش گشتاورهای خطی به منظور یافتن نواحی همگن و تحلیل فراوانی بارش به کارگرفته شد. نتایج این تحقیق نشان داد 8 منطقه همگن بارش در ایران وجود دارد که می تواند تغییرات جغرافیایی و اقلیمی را در ایران نشان دهد اما یک تابع توزیع واحد برای هر منطقه همگن نمی توان یافت. با وجودی که شاخص همگنی ناحیه ای، H1، نشان داد تابع توزیع لوگ نرمال 3 پارامتری برای توزیع منطقه ای مناسب است، اما سه تابع لوگ نرمال 2 پارامتری، پیرسون تیپ 3 و مقادیر حدی تعمیم یافته برای گروه های همگن حاصل از تجزیه خوشه ای مناسب هستند .

به منظور مطالعه بر روی گونه لرگ در جنگل های ماشلک نوشهر، دو رویشگاه بهسرا و لاروچال انتخاب و 31 قطعه نمونه (8 قطعه نمونه در بهسرا و 23 قطعه نمونه در لاروچال) به شکل دایره و مساحت 1000 متر مربع در نظر گرفته شد. مشخصه های کمی، کیفی گونه لرگ و متغیر های محیطی شامل اقلیم، خاک و شرایط فیزیوگرافی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این بررسی در رویشگاه های مورد مطالعه نشان می دهد که لرگ در شرایط محیطی ویژه ای انتشار دارد. در مناطق مسطح در کناره جوی ها گستره خاصی از پراکنش لرگ مشاهده گردید. نتایج کلی نشان می دهد که لرگ گونه ایست که در خاک های کم عمق و نیمه عمیق با عناصر غذایی متوسط رویش دارد. در اکثر رویشگاه ها خاک دارای بافت رسی لومی تا رسی شنی بوده، و اسید یته خاک از اسیدی ضعیف تا قلیایی نوسان دارد. متوسط بارندگی سالیانه در مناطق مورد بررسی در حدود 1300 میلی متر و متو سط دمای سالیانه در حدود 5/12 درجه سانتیگراد می باشد. میانگین تعداد در هکتار قطعه نمونه 101 اصله در هکتار بوده که در رویشگاه لاروچال بیش از رویشگاه بهسرا می باشد. میانگین قطر برابر سینه درختان لرگ 7/49 سانتی متر بوده و متوسط قطر تاج آن 9 متر است. میانگین ارتفاع کل درختان لرگ 9/28 متر می باشد، که در کل نشان دهنده شرایط مناسب رویشی در مناطق مورد مطالعه می باشد. در مجموع تنها یک درصد کل درختان لرگ در مناطق مورد مطالعه دارای پوسید گی بوده، 17 درصد درختان غیر شاغولی بوده و باقی درختان دارای تنه شاغولی می باشند. 20 درصد درختان دارای دوشاخگیش بوده و سهم درختان بدون شاخه 16 درصد بوده و تنها 9 درصددرختان دارای تاج نامتقارن می باشند. لرگ همه ساله در بین زادآوری کف جنگل وجود داشته و هم بصورت دانه زاد و هم شاخه زاد تجدید حیات صورت می گیرد. گونه های همراه درختی شامل ممرز، توسکا، بلوط، انجیلی، پلت و خرمندی است، که پراکنش گونه های توسکا و پلت نسبت به سایر گونه ها به علت شرایط مشابه رویشی بیشتر می باشد .

تعیین میزان تولید علوفه سالانه به منظور محاسبه ظرفیت چرا، از جمله موارد ضروری در مدیریت مراتع محسوب می شود. این مهم با تعیین رابطه بین میزان تولید علوفه گیاهان و متغیر های اقلیمی موثر بر آن ها در عرصه سهل الوصول می گردد. به همین منظور مقادیر تولید علوفه سالانه گونه های شاخص، همراه وکل گیاهان در ایستگاه تحقیقات مرتع نیر، به عنوان الگوی مراتع استپی استان یزد طی سال های 83-1379 با روش قطع و توزین اندازه گیری شد. میزان بارندگی ماهانه عرصه در این فاصله زمانی نیز با استفاده از باران سنج ذخیره ای مشخص و بر اساس داده های بارندگی ماهانه، مقادیر تجمعی باران در مهر و آبان، پاییز، زمستان، بهار و کل در هر سال مورد محاسبه قرار گرفت. میزان تولید علوفه خشک سالانه هر گونه به عنوان متغیر وابسته و میزان بارندگی های محاسبه شده مذکور به عنوان متغیرهای مستقل منظور و روابط بین آن ها با استفاده از برنامه رگرسیون چند متغیره خطی در نرم افزار SPSS 10 بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان بارندگی فصول زمستان و پاییز بر تولید گونه های گیاهی چند ساله تاثیر معنی دار نگذاشته است و از مدل های رگرسیونی حذف می شود. بارندگی های مهر و آبان و بهاره بر تولید علوفه گیاهان تحت بررسی متفاوت عمل نموده اند. بر اساس نتایج این پژوهش با در اختیار داشتن داده های بارندگی، تولید علوفه سالانه تفکیک شده برخی گونه ها و تولید سالانه مجموع گیاهان چند ساله و یکساله با دقت بالا قابل برآورد می باشند، ولی دستیابی به مقادیر تولید علوفه سالانه مجزای سه گونهSalsola rigida, Noaea mucronata  وLaunaea acanthodes در جمع گیاهان عرصه تحت بررسی با روابط حاصل از بارندگی کافی به نظر نمی رسد .

وقوع فرسایش خندقی در یک منطقه سبب بروز اثرات تخریبی زیادی می گردد. در حوزه آبخیز سرخ آباد واقع در شهرستان سواد کوه- مازندران، گستره وسیعی از آبخیز تحت تاثیر خندق ها قرار گرفته است. در این تحقیق رشد حجمی 14 خندق و عوامل محیطی موثر بر میزان رشد طی دو دوره شش ماهه (یک سال) ارزیابی شد. در ابتدا نقش برخی ویژگی های مورفومتری خندق در رشد حجمی خندق بررسی و سپس میزان دخالت متغیرهای محیطی در رشد حجمی خندق با استفاده از رگرسیون چند متغیره برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که رشد حجمی خندق ها تقریبا در همه موارد با افزایش طول خندق و ارتفاع هدکت افزایش می یابد. همچنین بر اساس مدل های رگرسیونی معرفی شده در این تحقیق مشخص گردید که متغیرهایی نظیر بارش بیش از 10 میلیمتر در 24 ساعت، سطح آبخیز بالادست خندق، میزان املاح محلول خاک و درصد رس خاک در محل تشکیل خندق نقش مهمتری در رشد حجمی خندق دارند.

شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های موجود در یک حوضه و پهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد. از این رو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد پدیده زمین لغزش و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل جهت پهنه بندی زمین لغزش در حوضه چالکرود به روش تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است. به این منظور ابتدا مهمترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های رخ داده در حوضه با توجه به نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش های پیشین انجام شده درباره عوامل موثر در رخداد زمین لغزش از طریق تهیه نقشه های شیب، جهت دامنه ها، طبقات ارتفاعی، گسل ها، شبکه آبراهه ها و راه های ارتباطی، سنگ شناسی، کاربری اراضی و همباران (بارش) و بررسی و تعیین خصوصیات مربوط به هر یک از آن ها شناسایی شدند و سپس نقشه پراکنش زمین لغزش با استفاده از تفسیر عکس های هوایی به مقیاس های 1:20000 و 1:40000 به ترتیب مربوط به سال های 1346 و 1380 ETMt منطقه تحقیق تصاویر ماهواره ای و انجام عملیات میدانی با استفاده از GPS تهیه و رقومی گردید. در مرحله بعد با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) عوامل مورد بررسی در مرحله پیشین به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آن ها است محاسبه شده است. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از لایه های وزنی و ضریب وزنی مربوط به هر یک از عوامل گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که روش تحلیل سلسله مراتبی به دلیل استوار بودن بر مبنای مقایسه زوجی موجب سهولت و دقت در انجام محاسبات لازم و ارایه نتایج به دلیل دخالت دادن تعداد زیادی از عوامل در مقایسه با سایر روش های پهنه بندی خطر زمین لغزش است. صحت نقشه پهنه بندی شده با نقشه پراکنش زمین لغزش ها مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج نشان داد که در مدل تحلیل سلسله مراتبی حدود 85 درصد از زمین لغزش ها در پهنه های با خطر بالا قرار می گیرند (جدول شماره 5).

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه انیسون آزمایشی در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد انجام شد. طرح آماری مورد استفاده کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (10 فروردین، 25 فروردین و 9 اردیبهشت) و فاکتور فرعی شامل سه سطح تراکم ( 33/13، 20 و 40 بوته در متر مربع) انتخاب شد. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت، سطوح تراکم و اثر متقابل آن ها بر اکثر صفات مورد مطالعه تاثیر بسیار معنی داری داشتند. تاخیر در کاشت سبب کاهش معنی دار تعداد چتر در گیاه، تعداد چترک در هر چتر، تعداد دانه در هر چترک، عملکرد دانه، ارتفاع گیاه و عملکرد بیولوژیک گردید ولی وزن هزار دانه با تاخیر در کاشت روند افزایشی معنی داری پیدا نمود. با این حال اختلاف معنی داری بین تاریخ کاشت دوم و سوم از نظر تعداد دانه در هر چترک وجود نداشت و شاخص برداشت نیز تحت تاثیر این تیمار قرار نگرفت. اگر چه با بالا رفتن تراکم عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه و وزن هزار دانه افزایش یافتند ولی از تعداد چتر و چترک، تعداد دانه و شاخص برداشت کاسته شد. اختلاف معنی داری بین تراکم اول و دوم از نظر تعداد دانه در هر چترک و وزن هزار دانه وجود نداشت. در مجموع بالاترین عملکرد دانه انیسون در تاریخ کاشت اول با تراکم 40 بوته در متر مربع حاصل گردید .

ریزازدیادی E. gongylocarpa به وسیله کشت جوانه، کالوس و شرایط شبه فتواتوتروفیک مورد بررسی قرار گرفت. اثرات تیمارهای سترون سازی، هورمون ها و شرایط متفاوت شبه فتواتوتروفیکی روی استقرار و رشد و تکثیر ریزنمونه ها مطالعه شد. بهترین روش سترون سازی بذر، در محلول بنومیل 5/0% به مدت 15 دقیقه، شستشو با مایع ظرفشویی، شستشو زیر آب جاری به مدت 2 ساعت، 20 ثانیه الکل اتیلیک 70% و 20 دقیقه هیپوکلریت سدیم 2% بود . جوانه های انتهایی و جانبی نهال ها پس از شستشو با مایع ظرفشویی و غوطه وری در محلول اسید آسکوربیک به ترتیب در مدت یک و شش دقیقه با محلول کلرورمرکوریک 1/0% استریل شدند . جوانه های انتهایی و جانبی درختان بالغ با محلول کلرورمرکوریک 1/0% به ترتیب در مدت 2 و 6 دقیقه استریل گردیدند . محیط MS محتوی نصف غلظت نیترات،  GA3و 25/0،  BAPو 1/0،  Kinو 2/0،  IBAو 01/0، میلی گرم بر لیتر، برای استقرار و تکثیر شاخه ها انتخاب شد . بهترین ریشه زایی در محیط MS تکمیل شده با یک میلیگرم برلیتر IBA مشاهده شد. مقادیر کافی کالوس، از ریز نمونه ها در محیط MS تکمیل شده با یک میلیگرم برلیتر Kinو دو میلیگرم بر لیتر 2.4-D تولید شدند . بیشترین تشکیل شاخه روی کالوس ها زمانی روی داد که کالوس ها در محیط MS حاوی 5/0 میلیگرم برلیتر از هر یک از هورمون های BAP و IBA کشت شدند. سه آزمایش انجام گرفت تا تاثیر شرایط مختلف کشت و عوامل محیطی روی رشد E. gongylocarpa بررسی گردد. میزان رشد درون شیشه ای گیاهچه ها در تیمار ورمیکولایت بیشترین بود.

توجه بیشتر به مصرف داروهای گیاهی نه تنها از لحاظ تولید می تواند صرفه اقتصادی در برداشته باشد، بلکه در مقایسه با داروهای شیمیایی ممکن است عوارض کمتری داشته باشد. بابونه در پیشگیری و درمان بیماری اولسر پپتیک و درمان گاستریت و بیماری اسپاسمی مجاری گوارشی مورد استفاده قرار گرفته و دارای اثر ضد میکروبی قابل توجهی نیز می باشد. علی الرغم خواص مفید درمانی این گیاه، فرمولاسیون تهیه شده از بابونه طعم تلخی داشته که در پذیرش آن توسط بیماران اثر منفی دارد. پس از گلدهی و رسیده شدن، گل های .Matricaria chamomilla L برداشت و خشک گردید و سپس با استفاده از روش های تقطیر با آب، اسپکتروفتومتری ،TLC،GC/MS میزان اسانس موجود در گل و میزان کامازولن و دیگر مواد موثره موجود در گیاه به صورت کیفی و کمی تعیین شد و درصد وزن گیاه خشک به گیاه تازه نیز تعیین گردید. سپس اتانول 70 درصد برای تهیه عصاره با روش پرکولاسیون و نسبت حلال به گل (1:8) انتخاب شد. پس از عصاره گیری کنترل های فیزیکی و شیمیایی روی عصاره انجام شد. سپس با استفاده از مواد شیرین کننده مناسب و پوشاننده های طعم سعی شد با حفظ خصوصیات و دوز مورد استفاده در قطره بابونه تولید شده موجود در بازار، طعم قطره بابونه اصلاح شود تا پذیرش بیشتری از نظر مصرف کننده داشته باشد. چندین فرمولاسیون ساخته شدند و با آزمایش های احساسی و آماری بررسی گردیدند، بهترین فرمولاسیون انتخاب شده توسط داوطلبان به عنوان فرمولاسیون نهایی با استفاده از عصاره تهیه گردید و مقدار اسانس و مواد موثره آن اندازه گیری شد. مناسب ترین شیرین کننده برای تهیه فرمولاسیون سدیم ساخارین می باشد و اسانس گیلاس به عنوان بهترین طعم دهنده برای پوشاندن طعم تلخ فرمولاسیون انتخاب شد. در نهایت فرمولاسیون تهیه شده عصاره بابونه حاوی 1/0 درصد اسانس گیلاس، 1 درصد سدیم ساخارین و 10 درصد سوکروز (برای پوشاندن طعم تلخ نهایی) به عنوان بهترین فرمولاسیون انتخاب گردید که از نظر آماری نیز برتری و تفاوت قابل قبولی نسبت به فرمولاسیون های دیگر داشت (P<0.05).

گیاهان دارویی در صنایع مختلف نقش مهمی را ایفا می کنند. با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی در دنیا، استفاده از گونه های گیاهی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. انتخاب گیاهان مقاوم به شوری از طریق کشت در محیط هیدروپونیک روشی کم هزینه و مطمئن جهت صرفه جویی در زمان محسوب می شود. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر غلظت های مختلف شوری (NaCl) بر گیاهان دارویی اسفرزه (Plantago psyllium و Plantago ovata) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در مرحله گیاهچه و سه تکرار در مرحله گیاه کامل انجام شد. کلریدسدیم  (NaCl)اعمال شده شامل سطوح صفر ،50 ،100 ،150 ،200 و 250 میلی مولار بود. نتایج حاصله حاکی از کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه، طول ساقه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه و نسبت اندام هوایی به ریشه گیاهان با افزایش غلظت های شوری بود. در گیاهان مورد مطالعه روند کاهش متفاوت بود و اختلاف معنی داری بین سطوح مختلف شوری مشاهده شد. در مرحله گیاهچه P. ovata نسبت به P. psyllium تحمل بالاتری به شوری نشان داد. در حالی که در مرحله گیاه کامل پارامتر های رشد مشابه مرحله گیاهچه با افزایش سطوح شوری روند کاهشی داشتند، اما P. psyllium از تحمل به شوری بالاتری نسبت به P. ovata برخوردار بود .

مدل WEPP یک مدل رایانه ای است که می تواند فرسایش و رسوب را بر روی دامنه ها و در حوزه آبخیز بر اساس هر واقعه بارش و یا سال های متوالی برآورد کند. در این تحقیق میزان فرسایش و رسوب در کلیه زیر حوزه های آبخیز و در نهایت در کل حوزه آبخیز باراریه نیشابور واقع در شمال شرق ایران، برآورد گردیده است. اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مدل WEPP به طور کلی در شش فایل رایانه ای وارد می شود، که شامل خاک، اقلیم، مدیریت اراضی، شیب، آبراهه و مخزن است. در این تحقیق پس از تعیین واحدهای کاری اقدام به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای ساختن فایل های خاک، مدیریت اراضی، اقلیم (داده های مربوط به اقلیم از ایستگاه کلیماتولوژی موجود در منطقه مورد مطالعه بدست آمده است.)، شیب (در این تحقیق شیب زمین به وسیله نرم افزار Geowepp تهیه شد.) و آبراهه گردید. در منطقه مورد مطالعه 21 نوع خاک، 18 نوع مدیریت، 4 نوع آبراهه وجود دارد. پس از ساختن کلیه فایل های مورد نیاز، مدلWEPP از طریق نرم افزار Geowepp اجرا شد. در این نرم افزار میزان فرسایش و رسوب به سه روش دامنه، حوزه آبخیز و مسیر جریان برآورد می شود که میزان رسوب به ترتیب 52/8، 08/4 و 14.24 تن در هکتار در سال می باشد بر این اساس، دو روش دامنه و مسیر جریان با 8.52 و 14.24 تن در هکتار در سال به عدد مشاهده ای 11.2 نزدیکتر بوده و جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه مناسب می باشند .

سیاه گینه حاوی عصاره سمی در برگ ها است که ترکیب خالص آن، تکثیر سلول های سرطانی را کاهش می دهد و از پیشرفت تصاعدی آنها جلوگیری می کند. نظر به اهمیت این گونه، مشکلات موجود در جوانه زنی بذور و ضروت ایجاد مزرعه یکنواخت، امکان ریزازدیادی آن بررسی شد. به منظور کشت بافت، پس از خیساندن بذرها در زیر آب جاری به مد ت 42 ساعت و سترون سازی با محلول هیپوکلریت سد یم 1% به مدت 5 دقیقه، کشت بذرهای خراش داده شده در محیط کشت MS انجام شد. با رویش ریشچه و ساقچه در محیط کشت، ساقچه از محل یقه قطع شده و شاخه زایی در محیط کشت MS با هورمون های شاخه زایی BAP و 2iP در محدوده غلظتی 3/ 0 تا 0.5mg/l مورد بررسی قرار گرفت. میزان شاخه زایی و رشد طولی با 7 تیمار محیط کشتی در قالب طرح های کامل تصادفی انجام و مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون دانکن (0.05=a) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بهترین شاخه زایی به همراه رشد طولی مناسب و ضریب ازدیاد بیشتر در محیط کشت MS با نصف میزان نیترات به همراه هورمونهای BAP و2PI  (0.3mg/l) و (0.01mg/l) IBA انجام پذیرفت. ریشه زایی شاخه های حاصل در 15 تیمار مختلف از لحاظ میزان استفاده از هورمون های ریشه زایی، نیمه جامد یا مایع بودن بستر کشت و کاهش شکر و عناصر پرمصرف مورد آزمون قرار گرفت. ریشه زایی در محیط کشت MS تغییر یافته، با یک سوم غلظت عناصر پرمصرف (به استثنای ترکیبات آهن)، یک دوم غلظت نیترات و یک سوم مقدار شکر (ساکارز) استاندارد، همراه با هورمون (0.5 mg/l) IBA و صورت گرفت. گیاهچه های ریشه دار شده پس از انتقال به گلدان های حاوی مخلوط خاک برگ، پرلیت و ماسه به نسبت مساوی (1:1:1) برای طی مراحل مختلف سازگاری به ژرمیناتور و سپس به گلخانه منتقل شدند.

در این بررسی امکان استفاده از ضایعات پوست درخت راش در صنایع تخته خرده چوب مورد توجه قرار گرفته است. عوامل متغیر در این بررسی زمان پرس در دو سطح (5 و 6 د قیقه)، درصد رطوبت کیک خرده چوب در سه سطح 11، 13 و 15 درصد و مقدار ضایعات پوست در چهار سطح (صفر، 10، 15 و 20 درصد در ترکیب) مورد توجه قرار گرفته است. پس از ساخت تخته های آزمایشگاهی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تخته ها مطابق با استاندارد DIN آلمان اندازه گیری شده است. با استفاده از طرح آماری فاکتوریل کاملا تصادفی نتایج مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. با در نظر گرفتن نتایج به دست آمده چنین استنباط می گردد که شرایط ایده آل جهت ساخت تخته خرده چوب از ضایعات پوست راش جهت ساخت تخته خرده چوب در 15 درصد رطوبت کیک خرده چوب، زمان پرس 6 د قیقه و استفاده از ضایعات کمتر پوست تا 15 درصد به دست آمده است.

در این پژوهش دو زیر گونه Onobrychis aucheri subsp. teheranica و Onobrychis aucheri subsp. psammophila مورد مطالعه ریخت شناسی و کاریولوژیکی قرار گرفتند. در آزمایشگاه، مطالعه سیتولوژی انجام و بر اساس اطلاعات حاصله تعداد کروموزوم ها و سطح پلوییدی مشخص شد سپس ژنوم هر دو زیر گونه شامل طول کل، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه و نسبت بازوی بلند به کوتاه کروموزوم ها محاسبه و بر اساس اطلاعات حاصله کاریوتیپ آن ها به صورت ایدیوگرام رسم شد همچنین فرمول و تقارن کاریوتیپی زیر گونه ها از طریق فرمول های مربوطه بدست آمد. در پایان تجزیه کاریوتیپ با استفاده از  پارامتر های%TF ، %S و X انجام گردید. نتایج نشان می دهد زیرگونه teheranica subsp. دیپلوئید (16=2n=2x) با فرمول کاریوتیپی 7m+1sm  و از نظر تقارن کاریوتیپی در کلاسB1  قرار دارد و زیرگونه subsp. psammophila تتراپلوئید (32=2n=4x) با فرمول کاریوتیپی 12m+4sm  که از نظر تقارن کاریوتیپی در کلاس 2B قرار می گیرد. با توجه به خصوصیات ریخت شناسی و صفات کروموزومی در هر دو تاکسون، مشاهده می شود که این دو زیر گونه با یکدیگر دارای اختلافات اساسی ظاهری و کروموزومی بوده بنابراین نمی توان آن ها را به عنوان دو زیر گونه از یک گونه تلقی کرد لذا پیشنهاد می گردد زیر گونه subsp. aucheri نیز مطالعه تا جایگاه هر سه زیر گونه به صورت زیر گونه و یا گونه مستقل تعیین گردد.

پارک جنگلی حسن آباد سنندج با مساحت 7/144 هکتار در دامنه شرقی کوه آبیدر سنندج قرار گرفته است. تیپ های خالص درختی موجود در پارک مورد مطالعه شامل زبان گنجشک، اقاقیا، کاج سیاه، کاج تهران، سرو نقره ای، سرو خمره ای و تایله می باشند. جهت بررسی کیفی و کمی درختان و درختچه ها روش آماربرداری ترانسکت خطی انتخاب گردید. طبق نتایج حاصل از این بررسی، متوسط تعداد در هکتار گونه ها در کل پارک برابر 731 اصله در هکتار می باشد. بر اساس نتایج حاصل از بررسی درصد زنده مانی گونه ها در پارک حسن آباد، کاج سیاه، سرو نقره ای و کاج الدار به ترتیب بالاترین درصد زنده مانی را به خود اختصاص دادند یعنی دارای درصد زنده مانی خوب بودند، و گونه سرو خمره ای از لحاظ درصد زنده مانی در رده مناسب و گونه زبان گنجشک و تایله از لحاظ درصد زنده مانی ضعیف بودند، و برای گونه اقاقیا پایین ترین درصد زنده مانی بدست آمد. کم آبی و عد م وجود آبیاری های منظم در سطح پارک از عمده ترین عوامل عد م زاد آوری طبیعی در پارک می باشد. کوبیدگی شدید خاک و ضخامت زیاد لاشبرگ از علل های مهم محدود کننده زاد آوری در تیپ های سوزنی برگان می باشند. زاد آوری گونه ها عمدتا از طریق پاجوش و در زبان گنجشک و اقاقیا حادث شده است. میزان خسارت عوامل مخرب به ویژه آفات و امراض بر روی درختان پارک زیاد می باشد.