اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1395 | دوره:10 | شماره:1 (پیاپی 37) |تعداد مقالات:17

به منظور ارزیابی کاربرد کودهای آلی بر عملکرد و شاخص های رقابتی ریحان (Ocimum basilicum L.) در ترکیب های مختلف کشت مخلوط با کنجد (Sesamum indicum L.)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 اجرا گردید. تیمار کودی شامل سطوح 20 و 40 تن در هکتار ورمی کمپوست و لجن فاضلاب تلفیق شده با 50 درصد کود شیمیایی مورد نیار خاک، تیمار فقط کود شیمیایی (100 کیلوگرم در هکتار اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم) و شاهد (عدم کاربرد کود) در کرت های اصلی و پنج نسبت کاشت شامل تک کشتی ریحان و کنجد، 75% + 25%، 50% + 50% و 25% + 75% ریحان + کنجد در کرت های فرعی قرار گرفتند. در این آزمایش ترکیب های کاشت 25% ریحان +75% کنجد و 50% ریحان + 50% کنجد تحت کاربرد 40 تن در هکتار لجن فاضلاب تلفیق شده از بیشترین عملکرد اقتصادی (بیش از 3097.47 کیلوگرم در هکتار) و نسبت برابری زمین (بیش از 1.24) برخوردار بودند. به علاوه، برآورد ضریب غالبیت دو گونه گیاهی بیان گر آن است که ریحان در ترکیب کاشت 25%ریحان + 75% کنجد و کنجد در ترکیب های کاشت 25% ریحان +75% کنجد و 50% ریحان + 50% کنجد تحت کاربرد کودهای آلی (به ترتیب در گستره عددی 0.12 تا 0.30 و 0.11 تا 0.57) به عنوان گونه غالب از توان رقابتی بالاتری برخوردار بودند.

جهت بررسی تاثیر تداخل بین جو زراعی و یولاف وحشی بر روی عملکرد دانه، ویژگی های برگ پرچم و نسبت ریشه به ساقه، آزمایشی گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. این آزمایش دارای چهار سطح تداخل شامل شاهد (عدم تداخل)، تداخل کامل، تداخل ریشه ای و تداخل اندام هوایی جو زراعی با یولاف وحشی و چهار سطح تراکم یولاف وحشی (2، 4، 6 و 8 بوته در گلدان) در چهار تکرار بود. تاثیر تداخل کامل و تداخل ریشه ای بر روی جو زراعی و یولاف وحشی به مراتب بیشتر از تداخل اندام هوایی بود. تفاوت مشهودی بین تداخل ریشه ای و کامل در هر دو گونه جو و یولاف وحشی مشاهده نشد. میزان کاهش عملکرد دانه جو در تداخل هوایی، تداخل ریشه ای و تداخل کامل با یولاف وحشی نسبت به شاهد (عدم تداخل) به ترتیب 28.75، 73.09 و 77.22 درصد برآورد شدند. مشخص شد که تداخل ریشه ها موجب افزایش قدرت رقابتی یولاف وحشی نسب به جو زراعی و در نتیجه تشدید رقابت بر سر منابع مورد استفاده گردید. با بررسی منحنی های رگرسیونی مشاهده شد که با افزایش تراکم یولاف وحشی سرعت افت عملکرد دانه در بوته، سطح برگ پرچم و میزان کلروفیل برگ پرچم جو زراعی کاهش می یابد. با افزایش تراکم یولاف وحشی و شدت یافتن رقابت نسبت ریشه به ساقه در جو زراعی و یولاف وحشی افزایش یافت. این امر نشانگر حساسیت بیشتر اندام هوایی نسبت به سیستم ریشه در برابر رقابت است. میزان این نسبت در یولاف وحشی به مراتب بیشتر از جو زراعی بود که دلیل آن قدرت بیشتر ریشه دهی یولاف وحشی نسبت به جو زراعی است.

این پژوهش برای بررسی اثر سطوح مختلف کودهای شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان روغنی هیبرید ایروفلور، به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار در سال زراعی 1393 در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. فاکتور اول شامل کود شیمیایی در سه سطح، C0 (بدون مصرف کود شیمیایی)، C1 (مصرف 150 کیلوگرم در هکتار اوره)،) C2 مصرف 75 کیلوگرم در هکتار اوره+50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل) و فاکتور دوم شامل کود آلی در چهار سطح، O0 (بدون مصرف کود آلی)، O1(کود گاوی به میزان 40 تن در هکتار)، O2 (کود مرغی به میزان 30 تن در هکتار)، O3 (مصرف 50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی) بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار شاخص کلروفیل برگ ها در ترکیب تیماری 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد فسفر و کود مرغی و بعد از آن در ترکیب تیماری مصرف 150 کیلوگرم کود اوره+ کود مرغی حاصل شد. عملکرد دانه با کاربرد تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی (مصرف 50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی و 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد فسفر) نسبت به مصرف 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد فسفر، 42.02 درصد افزایش یافت. همچنین، بیشترین تعداد دانه در طبق در برهم کنش 150 کیلوگرم نیتروژن و 40 تن در هکتار کود گاوی به دست آمد. عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت با کاربرد 50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی به ترتیب 22.9 و 15.98 درصد نسبت به شاهد افزایش یافتند. بالاترین درصد روغن (52.45 درصد) در تیمار 50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی به دست آمد که نسبت به شاهد 30.13 درصد افزایش نشان داد. همچنین، بیشترین عملکرد روغن (1784.57 کیلوگرم در هکتار) به ترکیب تیماری 50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی با 75 کیلوگرم کود نیتروژنه+ 50 کیلوگرم کود فسفره تعلق داشت. بنابراین مصرف تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی (50 درصد کود مرغی+ 50 درصد کود گاوی با 75 کیلوگرم کود نیتروژنه+ 50 کیلوگرم کود فسفره) در بهبود صفات کمی و کیفی آفتابگردان موثرتر از مصرف به تنهایی هر یک از آنها دیده شد.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسیدهای آمینه و کاربرد نانو ذرات وکلات آهن بر درصد پروتئین، درصد آهن، تعداد استولن غده زا، تعداد غده های متوسط، تعداد غده در بوته، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد غده قابل فروش سیب زمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه منابع طبیعی شهرستان دماوند در سال1392 انجام شد. فاکتور اول اسید آمینه بوتامیسول 45 درصد (با غلظت چهار در هزار) در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد اسید آمینه و فاکتور دوم کود آهن در پنج سطح عدم استفاده (شاهد)، کاربرد خاکی نانو ذرات آهن (10 کیلوگرم در هکتار)، محلول پاشی نانو ذرات آهن (با غلظت سه در هزار)، کاربرد خاکی (10 کیلوگرم در هکتار) و محلول پاشی نانوذرات آهن (با غلظت سه در هزار) به صورت توام، کاربرد خاکی (150 کیلوگرم در هکتار) و محلول پاشی کلات آهن (با غلظت سه در هزار) بودند. نتایج نشان داد تاثیر اسیدآمینه و کودآهن بر همه صفات معنی دار بود. کاربرد اسید آمینه نسبت به شاهد، نتیجه بهتری در صفات مورد بررسی داشت. در بین سطوح کود آهن نیز کاربرد خاکی و محلول پاشی نانو ذرات آهن بهترین نتیجه را در صفات مورد بررسی حاصل کرد. کاربرد نانو ذرات آهن (به هر دو روش خاکی و محلول پاشی) نسبت به مصرف کلات آهن تاثیر بهتری در بیشتر صفات داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل اسیدآمینه و کودآهن نشان داد کاربرد اسید آمینه و محلول پاشی و کاربرد خاکی نانو ذرات آهن بهترین نتیجه را در صفات درصد پروتئین، درصد آهن، متوسط وزن تک غده، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اقتصادی داشت.

به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذور شاهدانه با فولیک اسید و پراکسید هیدروژن بر برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک، آزمایشی در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل پراکسید هیدروژن در پنج سطح (صفر، 7.5، 15، 22.5، 30 میلی مول در لیتر) و فاکتور دوم فولیک اسید در پنج سطح (صفر، 5، 10، 20، 27 میلی مول در لیتر) بودند که به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. به منظور پیش تیمار کردن بذرها پس از تهیه محلول های مورد نظر، بذر شاهدانه به مدت 24 ساعت در اسید فولیک و 6 ساعت در پراکسید هیدروژن به صورت غوطه ور قرار گرفتند. در این مطالعه صفات کلروفیل a، b، کلروفیل کل، محتوی نسبی آب، ارتفاع بوته، طول ریشه، ضریب آلومتری، وزن تر و خشک بوته اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر پراکسید هیدروژن و اسید فولیک بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود، اما اثر متقابل بین دو تیمار تنها بر صفات محتوی نسبی آب و ضریب آلومتری معنی دار گردید. پرایمینگ بذر با سطح 15 میلی مول در لیتر پراکسید هیدروژن و 5 میلی مول در لیتر اسید فولیک بالاترین مقدار کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، ارتفاع ساقه، طول ریشه و وزن تر و خشک بوته را به خود اختصاص دادند. افزایش سطح پراکسید هیدروژن بیشتر از 15 میلی مول در لیتر، اثر منفی بر کلیه صفات مورد مطالعه نشان داد. همچنین، ترکیب تیماری 15 میلی مول در لیتر پراکسید هیدروژن و 5 و 10 میلی مول اسید فولیک در مقایسه با دیگر تیمارها بالاترین محتوی نسبی آب و ضریب آلومتری را به خود اختصاص دادند. بنابراین، با توجه به نتایج مطالعه حاضر، پرایمینگ بذر با سطح 15 میلی مول در لیتر پراکسید هیدروژن و 5 میلی مول در لیتر اسید فولیک جهت حصول صفات مطلوب مورفولوژیک و فیزیولوژیک شاهدانه در شرایط این آزمایش مناسب می باشد.

به منظور ارزیابی تاثیر تاریخ و تراکم کاشت بر فنولوژی، عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه در باقلا آزمایشی در سال 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تاریخ کاشت در 3 سطح (4 نوامبر، 4 دسامبر و 3 ژانویه) و تراکم بوته در 4 سطح (8، 12، 16 و 20 بوته در مترمربع) بود. نتایج نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت بر فنولوژی، عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه معنی دار بودند، اما، تراکم بوته تاثیر معنی داری بر هیچ یک از صفات مذکور نداشت. مقایسه ضرایب معادله سیگموییدی نشان داد که سرعت پر شدن دانه (b) در 3 تاریخ کاشت متفاوت بود. بیشترین سرعت پر شدن دانه در تاریخ کاشت 3 ژانویه و کمترین آن متعلق به تاریخ کاشت 4 نوامبر بود. اثر تاریخ کاشت بر دوره پر شدن دانه معنی دار بود، اما تراکم اثر معنی داری روی دوره پر شدن دانه نداشت. تجزیه رگرسیونی نشان داد که 0.01 گرم در روز افزایش در سرعت رشد دانه در واحد دانه، منجر به افزایش 45.11، 32.43 و 26.66 گرم در وزن دانه به ترتیب در تاریخ های کاشت 4 نوامبر، 4 دسامبر و 3 ژانویه گردید. تاخیر در کاشت دوره پر شدن دانه را به مدت 8.53 روز کاهش داد. همچنین، همراه با کاهش دوره پر شدن دانه، وزن دانه به میزان 0.27 گرم کاهش یافت. تاریخ کاشت نسبت به تراکم به دلیل ایجاد شرایط مختلف محیطی از قبیل طول روز و دما تاثیر بیشتری روی سرعت و دوره نمو دانه، صفات فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد داشت. با تاخیر در کاشت زمان لازم برای سبز شدن افزایش یافت اما دوره پر شدن دانه به دلیل برخورد با دماهای بالا کوتاه شد که این امر منجر به کاهش عملکرد دانه گردید.

به منظور ارزیابی اثرات تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و ویژگی های کیفی سه گیاه علوفه ای ذرت، سورگوم و گیاه جدید تاج خروس علوفه ای، آزمایشی در سال زراعی 1392 به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو منطقه از مرودشت واقع در استان فارس اجرا شد. تیمارها شامل نوع گیاه(ذرت علوفه ای 704، سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید، تاج خروس علوفه ای)، تراکم بوته (66000، 83000، 110000 بوته در هکتار) و تاریخ کاشت (1، 15، 30 تیرماه) بودند. تجزیه مرکب واریانس داده ها نشان داد که تیمارهای نوع گیاه، تراکم بوته و تاریخ کاشت اثر معنی داری بر عملکرد، درصد پروتئین دانه، میزان آهن، درصد کلسیم، میزان روی، درصد پروتئین خام علوفه و فیبر داشتند. به طوری که، بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک (11279.70 گرم برمترمربع)، درصد پروتئین دانه (14.85 درصد)، میزان آهن (446 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک)، درصد کلسیم (3.66 درصد) و کمترین درصد فیبر (9.44 درصد) در گیاه تاج خروس در تاریخ کاشت 15 تیرماه با تراکم 66000 بوته در هکتار مشاهده شد. بیشترین میزان روی (113.50 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) و درصد پروتئین خام علوفه (با میانگین 1.69 درصد) در گیاه ذرت به ترتیب درتاریخ کاشت اول و 30 تیرماه در تراکم 66000 بوته در هکتار وجود داشت که از نظر درصد پروتئین خام علوفه، تفاوت معنی داری با گیاه تاج خروس در کشت 15 تیر ماه (1.650 درصد) نداشت. بیشترین درصد فیبر نیز در گیاه سورگوم (26.393 درصد) در کشت 30 تیر ماه و تراکم 110000 بوته در هکتار مشاهده شد. با تاخیر در کاشت و افزایش تراکم بوته، کیفیت علوفه در سه گیاه کاهش یافت. به طورکلی، با توجه به نتایج به دست آمده، علوفه گیاه تاج خروس در مقایسه با ذرت و سورگوم، از نظر عملکرد و کیفیت یک گیاه علوفه ای ارزشمند محسوب می شود و بهترین تیمار پیشنهادی جهت عملکرد بیشتر و کیفیت بالاتر این علوفه در استان فارس تاریخ کاشت 15 تیرماه و تراکم 66000 بوته در هکتار می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی، تعداد 45 ژنوتیپ شامل 40 لاین هاپلوئید مضاعف شده به همراه پنچ رقم جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری عادی و تنش کم آبی در سال زراعی 91-90 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی، شهرستان میاندوآب مورد آزمایش قرار گرفتند. اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه مشاهده شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ژنوتیپ ها می باشد. ژنوتیپ های 35، 24، 21 و 3 در هر دو شرایط آبیاری دارای بیشترین عملکرد دانه بودند. در این مطالعه عملکرد ژنوتیپ ها در شرایط آبیاری عادی و تنش کم آبی با استفاده از شاخص های تحمل از جمله میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، حساسیت به تنش (SSI) و تحمل تنش (STI)، ارزیابی شد. بر اساس مقادیر شاخص های SSI و TOL ژنوتیپ های 13، 16، 1، 19، 8 و 5 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی شناخته شدند. ژنوتیپ های 3، 24 و 35 بیشترین مقادیر شاخص های سه گانه STI، MP و GMP را داشتند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی نشان داد که شاخص های STI، MP وGMP  بهترین شاخص ها برای گزینش و تعیین ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی در بین ژنوتیپ های مورد بررسی می باشند. با بررسی شاخص ها و اینکه ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا در شرایط آبیاری عادی دارای حداقل کاهش عملکرد در شرایط تنش کم آبی باشند، ژنوتیپ های 3، 21، 24 و 35 به عنوان ژنوتیپ های برتر آزمایش معرفی شدند.

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب در سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد ارقام مختلف ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطح های مختلف آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی شامل سطوح مختلف سوپرجاذب (عدم کاربرد، کاربرد سوپر جاذب) و ارقام ذرت (704، ماگسیمای داخلی و ماگسیمای خارجی) بود. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه بیشترین عملکرد دانه ذرت با 985 گرم در متر مربع در سطح آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و عدم کاربرد سوپرجاذب به دست آمد. سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کاهش معنی داری را در عملکرد دانه ذرت باعث شد. سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر از نظر عملکرد دانه 46.1 درصد عملکرد کمتری در مقایسه با تیمار سطح آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر بود. این کاهش در عملکرد تحت تاثیر سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر ناشی از کاهش هر دو جز عملکرد اصلی تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه ذرت بود. در شرایط عدم کاربرد سوپرجاذب، آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک نسبت به آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از آن، تعداد دانه در بلال ذرت را 38.8 درصد کاهش داد. وزن صد دانه ذرت نیز تحت تاثیر سطح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر به میزان 13.8 درصد کاهش یافت. به طوری که، کاربرد سوپرجاذب در سطوح آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر عملکرد دانه ذرت را 38 درصد نسبت به عدم کاربرد آن افزایش داد. بین ارقام از نظر اغلب صفات و از جمله عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود نداشت. البته، با کاربرد سوپرجاذب در شرایط کم آبی شدید، می توان اثرات تنش کم آبی بر عملکرد ذرت را کاهش داد.

به منظور بررسی تاثیر مواد ضد تنش (گلیسین، تیوفول و اسید سالیسیلیک) بر عملکرد کمی وکیفی چغندرقند در شرایط تنش خشکی پس از سبز شدن، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل تیمار شاهد (بدون مصرف مواد ضد تنش)، اسید سالیسیلیک با سه غلظت (0.1 -0.5 و 1 میلی مولار)، تیوفول در سه غلظت (0.5، 1 و 1.5 لیتر در هزار) و گلیسین با سه غلظت (1، 2 و 3 لیتر در هزار) بودند. نتایج به دست آمده نشان داد اثرات مواد ضد تنش بر عیار قند، عملکرد ریشه، عملکرد شکر قابل استحصال و نیتروژن مضره در سطح یک درصد و شکر قابل استحصال و ضریب آلکالیته در سطح پنج درصد معنی دار بودند. بیشترین میزان عیار قند (15.65%)، عملکرد ریشه (82.83 تن در هکتار) و شکر قابل استحصال (11.15%) از تیمار تیوفول 1.5 لیتر در هزار حاصل شد. در حالی که کمترین میزان این صفات از تیمار شاهد (بدون محلول پاشی مواد ضد تنش) به دست آمد و حداکثر نیتروژن مضره در تیمار شاهد با 4.38 و حداکثر ضریب قلیائیت با 3.49 در تیمار گلیسین سه در هزار مشاهده شدند که نشان دهنده اثرات مثبت استفاده مواد ضد تنش در چغندرقند در شرایط تنش خشکی می باشند.

در یک آزمایش مزرعه ای اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و اجزای مرتبط با آن در سه ژنوتیپ گندم در سال زراعی 93-1392 در منطقه پارس آباد مغان بررسی شد. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل رژیم های آبیاری در پنج سطح به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ در سه سطح (ارقام شیرودی و چمران و لاین N-80-18) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر رژیم آبیاری بر صفات عملکرد دانه، وزن خشک تک بوته، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه و اثر ژنوتیپ بر روی کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بودند. اثر متقابل رژیم آبیاری ´ ژنوتیپ بر صفات عملکرد دانه، وزن خشک تک بوته و تعداد دانه در سنبله معنی دار بودند. در شرایط بهینه آبیاری عملکرد دانه ارقام شیرودی و چمران و لاین N-80-18 به ترتیب معادل 4661.7، 4200 و 4402 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. با اعمال تنش رطوبتی عملکرد دانه و سایر صفات کاهش معنی داری پیدا کردند. همچنین، تنش کم آبیاری منجر به افزایش میزان پروتئین دانه در هر سه ژنوتیپ شد. رقم چمران بیشترین عملکرد دانه را در شرایط تنش خشکی داشت و عملکرد آن در شرایط دیم در مقایسه با آبیاری بهینه، به میزان 26 درصد کاهش یافت. این رقم با توجه به ثبات عملکرد دانه در شرایط تنش و کمبود آب در آخر فصل رشد، برای کاشت در شرایط مشابه این تحقیق مناسب به نظر می رسد.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و الگوی کاشت بر عملکرد دانه ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 604 آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی استان ایلام، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح آبیاری (40، 60 و 80 میلی متر تبخیر از سطح طشتک تبخیر کلاس A) و کرت فرعی شامل چهار الگوی کاشت (تک ردیفه و دو ردیفه روی پشته، تک ردیفه و دو ردیفه در کف جویچه) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تعداد دانه در بلال تنها تحت تاثیر اثرات ساده سطوح مختلف آبیاری و آرایش کاشت معنی دار شد. به طوری که، تعداد دانه در بلال در 40 و 80 میلی متر تبخیر به ترتیب دارای بیشترین (489 عدد) و کمترین (458 عدد) بودند. آرایش کاشت تک ردیفه روی کف فارو و تک ردیفه روی پشته به ترتیب بیشترین (486 دانه) و کمترین (448 دانه) تعداد دانه در بلال را دارا بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر برهم کنش سطوح مختلف آبیاری و آرایش کاشت از نظر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد زیستی و ارتفاع بوته دارای اختلاف معنی داری شدند. در این پژوهش مشاهده شد که سطح آبیاری 40 میلی متر تبخیر و الگوی کاشت تک ردیفه روی کف فارو بالاترین وزن هزار دانه (329.9 گرم)، عملکرد دانه (9220 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (53.7 درصد)، عملکرد زیستی (18451 کیلوگرم در هکتار) و ارتفاع بوته (222.2 سانتی متر) را دارا بودند. با وجود این، بین تیمارهای 40 و 60 میلی متر تبخیر ´ الگوی کاشت تک ردیفه روی کف فارو، از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.

کمبود آب و کاهش تدریجی منابع آبی در دسترس، از عوامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی می باشند. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد ژنوتیپ های لوبیا قرمز آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری: آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله نیام دهی و فاکتور فرعی شامل سه رقم و ژنوتیپ لوبیا قرمز به نام های درخشان و گلی و ژنوتیپ D81083 بودند. نتایج نشان دادند که قطع آبیاری در مراحل گلدهی و نیام دهی بر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و میزان آب از دست رفته برگ معنی دار بود. در بررسی اثر متقابل تنش ´ ژنوتیپ ها، بیشترین عملکرد دانه (4415.30 کیلوگرم در هکتار) در رقم گلی و در تیمار آبیاری کامل (شاهد) مشاهده شد. تنش کم آبی در مرحله گلدهی عملکرد دانه را به طور معنی داری کاهش داد و در بین ژنوتیپ های مورد بررسی، D81083 کمترین میزان افت عملکرد (معادل 60 درصد) را در مرحله قطع آبیاری در گلدهی داشت. در بررسی اجزای عملکرد مشخص شد تعداد دانه در نیام در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی کاهش یافته است. کاهش تعداد دانه در نیام رقم درخشان (38 درصد) بیشتر از بقیه ژنوتیپ ها بود. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می رسد که ژنوتیپ های لوبیا در مرحله گلدهی نسبت به تنش کم آبی حساسیت بیشتری دارند در عین حال، ژنوتیپ D81083 و رقم گلی در مجموع نسبت به رقم درخشان از نظر تولید در شرایط کم آبی برتر بودند.

آرسنیک یکی از مهم ترین سموم آلوده کننده محیط زیست محسوب می شود. آرسنیک به طرق مختلف از جمله تشکیل گونه های اکسیژن فعال و در نتیجه پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی باعث اختلال در رشد گیاهان می شود. در این مطالعه اثر متقابل آرسنیک و سدیم نیترو پروساید (SNP) بر گیاه سویا بررسی شد. بدین منظور، سویا در مرحله چهار برگی مورد تیمار غلظت های مختلف آرسنیک (0، 150 و 300 میکرومولار) و SNP (صفر و 100میکرومولار) قرار گرفت و صفاتی نظیر غلظت پراکسید هیدروژن، پرولین، مالون دی آلدهید و فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان در شاخساره اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت آرسنیک در محیط هوگلند، میزان کلروفیل کل در شاخساره به طور معنی داری کاهش و فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز به طور معنی داری افزایش یافت. همچنین، در تیمارهای آرسنیک تجمع پراکسید هیدروژن به طور معنی داری افزایش یافت که منجر به پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی گردید. افزایش محتوای مالون دی آلدهید، این را تایید نمود. به کارگیری SNP در محیط حاوی آرسنیک، میزان کلروفیل کل، فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز را به طور معنی داری افزایش داد ولی، فعالیت آنزیم کاتالاز با استفاده از SNP در این شرایط کاهش پیدا کرد. بنابراین، SNP در کاهش آسیب های اکسایشی می تواند نقش موثری داشته باشد.

این تحقیق به منظور بررسی صفات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد 10 رقم سیب زمینی تحت شرایط -تنش آبی، طی دو سال (1392 و 1393) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح تنش -آبی (تامین 100درصد، 80 درصد و 60 درصد نیاز آبی گیاه) و کرت فرعی شامل 10 رقم (خاوران، ساوالان، لوکا، ساتینا، سانته، مارفونا، کایزر، آگریا، آئولا و دراگا) از ارقام تجاری سیب زمینی معرفی شده در 30 سال گذشته بود. در طی دوره رشد، محتوای آب نسبی برگ، نشت الکترولیت ها و شاخص کلروفیل برگ در پنج مرحله رشدی سیب زمینی اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب محتوی آب نسبی برگ ها در مراحل مختلف رشد سیب زمینی نشان داد که اختلاف بین ارقام، سال ها، و اثرمتقابل رقم در تنش آبی در کلیه مراحل رشد، اثرمتقابل رقم در سال در مرحله چهارم رشد و اثرمتقابل رقم، تنش و سال در مراحل اول، دوم و سوم رشدی سیب زمینی معنی دار بودند. از لحاظ میزان نشت الکترولیت ها و شاخص کلروفیل بین سال، سطوح تنش آبی، ارقام و اثر متقابل رقم در تنش آبی در کلیه مراحل رشد اختلاف معنی داری وجود داشت. از نظر شاخص کلروفیل بین سطوح مختلف تنش آبی در مراحل اول، دوم، سوم و پنجم رشدی اختلاف معنی داری مشاهده شد. اختلاف عملکرد غده بین سال، سطوح تنش آبی، ارقام و اثرمتقابل تنش آبی در سال، رقم در تنش آبی و سال در رقم معنی دار گردید. براساس نتایج به دست آمده، در شرایط آبیاری عادی ارقام خاوران و ساتینا از محتوای آب نسبی بیشتر، نشت الکترولیت های کمتر، شاخص کلروفیل برگ بالاتر و عملکرد غده بیشتر برخوردار بودند. ارقام کایزر، دراگا و خاوران در شرایط تنش ملایم و ارقام آگریا و دراگا در شرایط تنش شدید میزان محتوی آب نسبی بیشتر و عملکرد غده بالاتر داشتند. ارقام ساوالان، لوکا، ساتینا و مارفونا در شرایط تنش شدید دارای میزان نشت الکترولیت های کمتر و عملکرد غده بیشتر و رقم ساوالان شاخص کلروفیل بالاتر و عملکرد غده بیشتر بودند و به عنوان ارقام متحمل به تنش کم آبی انتخاب شدند.

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی کلسیم، پتاسیم و منگنز روی شاخص های کلروفیل و محتوای نسبی آب برگ گلرنگ رقم پدیده در شرایط تنش شوری، آزمایش گلدانی در گلخانه دانشگاه ولی عصر رفسنجان در سال 1390 اجرا شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شوری در چهار سطح، شامل بدون شوری (شاهد) و شوری 500، 1000 و 1500 میلی گرم کلرید سدیم بر کیلوگرم خاک بود و عامل دوم محلول پاشی در چهار سطح: محلول پاشی با آب مقطر (شاهد) و محلول پاشی نیترات کلسیم و پتاسیم دی هیدروژن فسفات، هر یک با غلظت ده میلی مولار، و محلول پاشی سولفات منگنز به مقدار یک میلی مولار از دو هفته پس از سبز شدن و هر دو هفته یک بار اعمال شد. نتایج نشان داد که تیمار 1500 میلی گرم کلرید سدیم، به طور معنی داری عدد اسپد، نسبت Fv/Fm و محتوای آب نسبی را در برگ گلرنگ تحت تاثیر قرار داد و باعث کاهش معنی دار آنها شد، از طرف دیگر افزایش شوری منجر به افزایش کمبود آب اشباع برگ گردید. محلول پاشی نیترات کلسیم، پتاسیم دی هیدروژن فسفات و سولفات منگنز نیز باعث کاهش عدد اسپد گردیده است. محلول پاشی نیترات کلسیم سبب افزایش محتوای پروتئین برگ در شرایط شوری 500 میلی گرم کلرید سدیم و بدون شوری گردید. محلول پاشی سولفات منگنز سبب افزایش میزان کلروفیل b و a+b  و کلروفیل a در سطح شوری 500 میلی گرم کلرید سدیم گردید. بنابراین، با توجه به نقش مثبت کلسیم و منگنز در تولید و حفاظت از کلروفیل و پروتئین، محلول پاشی آن می تواند راه کار مناسبی در جهت کاهش خسارت گیاهان در شرایط تنش شوری باشد.