یافته های نوین کشاورزی
سال:1391 | دوره:7 | شماره:2 (26) |تعداد مقالات:8

به منظور ارزیابی برخی صفات زراعی و فنولوژیک، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با استفاده از 29 ژنوتیپ گندم نان بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تمام ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و زمان پنجه زنی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% داشت ولی از نظر زمان گلدهی و زمان رسیدگی اختلاف معنی داری دیده نشد. عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و شاخص برداشت همبستگی مثبت و با زمان پنجه زنی همبستگی منفی و معنی داری نشان داد. زمان گلدهی با زمان پنجه زنی همبستگی مثبت و با شاخص برداشت همبستگی منفی و معنی داری داشت. نتایج نشان داد، ارقام شیرودی، نیک نژاد و البرز از نظر بسیاری از ویژگی های زراعی و فنولوژیکی مطلوب و نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشته و عملکرد دانه قابل قبولی تولید نمودند. بنابراین، می توان اظهار داشت تولید دانه ارقام مختلف گندم تحت تاثیر ژنوتیپ های مختلف آن قرار می گیرد.

به منظور بررسی اثر تلقیح ازتوباکتر، کابرد کود دامی و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل ازتوباکتر در دو سطح بدون تلقیح و با تلقیح و نیتروژن در سه سطح، 50% توصیه شده، 75% توصیه شده و 100% توصیه شده (شاهد)، و کود دامی در دوسطح 15 تن در هکتار و 30 تن در هکتار بر روی گلرنگ پاییزه خاردار رقم پدیده انجام شد. نتایج نشان داد اثر ازتوباکتر بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و عملکرد زیستی غوزه اصلی معنی دار بود. همچنین اثر سطوح مختلف نیتروژن بر ارتفاع گیاه، تعداد ساقه فرعی- فرعی، تعداد دانه در غوزه و عملکرد دانه، معنی دار بود. همچنین اثر سطح مختلف کود دامی بر عملکرد زیستی غوزه اصلی معنی دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین 2045 و 1789 کیلوگرم در هکتار به ترتیب به تیمارهای تیمارهای تلقیح با ازتوباکتر 50% نیتروژن و 30 تن کود دامی در هکتار و عدم تلقیح ازتوباکتر 100% نیتروژن و 30 تن کود دامی در هکتار اختصاص داشت. همچنین تلقیح با ازتوباکتر نسبت به عدم تلقیح آن توانست 4.13% عملکرد دانه بیشتری تولید نماید.

به منظور بررسی اثرسطوح مختلف نیتروژن و پتاسیم بر خصوصیات مورفولوژیکی و شیمیایی گیاه دارویی استویا تحت شرایط گلخانه، آزمایشی در سال زراعی 1389 در پژوهشکده بیوتکنولوژی شمال کشور به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد که در آن نیتروژن در چهار سطح (صفر، 60، 40، 20) کیلوگرم در هکتار و پتاسیم در چهار سطح (20، 30، 40 و صفر) کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شد. صفات مورد اندازه گیری شامل طول ساقه، طول میانگره، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، و میزان کربوهیدرات بود. بیشترین طول ساقه با 90.90 سانتی متر و بیشترین طول میانگره با 4.31 سانتی متر و بیشترین وزن تر ریشه به میزان 15.5 گرم در بوته و بیشترین وزن خشک ریشه با 2.9 گرم در تیمار N4یا کاربرد کود 60 کیلوگرم نیتروژن درهکتار مشاهده شد. بیشترین طول ساقه با 77.01 سانتی متر در تیمار K4 یا کاربرد کود پتاسیم 40 کیلوگرم درهکتار به دست آمد. بیشترین میزان کربوهیدرات با 0.057 در تیمار (N4K2) یا کاربرد کود نیتروژن 60 کیلوگرم در هکتار و کود پتاسیم 20 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد.

به منظور بررسی تاثیر پلیمر سوپر جاذب و عناصر روی و سلنیوم بر صفات زراعی گندم دورم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک در سال زراعی 90-1389 انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل سوپر جاذب در دو سطح صفر و 25 کیلوگرم در هکتار، سولفات روی در سه سطح صفر، 25 و 50 کیلو گرم در هکتار و سلنیوم در دو سطح صفر و20 گرم در هکتار بود. نتایج حاصل نشان داد که مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی، صفات طول سنبله، شاخص بازآوری و عملکرد دانه را نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 7.6، 21.7 و 13.6% افزایش داد. اثر متقابل دوگانه تیمارها نشان داد که محلول پاشی سلنیوم توام با مصرف 50 کیلوگرم سولفات روی در هکتار عملکرد دانه را 14% افزایش داد. همچنین مصرف 25 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب توام با 25 کیلوگرم سولفات روی در هکتار عملکرد دانه و شاخص بازآوری را به ترتیب 15.3 و 16.3% افزایش داد. اثر متقابل سه گانه تیمار ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه معادل 3502 کیلوگرم در هکتار از تیمار 25 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب، 50 کیلوگرم سولفات روی و محلول پاشی سلنیوم حاصل شد که با تیمار 25 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب، 50 کیلوگرم سولفات روی و بدون محلول پاشی سلنیوم با عملکرد معادل 3385 کیلوگرم در هکتار در یک گروه آماری قرار گرفت.

برای بررسی اثر سرما بر روی رشد گیاهچه ارقام برنج آزمایش گلخانه ای در معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران (آمل) در سال 1388 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار، جهت بررسی تاثیر شدت دماهای مختلف (10، 13، 16، 32 درجه سانتی گراد) و مدت آن (1، 2، 3، 4، 5 شبانه روز) روی 5 رقم برنج (دیلم، لاین 843، طارم محلی، فجر، شیرودی) انجام شد. ارقام در پلات های اصلی و شدت و مدت دما بصورت فاکتوریل در پلات فرعی طراحی شدند. گیاهچه ها تا مرحله 3-2 برگی (12-8 روز) در شرایط معمول رشد قرار داده شده و سپس به اتاقک رشد انتقال داده و در تیمار دمای 10، 13، 16 درجه سانتیگراد به مدت 1، 2، 3، 4 و 5 شبانه روز نگهداری شدند. پس از پایان دوره سرما دهی از هر تکرار 4 گیاهچه انتخاب و صفت های رشدی نظیر ارتفاع، وزن خشک کل گیاهچه (وزن خشک اندام هوایی + ریشه)، سطح برگ، شاخص حساسیت و رنگ برگ اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد بین ارقام، شدت تنش، مدت تنش و اثر متقابل آنها برای کلیه صفات مورد بررسی در مرحله گیاهچه ای اختلاف معنی داری درسطح احتمال 1% وجود داشت که نشان دهنده تاثیر شدت و مدت تنش سرما بر روی ارقام مورد بررسی می باشد. درجه حرارت پایین، رشد نشاها را به میزان 10 تا 50% درمقایسه با تیمار شاهد از نظر صفت های مختلف اندازه گیری شده کاهش داده است. درجه حرارت پایین (ده درجه سانتیگراد ) تولید ریشه جدید و وزن خشک گیاهچه را کاهش داد که میزان کاهش 60% در مقایسه با تیمار 32 درجه سانتیگراد شده است. کاهش درجه حرارت باعث تغییر رنگ پهنک برگ شد و با بررسی رنگ برگ گیاهچه برنج بعد از قرار گرفتن در شرایط تنش سرما می توان نتیجه گرفت، گیاهچه هر رقمی که دارای رنگ برگ سبز تری باشد میزان خسارت آن کمتر و نسبت به سرما تحمل بیشتری دارد. ارقام شیرودی و طارم محلی در مقایسه با سایر ارقام نسبت به تنش سرما متحمل تر بوده ولی رقم فجر حساستر بود.

این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان چالوس در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. تاریخ های کاشت 15 و 30 بهمن و 15 و 30 اسفند به عنوان عامل اصلی و ارقام هایولا 401، ساریگل،RGS003  و زرفام به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد خصوصیات فنولوژیکی شامل طول دوره رویشی، طول دوره گلدهی و طول دوره رشد با تاخیر در کاشت، روند کاهشی داشتند. حداکثر عملکرد دانه (2325 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 15 بهمن حاصل شد، چون بیشترین طول خورجین، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین در این تاریخ کاشت به دست آمد. تاخیر در تاریخ کاشت منجر به کاهش معنی دار ویژگی های کمی و کیفی و در نتیجه عملکرد دانه گردید. ارقام هایولا 401 و ساریگل دارای بیشترین عملکرد دانه (2136 و 2086 کیلوگرم در هکتار) و ارقام RGS003 و زرفام دارای کمترین عملکرد دانه (1972 و 1904 کیلوگرم در هکتار) بودند. کمترین عملکرد روغن در تاریخ کاشت 30 اسفند و بیشترین عملکرد روغن در تاریخ های کاشت 15 و 30 بهمن حاصل شد. ارقام هایولا 401 و ساریگل دارای بیشترین عملکرد روغن و ارقام RGS003 و زرفام دارای کمترین عملکرد روغن بودند. عدم معنی دار بودن اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم برای خصوصیات مورد بررسی حاکی از آن است که صفات در هر یک از ارقام روند تغییرات مشابهی را ناشی از تغییرات تاریخ های کاشت داشته اند. بنابراین تاریخ کاشت 15 بهمن به علت افزایش عملکرد دانه به عنوان تیمار مناسب بود.

به منظور بررسی تاثیر دو عنصر غذائی روی و بور بر فرایند تولید دانه در ذرت، طی سال های 1383 تا 1385، آزمایش هایی در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل قائم شهر اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، با 20 تیمار در سه تکرار بود. تیمارها ترکیبی از پنج سطح کود روی (صفر، 8، 16 و 24 کیلوگرم در هکتار روی خالص به صورت مصرف خاکی و محلول پاشی نیم درصد سولفات روی) و چهار سطح کود بور (صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک به صورت مصرف خاکی و محلول پاشی آن با غلظت سه در هزار) بودند و نهایتا میانگین آن ها با هم مقایسه شدند. نتایج بدست آمده از مازندران نشان داد کاربرد روی موجب افزایش معنی داری (a=%5) بر عملکرد دانه گردید اما کاربرد منفرد بور و کاربرد توام روی و بور تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشتند. بالاترین عملکرد دانه به میزان 10380 کیلوگرم در هکتار در حالی از کاربرد 120 کیلو گرم در هکتار سولفات روی و 40 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک به دست آمد که حدود 1415 کیلوگرم در هکتار بیش از شاهد بود. علاوه بر این کاربرد منفرد روی تنها بر طول بلال و ارتفاع بوته و کاربرد توام روی و عنصر بور تنها بر محیط بلال و درصد کچلی تاثیر معنی دار داشتند. کاربرد منفرد بور بر درصد کچلی تاثیر داشت و بر بقیه پارامترهای مطالعه شده تاثیر معنی داری نداشتند.

به منظور تعیین اثرات رقابت سلمه تره بر ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد کلزا رقم هایولا 401 آزمایشی در سال 1388 در تبریز به صورت فاکتوریل با دو عامل تراکم سلمه تره شامل 4، 8 و 12 بوته در هر متر از ردیف کاشت و زمان نسبی سبز شدن سلمه تره شامل همزمان، 15 و 30 روز بعد از کلزا اجرا شد. شاخص سطح برگ کلزا با 121% کاهش از 3.1 در شاهد به 1.4 در تیمار رقابت تمام فصل 12 بوته سلمه تره با کلزا رسید. از نظر شاخص کلروفیل برگ اختلاف بین تیمار سبز شدن همزمان 12 بوته سلمه تره و کلزا با شاهد معنی دار شد. بیشترین درصد پوشش سبز کلزا موقعی به دست آمد که علف هرز سلمه تره 30 روز پس از کلزا سبز شده بود. تیمار سبز شدن همزمان 12 بوته سلمه تره با کلزا مقدار عملکرد دانه را نسبت به شاهد 47% کاهش داد. درصد پوشش سبز مزرعه توسط کلزا، وزن هزار دانه و تعداد خورجین در بوته در مجموع توانستند 89% تغییرات مربوط به عملکرد دانه را توجیه کنند. آستانه خسارت اقتصادی سلمه تره در مزرعه کلزا در محدوده 4 بوته در زمان سوم سبز شدن آن قرار گرفته است.