یافته های نوین کشاورزی
سال:1389 | دوره:5 | شماره:1 (17) |تعداد مقالات:9

به منظور ارزیابی اثر سه تراکم بوته بر صفات فنولوژیک پنج رقم ذرت شیرین و بسیار شیرین خارجی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در تابستان 1387 اجرا گردید. بررسی نتایج به دست آمده از تراکم های مختلف بوته اثر معنی داری بر تعداد روز تا ظهور گل آذین نر (تاسل دهی)، گرده افشانی و تعداد روز از گرده افشانی تا ظهور ابریشم (ASI) نداشت، ولی تعداد روز تا ظهور ابریشم اختلاف معنی داری را نشان داد. با توجه به نتایج این آزمایش با افزایش تراکم بوته از 75000 به 95000 بوته در هکتار، تعداد روز تا ظهور ابریشم افزایش یافت و ارقامی که تعداد روز بیشتری تا ظهور ابریشم داشتند دیررس تر بودند. در این مطالعه بین ارقام مورد بررسی از نظر تعداد روز تا ظهور گل آذین نر (تاسل)، تعداد روز تا گرده افشانی و تعداد روز تا ظهور ابریشم تفاوت معنی داری وجود داشت، ولی از لحاظ تعداد روز از گرده افشانی تا ظهور ابریشم (ASI) در میان ارقام مورد بحث اختلاف معنی داری دیده نشد. رقم Obssision دارای بیشترین تعداد روز تا ظهور گل آذین نر (تاسل)، گرده افشانی و ظهور ابریشم بود که دیررس تر بودن آن را نسبت به سایر رقم های مورد مطالعه نشان می دهد.

این تحقیق به منظور بررسی اثرات سرب و مس بر گونه گیاهی خلر در خاک های آلوده به این عناصر صورت پذیرفت. بر این اساس به منظور برآورد و شناسایی توانایی گیاه خلر نسبت به عناصر سنگین سرب و مس آزمایشی در پاییز 1387 بر خلر(Lathyrus sativus)  رقم زنجان انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. که در این راستا از چهار سطح سرب 0 (Pb(NO3)2)، 200، 400 و 800 میلی گرم بر کیلوگرم خاک و چهار سطح مس 300 (Cu(SO4)2)، 150، 0 و 400 میلی گرم بر کیلوگرم خاک استفاده شد. اگر چه نتایج آزمایش حاکی از افت محتوی کلروفیل کل و غشای لیپیدی تحت سمیت عناصر سنگین سرب و مس بود اما فعالیت بیشتر آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز(SOD)  با افزایش سطوح سرب و مس در این گونه گیاهی مانع از تولید بیشتر رادیکال های آزاد اکسیژن تولیدی در این گونه گیاهی شد، به طوری که همبستگی منفی بین محتوی کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل با آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز(SOD)  مشاهده شد، همچنین همبستگی بین ظرفیت مالون دی آلدهید (MDA) که وسیله ای برای اندازه گیری فرایند پراکسیداسیون لیپید است با آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز(SOD)  مثبت بود بدین معنی که افزایش ظرفیت این بیومارکر که نشان دهنده تولید بیشتر اکسیژن برای تخریب غشای لیپیدی است با فعالیت بیشتر آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز(SOD)  برای هضم و حذف بیشتر اکسیژن های مخرب همراه بود. همچنین وضعیت آب در بافت برگ ها (RWC) تحت تاثیر این عناصر قرار نگرفت.

به منظور بررسی و تعیین تاثیر کودهای بیولوژیک بر رشد و نمو لوبیا قرمز تحقیقی سال 1388 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی اراک به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم لوبیا قرمز به نام های گلی با رشد نامحدود و تیپ رشدی رونده، صیاد با رشد نامحدود و تیپ رشدی نیمه رونده و درخشان با رشد محدود و تیپ رشدی ایستاده و دو سطح کاربرد مایکوریزا شامل سطح صفر یا بدون مصرف و مصرف سویه Glomus intraradices و سه سطح باکتری ریزوبیوم شامل سطح صفر، مصرف سویهRb133  و سویه Rb116 بودند. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل مایکوریزا، ریزوبیوم و ارقام بر عملکرد و اجزای عملکرد نشان داد بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میزان 2665 و 6333 کیلوگرم در هکتار از تیمار تلقیح دوگانه مایکوریزا و ریزوبیوم سویه Rb133 و رقم گلی به دست آمد. کمترین عملکرد دانه نیز از تیمار مصرف مایکوریزا و عدم مصرف ریزوبیوم و رقم درخشان با 1172 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. عملکرد دانه لوبیا در شرایط تیماری توام مایکوریزا و ریزوبیوم نسبت به عدم مصرف این عوامل و یا مصرف آنها برتری نسبی نشان داد پیشنهاد می شود این نوع کودهای بیولوژیک در زراعت لوبیا مورد استفاده قرار گیرند.

این تحقیق با هدف معرفی، طبقه بندی و تعیین نقاط پراکنش گونه های دارویی شهرستان اراک انجام گردید. با استفاده از مطالعات میدانی و مرور منابع معتبر فهرست گونه های دارویی شهرستان تهیه شد و اطلاعاتی از قبیل نام علمی، نام تیره، نام فارسی، مشخصات گیاهشناسی، نقاط پراکنش، ارتفاع رویشگاه و اندام مورد استفاده برای هر یک از گیاهان دارویی ثبت گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در شهرستان اراک 143 گونه دارویی متعلق به 121 جنس و 40 تیره گیاهی وجود دارند. تیره های Asteraceae (17 گونه)، Papilionaceae (16 گونه)، Lamiaceae (14 گونه)، Brassicaceae و Linaceae (هر کدام 9 گونه)، Rosaceae (8 گونه) و Apiaceae (7 گونه)، دارای بیشترین گونه های دارویی در سطح شهرستان بودند. حدود 40 درصد از گونه های دارویی در دشت ها و 60 درصد در مناطق کوهستانی و تپه ماهوری رویش دارند. 126 گونه از گیاهان دارویی شهرستان اراک به صورت خودرو و 17 گونه به صورت کاشته شده می باشند. با توجه به شرایط متنوع اقلیمی و توپوگرافی و تنوع گونه های دارویی در شهرستان اراک، این منطقه از قابلیت های بالایی جهت توسعه کشت گیاهان دارویی برخوردار است.

این آزمایش به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر روی خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد جو بدون پوشینه انجام شد. آزمایش با استفاده از طرح کاملا تصادفی (CRD) در شش تکرار با چهار سطح تنش خشکی در گلخانه اجرا شد. سطوح خشکی شامل محیط معمولی (D1) با پتانسیل آب -0.3 مگاپاسکال، تنش ملایم (D2) با پتانسیل آب -0.6 مگاپاسکال، تنش خشکی متوسط (D3) با پتانسیل آب -0.9 مگاپاسکال و تنش خشکی شدید (D4) با پتانسیل آب -1.2 مگاپاسکال بودند. نتایج نشان داد طول ساقه اصلی، طول سنبله، ارتفاع بوته، درصد پنجه های نابارور، درصد پنجه های بارور، تعداد دانه در سنبله اصلی، تعداد دانه در پنجه ها، وزن هزار دانه و عملکرد نهایی تفاوت معنی داری داشتند. جو لخت در شرایط تیمارهای خشکی -0.3، -0.6، -0.9 و -1.2 مگاپاسکال به ترتیب دارای عملکردی حدود 55، 46، 42 و 33 گرم در گلدان بودند. این در حالی بود که تنش خشکی بر هیچ یک از صفات تعداد کل پنجه ها، وزن خشک ساقه اصلی، وزن خشک پنجه ها و وزن خشک برگ ها معنی دار اثر معنی داری نداشت.

به منظور تعیین میزان تنوع ژنتیکی در صفات مورفولوژیک و کمی موثر بر عملکرد دانه، 99 لاین خالص جو به همراه یک رقم شاهد تجاری (رقم نصرت) که از برنامه های به نژادی جو در ایستگاه های کرج، اهواز٬ زابل، میاندوآب و دو مرکز تحقیقات بین المللی برای مناطق خشک (ایکاردا) و مرکز تحقیقات بین المللی ذرت و گندم (سیمیت) حاصل شده بودند، مطالعه ای در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در قالب طرح آلفا لاتیس، با 2 تکرار اجرا گردید. بالاترین وراثت پذیری به تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (h2= 100) اختصاص داشت و عملکرد دانه وراثت پذیری متوسطی (%60.5) را نشان داد. همبستگی های ژنتیکی بین صفات روند مشابهی با همبستگی های فنوتیپی داشت و عموما از آنها بزرگ تر بود. تجزیه به عامل ها، صفات مورد بررسی را به سه عامل کاهش داد که 100% درصد تنوع کل را توجیه نمودند. عامل اول شامل تعداد دانه در مترمربع، عملکرد دانه و سرعت پرشدن دانه بود و عامل دوم تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله را شامل گردید. عامل سوم نیز سرعت پرشدن دانه، وزن هزار دانه و طول سنبله را دربر گرفت. تجزیه خوشه ای سه گروه عمده را آشکار ساخت و مشخص نمود که لاین های انتخاب از یک مکان خاص توزیع پراکنده ای در گروه های مختلف دارند.

به منظور مطالعه روابط رگرسیونی میان تاثیر دور آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد کرچک آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. در این بررسی تیمار دور آبیاری 5، 10 و 15 روز یکبار عامل اصلی بروز تغییرات رشد و عملکرد کرچک بود. نتایج حاصل از اندازه گیری صفات مورد بررسی نشان داد درصد روغن دانه در دور آبیاری 15 روز و درصد پروتئین دانه بیشترین مقدار خود را را صورت آبیاری با دور 10 روز و سایر صفات با طولانی شدن فاصله آبیاری به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند. بررسی روابط همبستگی میان صفات گیاهی کرچک تحت تاثیر دور آبیاری نشان داد روند تغییرات صفات مورد بررسی به صورت خطی بود و در به جز در مورد در روغن و پروتئین که همبستگی مثبتی را با افزایش دور آبیاری نشان دادند برای سایر صفات همبستگی منفی بود. بیشترین همبستگی مربوط به صفت عملکرد دانه با شاخص برداشت مثبت و در سطح احتمال 1% معنی دار و همبستگی عملکرد دانه با درصد روغن در احتمال 5% معنی دار و منفی و با درصد پروتئین در احتمال 1% معنی دار و منفی بود.

این بررسی مزرعه ای در شرایط آب و هوایی شهرستان همدان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم کاشت سورگوم شیرین رقم پگاه در سه سطح 100، 200 و 400 هزار بوته در هکتار، دور آبیاری با فواصل 10 و 15 روز یک بار و سطوح تقسیط کود اوره در دو سطح 100، 200 و 100 و نیز 100، 100 و 200 کیلوگرم  در هکتار به ترتیب با مصرف در زمان کاشت، 45 و 65 روز بعد از کاشت بودند. نتایج نشان داد در این بررسی حداکثر عملکرد علوفه خشک به میزان 18.44 تن در هکتار در تراکم 10 بوته در مترمربع، دور آبیاری 10 روز و شیوه دوم تقسیط کود اوره به دست آمد. همچنین تراکم گیاهی 10 بوته در مترمربع در تمام مراحل رشد و نمو سورگوم شیرین در منطقه همدان بالاترین سرعت رشد را نشان داد. در این بررسی با افزایش تراکم بوته در مترمربع تا دریافت 1100 درجه روز رشد از میزان سرعت رشد نسبی سورگوم کاسته شد و سرعت جذب خالص (NAR) در 800 درجه روز رشد بین مقادیر 0.18 تا 0.03 گرم بر گرم در مترمربع در هر GDD بود.

به منظور بررسی اثرات تیمار دمایی بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج بر ارقام طارم محلی و فجر، آزمایشی در گلخانه معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال زراعی 1388 اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد، به طوری سطوح ارقام (طارم محلی و فجر) به عنوان فاکتور اصلی و سطوح دما (16 و 32 درجه سانتی گراد) و 4 مرحله رشدی (پنجه زنی، ساقه دهی، خوشه دهی و پرشدن دانه به عنوان فاکتور فرعی مورد آزمون بودند. نتایج نشان داد رقم فجر به دلیل بالاتر بودن تعداد پنجه، تعداد خوشه در کپه، طول خوشه، تعداد خوشه چه کل در خوشه و تعداد خوشه چه پر در خوشه بیشترین عملکرد دانه (23.37 گرم در کپه) نسبت به رقم طارم محلی (19.72 گرم در کپه) داشت. عملکرد دانه در دمای 32 سانتی گراد به علت بالاتر بودن کلیه صفات مورد آزمون از عملکرد بالاتری (23.6 گرم در کپه) نسبت به دمای 16 سانتی گراد (19.5 گرم در کپه) به دست آمد و با کاهش دما از 32 درجه به 16 درجه سانتی گراد باعث کاهش 21 درصدی عملکرد دانه گردید. مرحله پر شدن دانه به دلیل بالاتر بودن تعداد خوشه در کپه، طول خوشه، تعداد خوشه چه کل در خوشه و تعداد خوشه چه پر در خوشه بیشترین عملکرد دانه (24.28 گرم در کپه) و مرحله رشدی پنجه زنی به علت کمتر بودن در تعداد خوشه در کپه و وزن هزار دانه، کمترین میزان عملکرد (19.01 گرم در کپه) داشت.