پژوهش های علوم و فنون دریایی
سال:1390 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

وجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک های محیط زیستی (مهم ترین محیط پذیرنده) نیروگاه گازی آبادان و تاثیر آنها بر تالاب شادگان، به مثابه مطالعه موردی در این تحقیق پرسشنامه ای به روش دلفی تهیه گردید و در اختیار جمعی از خبرگان و کارشناسان صنعت برق و محیط زیست قرارگرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی نیروگاه گازی آبادان بر تالاب شادگان از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله TOPSIS و تکنیک بردار ویژه استفاده شد. به این منظور، بعد از اولویت بندی ریسک های هرمحیط به طور جداگانه با روش TOPSIS، با استفاده از آزمون آماریآنالیز واریانس یک طرفه مهم ترین اولویت محیط پذیرنده ریسک نیروگاه گازی آبادان در تالاب تعیین گردید. نتایج بدست آمده از محاسبه ریسک نیروگاه گازی آبادان حاکی از آن است که در محیط های بیولوژیکی، فیزیکی_شیمیایی و فرهنگی به ترتیب اثر برکیفیت هوا با وزن 0.918، اثر برجمعیت گیاهی و جانوری با وزن 0.866 و اثر برچشم اندازهاومناظر با وزن 0.796 از مهم ترین ریسک های اثر گذار فعالیت های نیروگاه برتالاب است. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش ریسک های شناسایی شده بر اکوسیستم حساس تالاب وپناهگاه حیات وحش شادگان ارائه گردید. از جمله این راهکارها: انجام فعالیت های مختلف در محدوده محصور شده،ایجاد و توسعه فضای سبز با گونه های سازگار با محیط می باشد.

این تحقیق در تابستان 1388 به منظور بررسی و مقایسه میزان سرب وکادمیوم در بافت عضله و پوست ماهی تجاری شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) صید شده از منطقه صیادی بندر ماهشهر انجام شد. 15 نمونه ماهی شانک زرد باله از منطقه صیادی ماهشهر جمع آوری گردید. پس از انجام زیست سنجی جهت استخراج فلزات از بافت عضله و پوست ماهیان مورد مطالعه از روش هضم تر استفاده شد و مقادیر سرب و کادمیوم به وسیله دستگاه جذب اتمی شعله ای PERKIN ELMER 4100 تعیین گردید. میانگین غلظت سرب در بافت عضله و پوست ماهی شانک زرد باله به ترتیب 3.00±0.32 و 1.98±0.31 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک و میانگین غلظت کادمیوم در عضله و پوست به ترتیب 1.87±0.19 و 1.03±0.15 بود. نتایج نشان داد میان سرب و کادمیوم موجود در بافت عضله و پوست ماهی شانک زرد باله اختلاف معنی داری وجود دارد (P<0.05). از مقایسه نتایج با حد مجاز سازمان بهداشت جهانی WHO، انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا NHMRC، وزارت کشاورزی- شیلات و غذای انگلستان (MAFF) uk بالا بودن عناصر سرب و کادمیوم نتیجه گردید.

در این مطالعه از مرداد 1387 تا مرداد 1388 در 13 نوبت نمونه برداری ماهانه تعداد 298 عدد ماهی سفید رودخانه ای با استفاده از دستگاه الکتروشوکر در رودخانه تالار مازندران صید گردید. تعداد 123 عدد از ماهیان دارای جنسیت نر، 115 عدد دارای جنسیت ماده و 60 عدد دارای جنسیت نامعلوم بودند. در این مطالعه 26 صفت ریخت سنجی و 8 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج حاصله میانگین ضریب تغییرات در ویژگی های ریخت سنجی و شمارشی برای جنس نر ماهی سفید رودخانه ای به ترتیب 24.28 و 6.96 و برای جنس ماده 35.97 و 7.66 بود. همچنین جنس های نر و ماده ماهی سفید رودخانه ای با انجام آزمون t-test در 26 صفت ریخت سنجی و 8 صفت شمارشی، با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان ندادند (P>0.05). در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مولفه های اصلی(Principal Components Analysis)  هم در خصوصیات ریخت سنجی و هم در خصوصیات شمارشی در هر دوجمعیت همپوشانی خوبی مشاهده شد.

در این پژوهش اثر تزریق هورمون GnRHa و عصاره هیپوفیز بر روند تسریع رسیدگی نهایی جنسی و زمان تخمریزی، میزان هماوری نسبی، کیفیت تخم های قابل استحصال، درصد لقاح، درصد تخمه گشایی، تلفات و بازماندگی لارو در مولدین ماهی طلایی (گلدفیش) Carassius auratus مورد بررسی قرار گرفت. مولدین ماهی طلایی در 5 گروه به ترتیب در تیمارهای 10 و 20 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن زنده بدن مولدین هورمون GnRHa، 3 و 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن زنده بدن مولدین عصاره هیپوفیز (CPE) و گروه شاهد (بدون تزریق هورمون) تقسیم بندی شدند. مولدین ماده دو مرحله و با فاصله دوازده ساعت و مولدین نر یک مرحله و همزمان با تزریق دوم مولدین ماده مورد تزریق قرار گرفتند. در پایان آزمایش در گروه های دریافت کننده هورمون، تمامی مولدین به مرحله باروری رسیدند. در حالیکه در گروه شاهد هیچ یک از مولدین به این مرحله نرسیدند. تعداد تخم های قابل استحصال در مولدینی که تحت تزریق هورمونی GnRHa و CPE قرار گرفتند، به ترتیب در تیمارهای 10 و 20 میکروگرم GnRHa به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و 3 و 5 میلی گرم CPE به ازای هرکیلوگرم وزن بدن برابر با 2110±57.81، 2557±41.51، 1962±55.07، 2429±65.01 بود، و افزایش معنی داری را نسبت به گروه شاهد نشان می داد (P<0.05). قابلیت باروری تخم ماهیان تحت تیمارهای هورمونی GnRHa و CPE نیز به ترتیب برابر با 1399.21±47.55، 1772.72±48.47، 1179.51±49.19 و 1590.33±38.52 بود، تعداد لاروهای تفریخ شده به ترتیب برابر با 1206±32.96، 1491.4±36.83، 982.84±53.53 و 1395.34±32.23 بود، تعداد لاروهای بقا یافته نیز به ترتیب برابر با 1092.96±33.41، 1336.17±41.36، 880.62±54.43، 1230.74±32.89 بود، که به لحاظ آماری بین نتایج تیمارها و گروه شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05).

در این تحقیق کرم های پرتار در یک ساحل گلی - ماسه ای در شهر بندر عباس در دو منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. منطقه اول با ورودی فاضلاب شهری و عمود بر ترمینال مسافربری و منطقه دوم عمود بر هتل گوهر شاد بدون ورودی فاضلاب بود. این تحقیق در یک دوره یک ساله از مرداد 1384 لغایت تیر 1385 به طور ماهانه و به وسیله مغزه گیر دستی صورت گرفت. پنچ خانواده و شش گونه پرتار شناسایی شد. خانواده های شناسایی شده عبارت بودند از Glyceridae، Capitellidae، Spionidae، Nephtyidae، بیشترین تنوع گونه ای مربوط به خانواده Spionidae و بیشترین تراکم مربوط به خانواده Nephtyidae بود. نتایج نشان داد که در دو منطقه، کرم های پرتار از فراوانی نسبتا کمی برخودار هستند. بخصوص این فراوانی کم در ناحیه بالای جزر و مدی محسوس تر بود. و نیز تفاوت معنی داری از نظر تنوع گونه ای بین نمونه های برداشت شده از دو منطقه وجود نداشت (P>0.05). همچنین مشخص شد، که زیستگاه اصلی پرتاران ناحیه پایین جزر و مدی است.

در این مطالعه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، سرب، جیوه و آهن در بافت عضله 18 نمونه ماهی شوریده (Otolithes ruber)، تهیه شده از صیدگاه بندر عباس در زمستان 88 و تابستان 89 به منظور مقایسه حد مجاز آنها با استاندارد های جهانی اندازه گیری شد. پس از آماده سازی نمونه ها و هضم آنها به روش (AOAC) غلظت فلزات کادمیوم، سرب، جیوه و آهن توسط دستگاه جذب اتمی مدل 220z اندازه گیری شد. میانگین وزن ماهیان مورد مطالعه بر حسب گرم برابر با 520.05 و به ترتیب میانگین غلظت کادمیوم، سرب، جیوه، آهن در بافت عضله ماهی برابر 0.015، 0.02، 0.11، 4.02 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان داد همبستگی مثبت بین وزن ماهی و مقدار (کادمیوم، سرب، جیوه و آهن) در بافت عضله (mg/g dw) وجود دارد (P<0.05). همچنین تفاوت معنی داری بین فصول از نظر مقدار فلزات فقط در رابطه با عناصر کادمیوم، سرب و جیوه مشاهده شد (P<0.05). بر اساس نتایج، غلظت های یافت شده در نمونه ها و مقادیر مجاز تعیین شده توسط مراجع جهانی، مقدار عناصر مورد نظر در این ماهی کمتر از میزان استاندارد WHO، NHMRC، MAFF و FDA می باشد.

اثرعوامل شوری، آمونیوم و سیتوکینین بررشد جلبک (J.Agardh) Gracilaria corticata در یک دوره 6 هفته، تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. جلبک گراسیلاریا ازسواحل بندربستانه واقع در استان هرمزگان درتیرماه 1388 نمونه برداری شده و در آکواریوم های 60´30´40 سانتی متر (20 لیتر) با روش معلق درسه تکرار پرورش داده شد. نور مورد نیاز برای پرورش 3300 لوکس و دما 35 درجه سانتی گراد بود. تیمارهای مورد بررسی شوری 25 جزء در هزار(شوری مصب)، 35 جزء درهزار (شوری آب دریا) و 45 جزء در هزار (شوری خور)، آمونیوم (0.001، 0 و 0.002 مولار) و سیتوکینین (0.01، 0.001 و 0.0001 گرم بر لیتر) بودند. جلبک ها در روزهای 7، 14، 21، 28، 35 و 42 برداشته شدند. طول، عرض و وزن آن ها اندازه گیری و رشد نسبی محاسبه شد. نتایج نشان داد که عوامل شوری، آمونیوم و سیتوکنین اثرمعنی داری (P<0.05) برروی رشد جلبک گراسیلاریا داشتند. رشد نسبی جلبک گراسیلاریا باتیمارهای مختلف سیتوکینین، شوری وآمونیوم درروزهای مختلف آزمایش اختلاف معنی داری داشت (p<0.05) و حداکثر میزان آن در تیمار 0.002 مولار آمونیوم با 8.26 درصد مشاهده شد.

در این تحقیق اثر داروی لترازول بعنوان مهار کننده آروماتاز بر تغییرات میزان استروئیدهای جنسی ماهی ماده زبرا بالغ و نا بالغ بررسی گردید. بدین منظور پس از کلر زدایی آب آکواریوم ها، ماهیان ماده بالغ با متوسط وزن (0.32±0.5) و نا بالغ (0.15±0.5) رها سازی شدند، آزمایش ها در 8 گروه (2 گروه تحت کنترل و 6 گروه تحت تیمار) انجام شد. دوزهای مختلف لترازول 10، 20، 30 میکروگرم برکیلوگرم وزن ماهی به صورت IM و به مقدار 0.001 میلی لیتر تزریق شد. تزریقات به مدت 10 روز هر یکروز در میان انجام گرفت. هورمون های استرادیول و تستوسترون در گروه های آزمایشی اندازه گیری شد. بررسی نتایج حاصل از مقایسه سطح استروئیدها بین تیمار های مختلف نشان داد که در ماهیان بالغ تحت تیمار، میزان تستوسترون در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته و این افزایش در تیمار سوم بسیار بیشتر از دو تیمار دیگر بود (mg/kg 0.82، 0.62، 0.63، 0.04). مقدار استرادیول در تیمارها کاهش یافت (mg/kg 2.05، 1.85، 1.6، 2.7) که نشان دهنده عمل مهاری داروی لترازول بود (p<0.05).