دانش علف های هرز
سال:1396 | دوره:13 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی مدیریت تلفیقی کهورک آزمایشی طی سال های 1389 تا 1393 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و 16 تیمار در استان یزد اجرا شد. تیمارها شامل: کاربرد علف کش گلایفوسیت به میزان شش، هشت و 10 لیتر در هکتار یک نوبت، و همچنین علف کش گلایفوسیت سه، چهار و پنج لیتر در هکتار دو نوبت. مخلوط توفوردی و ام سی پی آ به میزان دو و چهار لیتر در هکتار یک نوبت، مخلوط توفوردی و ام سی پی آ به میزان یک و دو لیتر در هکتار دو نوبت. تیمارهای تلفیقی شامل مخلوط توفوردی+ام سی پی آ و گلایفوسیت به ترتیب به میزان دو و چهار لیتر یک نوبت و نیز یک و دو لیتر در هکتار دو نوبت و قطع کامل کهورک یک نوبت، قطع کهورک به همراه مخلوط توفوردی و ام سی پی آ دو لیتر، قطع کهورک به همراه گلایفوسیت چهار لیتر و شاهد بدون کنترل. نتایج نشان داد تیمار قطع کامل و قطع + مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 2 لیتر در هکتار و قطع + گلایفوسیت 4 لیتر در هکتار وزن خشک کهورک را به میزان مطلوبی کاهش داد. بالاترین درصد کنترل در تیمار مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 2 لیتر+گلایفوسیت 4 لیتر و مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 1لیتر+گلایفوسیت 2 لیتر و مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 4 لیتر در هکتار به ترتیب با 78/97، 22/97 و 00/85 درصد مشاهده شد. همچنین بر اساس نتایج سه ساله کمترین وزن خشک بوته به ترتیب در تیمارهای قطع، مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 2 لیتر در هکتار دو مرتبه و مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 4 لیتر در هکتار و مخلوط توفوردی و ام سی پی آ 1 لیتر در هکتار دو مرتبه به ترتیب با 09/1، 12/2، 37/4 و 57/4 گرم بدست آمد.

تعیین دماهای آستانه جوانه زنی و رویش با انجام آزمایش در دامنه دمایی صفر تا 40 درجه سانتی گراد، تبیین پاسخ جوانه زنی و رویش به نوسان دمایی و ارزیابی اثرات یخبندان کوتاه مدت و بلندمدت بر توانایی جوانه زنی بذور علف های هرز باریک برگ گندم وحشی و جودره جمع آوری شده از سطح مزارع گندم دیم در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس معادلات دو قسمتی برازش داده شده دمای پایه، دمای بهینه و بیشینه دمای جوانه زنی بذور پوشینه دار گندم وحشی به ترتیب برابر 79/0، 24 و 28 درجه سانتی گراد و برای بذور پوشینک دار جودره به ترتیب برابر 82/0، 6/30 و 36 درجه سانتی گراد برآورد شد. میانگین رویش بذور گندم وحشی پوشینه دار کاشته شده در خاک برای شش رژیم نوسان دمایی شب و روز برابر 3/71 درصد بود. میانگین جوانه زنی بذور فاقد پوشینه و پوشینه دار گندم وحشی در داخل پتری دیش برای شش رژیم نوسان دمایی به ترتیب 5/70 و 9/17 درصد بود. در مورد بذور پوشینه دار گندم وحشی برای رژیم های دمایی 1/10، 10/30 و 15/35 اصلاً جوانه زنی اتفاق نیفتاد و حداکثر سطح جوانه زنی برآوردی (79 درصد) برای رژیم دمایی 10/15 درجه سانتی گراد محقق شد. در این شرایط میانگین جوانه زنی رژیم های دمایی 5/20 و 10/25 برابر 14 درصد بود. پایین بودن میانگین جوانه زنی بذور پوشینه دار گندم وحشی در آزمایش جوانه زنی داخل پتری دیش در مقایسه با میانگین جوانه زنی بذور فاقد پوشینه و میانگین رویش بذور کاشته شده در داخل خاک گویای نقش بازدارنده مواد موجود در پوشینه بذر است که در شرایط خاک به دلیل خاصیت جذب کنندگی آن تجمع مواد بازدارنده در محیط پیرامونی بذر حادث نمی شود.

علف پشمکی ژاپنی (Bromus japonicus Thunb. ) مهم ترین علف هرز باریک برگ یک ساله زمستانه در مزارع گندم استان سیستان و بلوچستان به شمار می رود. آزمایش مزرعه ای در سال های 1393 و 1394 با هدف بررسی اثرات زمان و مقدار مصرف علف کش سولفوسولفورون در کنترل علف هرز علف پشمکی در ارقام مختلف گندم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک، زابل انجام شد. سه رقم گندم (هیرمند، کلک افغانی، سیستان)، سه مرحله کاربرد علف کش بر اساس فنولوژی علف هرز (3-2 برگی، 5-4 برگی، پنجه زنی) و چهار مقدار مصرف (شاهد بدون علف کش، 17، 22، 27 گرم ماده تجاری آپیروس در هکتار)، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در همه ارقام، کاربرد علف کش سولفوسولفورون در مرحله 5-4 برگی و پنجه زنی علف هرز به ترتیب بیشترین و کمترین کارایی را بر کنترل علف پشمکی از خود نشان داد. در تیمار کاربرد در مرحله پنجه زنی علف پشمکی در رقم هیرمند، مقدار علف کش مورد نیاز برای کاهش تراکم علف پشمکی به نصف بیشینه حتی از مقدار توصیه شده هم بالاتر رفت (3/28= ). در همه ارقام و مراحل کاربرد، بین مقدار مصرفی 22 و 27 گرم ماده تجاری در هکتار اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. نرخ افزایش عملکرد دانه به ازای کاهش در تراکم علف پشمکی برای رقم هیرمند در بالاترین (31/0=b) و برای رقم کلک افغانی کمترین (14/0=b) مقدار بود.

به منظور ارزیابی تاثیر تیمارهای مختلف کود نیتروژن، تراکم گندم و مقدار علف کش سولفوسولفورون + مت سولفورون (توتال) بر پارامترهای رشدی علف هرز جودره و عملکرد گندم، آزمایشی در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، واقع در محمدشهر کرج و مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی استان قم به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل: سه سطح تراکم گندم (300، 400 و 500 بوته در مترمربع) دو سطوح نیتروژن (240، 300 کیلوگرم در هکتار) و پنج سطح غلظت علف کش توتال (0، 20، 33، 45، 54 گرم ماده موثره در هکتار) بود. نتایج نشان داد برهمکنش تیمارهای مورد بررسی در دو منطقه معنی دار بود. تاثیر کاهشیِ افزایش تراکم گندم بر زیست توده علف-هرز جودره در غلظت های مختلف علف کش توتال، متفاوت بود. به نحوی که در غلظت های پایین علف کش، افزایش تراکم گندم منجر به کاهش علف هرز جودره شد. درحالی که با افزایش غلظت علف کش توتال، اثر کاهشی تراکم گندم بر روی زیست توده جودره حذف گردید. با توجه به بالا بودن کارایی مصرف کود نیتروژن در گندم، کاربرد سطح پایین کود نیتروژن منجر به بهره مندی بیشتر گندم و کاهش توان رقابتی جودره در آزمایش کرج گردید. در آزمایش قم اگرچه این روند بطورکلی مشاهده شد، ولی تغییرات از لحاظ آماری معنی دار شناخته نشد. به طورکلی می توان گفت که تلفیق کاربرد مصرف 240 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به همراه تراکم 400 بوته در متر مربع گندم و اعمال 45 گرم در هکتار از علف کش توتال در منطقه کرج بهترین تیمار شناخته شد. درحالی که در منطقه قم تلفیق کاربرد مصرف 300 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن + تراکم 500 بوته در متر مربع گندم و اعمال 45 گرم در هکتار از علف کش توتال منجر به حداکثر عملکرد گندم گردید.

به منظور ارزیابی اثرات بستر بذر کاذب بر کنترل علف هرز چاودار آزمایشی طی سال زراعی 93-1392 در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در سه تکرار در شهرکرد اجرا شد. کرت اصلی در سه سطح 1-کشت مرسوم گندم (خشکه کاری)، 2-آبیاری بعد از آماده کردن زمین و کنترل چاودار و سایر علف های هرز یک ماه پس از آبیاری با علف کش عمومی پاراکوات (مقدار 2 لیتر در هکتار از ماده تجارتی) و سپس کاشت گندم و 3-آبیاری بعد از آماده کردن زمین و سپس یک ماه بعد از آن خراش دهی (عملیات هرس) سطح خاک و سپس کاشت گندم، و کرت فرعی در نه سطح شامل فاکتوریل رقم در سه سطح (الوند، پیشگام و بک کراس روشن زمستانه) و تراکم کاشت در سه سطح (200، 250 و 300 کیلوگرم در هکتار) اجرا شد، نتایج نشان داد تیمار بستر کاذب و کاربرد علف کش باعث کاهش تراکم و زیست توده چاودار به ترتیب به میزان 7/67 و 9/74 درصد شد، رقم پیشگام باعث کاهش تراکم و زیست توده چاودار به ترتیب به میزان 9/36 و 7/18 درصد گردید و تراکم 200 کیلو گرم در هکتار تراکم و زیست توده چاودار را به ترتیب 3/24 و 4/22 درصد کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک مربوط به روش تهیه بستر کاذب و کار برد علف کش پاراکوات به ترتیب 4206 و 3/8872 کیلو گرم در هکتار بود. بهترین روش تهیه بستر بذر، بستر بذر کاذب با کنترل شیمیایی علف های هرز با علف کش پاراکوآت، بهترین رقم پیشگام و بهترین تراکم کاشت، 200 کیلوگرم در هکتار قابل توصیه است.

به منظور ارزیابی توان رقابتی ژنوتیپ های برنج با علف های هرز در سیستم کشت مستقیم و تعیین صفات مرتبط با آن، آزمایشی در سال زراعی 96-95 در ﻣ ﺆ سسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت انجام گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو سطح مدیریت علف هرز (رقابت کامل تحت شرایط جامعه طبیعی علف های هرز و عاری از علف هرز) و کرت های فرعی شامل 10 ژنوتیپ برنج (هاشمی، آبجی بوجی، تازه حسنی، گیلانه، شیرودی، صالح، RI18430-1، RI18430-60، RI18430-72 و RI18430-77) بودند. نتایج نشان دهنده تفاوت ژنوتیپ ها از نظر توانایی رقابت با علف های هرز بود. تحت شرایط عاری از علف های هرز، میزان عملکرد دانه از 5/3293 در رقم صالح تا 1/6796 کیلوگرم در هکتار در رقم شیرودی متغیر بود. تحت شرایط رقابت کامل علف های هرز نیز عملکرد دانه از 6/260 در لاین RI18430-72تا 2/1291 کیلوگرم در هکتار در رقم هاشمی ثبت شد. تغییرات زیست توده علف های هرز در مرحله گلدهی از 53/153 تا 63/212 گرم در متر مربع بود که بالاترین و پایین ترین میزان آن به ترتیب در رقم آبجی بوجی و شیرودی مشاهده شد. متوسط افت نسبی عملکرد به واسطه رقابت با علف های هرز از 55/73 تا 1/94 درصد در میان ژنوتیپ های مختلف، متغیر بود. نتایج همچنین نشان دهنده وجود همبستگی مثبت معنی دار میان توانایی رقابتی و عملکرد دانه بود. ارقام هاشمی، شیرودی و لاین RI18430-60 با دارا بودن بالاترین توانایی رقابتی و عملکرد دانه (مبنای انتخاب مستقیم تحت شرایط رقابت کامل) می توانند در برنامه های مدیریت تلفیقی علف های هرز به منظور کاهش مصرف علف کش ها به کار روند. بر مبنای نتایج به دست آمده، رشد اولیه (بنیه)، شاخص سطح برگ، زیست-توده و ارتفاع بوته، صفاتی هستند که همبستگی مثبت معنی داری با توان رقابتی داشته و از این رو می توانند به عنوان معیاری جهت تشخیص و انتخاب غیر مستقیم ارقام دارای توان رقابتی بالا مورد استفاده قرار گیرند.

گل گندم مرهمی (Centaurea balsamitaLam. ) علف هرز یک ساله پاییزه از تیره کاسنی است، که در مزارع غلات پاییزه کشور در حال گسترش است. به منظور بررسی سطوح مختلف پتانسیل اسمزی، شوری، pH، نیترات پتاسیم، جیبرلین و عمق دفن در دمای 20 درجه سانتی گراد در شرایط روشنایی، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه علوم علف های هرز گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش در سطوح مختلف پتانسیل اسمزی، شوری، pH، نیترات پتاسیم، جیبرلین و عمق دفن در دمای 20 درجه سانتی گراد در شرایط روشنایی بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که گل گندم مقاومت خوبی به تنش خشکی تا حدود 76/0-مگا پاسکال را داشته، ولی به شوری خاک حساس است. بهترین خاک از نظر قلیایی و اسیدیته، خاک خنثی می باشد. بذور گل گندم به تیمارهای نیترات پتاسیم و جیبرلین به خوبی واکنش دادند و درصد جوانه زنی با افزایش این تیمارها افزایش یافت. بذور این علف هرز در عمق کم و نهایتا تا سه سانتی متری بخوبی سبز می شود. بیشترین درصد جوانه زنی در سطح خاک اتفاق می افتد، بنابراین با شخم عمیق می توان از سبز شدن آنها جلوگیری کرد، زیرا بذر آن ریز بوده، و ذخیره غذایی اندکی داشته و قادر نیست از اعماق سبز شود.

به منظور بررسی تاثیر ماده افزودنی کوداساید با علف کش های کلودینافوپ پروپارژیل (تاپیک ای سی 8 درصد) و تری بنورون متیل(گرانستار دی اف 75 درصد) بر علف های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد گندم آزمایشی در سال 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در استان البرز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 13 تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل علف کش تری بنورون متیل در سه مقدار (5/10، 75/12 و 15 گرم ماده موثره در هکتار)، و سه مقدار(5/10، 75/12 و 15 گرم ماده موثره در هکتار + 25/0 درصد حجم به حجم کوداساید)؛ و علف کش کلودینافوپ پروپارژیل در سه مقدار (048/0، 064/0 و 08/0 لیتر ماده موثره در هکتار)، و سه مقدار ( 048/0، 064/0 و 08/0 لیتر ماده موثره در هکتار + 25/0 درصد حجم به حجم کوداساید) در زمان پنجه زنی به همراه شاهد با وجین (حذف علف های هرز) بودند. نتایج تحقیق نشان داد برترین تیمار 08/0 لیتر ماده موثره در هکتار علف کش کلودینافوپ پروپارژیل بود. کاربرد ماده افزودنی کوداساید با علف کش کلودینافوپ پروپارژیل باعث کاهش کاراییبر کنترل علف های هرز باریک برگ شد. برترین تیمار، 75/12 گرم ماده موثره در هکتار علف کش تری بنورون متیل با کوداساید به مقدار 25/0 درصد حجم به حجم با کنترل وزن خشک و تراکم مجموع علف های هرز پهن برگ به ترتیب 93 و 95 درصد، اختلاف معنی داری نسبت به شاهد با وجین (حذف علف های هرز) نداشت. همچنین این تیمار عملکرد زیست توده (3275 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (2200 کیلوگرم در هکتار) و تعداد سنبلچه های بارور (6/4 در سنبله) را به ترتیب 22، 40 و 13 درصد نسبت به شاهد (آلوده به علف هرز) افزایش داد. کمترین مقدار عملکرد نسبت به بقیه تیمارها متعلق به تیمار 5/10 گرم ماده موثره در هکتار علف کش تری بنورون متیل با شاخص برداشت (04/34) و سنبلچه بارور (50/36) بود.