فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس
سال:1390 | دوره:3 | شماره:10 |تعداد مقالات:10

افزایش روند شهرنشینی در ایران و شکل گیری کلانشهرهای بزرگ باعث گردیده بخش اعظم فضاهای مناسب موجود در داخل محدوده شهرهای بزرگ با فشردگی و تراکم بالا برای استفاده های سکونت و فعالیت های شهری اختصاص یابد و هم اکنون مشکل کمبود فضاهای باز در مراکز جمعیتی بزرگ به یکی از مسائل مهم زندگی شهری تبدیل گردیده است. از طرفی با توجه به بحران کمبود زمین و افزایش جمعیت و نابودی اراضی و باغ ها برای ایجاد آپارتمان های مسکونی و به تبع آن افزایش آلودگی ها و کمبود فضای سبز سرانه، ایده باغ آپارتمان به وجود آمد تا نشان دهد که چگونه می توان طبیعت را با محیط زندگی انسان تلفیق کرد. در این پژوهش، مروری بر مبانی باغ آپارتمان گردیده و سپس با استفاده از روش تحلیلی، توصیفی و نیز تحلیلی، علی ونیز روش CVM به برآورد تمایل به پرداخت ساکنین این گونه مجتمع های مسکونی پرداخته شده است. روش جمع آوری داده ها نیز از طریق پرسشنامه می باشد. نتایج نشان می دهد که از تعداد 272 نفر شهروند مورد مصاحبه قرار گرفته، 188 نفر یعنی در حدود 70% افراد تمایل به سکونت در باغ آپارتمان داشته اند و 84 نفر یعنی در حدود 30% مایل به سکونت در این مجموعه نبودند و از 70% مذکور، 52 نفر تمایل به پرداخت قیمت مسکن معمولی (1300000 تومان) در منطقه مورد نظر، 63 نفر تمایل به پرداخت مبلغی کمتر از قیمت مسکن معمولی در منطقه مورد نظر، و 73 نفر حاضر به پرداخت مبلغ بیشتری نسبت به قیمت مسکن معمولی در منطقه مورد نظر را داشته اند که در نهایت این اضافه قیمت از 900 هزار تومان بیشتر از قیمت مسکن معمولی تجاوز نمی کند.

توجه به ماهیت خدمات ارائه شده از سوی سازمان های مختلف به شهروندان دیر زمانی است، که در چارچوب ها و با سنجده های متفاوتی انجام می شود، با این تفاوت که در جوامع کهن تامین خدمات آموزشی و بهداشتی تنها به شهرهایی مختص می شد، که برای لشکریان پادشاه خراج می پرداختند و مالیات می دادند، حال آنکه امروزه جایگاه شهرها در اقتصاد ملی هر چند هنوز به صورت محدود در خدمات رسانی ها دارای اهمیت است ولی قدر مسلم عنصر تعیین کننده به حساب نمی آید و جوامع شهری هر چند کوچک و محدود خدمات موجود در شهرهای بزرگ را طالب می باشند، یکی از این خدمات ارائه شده از سوی جمعیت هلال احمر می باشد.آنچه مسلم است این ارزیابی های صورت گرفته تاکنون از مواضع علمی و آکادمیک چندانی برخوردار نبوده است و صرفا در آن ها تاکید بر الگوهای سنتی خدمات رسانی بوده است، با توجه به هدف پژوهش حاضر ارزیابی خدمات ارائه شده از سوی جمعیت هلال احمر به شهروندان بوکان،مهاباد و شاهین دژبا استفاده از مدل TOPSIS می باشد.داده ها طی شش مرحله مورد تحلیل قرار گرفت، به این نحو که کمی کردن ماتریس داده ها و انجام عمل بی مقیاس سازی با تعیین راه حل ایده آل و منفی پژوهش بهترین مقادیر برای هر کدام از این شاخص ها انتخاب گردید، سپس میزان فاصله هر کدام از شاخص های مورد بررسی با شاخص ایده آل مثبت سنجیده شد و با تعیین نزدیکی نسبی داده ها به رتبه بندی شاخص ها اقدام گردید. نتایج نشان می دهد، نتایج نهایی محاسبات مدل به صورت A3>A1>A2 اولویت بندی می شود که بوکانA2، مهابادA1 و شاهین دژ A3 می باشد.

کاهش نابرابری در بهره مندی از منابع، دست آوردها و امکانات جامعه، یکی از مهم ترین معیارهای اساسی توسعه به شمار می رود. مفهوم توسعه علاوه بر رشد در همه جهات، توزیع متعادل را نیز در بر می گیرد.هدف این مقاله اندازه گیری و ارزشیابی شاخص های پایداری در شهر نایین است. نوع تحقیق کاربردی است. دراین نوشتار از تکنیک های آماری، شاخص امتیاز استاندارد، تحلیل عاملی و دیگر تکنیک های آماری، استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر آن است که جمعیت و شاخص های توسعه به طور متوازن در مناطق توزیع نشده است و منطقه 5 از لحاظ شاخص های توسعه از دیگر مناطق توسعه یافته تر است.

پارامترهای اقلیمی تاثیر زیادی در بخش گردشگری دارد و این صنعت بزرگترین و بیشترین رشد را در بین صنایع جهان دارا می باشد. هوا و اقلیم نه تنها بر منابع زیست محیطی مناطق (که براساس گردشگری مناطق هستند) تاثیر می گذارند بلکه خود به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است که در کیفیت گردشگری یک منطقه و تجربه گردشگری گردشگران تاثیر بسیاری زیادی دارد. مطمئنا اقلیم و آب و هوا و اعتدال آن، میزان پذیرش و جذب مسافر و گردشگر را افزایش می دهد. این نکته شاید کمتر در تحقیقات و پژوهش های بخش گردشگری به صورت مستقل مطرح و مورد بررسی قرار گرفته باشد. دراین مقاله با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری TCI به بررسی شرایط اقلیم گردشگری لردگان پرداخته اندکه مشخص گردید که اردیبهشت شرایط ایده آلی را از لحاظ اقلیم گردشگری دراختیار گردشگران قرار می دهد و دی ماه دارای شرایط بحرانی از این لحاظ می باشد.

استان مازندران به سبب ویژگی های جغرافیایی، اقلیمی، طبیعی و غیره از استان های ممتاز ایران در اکوتوریسم می باشد. اما این استان به مانند کشور ایران بلاخیز بوده به طوری که سالانه به طور میانگین 80 تا 100 مخاطره طبیعی درآن اتفاق می افتد. لذا به نظر می رسد که سیستم اکوتوریسم پایدار استان مازندران با مخاطرات طبیعی مواجه باشد. در این راستا، این پژوهش از آنجا که سیستم گردشگری متشکل از گردشگر، جاذبه های طبیعی، راهها و اماکن اقامتی و مخاطرات طبیعی در بستری از مکان می باشند. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزار مدیریت داده های مکانی در ارتباط با داده های توصیفی به واکاوی ظرفیت های استان در قالب چهار فعالیت کوهنوردی، تفریحات زمستانی، اکوتوریسم آبی و دامنه نوردی و سپس واکاوی مخاطرات طبیعی سیل و بهمن در ارتباط با این فعالیت ها، راههای دسترسی و روستاها به عنوان اماکن اقامتی پرداخت. روش تحقیق از نوع کاربردی است؛ ودر هر مورد که لازم بوده ازپژوهش های میدانی، مطالعات کتابخانه ای، پژوهش های اینترنتی و استفاده از تصاویر ماهواره ای earth google استفاده شده است. که در انتها با توجه به آمار و ارقام، نقشه ها و مطالب ذکر شده، منیجه گردید که سیستم اکوتوریسم پایدار استان مازندران با مخاطرات طبیعی نیز مواجه است. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق، راهکارهایی نیز ارائه گردید.

در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای روشی برای تعیین دمای سطحی مناطق موجود در محدوده طرح جامع شهر اهواز ارائه گردد. بدین منظور پس از انجام عملیات پیش پردازش بر روی تصاویر و اصلاح و برطرف کردن اختلالات موجود در تصویر، برای تعیین نوع کاربری از روش طبقه بندی نظارت شده استفاده گردیده است. که پس از انجام مراحل مربوط و تصحیحات لازم به نوع کاربری، نقشه دمائی منطقه شهری اهواز تهیه شده و سپس به پنج منطقه کیفی دمائی تقسیم گردیده است. بر این اساس مشخص گردید که منطقه 8 شهرداری اهواز به دلیل واقع شدن کارخانجات عظیم فولاد خوزستان، لوله سازی خوزستان، شرکت های کربن بلاک خوزستان و لوله سازی اهواز و لوله سازی شرکت ملی نفت بالاترین دمای سطحی را به میزان 43.2 درجه سانتی گراد و منطقه 5 شهرداری اهواز که بالاترین میزان فضای سبز را در بین مناطق 8 گانه شهر اهواز دارد پائین ترین میزان درجه حرارت را به میزان 35.9 درجه دار است. با محاسبه دمای کاربری های موجود نیز مشخص شد که کاربری آبی و فضای سبز به ترتیب به میزان 27.5 و 33.3 کمترین و کاربری های صنعتی و شبکه های معابر (خیابانها و کوچه ها با پوشش آسفالت) و زمین های بایر به ترتیب به میزان 43.2 و 41.1 و و40.2 درجه سانتی گراد بالاترین دمای سطحی را دارند که در نتیجه بیانگر رابطه مستقیم بین نوع کاربری و میزان دمای سطحی است.

به منظور تحلیل سینوپتیکی یخبندان های استان زنجان، آمار حداقل دمای روزانه چهار ایستگاه سینوپتیک زنجان، خدابنده، خرمدره و ماه نشان طی دوره آماری 2007- 2000 میلادی مورد مطالعه قرار گرفت. در طی دوره مطالعاتی روزهای یخبندان فراگیر با حداقل دمای روزانه زیر صفر سلیسیوس و تداوم بیشتر از دو روز انتخاب شد که در حدود سی دوره آماری را شامل می شود اما برای تحلیل دقیقتر و بهتر، فراگیرترین، شدید ترین و طولانی ترین یخبندان دوره آماری که در ماه های دسامبر 2006 و ژانویه 2007 به مدت 57 روز در استان به طول انجامید مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل اصلی ایجاد یخبندان های فراگیر و شدید استان از نوع سینوپتیک (انتقالی) بوده و بیشتر شامل الگوهای سیبری و پرفشار مهاجر غربی است. در بازه زمانی دو ماهه (دسامبر 2006 و ژانویه 2007) که بخش اصلی تحقیق را شامل می شود، این نتیجه به دست آمد که تقریبا عامل اصلی ایجاد تمامی یخبندان ها در این دو ماه از نوع سینوپتیک (انتقالی) هستند و عوامل محلی مانند تابش و ارتفاع، فقط نقش مکمل و تشدید کننده دارند. یافته های جدید تحقیق نشان داد که در ایجاد یخبندان های شدید در استان علاوه بر مواردی چون؛ عمیق تر شدن تراف دریای خزر و نفوذ زبانه های پرفشار سیبری و پرفشار مهاجر غربی، شکل گیری پدیده دیگری چون سردچال(cut off) در تراز 500 هکتوپاسکال موجب می شود هوای سرد وارد شده به مدت چندین روز در منطقه استیلا یابد.

در زبان فارسی برای مکتب پوزیتیویسم اصطلاحات گوناگونی بکار رفته است. مانند مکتب تحقق منطقی، تحصل گرایی منطقی، مکتب اصالت علم، پوزیتیویسم منطقی و اصالت تجربه علمی. این مکتب تنها راه شناخت علمی را تجربه می داند و در واقع مقدمات استدلال خود را از تجربه می گیرد. مکتب پوزیتیویسم یکی از بحث برانگیزترین رهیافت ها و نحله های فکری و فلسفی در قرن بیستم بوده است. پوزیتیویسم منطقی در واقع صورت جدیدی ازمکتب پوزیتیویسم است که علاوه بر اعتقاد به یگانگی علوم به اصل تحقق پذیری (اثبات گرایی) اعتقاد دارد. از نظر شرایط اجتماعی، به یقین اوضاع و احوال پریشان و سرخورده پس از جنگ جهانی اول را یکی از زمینه های گسترش این مکتب فلسفی می توان دانست. که بعدها توسط حلقه وین بسط و گسترش یافت و به صورت یک مکتب فلسفی درآمد و از دهه 1950 تا 1970 به صورت نگرشی غالب بر مباحث جغرافیایی و به ویژه جغرافیای شهری سایه افکند و در نتیجه باعث تغییر مسیر حرکت جغرافیا از یک حالت توصیفی به یک حالت کمی و پوزیتیویستی گردید و یکسری مدل های ریاضی و آماری در مباحث جغرافیای شهری وارد شدند. در این مقاله ضمن بررسی روند تاثیر گذاری این مکتب بر جغرافیای شهری به صورت عام، به صورت خاص تاثیراتی را که مکتب پوزیتیویسم منطقی در شهر و برنامه ریزی شهری در ایران بر جای گذاشته است بررسی می کنیم. در ادامه مشاهده خواهیم کرد که شهر و برنامه ریزی شهری در ایران با تاثیر پذیری از این مکتب از روند رشد متعادل خود خارج شده و دچار آشفتگی هایی در زمینه های مختلف شده است.