اکوفیزیولوژی گیاهی
سال:1393 | دوره:6 | شماره:16 |تعداد مقالات:9

در خاک های ایران به دلیل داشتن pH بالا، آهک فراوان و مصرف کود فسفاته بیش از نیاز در گذشته، جذب عناصر کم مصرف نظیر آهن توسط ریشه کمتر از نیاز گیاه می باشد که این کمبود سبب اختلال در رشد و نمو گیاه می شود. به منظور بررسی محلول پاشی آهن آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1391 در اردبیل اجرا شد. فاکتور اول شامل کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 0.5، 1، 1.5، 2 درصد و اکسید آهن معمولی در سطح 2 درصد و فاکتور دوم شامل مراحل محلول پاشی (زمان رشد رویشی، زمان شروع غده بندی و زمان پرشدن غده) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت های مختلف نانو اکسید آهن بر میزان سدیم، آهن برگ، فسفر غده و عملکرد در هکتار، اثر مراحل محلول پاشی بر میزان پتاسیم و عملکرد غده در هکتار و اثر متقابل این عوامل بر غلظت آهن غده سیب زمینی معنی دار بود. ضمن آنکه اثر عامل های فوق روی غلظت کلسیم غده غیر معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین اثر غلظت نانو اکسید آهن نشان داد که بیشترین مقادیر سدیم و فسفر غده در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن، بیشترین آهن برگ در تیمار شاهد با مصرف کود آهن معمولی و بیشترین عملکرد غده در هکتار در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن حاصل شد. مقایسه میانگین اثر مراحل محلول پاشی نشان داد که بیشترین میزان پتاسیم غده و عملکرد در هکتار با محلول پاشی در زمان پر شدن غده بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل عوامل فوق نیز نشان داد که ترکیب تیماری غلظت 2 درصد نانواکسید آهن با محلول پاشی در زمان پر شدن غده بیشترین غلظت آهن غده را به خود اختصاص داد.

به منظور ارزیابی تیمارهای مختلف کود ریز مغذی به همراه هورمون اکسین بر گندم دروم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در استان فارس، شهر شیراز اجرا شد. فاکتور اول شامل دو سطح هورمون اکسین، کاربرد اکسین به میزان 100 پی پی ام و تیمار عدم کاربرد اکسین و فاکتور دوم شامل چهار تیمار کاربرد کود، تیمار شاهد عدم کاربرد کود، کاربرد روی به میزان 50 کیلوگرم درهکتار به شکل سولفات روی، کاربرد مولیبدن به شکل مولیبدات آمونیم به میزان نیم کیلوگرم در هکتار به صورت بذرمال و تیمار توام کاربرد روی و مولیبدن به میزان 50.5 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که اثر کاربرد هورمون اکسین بر عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، شاخص سطح برگ، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته در سطح 5% معنی دارشد و منجر به افزایش یا بهبود صفات گردید و نسبت به عدم کاربرد هورمون اختلاف معنی داری نشان داد. بین سطوح مختلف تیمار کودی نیز نتایج نشان داد که بیشترین صفات مربوط به تیمارهای کاربرد توام روی و مولیبدن و کمترین نیز مربوط به شاهد بود. کاربرد جداگانه روی نسبت به کاربرد جداگانه مولیبدن افزایش بیشتری بر صفات نشان داد و اثر توام این دو کود ریز مغذی نسبت به اثرات تکی آنها معنی دار بود. کاربرد هورمون بر شاخص سطح برگ نشان داد که در اثر کاربرد اکسین، شاخص سطح برگ افزایش یافته و در دوام سطح برگ گندم نیز اثر مثبتی نشان داد، در واقع منجر به تاخیر افتادن پیری برگ گندم گردید. اثرات متقابل نیز نشان داد که کاربرد هورمون بعلاوه کاربرد روی و مولیبدن منجر به افزایش عملکرد دانه گندم می گردد.

به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف خاکورزی و سطوح مختلف بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم شیرودی، آزمایشی در سال زراعی 1388-89 به صورت کرت های نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه روش مختلف خاکورزی ( خاکورزی مرسوم، کم خاکورزی و بی خاکورزی) و چهار میزان کاربرد بقایای سال قبل (0، 30، 60، 90 درصد) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد نوع خاکورزی تاثیر معنی داری بر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه داشت. افزایش کاربرد بقایا باعث کاهش تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع شد. بیشترین میزان عملکرد دانه در روش کم خاکورزی و کاربرد 30 درصد بقایا در سطح خاک بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین میزان ماده خشک تولیدی ( بیوماس) در تیمار کاربرد 30 درصد بقایا و روش کم خاکورزی بدست آمد. بنابراین با توجه به تاثیرات مثبت کاربرد بقایا درروش کم خاکورزی، کاربرد 30 درصد بقایا پیشنهاد می گردد.

به منظور ارزیابی تاثیر کاربرد مقادیر مختلف علف کش یدوسولفورون +مزوسولفورون + مفن پایر (آتلانتیس) و تراکم های مختلف گندم بر کنترل علف های هرز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان سپیدان منطقه بیضا انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح تراکم گندم 150، 300، 450 و 600 بوته در متر مربع و چهار غلظت علف کش یدوسولفورون + مزوسولفورون شامل صفر، 72، 126 و 180 گرم ماده موثره در هکتار بود. سمپاشی در مرحله 2-4 برگی علف های هرز انجام شد و 4 هفته پس از سمپاشی نمونه برداری از علف های هرز انجام گرفت. به طورکلی نتایج آزمایش نشان داد که کاربرد دزهای بالاتر علف کش تاثیر بهتری در کنترل علف های هرز داشت. به طوری که در دز مصرفی 180 گرم ماده موثره در هکتار (دز توصیه شده) بیشترین میزان کنترل علف های هرز بدست آمد. همچنین بر اساس نتایج آزمایش کاربرد دز 72 گرم ماده موثره در هکتار کارآیی مطلوبی در کنترل علف های هرز نداشت لذا قابل توصیه نمی باشد. از سوی دیگر نتایج نشان داد که با افزایش تراکم بوته در متر مربع، می توان از دزهای کاهش یافته علف کش یدوسولفورون +مزوسولفورون استفاده نمود، به طوری که کاربرد دز 126 گرم ماده موثره از علف کش آتلانتیس به همراه تراکم 450 بوته در هکتار گندم بالاترین کنترل را در علف های هرز مزرعه داشت.

به منظور ارزیابی عملکرد علوفه در کشت مخلوط یونجه چند ساله (.Medicago sativa L) با برخی غلات در مقادیر مختلف بذر آنها آزمایشی در سال زراعی 1390 در منطقه فسا واقع در شرق استان فارس انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور نوع گیاهان همراه شامل گندم (.Triticum aestivum L)، جو (.Hordeum vulgare L)، چاودار (.Secale cereale L) و یولاف (.Avena sativa L) و مقادیر مختلف بذر کشت شده گیاه همراه (صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که گیاهان همراه با میزان بذر 60 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد وزن خشک علوفه، تعداد ساقه و تعداد بوته مستقر شده یونجه بودند. یولاف در مرحله اول و در مرحله دوم چاودار اثرات بیشتری بر رشد یونجه داشت و مصرف 120 کیلوگرم بذر گیاه همراه می تواند مجموع عملکرد وزن خشک یونجه با گیاه همراه را به میزان قابل قبولی نیز تولید کرده و همچنین وزن خشک مناسبی از یونجه برای چین دوم فراهم کند.

به منظور بررسی تاثیر تنش شوری برعملکرد و اجزاء عملکرد هفت ژنوتیپ جو بدون پوشینه، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 91-1390 انجام شد. ژنوتیپ ها به همراه آنفارم شماره 4 (شاهد) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در دو شرایط آبیاری با آب شور 10 دسی زیمنس بر متر و شرایط نرمال (2 دسی زیمنس بر متر) در مزرعه کشت شدند. همچنین آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با بررسی تاثیر شوری بر میزان جوانه زنی این ژنوتیپ ها در شوری های 0، 5، 10، 20 و 30 دسی زیمنس بر متر در آزمایشگاه انجام گرفت. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های1 و 3 دارای بیشترین تعداد دانه درسنبله به ترتیب برابر 44.56 و 36.76 عدد در شرایط نرمال بودند. بیشترین تعداد دانه درسنبله در شرایط شور مربوط به ژنوتیپ های 3 و 7 به ترتیب برابر 40.93 و 35.33 بود. ژنوتیپ های 2 و 4 به ترتیب با 437.5 و 458.43 گرم در مترمربع بیشترین میزان عملکرد دانه در شرایط نرمال را تولید نمودند. ژنوتیپ های 2 و 7 نیز بیشترین عملکرد دانه را در شرایط شور داشتند. کمترین شاخص حساسیت به تنش (SSI) در بین جوهای بدون پوشینه مربوط به ژنوتیپ های شماره 2 و 7 بود. همچنین از نظر شاخص تحمل به تنش (STI) ژنوتیپ های جو بدون پوشینه شماره 2، 3 و 7 از پایداری عملکرد بیشتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها برخوردار بودند. نتایج آزمایش جوانه زنی نشان داد که تا شوری 10 دسی زیمنس بر متر هیچ گونه کاهش معنی داری در درصد جوانه زنی مشاهده نشد. حداکثر میزان جوانه زنی مربوط به ژنوتیپ های 3، 4 و 5 به ترتیب برابر 85.6 و 86.67 و 86.13 درصد بود. ژنوتیپ آنفارم 4 کمترین میزان جوانه زنی را برابر 72.27 درصد داشت. بطور کلی با توجه به نتایج این آزمایش ژنوتیپ های شماره 2 و 7 می تواند به عنوان ژنوتیپ های برتر با توجه به شرایط آزمایش حاضر انتخاب گردند.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد گل بابونه، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در روستای جلین شهرستان گرگان انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (20 اسفند، 11 فروردین و 4 اردیبهشت) و فاکتور فرعی شامل سه تراکم (20، 30 و 40 بوته در متر مربع) بود. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار تاریخ کاشت بر عملکرد گل خشک و گل تازه، تعداد ساقه های اصلی گل دهنده، تعداد و وزن خشک برگ و ارتفاع بوته بود. بیشترین تعداد ساقه های اصلی گل دهنده و تعداد و وزن خشک برگ و ارتفاع بوته و عملکرد گل خشک و گل تازه در تاریخ کاشت اسفند ماه حاصل شد و تاریخ کاشت اردیبهشت ماه دارای پایین ترین مقادیر صفات مذکور بود. عملکرد گل خشک، به صورت معنی داری تحت تاثیر فاکتور تراکم بوته قرار گرفت و این فاکتور بر سایر صفات مورد بررسی اثر معنی داری نداشت. کلیه اثرات متقابل این دو فاکتور نیز تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده نداشتند. عملکرد گل خشک در تراکم 40 بوته در متر مربع بطور معنی داری بیشتر از مقدار این صفت در دیگر تراکم های کاشت بود. نتایج این تحقیق نشان داد 20 اسفند بهترین تاریخ کاشت بابونه نسبت به سایر تاریخ های مورد بررسی در شرایط آب و هوایی گرگان بوده و تراکم 40 بوته در متر مربع به دلیل داشتن عملکرد گل خشک بالاتر، از سایر تراکم ها مطلوب تر می باشد.

ارقام مختلف پرتقال (.Citrus sinensis L) به شوری آب و خاک حساس بوده و تحت این شرایط کاهش شدیدی در رشد و عملکرد خواهند داشت. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر شوری و پایه های نارنج معمولی (Citrus aurantium)، لیموآب (C.aurantifolia)، ولکامریانا (C.volkameriana)، بکرائی (C.reticulata ×C.limetta) بر غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره پرتقال والنسیا بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در گلخانه انجام گرفت. تیمارهای شوری در چهار سطح، صفر، 20، 40 و 60 میلی مول در لیترکلرید سدیم، در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج نوع پایه تاثیر معنی دار بر غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره داشت و تحت تاثیر شوری تغییرات متفاوتی بسته به نوع پایه در غلظت عناصر کم مصرف در شاخساره مشاهده شد. بطور کلی تحت شرایط این آزمایش پایه ولکامریانا و تا حدودی بکرائی از پتانسیل خوبی در ارسال مواد معدنی کم مصرف به پیوندک برخوردار بودند.