پژوهش های علوم و فنون دریایی
سال:1389 | دوره:5 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

این پژوهش با هدف ایجاد جمعیت تمام نر در ماهی سیچلاید گورخری Cichlasoma nigrofasciatum با تجویز خوراکی هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون انجام گرفت. بچه ماهیان سیچلاید گورخری در 7 گروه تقسیم و به ترتیب با استفاده از 30، 60، 100، 150، 200 و 300 میلی گرم هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون (MT) به ازای هر کیلوگرم غذا و یک گروه شاه د (بدون اضافه کردن هورمون)، غذادهی شدند. هر تیمار با سه تکرار انجام شد. تجویز هورمون به مدت 40 روز ادامه یافت. در این مدت ماهیان در دمای 1±28 درجه سانتی گراد، 7.5 pH تا  8.3و سختی کمتر از 10±170 میلی گرم در لیتر نگهداری شدند. غذادهی 6 وعده در روز از ساعت هفت صبح تا ساعت 23 انجام گرفت. پس از پایان دوره تجویز هورمون، با هدف تعیین جنسیت، ماهیان به روش ریخت شناسی (ظاهری) و بافت شناسی مورد بررسی قرارگرفتند. تجویز 100 میلی گرم هورمون MT در هر کیلوگرم غذا و بیشتر از آن، منجر به بروز جمعیت تمام نر گردید که با گروه شاهد و سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت (P<0.05). افزایش غلظت هورمون سبب افزایش نرسازی گردید. بر پایه نتایج حاصل از مطالعات بافت شناسی مشخص گردید که از تجویز 300 میلیگرم هورمون MT در هر کیلوگرم غذا 37.5 درصد تلفات، 97.6 درصد عقیمی و از تجویز 30 میلی گرم هورمون MT در هر کیلوگرم غذا 8.8 درصد جنسیت بینابینی ایجاد شده است که با گروه شاهد و سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشتند (P<0.05). همچنین مشخص شد استفاده از غذای حاوی هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون سبب ایجاد جمعیت تک جنس نر می شود و بدین ترتیب از تولیدمثل نامطلوب ماهیان در اندازه کوچک جلوگیری می شود.

در این تحقیق اثرات ایزوفلاون های روغن سویا بر رشد و رسیدگی اووسیت ها در ماهی گورامی نابالغ مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از کلر زدایی آب، ماهیان با وزنی1.5-2.5  گرم در آب رها شدند. سازگارسازی ماهیان با محیط، به مدت یک هفته انجام شد.سپس آزمایش ها در 7 تیمار (2 تیمار شاهد و 5 تیماراصلی) که هر گروه شامل 10 قطعه ماهی با وزن 1.5-2.5 گرم بود، انجام گرفت. ماهیان هرتیمار، پنج دوز از روغن سویا با مقادیر 10، 20، 30، 40، 50 میکروگرم برکیلوگرم را به صورت تزریق در عضله زیر باله پشتی (IM) و به مقدار 0.02 میلی لیتر دریافت نمودند و پس از گذشت یک هفته ماهیان تشریح و تخمدان آنها خارج گردیده، و در فرمالین 10 در صد فیکس گردید. سپس مراحل پاساژ بافت صورت پذیرفت و مقاطع بافتی با دستگاه میکروتوم با ضخامت 8 میکرومتر تهیه و رنگ آمیزی با H&E انجام گرفت. سپس میانگین درصد شاخص گنادی، درصد فراوانی سلول های بالغ و نابالغ درتخمدان، میانگین، قطر بزرگترین و کوچکترین تخمک های بالغ و نابالغ و ساختار بافت شناسی ماهیان هر تیمار با گروه شاهد مقایسه گردید. میانگین درصد شاخص گنادی در تیمار شاهد و کنترل 5.7 درصد بود و در تیمار پنجم به 6.7 (با غلظت 10 میکروگرم در کیلوگرم) در صد رسید. هم چنین با افزایش دوز محلول، در صد فراوانی سلول های بالغ و افزایش قطر تخمک های بالغ مشاهده شد.بررسی نتایج حاصل از مقایسه موارد فوق بین تیمارهای مختلف از نظر فاز تکاملی غالب اووسیت ها در هر گروه نشان داد، که استفاده از ایزوفلاون های روغن سویا می تواند سبب تسریع بلوغ نهایی در ماهی گورامی سه خال شود و این تاثیر در دوزهای بالاتر روغن سویا بارزتر بود.

تحقیق حاضر با هدف بررسی خصوصیات هیستوشیمیایی و هیستولوژیک تخمدان و کبد ماهی مولی ماده در سه گروه سنی مولد، پیش مولد و نابالغ در تاریخ بهمن ماه 1388 در مجتمع آزمایشگاهی دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تهران انجام پذیرفت از هر گروه تعداد 10 عدد ماهی مولی جهت انجام مراحل هیستوشیمیایی در تعیین عناصر لیپید و پروتئین کل بافت مورد بررسی قرار گرفتند.تخمدان ها وکبد های استحصال شده در ماهیان فوق الذکر در فریزری با دمای 70- تا زمان انجام آزمایشات نگهداری شدند. تعداد 12 عدد مولی به منظور انجام مراحل بافت شناسی و مشاهدات کیفی توسط میکروسکوپ نوری (رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین، رنگ آمیزی کلسیم Von-kossa ورنگ آمیزی لیپید Sudan-Black B) مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایشات با توجه به نتایج حاصل از آنالیز داده ها میزان لیپید و پروتئین تخمدان در هر سه گروه مولد (4 ماهه)، پیش مولد (3 ماهه) و نابالغ (1.5 تا 2 ماهه) تفاوتهای معناداری (P<0.05) از خود نشان دادند که در این میان تخمدان گروه نابالغ (0.242±a 3.532) و (a 0.119±0.004)، پیش مولد (b 0.578±0.05) و  (ab 0.109±0.07)و مولد (ab 0.198±0.007) و (0.000±0.009 b) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان لیپید و پروتئین را به خود اختصاص دادند. در بافت کبد نیز اختلافات معنادار(P<0.05)  در میزان لیپید و پروتئین در هر سه گروه دیده شد. میزان پروتئین بافت کبد در گروه نابالغ (a 0.074±0.008) از گروه پیش مولد (b 0.024±0.003) و مولد (ab 0.019±0.002) بالاتربود. اندازه گیری مقدار لیپید در بافت کبد ماهیان حاکی از بیشتر بودن این عنصردر گروه پیش مولد (ab 1.746±0.320) نسبت به گروه مولد(b 1.262±0.220) و نابالغ (a 0.330±0.025) بود. رنگ آمیزی کلسیم در بافت های کبد و تخمدان نیز نشان دهنده افزایش تراکم این عنصر با نزدیک شدن به دوره بلوغ است.

قلم های دریایی یک گروه خاص ازانتوزوآها ها می باشند. این جانوران بنتیک و چسبیده به بستر می باشند. نمونه های قلم های دریایی با گشت زنی در منطقه بین جذرو مدی خور سورو در خلیج فارس در زمان جزر کامل در فصل پاییز (ابان ماه) 1388 جمع اوری شد. نمونه ها از لحاظ مورفولوژی و اسپیکول ها مورد بررسی قرار گرفتند. قلم دریایی متعلق به خانواده Virgularridae و گونه Virgularia gustaviana بود. توده زنده آنها در منطقه 10.77 گرم بر مترمربع در ابان ماه محاسبه شد. عصاره های کلروفرمی و هگزانی بدست آمده به روش استخراج چربی سرد، توسط دستگاه GC-MS و GC HPTL مورد بررسی قرار گرفت. تعیین پروفایل استرولی این عصارها توسط GC HPTL مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد 21.96 درصد از بدن جانور قلم دریا را چربی تشکیل داده است. درصد مواد غیر قابل صابونی 3.87 درصد بود. مقدار کل استرول ها 5680.31 میلی گرم بر کیلوگرم بود و همچنین مقدار کلسترول 1910.38 میلی گرم بر کیلوگرم و معادل 57.95 درصد از کل استرول ها را تشکیل می داد. بررسی پروفایل اسیدهای چرب نشان داد که ترکیباتی مانند متیل-آرشدونات با54.17  درصد از عصاره هگزانی، هپتادکان با 44.25 درصد و بتا-بیس بولان-ss -سیکلوهگزن-1 با 18.16 درصد و در عصاره کلروفرمی یافت می شوند. این پژوهش نخستین گام جهت شناسایی جنس و گونه قلم دریایی و ترکیبات لیپیدی آن در سواحل ایرانی خلیج فارس محسوب می گردد.

غضروف، کیسه صفرا و عضله کوسه ماهیان دارای ترکیبات زیستی فعالی می باشند هر یک از ترکیبات به نوبه خود دارای اثرات ویژه ای نیز هستند. یکی از اثرات مطرح شده اثرات ضد جهش زایی و ضد سرطانی است که ارتباط و همبستگی نزدیک بین این نوع اثرات وجود دارد. کاهش ضد جهش زاها و مواد ضد سرطانی در زندگی امروزی موثر ترین راه برای جلوگیری از سرطان در انسان و بروز بیماری های ژنتیکی است. در این کار تحقیقاتی اثرات ضد جهش زایی سه بافت عضله، غضروف و کبد کوسه ماهی گونه Sphyrna lewini از خلیج فارس، از طریق تست Ames با استفاده از سوش باکتری سالمونلا تیفی موریوم جهش یافته مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش سوش TA1535 سالمونلاتیفی موریوم به روش Plate incorporation در آزمون Ames، جهت بررسی اثرات ضد جهش زایی مواد مورد آزمایش، به کار گرفته شد. هر آزمون شامل کنترل مثبت (آزایدسدیم یا پرمنگنات پتاسیم) و کنترل منفی (آب مقطر) به منظور مقایسه نتایج بدست آمده بود. در فاز دوم میکروزم های کبد موش (S9) که در شرایط کاملا استریل از قبل تهیه شده بود، جهت بررسی و تایید اثرات ضد جهش زایی غضروف افزوده گردید. نتایج به دست آمده از شمارش تعداد کلنی های برگشتی و مقایسه آن ها با کنترل های مثبت و منفی نشان داد که اثر ضد جهش زایی بافت غضروف بطور متوسط حدود 98 درصد، بافت کبد حدود 70 درصد و عضله بطور متوسط 64 درصد بود، بافت غضروف اثرات ضد جهش زایی قوی تری نسبت به دیگر بافت ها نشان داد. با توجه به آزمون انجام گرفته بین دو مرحله (مرحله اول بدون حضور S9، مرحله دوم حضور (S9 از نظر درصد بازدارندگی از موتاسیون عصاره غضروف با حضور ماده جهش زا پرمنگنات پتاسیم و سویه TA1535 نتیجه گرفته شد که بین این دو مرحله اختلاف معنی دار آماری وجود داشته است (P<0.05).

این مطالعه بر روی ماهی سوف حاج طرخان از سال 1376 تا 1377 در تالاب انزلی صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با استفاده از تور گوشگیر انجام گرفت. 254 نمونه ماهی سوف حاج طرخان (Perca fluviatilis) صید شد. پارامترهای اندازه گیری شده عبارت بودند از: طول کل (میلی متر)، طول چنگالی (میلی متر)، وزن بدن (گرم)، جنسیت، وزن گناد (گرم) و قطر تخمک (میکرون). میانگین طول چنگالی و وزن بدن برای نرها و ماده ها به ترتیب 188.4 میلی متر و 116.78 گرم بود. در این مطالعه هفت مرحله رسیدگی جنسی تشخیص داده شد که بیشترین نمونه ها در مرحله یک رسیدگی جنسی با فراوانی 39.4 درصد قرار داشتند. جنسیت در 251 نمونه قابل تشخیص بود. نرها 37 درصد و ماده ها 63 درصد از صید را تشکیل می دادند. نسبت جنسی ماهیان ماده به نر 1 به 1.7 بود. اندازه قطر تخمک از 14 تا 42.58 میکرون اندازه گیری شد، و میانگین قطر تخمک 8.19±28.3 میکرون بود. هم آوری مطلق 35942.93 رقم بدست آمد.

منطقه مورد بررسی شامل ناحیه مصبی تجن به عنوان یکی از زیرحوضه های، حوضه آبریز دریای خزر می باشد که وسعتی در حدود 2 کیلومتر مربع را در بر می گیرد. در این بررسی تعداد 6 ایستگاه در سه ناحیه رودخانه ای، مصبی و دریا انتخاب و تراکم، تنوع و پراکنش زئوپلانکتون بطور ماهانه نمونه برداری و اندازه گیری گردید. زئوپلانکتون منطقه تجن در چهار گروه اصلی شامل Protozoa، Rotatoria، Cladocera و Copepoda و زئوپلانکتون موقتی شامل لارو دوکفه ای (veliger)، بارناکل، Ostracoda و Tintinidium شناسایی گردیدند. در مجموع تعداد 19 جنس از گروه های نامبرده شناسایی شد. Copepoda به عنوان مهم ترین گروه پلانکتونی و غالب شناخته شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و آمار توصیفی برای میزان میانگین شاخص تنوع زئوپلانکتون بین سه منطقه رودخانه، مصب و دریا با 99 درصد اطمینان اختلاف معنی داری را نشان داد. آزمون مقایسه چند دامنه توکی نشان داد که شاخص تنوع شانن در رودخانه و دریا معنی دار نبوده (P>0.05) و لیکن رودخانه با مصب و مصب با دریا اختلاف معنی داری را نشان داد. (P<0.05) در بررسی شاخص تنوع در سه ناحیه رودخانه، مصب و دریا، در طول سال، ناحیه مصبی دارای بالاترین تنوع، نسبت به دو منطقه دریا و رودخانه بود.

در این تحقیق تغییرات فاکتورهای خونی ومقایسه رشد ماهیان قزل آلا در آب لب شوربا شوری برابر 8.9 گرم بر لیتر و آب شیرین مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این تحقیق، تعداد 180 قطعه بچه ماهی قزل آلا با وزن 0.1±47.1 گرم در 6 حوضچه پلی اتیلنی با ظرفیت 1.5 مترمکعب آب رها سازی گردید. هر تیمار (آب لب شور و آب شیرین) در 3 تکرار انجام گردید. در طول دوره آزمایش کلیه شرایط محیط زیست دیگرثابت نگهداشته شد. غذادهی در طول دوره پرورش به طور یکسان برای هر دو تیمار و با توجه به دمای آب و بیوماس ماهی ها صورت گرفت.هر 15 روز یکبار از ماهیان زیست سنجی انجام و ثبت گردید. پس از 126 روز ماهیان به صورت زنده به آزمایشگاه انتقال و پس از توزین (گرم) و طول سنجی (سانتی متر)، خونگیری مستقیم از قلب انجام گردید، و فاکتورهای خونی موردنظر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد رشد ماهیان در آب لب شور بعد از مرحله سوم بیومتری افزایش معنی داری نسبت به تیمار دیگر نشان داد. (P<0.05).میزان WBC, RBC, Hb, Hct, MCV, MCH, MCHC, Lymph, Throm و یون پتاسیم درخون ماهیان در آب لب شور افزایش معنی داری نسبت به آب شیرین نشان داد (P<0.05). Mono و Neut و Eos و یون سدیم درخون ماهیان آب لب شور و آب شیرین نسبت به هم اختلاف معنی داری نداشتند (P<0.05).