اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1394 | دوره:9 | شماره:4 (پیاپی 36) |تعداد مقالات:12

به منظور بررسی واکنش 14 هیبرید ذرت به سطوح مختلف تنش کمبود آب از نظر شاخص های تحمل به تنش، در سال زراعی 1389 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. کرت های اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (شاهد، تنش ملایم و تنش شدید) و کرت های فرعی دربرگیرنده هیبریدهای مورد ارزیابی بود. پنج شاخص تحمل به تنش برای صفت عملکرد دانه محاسبه شدند. در شرایط تنش ملایم کمبود آب از نظر شاخص های تحمل (TOL) و حساسیت به تنش کمبود آب (SSI)، هیبریدهای SC702، SC500 و K3647´K18 و در شرایط تنش شدید از نظر همین شاخص ها، هیبرید SC500 به عنوان متحمل ترین هیبریدها شناخته شدند. از نظر شاخص های تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی عملکرد (GMP) و میانگین حسابی عملکرد (MP) در هر دو شرایط تنش ملایم و شدید کمبود آب، هیبریدهای K166´K18، SC500، K3647´K18 و SC400 بیشترین تحمل را به تنش کمبود آب نشان دادند. شاخص های GMP و STI که دارای بیشترین همبستگی مثبت با عملکرد در شرایط تنش و با یکدیگر بودند به عنوان شاخص های مناسب تری برای انتخاب هیبریدها معرفی شدند. تجزیه کلاستر بر اساس شاخص های مورد مطالعه هیبریدها را در شرایط تنش ملایم در دو گروه و در شرایط تنش شدید کمبود آب در سه گروه قرار داد. پس از رسم نمودار بای پلات در تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس دو مولفه اصلی حاصله، هیبرید SC500 به عنوان ژنوتیپ متحمل به تنش کمبود آب و همچنین عملکرد بالا در شرایط نرمال شناسایی شد و هیبریدهای SC700 و SC704 که در منطقه D واقع شدند به علت پایین بودن عملکرد در هر دو محیط واجد تنش و فاقد تنش است، به عنوان ارقام حساس به کمبود آب شناسایی شدند.

به منظور بررسی تاثیر همزیستی میکوریزا و تنش خشکی در گیاه همیشه بهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور انجام شد. میکوریزا در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) به عنوان عامل اول و تنش خشکی در سه سطح (آبیاری بر اساس 100%، 75 و 50% ظرفیت زراعی) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان دادند که در شرایط تنش خشکی خصوصیات رشدی، نظیر ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه و ساقه و میزان کلروفیل های a و b، در گیاهان میکوریزایی و غیرمیکوریزایی به طور معنی داری کاهش یافتند. اما کاربرد میکوریزا سبب افزایش پارامترهای رشدی و رنگیزه های فتوسنتزی در گیاهان میکوریزایی نسبت به گیاهان غیرمیکوریزایی شد. میزان نسبی آب برگ، میزان فسفر و پتاسیم در اثر خشکی کاهش و مقدار پرولین افزایش یافتند. تلقیح با میکوریزا، میزان نسبی آب گیاه و میزان فسفر و پتاسیم گیاه را در شرایط تنش خشکی در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده به طور معنی داری افزایش و مقدار پرولین را کاهش داد. نتایج نشان داد که تلقیح میکوریزایی همیشه بهار از طریق کمک به جذب آب و یون های معدنی سبب افزایش تحمل به خشکی آن می شود.

به منظور بررسی اثرات هومات پتاسیم (PH) در کاهش اثرات تنش آبی بر ارقام سیب زمینی (کایزر، آگریا و ساتینا)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای اصلی شامل چهار سطح آبیاری 7 روز یک بار، 7 روز یک بار آبیاری + هومات پتاسیم، 10 روز یک بار آبیاری و 10 روز یک بار آبیاری + هومات پتاسیم بود که هومات پتاسیم به صورت محلول پاشی به مقدار 250 میلی لیتر در 300 لیتر آب در هکتار در سه مرحله سبز شدن کامل، قبل و بعد از غده زایی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که با کاهش آبیاری، تعداد ساقه در بوته از 3.5 به 2.5 عدد، تعداد روز تا گلدهی از 60 روز به کمتر از 50 روز و عملکرد غده ارقام از 45 تن به کمتر از 35 تن کاهش یافت. اثر متقابل رقم با تیمارهای آبیاری در هیچ صفتی معنی دار نبود. بیشترین عملکرد غده در شرایط 7 روز یک بار آبیاری + هومات پتاسیم در رقم کایزر حدود 55 تن و کمترین آن در شرایط تنش در رقم آگریا کمتر از 20 تن بود. رقم کایزر علاوه بر پرمحصولی در شرایط دور آبیاری 10 روز یک بار و 7 روز یک بار دارای عملکرد بیشتری (به ترتیب حدود 50 و 20 تن) نسبت به سایر ارقام بود. استفاده از رقم کایزر در منطقه کم آبی مانند اردبیل مناسب به نظر می رسد و اگر آب مورد نیاز این رقم تامین گردد متوسط عملکرد غده آن 50 درصد افزایش می یابد. استفاده از هومات پتاسیم باعث افزایش عملکرد غده در شرایط کم آبی از 25 به 50 تن گردید.

به منظور بررسی تاثیر همزیستی میکوریزا در سطوح مختلف تنش شوری بر رشد، عملکرد و غلظت عناصر غذایی تجمع یافته در گیاه زیره سبز، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال 1392 انجام شد. تیمارها شامل آبیاری با آب شور در سه سطح (1 [شاهد]، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) به عنوان عامل اصلی و همزیستی با سه گونه میکوریزا (Glomus intraradices، G. hoi، G. etanicatum) و بدون قارچ به عنوان عامل فرعی بودند. تاثیر تنش شوری بر تمام خصوصیات مورد مطالعه به جز تعداد چتر در بوته معنی دار بود، به طوری که تنش شدید (10 دسی زیمنس بر متر) وزن هزار دانه، تعداد دانه در چتر، فسفر، کلسیم و منیزیم دانه را به ترتیب 17.71، 11.40، 14.95، 46.08 و 13.60 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. با کاربرد قارچ های میکوریزا، بیشترین تعداد دانه در چتر و فسفر دانه به ترتیب با 28.4 و %54.4 افزایش نسبت به عدم شاهد در گونه G. intraradices و تعداد چتر در بوته با میانگین 9.7 عدد در گونه G. etanicatum حاصل شد. آغشته کردن گیاه با گونه های قارچ میکوریزا بر میزان کلسیم، منیزیم و وزن هزار دانه تاثیر معنی داری نداشت. اثر متقابل میکوریزا و تنش شوری بر غلظت سدیم، پتاسم، و نسبت Na/K و همچنین عملکرد دانه و تعداد دانه در بوته معنی دار بود. در بین سه گونه قارچ مورد استفاده در شرایط تنش شدید (10 دسی زیمنس بر متر)، گونه G. intraradices عملکرد دانه و تعداد دانه در بوته را به ترتیب 28.5 و 47.6 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. لذا، می توان چنین بیان داشت که همزیستی میکوریزایی اغلب منجر به بهبود حرکت آب به داخل گیاه میزبان می گردد و گیاهان تحت رژیم های مختلف شوری وابستگی زیادی به میکوریزا جهت افزایش عملکرد دارند.

فشردگی خاک یکی از مهم ترین محدودیت های رشد گیاهان زراعی است که باعث کاهش جذب عناصر غذایی به وسیله گیاه می شود. استفاده از کودهای آلی در خاک های کشاورزی می تواند اثرهای مضر فشردگی خاک بر رشد گیاه را کاهش داده و بخشی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه را نیز تامین کند. برای بررسی اثر تلفیقی مواد آلی و فشردگی خاک بر جذب برخی عناصر به وسیله ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار انجام شد. عامل اول منبع و مقدار کود آلی شامل شاهد، کود دامی، کمپوست لجن فاضلاب و کمپوست پسماند شهری و هر یک از کودهای آلی در دو سطح 15 و 30 گرم در کیلوگرم خاک و عامل دوم فشردگی خاک (چگالی ظاهری خاک) در دو سطح 1.2 و 1.7 گرم بر سانتی متر مکعب بودند. برای انجام آزمایش، 10 کیلوگرم خاک داخل گلدان های ویژه ای از جنس پی وی سی ریخته و سپس بذرهای ذرت رقم سینگل کراس 704 کاشته شد. در پایان دوره رشد، شاخساره (اندام های هوایی) برداشت و غلظت های فسفر، پتاسیم، سدیم، آهن، روی، منگنز، کادمیم و سرب آن به روش خشک سوزانی تعیین شدند. نتایج نشان داد که غلظت های کادمیم و سرب شاخساره ذرت در تیمارهای مختلف ناچیز بودند. غلظت های فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز شاخساره ذرت با مصرف کود دامی، کمپوست لجن فاضلاب و کمپوست پسماند شهری در هر دو سطح فشردگی خاک به طور معنی داری افزایش یافتند ولی غلظت سدیم شاخساره تغییر معنی داری نکرد. فشرده شدن خاک غلظت فسفر، آهن، روی و منگنز شاخساره ذرت را به طور معنی داری کاهش داد ولی بر غلظت سدیم و پتاسیم شاخساره اثر معنی داری نداشت. مصرف کودهای آلی و افزایش مقدار مصرف آنها سبب کاهش اثرهای منفی فشردگی خاک بر جذب عناصر غذایی به وسیله ذرت شد. نتایج این تحقیق نشان داد که برای بهبود تغذیه ذرت علوفه ای، مصرف 15 یا 30 گرم کمپوست لجن فاضلاب یا کود دامی یا کمپوست پسماند شهری بر کیلوگرم خاک می تواند در شرایط مشابه (فشرده و غیرفشرده) توصیه شود.

این تحقیق روی یونجه همدانی در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1393-1392 در اراک انجام شد. سطوح فاکتور اول شامل کود شیمیایی در چهار سطح شاهد یا عدم مصرف هر نوع کود، مصرف پتاسیم بر اساس آزمون خاک، مصرف فسفر و کاربرد کود کامل ریزمغذی و فاکتور دوم شامل کود بیولوژیک در چهار سطح شامل شاهد، کاربرد باکتری های حل کننده پتاس خاک، کاربرد باکتری های تثبیت کننده نیتروژن و کاربرد باکتری های آزاد کننده فسفر خاک بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر عملکرد علوفه خشک یونجه در چین اول به میزان 1.76 تن در هکتار در شرایط کاربرد باکتری های آزاد کننده فسفر و 1.57 تن در هکتار با کاربرد باکتری های حل کننده پتاس به دست آمدند. در چین دوم هر چند بین سطوح مختلف کاربرد کودهای شیمیایی و اثر متقابل آن با کودهای بیولوژیک تفاوت معنی داری مشاهده نشد ولی کاربرد کودهای بیولوژیک عملکرد چین دوم را تحت تاثیر قرار دادند، به طوری که کاربرد کود پتاس بیولوژیک توانست میزان عملکرد علوفه خشک یونجه را از 1.74 تن در هکتار در تیمار شاهد به 2.48 تن در هکتار افزایش دهد. همچنین، نتایج نشان داد که میزان عملکرد علوفه خشک یونجه در چین سوم از حدود 2.5 تن در هکتار در تیمار شاهد با کاربرد باکتری های محرک و حل کننده فسفر به 3.7 تن در هکتار، یعنی 1.2 تن بیشتر از شاهد، افزایش و ارتقای عملکرد را در هر هکتار نشان داد که حایز اهمیت فراوانی است.

تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود عملکرد کمی و کیفی محصول به شمار می آید. بر این اساس، اثر سطوح مختلف سولفات روی و نیتروژن بر شاخص سطح برگ، عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سبز در تابستان سال 1391 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان دزفول بررسی گردید. در این تحقیق کرت های اصلی، شامل چهار سطح مصرف نیتروژن (صفر، 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره و کرت های فرعی شامل چهار سطح مصرف سولفات روی (صفر، 10، 20 و 30 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، شاخص سطح برگ، ماده خشک کل گیاه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و میزان پروتئین را افزایش داد. مصرف سولفات روی در مقادیر 20 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار عملکرد و اجزای آن را به خود اختصاص داد. بیشترین شاخص سطح برگ، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، شاخص برداشت و میزان پروتئین با کاربرد همزمان 90 کیلوگرم نیتروژن و 20 کیلوگرم سولفات روی در هکتار حاصل گردید. به نظر می رسد مصرف عنصر روی در غلظت های مناسب از طریق دخالت در فرآیندهای فیزیولوژیکی و متابولیسم نیتروژن در گیاه به عنوان یک عنصر ضروری، فرآیندهای رشد در لوبیا سبز را تسریع نموده و باعث افزایش عملکرد آن می گردد.

کنترل علف های هرز بر اساس دوره بحرانی رشد علف هرز منجر به کاهش هزینه تولید محصول و صدمات استفاده گسترده از روش های شیمیایی کنترل علف های هرز می گردد. در این تحقیق تاثیر دوره های عاری از علف های هرز (20، 40 و 60 روز پس از کاشت و کنترل کامل علف های هرز) و دوره های تداخل علف های هرز (به مدت 20، 40 و 60 روز پس از کاشت و تداخل در کل دوره رشد) بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه ای رقم 454 مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در 15 کیلومتری شرق تبریز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که نگهداری مزرعه تا 40 و 60 روز و تداخل علف های هرز تا 20 روز پس از کاشت از کاهش بیوماس ذرت جلوگیری می کند، در حالی که تداخل علف های هرز بعد از 20 روز، تداخل علف های هرز و کنترل علف های هرز بعد از 40 و 60 روز بیوماس ذرت علوفه ای را به ترتیب 41.2، 35، 25 و 32.5 درصد کاهش می دهد و این کاهش تحت تاثیر علف های هرز، بسته به دوره حضور علف های هرز در بخش های مختلفی از گیاه ظاهر شد. در صورت تداخل علف های هرز به مدت 20 روز و تداخل علف های هرز در کل دوره رشد، کاهش در وزن تر بلال، وزن تر ساقه و برگ مشاهده گردید. در صورت کنترل علف های هرز بعد از 60 روز، کاهش در بیوماس ناشی از کاهش وزن بلال و وزن تر ساقه بود، در صورت کنترل علف های هرز بعد از 40 روز نیز کاهش در بیوماس ناشی از کاهش وزن تر ساقه ذرت بود. خصوصیات بلال نیز تحت تاثیر تیمارهای کنترل علف های هرز قرار گرفت. طول بلال تحت تاثیر تیمارهای تداخل علف های هرز بعد از 20 روز، عدم تداخل علف های هرز، کنترل علف های هرز بعد از 40 و 60 روز به ترتیب 29.9، 41.4، 27.6 و 37.2 درصد کاهش یافتند. در حالی که کاهش معنی دار در اندازه قطر ساقه تنها در اثر تیمارهای تداخل علف های هرز و کنترل علف های هرز بعد از 60 روز مشاهده شد. در کل، با توجه به نتایج این بررسی پیشنهاد می شود جهت جلوگیری از خسارت علف های هرز بر رشد و تولید بیوماس ذرت و کاهش هزینه های تولید، علف هرز در طول دوره 20 الی 60 روز اول رشد گیاه ذرت کنترل شود.

به منظور بررسی اثر دز و زمان مصرف علف کش اگزادیارژیل به صورت پس رویشی بر زیست توده علف های هرز و عملکرد غده سیب زمینی، آزمایشی مزرعه ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آلاروق اردبیل در سال 1392 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل، دزهای مختلف علف کش اگزادیارژیل (صفر، 0.05، 0.1، 0.2، 0.4، 0.6 و 0.8 لیتر ماده موثره در هکتار) و زمان مصرف علف کش (مرحله سبز شدن، استولون زایی و حجیم شدن غده سیب زمینی) بودند. همچنین، تیمار وجین کامل (بدون علف هرز) نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد اگزادیارژیل به میزان 0.8 لیتر ماده موثره در هکتار، باعث کاهش زیست توده علف های هرز به میزان 66.16 درصد نسبت به شاهد (بدون وجین علف هرز) شد. از بین زمان های مصرف اگزادیارژیل در مراحل مختلف رشدی سیب زمینی، مرحله سبز شدن سیب زمینی بالاترین درصد کاهش زیست توده علف های هرز را به وجود آورد. نتایج، همچنین، نشان داد که بعد از تیمار وجین کامل، کاربرد اگزادیارژیل به میزان 0.8 لیتر ماده موثره در هکتار، تعداد غده های بذری و عملکرد کل غده را به ترتیب 82.16 و 51.59 درصد افزایش و تعداد غده های غیر بذری را نسبت به شاهد بدون وجین 43.17 درصد کاهش داد. در میان زمان های مصرف اگزادیارژیل در مراحل مختلف رشدی سیب زمینی، مرحله سبز شدن سیب زمینی، بالاترین تعداد غده های بذری و عملکرد کل غده را داشت. اما این کار، بر تعداد غده های غیر بذری تاثیر معنی داری نداشت. اثرات متقابل دزهای علف کش اگزادیارژیل و زمان مصرف آن، نشان داد که در بین دزهای مختلف اگزادیارژیل، کاربرد دز 0.8 لیتر ماده موثره در هکتار در مرحله سبز شدن سیب زمینی، توانست تعداد غده های خوراکی را 100 درصد افزایش دهد. بر اساس نتایج این آزمایش، کاربرد دز 0.8 لیتر ماده موثره در هکتار و در مرحله سبز شدن سیب زمینی، بیشترین کارایی را در کنترل علف های هرز سیب زمینی و افزایش عملکرد کل غده داشت.

به منظور بررسی کارآیی علف کش های ریم سولفورون، ایمازاپیک و ایمازاماکس در کنترل گل جالیز مصری (Orobanche aegyptiaca) آزمایش های گلخانه ای و آزمایشگاهی در دانشگاه آرهوس دانمارک انجام شد. ابتدا غلظت های 0.05، 0.25، 1.25، 6.25 و 31.25 میکرومول سه علف کش بر روی بذور گل جالیز مصری بدون حضور گیاه میزبان، با کاربرد ماده محرک جوانه زنی GR24 در ظروف پتری مورد بررسی قرار گرفتند. سپس کاربرد شاخساره ای سه علف کش در کنترل گل جالیز و رشد گوجه فرنگی در دو رقم هیبرید پتوپراید 2 و ویوا در گلخانه بررسی شدند. تیمارها شامل 4 غلظت ریم سولفورون (25، 50، 75 و 100 گرم ماده موثره در هکتار)، 4 غلظت ایمازاپیک (5،10، 15 و 20 گرم ماده موثره در هکتار) و 4 غلظت ایمازاماکس (0.4، 0.8، 1.2 و 1.6 گرم ماده موثره در هکتار) بودند. هر غلظت 1 ، 2 و 3 بار در زمان های 15، 29 و 43 روز بعد از انتقال نشای گوجه فرنگی اعمال شدند. نتایج آزمایش پتری دیش نشان داد که دو علف کش ریم سولفورون و ایمازاپیک موجب کاهش معنی داری در طول ریشه چه بذور گل جالیز نسبت به شاهد گردیدند. نتایج آزمایش گلدانی هم نشان داد که پاسخ دو رقم گوجه فرنگی به تیمارهای علف کشی متفاوت بودند. رقم ویوا از رقم هیبرید پتوپراید2 برتر بود و زیست توده بالاتری تولید کرد. علف کش ریم سولفورون علف کش مناسبی جهت کنترل گل جالیز در گوجه فرنگی ارزیابی شد. تیمارهای سه بار کاربرد غلظت های 25 و 50 و 75 گرم ماده موثره در هکتار علف کش ریم سولفورون، خصوصا در رقم ویوا بهترین تیمارهای علف کش از نظر تولید ماده خشک گوجه فرنگی بودند. تیمارهای دو بار کاربرد غلظت 5 گرم ماده موثره در هکتار و یک بار کاربرد غلظت 10 گرم ماده موثره در هکتار علف کش ایمازاپیک نیز در رقم ویوا تیمارهای نسبتا خوبی بودند ولی تیمارهای علف کش ایمازاماکس در این آزمایش در کنترل گل جالیز تیمارهای مناسب نبودند.

جوانه زنی و سبز شدن گیاهان هرز بنگ دانه، عروسک پشت پرده و ترشک در شرایط محیطی مختلف در آزمایشگاه علف های هرز دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام و اثر دما بر جوانه زنی بذور در ژرمیناتور تحت نوسانات دمایی 15.5، 20.10، 25.15، 30.15 و 35.20 درجه سلسیوس شب/روز، اثر شوری و تنش اسمزی با استفاده از محلول های صفر، 10، 20، 40، 80، 160، 320 میلی مولار کلرور سدیم و صفر، 0.1-، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1- مگاپاسکال پلی اتیلن گلیکول و اثر اسیدیته با استفاده از محلول های بافر با اسیدیته تنظیم شده 5 تا 9 مورد مطالعه قرار گرفتند. برای مطالعه اثر عمق کاشت بذر روی سبز شدن گیاهچه بذور هر گیاه در اعماق صفر، 1، 2، 3 و 4 سانتی متر قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان جوانه زنی بنگ دانه در دمای 25.15 درجه سلسیوس به ترتیب با 86.50 و 60.50 درصد برای رژیم روشنایی/تاریکی و تاریکی کامل، عروسک پشت پرده در دمای 20.10 درجه سلسیوس (شب/روز) با 93 درصد در رژیم روشنایی/ تاریکی و بیشترین جوانه زنی ترشک در دمای 25.15 درجه سلسیوس (شب/روز) در هر دو رژیم مشاهده شد. افزایش شوری باعث کاهش درصد جوانه زنی شد، به طوری که شوری 40.90، 22.85 و 101.47 میلی مولار، برای کاهش 50 درصد حداکثر جوانه زنی بنگ دانه، عروسک پشت پرده و ترشک ثبت گردید. با افزایش پتانسیل اسمزی جوانه زنی کاهش معنی داری داشت. مدل لجستیک سه پارامتری کاهش 50 درصد حداکثر جوانه زنی را در بنگ دانه، عروسک پشت پرده و ترشک به ترتیب 0.58-، 0.49- و 0.50- مگاپاسکال تعیین نمود. بیشترین جوانه زنی در بنگ دانه، عروسک پشت پرده و ترشک به ترتیب در اسیدیته های 7، 6 و 7 مشاهده شدند. با افزایش عمق کاشت ظهور گیاه چه به طور معنی داری کاهش یافت. مدل نمایی کاهشی عمق 50 درصد، کاهش سبز شدن را برای بنگ دانه، عروسک پشت پرده و ترشک به ترتیب برابر 2.62، 1.93 و 1.88 سانتی متر برآورد نمود.

به منظور بررسی تاثیر آسکوربات و دما بر میزان آنزیم های آنتی اکسیدان و شاخص های جوانه زنی کنجد آزمایشی در سال 1393 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آسکوربات (شاهد، 5 و 10 میلی مولار) و دماهای مختلف جوانه زنی (15، 25 و 35 درجه سلسیوس) بودند. صفات اندازه گیری عبارت از شاخص های جوانه زنی، میزان آنزیم های آنتی اکسیدان، پرولین و پروتئین بودند. نتایج نشان داد که کاربرد آسکوربات منجر به افزایش پرولین و کاهش میزان آنزیم ها گردید، و در دمای 15 درجه سلسیوس نسبت به دماهای 25 و 35 درجه سلسیوس میزان آنزیم ها افزایش یافت. همچنین، کاربرد آسکوربات موجب کاهش تخریب پروتئین ها گردید. از آن جایی که کنجد گیاهی گرمادوست است به نظر می رسد افزایش میزان آنزیم های آنتی اکسیدان در دمای 15 درجه سلسیوس به دلیل افزایش تولید رادیکال های آزاد در این دما می باشد. همبستگی مثبت و معنی دار آنزیم های آنتی اکسیدان رابطه مستقیم این صفات را نشان می دهد. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین شاخص های جوانه زنی مشاهده شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش به نظر می رسد کاربرد آسکوربات آسیب های ناشی از دماهای نامطلوب را کاهش می دهد و تاثیر مثبتی نیز بر شاخص های جوانه زنی دارد. همچنین، خاصیت آنتی اکسیدانی آسکوربات نیاز به فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان را کاهش داده و به رشد گیاهچه های کنجد کمک می کند.