زیست شناسی جانوری
سال:1393 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:14

گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) نوروترنسمیتر مهاری اصلی است که در تمام نواحی مغز انسان یافت می شود و مشخص شده است که در تعدیل حافظه نقش دارد. تا کنون سه نوع گیرنده برای گابا شناسایی شده است. گیرنده های GABAb می توانند به دو صورت پیش-سیناپسی و پس سیناپسی متمرکز شوند. هیپوکامپ در پردازش انواع مختلف حافظه از قبیل یادگیری وابسته به پاداش و یادگیری فضایی دخالت دارد. یکی از مناطقی که به شدت در حافظه فضایی دخیل می باشد، هیپوکامپ پشتی است و نوروترنسمیتر گابا در هیپوکامپ حضور دارد. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر بررسی سیستم گاباارژیک (گیرنده گابا (B ناحیهCA1 بر حافظه فضایی و غیرفضایی است. در این آزمایش از 64 سر موش نر نژاد NMRI با میانگین وزنی 30-25 گرم در گروه های هشت تایی استفاده شد. موش ها با تزریق درون صفاقی ترکیبی از کتامین هیدروکلراید و زایلزین بیهوش شده و سپس برای جراحی ناحیهCA1 در دستگاه استرئوتاکس قرار داده شدند. هفت روز پس از عمل جراحی ناحیه CA1 آزمون رفتاری آغاز شد. از دستگاه Novelty (Open field objects) جهت سنجش حافظه فضایی و غیرفضایی و از نرم افزار SPSS (one- way ANOVA) برای تحلیل نتایج آماری استفاده شد. داده ها نشان می دهد که تزریق درون مغزی (ناحیه(CA1 باکلوفن (آگونیست گیرنده (GABAb بلافاصله بعد از آموزش تشخیص تغییر فضایی (حافظه فضایی) در روز تست را تخریب می کند. تزریق درون مغزی فاکلوفن (آنتاگونیست گیرنده (GABAb بلافاصله بعد از آموزش تشخیص تغییر غیرفضایی (حافظه غیرفضایی) در روز تست را تخریب می کند. نتایج نشان می دهد سیستم گاباارژیک (گیرنده گابا (B ناحیه CA1 سبب کاهش حافظه فضایی و غیرفضایی می شود.

مطالعات قبلی نشان می دهد که اتانول و اسکوپولامین باعث القا فراموشی و یادگیری وابسته به وضعیت می شوند. بر اساس این یافته ها در مطالعه حاضر اثر اتانول بر فراموشی و یادگیری وابسته به وضعیت القا شده با اسکوپولامین در تکلیف ماز بعلاوه ای شکل مرتفع مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه تجربی از موش کوچک آزمایشگاهی نر نژاد NMRI استفاده شد. موش ها بیهوش شدند و کانول گذاری دوطرفه در ناحیه CA1 هیپوکامپ پشتی با استفاده از روش استریوتاکسی انجام شد. بعد از طی دوره بهبودی هفت روزه، اثر اتانول بر روی فراموشی و یادگیری وابسته به وضعیت اسکوپولامین در موش های کوچک آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. تزریق قبل از آموزش اسکوپولامین به داخل ناحیه CA1 باعث القا فراموشی شد. تزریق قبل از آموزش اسکوپولامین به داخل ناحیه CA1 باعث القا فراموشی شد. تزریق قبل از آزمون اسکوپولامین یا اتانول باعث برگشت فراموشی القا شده با اسکوپولامین قبل آموزش شد. تزریق قبل از آزمون اتانول خود باعث تخریب حافظه شد ولی اثر اصلاحی اسکوپولامین روز آزمون را بر روی فراموشی القا شده توسط اسکوپولامین روز آموزش را تقویت نمود. این یافته ها نشان می دهند که اتانول می تواند یادگیری وابسته به وضعیت اسکوپولامین را در هیپوکامپ پشتی تحت تاثیر قرار دهد. بعلاوه این داده ها پیشنهاد کننده یادگیری وابسته به وضعیت متقابل بین اتانول و اسکوپولامین در هیپوکامپ پشتی موش کوچک آزمایشگاهی می باشند.

در بسیاری از یافته های دانشمندان مشخص شده است که اتانول منجر به القا فراموشی و یا تخریب حافظه بدست آمده می شود. پروبیوتیک ها مکمل های غذایی و دارویی تهیه شده از میکروارگانیسم های زنده می باشند که با بهبود تعادل میکروبی روده، اثرات مفیدی بر روی میزبان (انسان یا حیوان) اعمال می کنند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر، باسیلوس سوبتسلیس، پروبیوتیک بومی جدا شده از مرغداری-های اراک بر یادگیری احترازی غیرفعال موش صحرایی بود. در این تحقیق از 96 موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن تقریبی 200 تا 250 گرم استفاده شد. برای القا فراموشی از اتانول به صورت تزریق درون صفاقی قبل از آزمون استفاده شد و همچنین گاواژ موش ها، 0.1 میلی لیتر بافر فسفات (PBS) حاوی 109 ml/cfu به تنهایی یا همراه با باسیلوس سوبتیلیس به مدت 8 هفته، صورت گرفت. آزمون رفتاری با استفاده از دستگاه یادگیری احترازی غیر فعال انجام شد. نتایج ما مشخص کرد که تزریق درون صفاقی قبل از آزمون اتانول (1 میلی گرم بر رت یا 0.3 سی سی به ازای هر 100 گرم رت)، منجر به فراموشی می شود. در حالیکه این فراموشی در گروه مصرف کننده پروبیوتیک (باسیلوس سوبتیلیس) بازگردانده می شود. یافته های این تحقیق نشان گر اثر افزایشی باسیلوس سوبتیلیس (B.S) پروبیوتیک بومی جدا شده از مرغداری های اراک، در یادگیری شرطی احترازی غیرفعال در موش صحرایی نر نژاد ویستاری می باشد که تزریق زیرجلدی از اتانول را دریافت کردند. این امر نشان دهنده اثر بهبودبخش پروبیوتیک های خوراکی بر حافظه و یادگیری است.

انار به عنوان منبع مهمی از ترکیبات آنتی اکسیدانی نظیر پلی فنول ها می باشد که از استرس های اکسیداتیو جلوگیری نموده و در بهبود عملکرد سیستم گردش خون موثر است. این مطالعه با هدف بررسی اثر آب انار بر روی هموگرام موش های صحرایی نر بالغ انجام گردید. در این مطالعه، چهل سر موش صحرایی نر بالغ در قالب گروه های کنترل، شاهد و تجربی مورد بررسی قرار گرفتند. گروه های تجربی به سه دسته تقسیم شدند که آب انار را با مقادیر 1، 2 و 4 میلی لیتر برای مدت 21 روز بصورت خوراکی دریافت نمودند. گروه شاهد نیز آب مقطر دریافت نمودند و گروه کنترل هیچ تیماری دریافت نداشتند. در پایان روز بیست و یکم از ناحیه بطن قلب حیوانات خون گیری به عمل آمد و کلیه نمونه های خونی با استفاده از روش های آزمایشگاهی معمول تعداد کل گلبول های سفید، قرمز، پلاکت ها، میزان هموگلوبین و هماتوکریت، غلظت متوسط هموگلوبین سلولی، هموگلوبین متوسط گلبولی و حجم متوسط گلبولی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری ANOVA و t تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق نشان داد، آب انار بصورت وابسته به دوز باعث کاهش گویچه های سفید، غلظت هموگلوبین در یک گلبول، میزان پلاکت ها، درصد لنفوسیت ها و مونوسیت ها در سطح P£0.05 می گردد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که آب انار احتمالا با داشتن ترکیبات فلاونوئیدی و آنتی اکسیدانی بر روی هموگرام موثر است.

ایمی پرامین هیدروکلراید داروی ضد افسردگی است که موارد مصرف گسترده ای دارد. پرمصرف ترین دارو در درمان افسردگی و اضطراب می باشد و عملکرد آن با برداشتن سرتونین و نوراپی نفرین از پایانه های پیش سیناپسی است. از ناهنجاری های ایجاد شده توسط این دارو می توان به ناهنجاریهای اسکلتی، کاهش رشد، افزایش جنین های جذبی و درمواردی تشنج و مرگ مادر را می توان نام برد. با این حال الگوی دقیق ناهنجاری های ایمی پرامین به طور دقیق مشخص نمی باشد. هدف از این تحقیق شناختن طیف دقیق ناهنجاری های ایجاد شده توسط این دارو است. نتایج نشان می دهد با افزایش دوز تزریقی، میانگین طول بدن جنین ها در گروه های تجربی به صورت معنی داری در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته است. همچنین با افزایش دوز تزریقی، میانگین وزن جنین ها در مقایسه با گروه کنترل دارای اختلاف معنی داری هستند. همچنین افزایش دوز باعث افزایش تعداد جنین های جذبی گردیده است.

تحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب مهارلو و بر اساس یک دوره 10 ساله از سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 290554 پرنده آبزی مرکب از 65 گونه، 14 تیره و 6 راسته در تالاب مهارلو زمستان گذرانی نموده اند. در این مدت بیشترین تعداد پرندگان رمستان گذران متعلق به گونه فلامینگوی بزرگ (Phoenicopterus ruber) با 50355 قطعه سرشماری شده بوده است. بر اساس نتایج این تحقیق در بین تیره های مهاجر زمستان گذران بزرگترین و کوچکترین آن به ترتیب متعلق به تیره مرغابیان (Anatidae) و تیره گلاریولیان (Glareolidae) با 51.368 و 0.001 درصد فراوانی بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1382 (2004) با تعداد 56162 قطعه پرنده بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 8866 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص داده اند. از سویی دیگر از نظر غنای گونه ای سال 1381 (2003) با تعداد 37 گونه بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 14 گونه کمترین غنا را شامل شده اند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستان گذران متعلق به تیره های آبزی با 51.76 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیره های کنارآبچر با 48.24 درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستان گذران در تالاب مهارلو مربوط به سال 1382 (2004) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1388 (2010) بوده است (P<0.05).

رشد روز افزون جمعیت و نیاز به تامین پروتئین مورد نیاز جوامع بشری زمینه توسعه سیستم های مختلف پرورش دام، طیور و آبزیان را فراهم نموده است. ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) یک گونه بسیار مهم و همچنین بومی و مهاجر دریای خزر می-باشد و از ارزش غذایی و اقتصادی ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق هدف شناسایی و جداسازی قارچ های بیماری زا از پوست ماهیان آزاد دریای خزر در مزرعه پرورش ماهی بخش خصوصی استان مازندران (سواد کوه، لفور- مزرعه غزل) بوده است. بدین منظور از پوست چهار قطعه ماهی با میانگین وزنی 1300 گرم در فصل بهار 1390، نمونه برداری صورت گرفته و نمونه ها به همراه قارچ بر روی محیط سابرودکستروز آگار، گلوکز پیتون آگار و همچنین در محیط آب مقطر استریل به همراه دانه شاهدانه در دمای اتاق کشت داده شدند. در این مطالعه، پانزده کلنی ساپرولگنیا (20.83 درصد)، دوازده آسپرژیلوس (16.66 درصد)، نه پنی سیلیوم (12.5 درصد)، هفت آکرومونیوم (9.72 درصد)، شش فوزاریوم (8.33 درصد)، شش سپدونیوم (8.33 درصد)، چهار آلترناریا (5.55 درصد)، سه رایزوپوس (4.16 درصد)، یک کلادسپوریوم (1.38درصد)، سه هلمنتوسپوریوم (4.16 درصد) و یک کلونی درکسلرا (1.38 درصد) شناسایی شدند. اسپورهای قارچ های بیماری زا در همه جا پراکنده هستند و با توجه به محل های پرورش ماهی امکان ابتلا به انواع و اقسام بیماری ها وجود دارد. بنابراین با توجه به مشکلات موجود در جهت درمان ماهی، عدم دسترسی به پیشرفت های لازم خدمات درمانی ماهیان، کمیابی داروهای مورد نیاز و بالا بودن هزینه درمان، پرورش دهندگان می بایست نکات بهداشتی را در خصوص پرورش و رشد ماهی رعایت نمایند.

گونه های مختلف جنس درمنه به عنوان دارو در درمان برخی از بیماری ها در بررسی های فیزیولوژیک و فارماکولوژیک به کار می رود. با توجه به این که گونه درمنه کوهی دارای مقادیر زیادی اسانس از گروه ترپنوئید خصوصا لاکتون های سزکویی ترپن و کتون های مونوترپن با طیف وسیعی از فعالیت های بیولوژیک می باشد، می تواند برخی از عملکردهای فیزیولوژیک بدن را تحت اثرقراردهد. در این تحقیق اثر عصاره الکلی درمنه کوهی بر تشنج ناشی از پنتیلن تترازول (PTZ) مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه از موش های سوری نر نژاد NMRI با وزن 28-22 گرم استفاده شد. حیوانات به سه گروه کنترل (دریافت کننده سالین)، شم (دریافت کننده سالین و کمک حلال تویین 20 یک درصد) و تجربی تقسیم شدند. گروه تجربی شامل سه زیرگروه بود که موش ها دوز های 5، 6.25 و 7.5 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه را به همراه کمک حلال تویین 20 (1 درصد) و سالین دریافت کردند. روش القا صرع به این ترتیب بود که 20 دقیقه پس از تزریق درون صفاقی مقادیر فوق، کلیه گروه ها به میزان 80 میلی گرم بر کیلوگرم پنتیلن تترازول نیز به همین روش دریافت کردند. نشانه های تشنجی طی مدت 20 دقیقه مورد ارزیابی قرارگرفتند. داده ها توسط ANOVA یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند. مقایسه آماری نشان داد که عصاره درمنه کوهی در دوز 7.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بطور معنی داری زمان لازم برای شروع مرحله 2 و 5 را با (P<0.05)تسریع کرد و در همین دوز امتیاز تشنجی را بطور معنی داری در مقایسه با گروه شم (P<0.01) و گروه دریافت کننده عصاره با دوز5 میلی گرم (P<0.05)افزایش داد. همچنین دوز های 6.25 (P<0.05)و 7.5 (P<0.01) بطور معنی داری ورود به مرحله 5 را افزایش دادند. از طرفی میزان مرگ و میر بطور وابسته به دوز افزایش پیدا کرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عصاره الکلی درمنه کوهی در فصل رویشی گیاه تشنج ناشی از پنتیلن تترازول را بطور وابسته به دوزوزمان افزایش می دهد. به نظر می رسد وجود برخی مواد مثل سانتونین که جزو لاکتون های سزکویی ترپن می باشد و یا وجود برخی مونوترپن های کتونی مثل کامفور و سینئول با کاهش آزادی کاتکولامین ها از طریق مهار غیررقابتی گیرنده های استیل کولینی موجب این امر می شوند.

سیس پلاتین، داروی ضدسرطان است که در شیمی درمانی استفاده می شود، اثرات جانبی این دارو شامل کاهش عملکرد غدد جنسی، آزواسپرمی و الیگواسپرمی است. خارخاسک گیاهی است که علاوه بر دارا بودن ترکیبات فراوان، عملکرد جنسی را زیاد می کند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیرحمایتی عصاره هیدروالکلی خارخاسک بر علیه سمیت سلولی سیس پلاتین بر بافت بیضه در موش سوری است. در این مطالعه تجربی 30 موش سوری بالغ نر با وزن 25- 30 گرم به صورت تصادفی به پنج گروه شش تایی تقسیم شد. گروه کنترل، نرمال سالین را دریافت و گروه تجربی1 سیس پلاتین و سه گروه دیگر به ترتیب دوز 5.5 میلی گرم بر کیلوگرم سیس پلاتین همراه با دوزهای عصاره خارخاسک 100، 300 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به مدت چهار روز دریافت کردند. یک روز پس از آخرین تزریق، وزن موش، بیضه ها و هیستولوژی بافت بیضه ها بررسی شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های one way-ANOVA ارزیابی شد. نتایج نشان داد که سیس پلاتین به تنهایی موجب کاهش معنی دار وزن بدن (P<0.05)، کاهش وزن بیضه (P<0.001)، کاهش قطر لوله های سمینیفروس (P<0.05) و افزایش تعداد سلول های چندهسته ای در لومن سمینیفروس (P<0.001) و تعداد سلول های واکوئله شده اپیتلیوم (P<0.01) نسبت به گروه کنترل شد. در گروه هایی که سیس پلاتین به همراه عصاره خارخاسک داده شد وزن بدن، بیضه و تخریب بافت بیضه نسبت به گروه تجربی1 افزایش و تعداد سلول های واکوئله شده و چندهسته ای کاهش یافته بود. نتایج تاثیر حمایتی عصاره هیدروالکلی خارخاسک بر علیه سیتوتوکسیسیتی سیس پلاتین بر بافت بیضه را نشان می دهد که احتمالا مربوط به ترکیبات آنتی اکسیدانتی خارخاسک است.

از آنجایی که مارمولک ها از بندپایان تغذیه می کنند یکی از فاکتورهای طبیعی کنترل کننده جمعیت بندپایان محسوب می شوند. در نتیجه از لحاظ اکولوژیکی در هرم انرژی دارای ارزش بالایی هستند و با توجه به غنای فون و فلور شهرستان طبس و از آنجایی که این شهرستان و منطقه مورد مطالعات دقیق بیوسیستماتیکی قرار نگرفته، این تحقیق طی سال های 90-1389 جهت شناسایی فون مارمولک های این شهرستان انجام شد که جمع آوری نمونه ها در طی بهار، تابستان، پاییز و اواخر زمستان صورت گرفت. در طی این تحقیق 84 نمونه جمع آوری و بر اساس ویژگی های مورفولوژیک، مورفومتریک و مریستیک مطالعه گردیدند. نتایج نشان داد که مارمولک های جمع آوری شده متعلق به 5 خانواده Agamidae، Gekkonidae،Lacertidae ،Uromastycidae ، Varanidae است و شامل 10 جنس و 14 گونه می باشد. خانواده هایAgamidae ،Gekkonidae وLacertidae دارای بیشترین فراوانی و جنس Eremias دارای بیشترین تنوع گونه ای می باشد.

تحقیق حاضر به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، روی و آرسنیک در عضله دو گونه میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei) و میگوی هندی (Fenneropenaeus indicus) در سال 1389 انجام گرفت. در این تحقیق 3 کیلوگرم نمونه میگوی وانامی از مجتمع پرورش میگوی چوئبده (آبادان) و 3 کیلوگرم میگوی سفید هندی از بندر کلاهی استان هرمزگان تهیه شد. سنجش فلزات در عضله نمونه ها، از روش هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی به کمک دستگاهPerkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS 17 و آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد. بالاترین غلظت فلزات سنگین مربوط به روی در عضله میگوی هندی به میزان 15.16±0.4 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود. همچنین پایین ترین غلظت فلزات سنگین مربوط به آرسنیک در عضله میگوی وانامی به میزان 0.087±0.004 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود. غلظت سرب و روی در عضله میگوی وانامی و میگوی سفید هندی اختلاف معنی داری داشت (P<0.05)اما در میزان آرسنیک اختلاف معنی داری مشاهده نشد (P>0.05) در این تحقیق میزان سرب، روی و آرسنیک در مقایسه با آستانه مجاز استانداردهای جهانی پایین تر بود.