اکوفیزیولوژی گیاهی
سال:1397 | دوره:10 | شماره:33 |تعداد مقالات:24

به منظور بررسی اثر کود زیستی نیتروژن و فسفر بر ویژگی های کمی و کیفی رقم پیشتاز گندم، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392-1391 در منطقه اشترینان استان لرستان انجام شد. فاکتورها شامل چهار نوع کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین، نیترو کارا، سوپرنیتروپلاس و شاهد) و چهار نوع کود زیستی فسفر (بیوفسفر، فسفات بارور 2، فسفر به رشد و شاهد) بود. نتایج نشان داد بیشترین مقادیر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، درصد کربوهیدرات دانه و درصد پروتئین دانه به ترتیب با میانگین 568 گرم در متر مربع، 2/1329 گرم در متر مربع، 73% و 13% در تیمار کود سوپرنیتروپلاس مشاهده شد. منابع کودهای زیستی فسفر باعث افزایش مقادیر کمی این صفات نسبت به تیمار شاهد شدند. بیشترین عملکرد بیولوژیکی با مصرف کود فسفر به رشد با میانگین 2/1325 گرم در متر مربع به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد 40% افزایش داشت. تفاوت عملکرد بیولوژیکی در این تیمار با تیمار شاهد در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد کاربرد کود زیستی فسفات بارور 2 به همراه کود زیستی نیتروپلاس باعث بهبود اجزای عملکرد و در نهایت بهبود عملکرد کمی و کیفی گندم نسبت به حالت عدم مصرف هر یک از کودهای زیستی نیتروژن و فسفر شد.

به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی نظام تولید بادام زمینی بر مبنای مصرف کود نیتروژن تحقیقی به روش ارزیابی چرخه حیات در منطقه آستانه اشرفیه در سال 1394 انجام گرفت. بدین منظور، آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه سطح مصرف نیتروژن (شاهد، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و در سه تکرار اجرا شد. در این مطالعه، شش گروه تأثیر زیست محیطی گرمایش جهانی، اسیدیته، اوتریفیکاسیون خشکی، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات و تخلیه منابع پتاسیم بررسی شدند. اثرات در قالب دو واحد عملکردی شامل تولید یک تن بادام زمینی و تولید 1000 مگاژول انرژی مطالعه شدند. نتایج نشان داد که شاخص زیست محیطی (Eco-X) در تولید یک تن بادام زمینی با در نظر گرفتن گرمایش جهانی، اسیدیته و اوتریفیکاسیون خشکی برای تیمارهای شاهد، 30 و 60 کیلوگرم مصرف نیتروژن در هکتار به ترتیب 18/0، 52/0 و 66/0 به دست آمد. شاخص تخلیه منابع (RDI) نیز برای تولید یک تن بادام زمینی با در نظر گرفتن مصرف سوخت دیزل، مصرف کود فسفات و مصرف کود پتاسیم برای تیمارهای شاهد، 30 و 60 کیلوگرم مصرف نیتروژن در هکتار به ترتیب 80/0، 53/0 و 30/0 محاسبه شد. در مجموع، گروه های تاثیر زیست محیطی (گرمایش جهانی، اسیدیته و اوتریفکاسیون خشکی) بیش ترین آسیب به محیط زیست را در مصرف مقادیر بالاتر کود نیتروژن داشتند.

برای بررسی برخی خصوصیات کمی جو در واکنش به کود زیستی تحت تاثیر رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. در این آزمایش تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی شامل 3 سطح، آبیاری در 80، 65 و 50 درصد ظرفیت زراعی (آبیاری نرمال، 35 و50 درصد تخلیه رطوبتی) و کرت های فرعی شامل تلقیح بذر با باکتری در 7 سطح (آزوسپیریلوم لیپوفروم، ازتوباکتر کروکوکوم، سودوموناس پوتیدا، سودوموناس× ازتوباکتر، سودوموناس×آزوسپیریلوم و ازتوباکتر× آزوسپیریلوم) و شاهد (عدم تلقیح) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد کود زیستی اثر معنی دار بر آنزیم های آنتی اکسیدانت در سطح 1 درصد داشت. در شرایط تنش، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت تحت تاثیر کودهای زیستی افزایش یافت، به طوری که آزوسپیریلوم لیپوفروم به ترتیب سبب افزایش 7/16 و 4/21 و سودوموناس× آزوسپیریلوم سبب افزایش 2/18 و 9/25 درصدی سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار آبیاری در شرایط آبیاری در50 درصد ظرقیت زراعی نسبت به شاهد شدند. میزان عملکرد در این شرایط در تیمارهای باکتری نسبت به آبیاری نرمال کاهش اندکی نشان داد و عملکرد در تیمار آبیاری در 50 درصد ظرقیت زراعی و تحت تاثیر آزوسپیریلوم فقط 2/13 درصد نسبت به آبیاری نرمال کاهش یافت. داده ها نشان داد کود زیستی نقش موثر در بهبود عملکرد جو در شرایط کمبود آب در مراحل انتهایی رشد دارد.

به منظور بررسی نسبت و روش های مختلف استفاده از کود زیستی نیتروکسین در تلفیق با کود شیمیایی نیتروژنه اوره بر عملکرد گیاه دارویی مرزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر واقع در شمال خوزستان در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل شاهد، 100 درصد کود شیمیایی، 100 درصد کود زیستی بذرمال، 100 در صد کود زیستی با آبیاری، 100 درصد کود زیستی بذرمال + آبیاری، 50 درصد کود شیمیایی و 50 در کود زیستی بذرمال، 50 درصد کود شیمیایی و 50 درصد کود زیستی با آبیاری و تیمار 50 درصد کود شیمیایی و 50 درصد کود زیستی بذرمال + آبیاری بودند. کاربرد 50 درصد کود شیمیایی با 50 در صد کود زیستی بذرمال باعث افزایش کلروفیل و شاخص سطح برگ شد. بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس در تیمار 100 درصد کود زیستی بذرمال به ترتیب به میزان 9933/0گرم و 020/9 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کاربرد کود زیستی به تنهایی و یا ترکیب با کود شیمیایی، در بهبود ویژگی های رشدی و عملکرد گیاه مرزه تأثیر مثبتی داشت. باکتری های محرک رشد در جذب و تثبیت عناصر ضروری مورد نیاز گیاه نقش مثبتی داشته و می توان با استفاده بهینه از نهاده های زیستی، مصرف کودهای شیمیایی را تا حد قابل توجهی پایین آورد. از طرفی کاربرد کودهای زیستی می توانند جایگزین مناسبی برای مصرف کودهای شیمیایی در این گیاه باشد و با این امر در راستای کشاورزی پایدار گام برداشت.

نعناع فلفلی یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که به صورت گسترده در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثرات کودهای بیولوژیک نیتروکسین و تیوباسیلوس بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی نعناع فلفلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان با 16 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نیتروکسین در 4 سطح (L. ha-1 6، 4، 2، 0) و تیوباسیلوس نیز در 4 سطح (kg. ha-1 8، 6، 4، 0) به همراه کود گوگرد به میزان kg. ha-1)300( بود. صفات مورد ارزیابی شامل عرض برگ، طول برگ، میزان کلروفیل، طول ساقه، تعداد شاخه ها، تعداد گل آذین، طول گل آذین، قطر ساقه، سطح برگ، غده های ترشحی، وزن تر و درصد اسانس بود. نتایج نشان داد که حداکثر شاخص سطح برگ، عرض برگ، طول برگ، تعداد شاخه، تعداد غده ترشحی و درصد اسانس در تیمار 6 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس و 6 لیتر در هکتار نیتروکسین به دست آمد. حداکثر تعداد گل آذین در تیمار 4 لیتر در هکتار نیتروکسین و ارتفاع گل آذین در تیمار 4 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس به همراه 6 لیتر در هکتار نیتروکسین به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق به نظر می رسد که تیمار 6 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس به همراه 6 لیتر در هکتار نیتروکسین می تواند برای افزایش عملکرد و میزان اسانس این گیاه دارویی پیشنهاد شود.

به منظور بررسی اثر خشکی و محلول پاشی عناصر کم مصرف بر عملکرد دانه، مقدار پروتیین و روغن دانه ی سویا، آزمایشی به صورت اسپلیت_فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد اجرا شد. فاکتور تنش رطوبتی در سه سطح (آبیاری نرمال، تنش-خشکی از مرحله 50 درصد گلدهی و تنش خشکی از مرحله 50 درصد غلاف دهی که در آنها به ترتیب آبیاری در زمان اعمال 60، 120 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A به عنوان عامل اصلی و عامل رقم، شامل (ارقام M7 و M9) و محلول پاشی عناصر کم مصرف (آهن، روی، بر، مس، منگنز) در سه سطح (عدم محلول پاشی، محلول پاشی در مرحله ی50 درصد گلدهی و محلول پاشی در مرحله ی 50 درصد گلدهی و 50 درصد غلاف دهی) به صورت فاکتوریل، به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد اثر تنش خشکی، محلول پاشی عناصرکم مصرف و رقم در سطح آماری یک درصد و اثر متقابل تنش خشکی در محلول پاشی در سطح آماری پنج درصد تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه سویا داشتند. بطوری که بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار آبیاری نرمال (بدون تنش خشکی) با میانگین 3192 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمار تنش در مرحله گلدهی با میانگین 2211 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین بیشترین عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط بدون تنش، محلول پاشی در دو مرحله ی 50 درصدگلدهی و 50 درصد غلاف دهی و رقم M7 حاصل شد و حساس ترین مرحله ی رشدی سویا نسبت به تنش خشکی مرحله ی گلدهی تشخیص داده شد.

این تحقیق به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های مختلف گندم نان (Triticum aestivum L. ) و دوروم (Triticum turgidum L. ssp. durum) در شرایط تنش خشکی بعد از گلدهی و تعیین مناسب ترین شاخص های کمی تحمل به تنش خشکی، در سال های زراعی 91-1390 و 92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان اجرا شد. تعداد 168 رقم و لاین گندم (166 گندم نان و 2 گندم دوروم) در شرایط تنش (قطع آبیاری از مرحله گرده افشانی به بعد) و آبیاری کامل در قالب آزمایش آلفالاتیس با دو تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که رقم های سیمره، روشن و یکورا روخو(Yecora Rojo) در شرایط آبیاری کامل و رقم های سیمره، روشن و کاپتی در شرایط تنش بیشترین عملکرد دانه را داشتند. با توجه به همبستگی مثبت و معنی دار شاخص های میانگین هارمونیک (HARM)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین بهره وری (MP)، شاخص مقاومت به خشکی (DI)، شاخص عملکرد (YI) و شاخص تغییر یافته تحمل به تنش (MSTIs و MSTIp) با عملکرد دانه در شرایط تنش و آبیاری کامل، این شاخص ها به عنوان بهترین معیارهای انتخاب در شرایط آزمایش برای تنش خشکی معرفی شدند. غربال ژنوتیپ های متحمل به خشکی با استفاده از میانگین رتبه و انحراف معیار رتبه شاخص های انتخاب شده و تجزیه بای پلات (Biplot) با استفاده از تجزیه مولفه های اصلی (PCA) انجام شد. در نهایت لاین ها و رقم های سیمره، روشن، کاپتی، اکبری و DN11 به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها معرفی شدند.

به منظور ارزیابی اثر سولفات پتاسیم بر غلظت کلروفیل و شاخص تحمل به تنش خشکی ژنوتیپ های ماش در منطقه شمال خوزستان، این پژوهش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 1390 و 1391 در مرکز تحقیقات کشاورزی جنوب غرب کشور(صفی-آباد) اجرا شد. کرت اصلی شامل آبیاری پس از 120، 180 و240 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر (با علامت به ترتیب I120، I180 و I240) و مقادیر کود پتاسیم(صفر، 5/37 و 75 کیلوگرم K2O در هکتار از منبع سولفات پتاسیم با علامت به ترتیب F0، F1 و F2) و ژنوتیپ های(پرتو، هندی و لاین های VC6173، Cn95وKPS1) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهایI180 و I240 نسبت به تیمار شاهد (I120) به ترتیب 8/21 و 4/30 درصد کاهش یافت. بیشترین و کمترین شاخص تحمل به تنش آب به ترتیب به توده هندی (83/0) و لاینKPS1 (47/0) اختصاص یافت. کاربرد پتاسیم به میزان 75 کیلوگرم در هکتار در تیمارI240، باعث افزایش تحمل به تنش خشکی همه ژنوتیپ ها به جز لاینKPS1 شد. تغییرات غلظت کلروفیل تحت تاثیر رژیم آبیاری، رژیم آبیاری و ژنوتیپ، رژیم آبیاری و کود و همچنین برهمکنش سه گانه در سطح1% و مصرف کود و ژنوتیپ در سطح 5% معنی دار بود. نتایج کلی نشان داد که توده هندی به دلیل تحمل بالا به تنش خشکی و لاین VC6173 به دلیل تحمل به تنش-خشکی، ایستاده بودن ساقه و تمرکز در رسیدگی برتر از سایر ارقام است.

به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کودی بر عملکرد کمی و کیفی دانه ذرت شیرین، آزمایشی در شهرستان مرودشت در سال 1392 به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل منابع مختلف کودی 1) 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، 2) 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، 3) 8 تن کود مرغی در هکتار، 4) 24 تن کمپوست زباله شهری در هکتار، 5) 150 کیلوگرم نیتروژن خالص + 2 تن کود مرغی در هکتار، 6) 100 کیلوگرم نیتروژن خالص + 4 تن کود مرغی در هکتار، 7) 150 کیلوگرم نیتروژن خالص + 6 تن کمپوست زباله شهری در هکتار، 8) 100 کیلوگرم نیتروژن خالص + 12 تن کمپوست زباله شهری در هکتار و 9) شاهد (بدون کود) بود. نتایج نشان داد که تأثیر سیستم های مختلف تغذیه ای بر عملکرد دانه کنسروی، علوفه تر و عملکرد بیولوژیک و همچنین میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه کنسروی (931 گرم بر مترمربع)، علوفه تر (2376 گرم بر مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (4554 گرم بر مترمربع) از تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن خالص + 4 تن کود مرغی در هکتار به دست آمد. همچنین بیشترین میزان نیتروژن ( 27/2 درصد) و فسفر (42/0 درصد) دانه به ترتیب در تیمار 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و 8 تن کود مرغی در هکتار مشاهده گردید. استفاده از کودهای مرغی به صورت تلفیقی با کودهای شیمیایی، می تواند روش مناسبی جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی در راستای افزایش عملکرد کمی و بهبود کیفیت ذرت شیرین باشد.

انتخاب گیاهان مقاوم به شوری در مرحلة جوانه زنی از طریق کشت در محیط آزمایشگاهی روشی کم هزینه و مطمئن محسوب می شود. در این آزمایش اثر غلظت های مختلف شوری بر توده های زیرة سبز مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تنش شوری با سطوح 0، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر مترمربع NaCl و 8 توده زیره سبز شیراز، آباده، کرمان، جیرفت، بیرجند، سبزوار، تربت حیدریه و جاجرم بودند. ریزنمونه های ساقه چه حاصل از کشت آزمایشگاهی بذور هر یک از توده های زیره سبزجهت تولید کالوس و باززایی گیاهچه به محیط کشت MS حاوی 1میلی گرم در لیترNAA و 2 میلی گرم در لیتر Kin منتقل شد. گیاهچه های حاصل از کشت کالوس جهت بررسی اثر تنش شوری در شرایط گلخانه ای کشت گردیدند. نتایج حاکی از کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک زیرة سبز در نتیجة افزایش سطوح شوری بود. شوری همچنین باعث کاهش درصد اسانس و محتوای پتاسیم بافت های گیاهی گردید. بیشترین تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در توده کرمان و بیشترین درصد اسانس و محتوای پتاسیم در توده جیرفت مشاهده شد. توده کرمان در شرایط شور از عملکرد بیولوژیک و تعداد چتر در بوته بیشتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بود.

پژوهشی در دو سال زراعی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. آزمایش در سال اول در پنج تاریخ کاشت و در سال دوم در دو تاریخ کاشت انجام شد. نمونه گیری از زمان تشکیل بذر در غلاف به صورت هفتگی بود و بذرها بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. در آزمایشگاه درصد رطوبت و جوانه زنی نمونه های بذر تعیین و پس از خشک کردن بذرها میزان هدایت الکتریکی آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت اثر معنی داری روی رطوبت بذر در زمان برداشت، درصد جوانه زنی، هدایت الکتریکی بذر، سرعت و مدت پرشدن دانه و قدرت گیاهچه داشت. بذرهای حاصل از کشت های زود هنگام کمترین مقدار رطوبت و بیشترین درصد جوانه زنی را نسبت به بذرهای حاصل از کشت دیرهنگام داشتند. همچنین، تأثیر تاریخ کشت بر عملکرد بذر بادام زمینی در سال اول معنی دار بود، در حالی که در سال دوم تأخیر در کاشت تأثیر معنی داری بر عملکرد بذر نداشت. کاهش طول دوره پر شدن دانه در تاریخ های کاشت تأخیری سال اول و مواجه شدن این دوره با بارش های انتهای فصل موجب شد که قدرت و کیفیت بذرهای حاصله به طور معنی داری کاهش یابد. نتایج حاکی از آن است که در میان عوامل آب و هوایی، دما و بارندگی طی دوره پر شدن دانه، دو عامل بسیار تأثیرگذار بر قدرت و عملکرد بذر هستند و با تنظیم تاریخ کشت با توجه به شرایط منطقه می توان بذرهایی با کیفیت و قدرت بالا را برداشت کرد.

به منظور بررسی روابط علی و معلولی صفات مؤثر بر عملکرد دانه گندم دوروم، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 18 ژنوتیپ در چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان انجام شد. در تجزیه به عامل ها، فاکتور اول عامل مؤثر بر خصوصیات برگ پرچم، فاکتور دوم عامل مؤثر بر ارتفاع و فاکتور سوم عامل مؤثر بر عملکرد نامیده شد. طبق نتایج همبستگی ژنتیکی صفات عملکرد زیست توده، عملکرد کاه، تعداد دانه در سنبله و طول سنبله همبستگی مثبت بسیار قوی با عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت، صفات عملکرد کاه، تعداد دانه در سنبله و طول پدانکل وارد مدل رگرسیونی شدند به طوری که عملکرد کاه دارای بیشترین اثر مستقیم و بزرگ بر عملکرد دانه بود. از آنجا که صفات تعداد دانه در سنبله و عملکرد کاه اهمیت بیشتری داشتند، می توان در برنامه های اصلاح گندم دوروم به این صفات توجه داشت. در این تحقیق، تجزیه بای پلات برای بررسی همزمان صفات و جایگاه ژنوتیپ ها در ارتباط با آنها استفاده شد و بر این اساس، ارقام Dehdasht، Seimareh، Pod-20 و Alas به عنوان بهترین ارقام معرفی شدند.

کشت مخلوط علاوه بر افزایش عملکرد در مقایسه با کشت خالص، سبب افزایش تنوع زیستی در اکوسیستم های کشاورزی می گردد. به منظور ارزیابی عملکرد دانه و شاخص های سودمندی کشت مخلوط آفتابگردان (Helianthus annuus L. ) و لوبیای محلی گیلان (Phaseolus vulgaris L. )، آزمایشی در سال زراعی 94-1393، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان صومعه سرا، ایران، اجرا شد. نسبت های کشت شامل 0: 100، 25: 75، 50: 50، 75: 25 و 100: 0 (لوبیا: آفتابگردان) به روش جایگزینی بودند. نسبت های گوناگون کشت مخلوط اثر معنی داری بر تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه لوبیا و در آفتابگردان بر ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه داشتند. مقادیر نسبت برابری زمین (LER)، در نسبت های کشت 25: 75 و 50: 50 (لوبیا: آفتابگردان) کمتر از یک بود، حال آنکه در نسبت کشت 75: 25 لوبیا: آفتابگردان، برابر با 15/1 گردید، که نشان می دهد این نسبت دارای سودمندی 15 درصد در مقایسه با سامانه تک کشتی بود. ضریب ازدحام نسبی (RCC) در نسبت های کشت 75: 25 و 50: 50 (لوبیا: آفتابگردان) برای آفتابگردان بیشتر از یک بود، بنابراین این گونه به عنوان گیاه غالب بود و لوبیا با مقادیر RCC کمتر به عنوان گیاه مغلوب بود. شاخص نسبت رقابت (RC) در تمام نسبت های کشت برای لوبیا کمتر از یک بود، که نشان می دهد لوبیا در سامانه کشت مخلوط نسبت به آفتابگردان قابلیت رقابت کمتری دارد. در مجموع به نظر می رسد که سامانه کشت مخلوط لوبیا و آفتابگردان مزیت قابل توجهی در مقایسه با کشت خالص داشت و نسبت اختلاط 75: 25 (لوبیا: آفتابگردان) بهترین نسبت کشت بود.

به منظور بررسی تأثیر آرایش کاشت بر خصوصیات مورفولوژیک سویا در رقابت با علف های هرز، آزمایشی در مزرعه دانشگاه یاسوج در تابستان 1389 اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی، علف هرز در دو سطح (با و بدون علف هرز) و عامل فرعی ترکیب فاصله ردیف (30، 45 و 60 سانتی متر) و تراکم کاشت سویا (40، 50 و 60 بوته در مترمربع) بود. نتایج نشان داد که تراکم کاشت و فاصله ردیف تأثیر معنی داری بر ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، قطر ساقه و عملکرد دانه سویا داشت. با افزایش تراکم و کاهش فاصله ردیف، عملکرد دانه سویا افزایش یافت؛ به طوری که بیشترین عملکرد دانه (60/240 گرم بر مترمربع) از تراکم 60 بوته در مترمربع و در بین فاصله های کاشت بیشترین عملکرد دانه (8/236 گرم بر مترمربع) از فاصله کاشت 30 سانتی متر به دست آمد. همچنین خصوصیات مورفولوژیک علف های هرز (سلمه تره و تاج خروس) به طور معنی داری تحت تأثیر تراکم بوته و فاصله ردیف کاشت سویا قرار گرفت؛ به طوری که افزایش تراکم کاشت سویا از 40 به 60 بوته در مترمربع و کاهش فاصله ردیف سویا از 60 به 30 سانتی متر به ترتیب منجر به کاهش 7/22 و 8/29 درصدی وزن خشک علف هرز تاج خروس گردید. به طور کلی نتایج نشان داد که تغییر در آرایش کاشت (فاصله بوته و فاصله ردیف کاشت) در سویا از طریق تأثیر بر توان رقابتی گیاه زراعی در مقابل علف های هرز می تواند به عنوان یک راهکار زراعی و غیر شیمیایی برای کاهش اثر تداخلی علف های هرز مورد استفاده قرار گیرد.

این پژوهش به منظور تحلیل پایداری بوم شناختی کشت پنبه و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان های علی آباد کتول و آق قلا از استان گلستان در سال زراعی 94 و 93 انجام شد. جامعه آماری، کشاورزان پنبه کار این دو شهرستان بود و 100 کشاورز به صورت تصادفی در طی این دو سال انتخاب شده و از طریق مصاحبه چهره به چهره با زارعین پنبه کار اطلاعات مربوط به ویژگی های فردی و حرفه ای و بوم شناختی مزارع جمع آوری شد. نتایج نشان داد که 10 درصد مزارع از نظر وضعیت پایداری در گروه ناپایدار و 41 درصد نیز در گروه نسبتا ناپایدار قرار داشتند این در حالی است که تنها 3 درصد از مزارع مورد مطالعه وضعیت پایدار و 46 درصد نیز نسبتا پایدار بودند، بنابراین در مجموع بر اساس نتایج به دست آمده، وضعیت پایداری مزارع پنبه مورد بررسی، متوسط به پایین برآورد گردید. به منظور تحلیل بیشتر، از تحلیل عاملی و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که 14 متغیر بر روی 4 عامل، بار دارند و در کل 58 درصد از واریانس کل را تبیین کرده اند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیر سابقه کشت از بقیه متغیرها بر پایداری کشت تأثیرگذارتر است. بعد از آن متغیرهای میزان کود آلی مصرفی، تعداد وجین و عملکرد بیشترین سهم را دارند. متغیرهای تعداد آبیاری، مقدار سم مصرفی، سطح سواد و مدیریت نادرست بقایا نیز تاثیر منفی بر پایداری این محصول داشت.

مطالعه حاضر برای ارزیابی توانایی مدل AquaCrop برای پیش بینی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت، در لاهیجان، به مدت دو سال در سال های زراعی 1389 و 1390 اجرا گردید. طرح آزمایشی کرت های خرد شده، در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تیمار های آبیاری به عنوان کرت اصلی در سه سطح دور آبیاری 6، 12 و 18 روز بودند. تیمار های کود نیتروژن به عنوان کرت فرعی در 4 سطح 0، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار بودند. ارزیابی مقادیر شبیه سازی و اندازه گیری شده عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک با استفاده از ضریب تبیین و پارامتر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده انجام گرفت. بر اساس نتایج، متوسط ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده ی پیش بینی عملکرد دانه در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی برای ژنوتیپ (سینگل کراس 704) به ترتیب، 74/14 و 01/12 درصد، و برای عملکرد بیولوژیک به ترتیب، 31/10 و 66/9 درصد محاسبه گردید. هم چنین، مقدار ضریب تبیین در مراحل واسنجی و اعتبارسنجی برای عملکرد ذرت توسط مدل به ترتیب، 90/0 و 61/0 و برای عملکرد بیولوژیک به ترتیب، 91/0 و 86/0 بدست آمد. نتایج نشان داد که مدل AquaCrop در پیش بینی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت، دارای دقت مناسب می باشد.

برای پیش بینی رشد و عملکرد گیاه زراعی بایستی زیر مدل های فنولوژی، تولید و توزیع ماده خشک، موازنه آب و خاک مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر، به منظور پیش بینی عملکرد گندم در شرایط آب و هوایی همدان مورد مطالعه قرار گرفت. پارامترهای مربوط به هر زیر مدل با استفاده از داده های مربوط به تاریخ کاشت های مختلف در سال های 1361 تا 1381 در منطقه همدان و داده های مربوط به سایر محققان در سایر نقاط برآورد گردید. براساس آمار هواشناسی استان همدان (دمای حداقل، دمای حداکثر، مقدار تابش و میزان بارندگی) و با استفاده از زیر مدل های مربوط به فنولوژی، تولید و توزیع ماده خشک، تغییرات رشد و عملکرد آن محاسبه شده و عملکرد مربوط به محصول گندم در پایان فصل رشد پیش بینی گردید. تغییرات عملکرد دانه برای داده های مشاهده شده بین 08/4 تا 01/8 تن در هکتار و میانگین داده ها 09/6 تن بود و برای داده های پیش بینی شده دامنه تغییرات عملکرد بین 08/4 تا 59/7 تن و میانگین آنها 53/5 تن در هکتار بود که در تمام موارد عملکرد شبیه سازی شده مطابقت خوبی با عملکرد مشاهده شده دارد. بنابراین، با توجه به توانایی مناسب مدل در شبیه سازی مراحل فنولوژی گندم، می توان از آن به عنوان ابزار مناسبی برای برنامه ریزی و مدیریت بهتر مزارع گندم و نیز به عنوان یک سیستم تصمیم سازی پشتیبان در منطقه همدان استفاده نمود.

به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر با سلنیوم و محلول پاشی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و درصد سن زدگی گندم دیم، یک آزمایش مزرعه ای یک ساله به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک اجرا شد. 12 تیمار شامل شاهد، پرایمینگ با آب مقطر، پرایمینگ با مقادیر 1، 2 و 3 میلی گرم در لیتر سلنیوم به تنهایی و توام با محلول پاشی با آب مقطر و سلنیوم (سلنیت سدیم) بررسی شد. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر توام با محلول پاشی با آب مقطر، پرایمینگ با آب مقطر همراه با محلول پاشی سلنیوم، پرایمینگ با 3 میلی گرم در لیتر سلنیوم همراه با محلول پاشی سلنیوم، محتوی آب نسبی برگ را نسبت به شاهد افزایش دادند. پرایمینگ با آب مقطر، محلول پاشی با سلنیوم و پرایمینگ با 2 میلی گرم در لیتر سلنیوم توام با محلول پاشی سلنیوم، نشت یونی سلول را نسبت به شاهد کاهش دادند. با محلول پاشی سلنیوم به تنهایی و پرایمینگ با 1 میلی گرم در لیتر سلنیوم توام با محلول پاشی سلنیوم، محتوی کلروفیل a به میزان 4/31 و 2/24 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. پرایمینگ توام با محلول پاشی سلنیوم درصد سن زدگی دانه را به طور معنی داری کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه از پرایمینگ با 2 میلی گرم در لیتر سلنیوم توام با محلول پاشی سلنیوم حاصل شد. نتایج پیشنهاد می کند که از طریق پرایمینگ بذر با آب مقطر و به ویژه سلنیوم در مقادیر کم توام با محلول پاشی سلنیوم می توان نشت یونی و درصد سن زدگی گندم در شرایط دیم را کاهش داد.

به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح کود نیتروژن (40، 70، 100 و 140 درصد نیاز گیاهی ذرت به عنصر نیتروژن که مقدار توصیه شده بر اساس آزمون خاک معادل 138، 238، 350 و 483 کیلوگرم اوره در هکتار در نظر گرفته شد) در قالب کرت های اصلی و سه رقم رایج ذرت 704، سیمون و 678 BC در قالب کرت های فرعی بود. نتایج نشان داد کاربرد کود نیتروژن باعث بهبود تعداد بلال در متر مربع (12 درصد)، تعداد ردیف در بلال (9 درصد)، تعداد دانه در ردیف بلال (32 درصد)، عملکرد دانه (63 درصد) و وزن خشک کل (58 درصد) شد. رقم سیمون نیاز کودی بیشتری برای رسیدن به حداکثر عملکرد داشت و نسبت به ارقام دیگر از عملکرد دانه (19 درصد) بیشتری برخوردار بود. رقم سیمون در سطح کودی 140 درصد از شاخص برداشت بیشتری برخوردار بود در حالی که در دو رقم دیگر با افزایش کود نیتروژن تا 140 درصد، شاخص برداشت کاهش یافت. رقم سیمون (10467 کیلوگرم در هکتار) در سطح کودی 140 درصد و ارقام 704 (8402 کیلوگرم در هکتار) و 678 BC (8030 کیلوگرم در هکتار) در سطح کودی 100 درصد دارای حداکثر عملکرد دانه بودند. به طور کلی نتایج نشان داد که در منطقه مورد بررسی جهت دستیابی به عملکرد بالاتر بهتر است ارقام جدید ذرت مانند رقم سیمون کشت شوند.

به منظور بررسی اثر باقیمانده سدیم کربنات آب آبیاری بر گیاه جو (Hordeum vulgare) و فعالیت نشانگرهای شیمیایی، طرحی به صورت کرت یکبارخرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج درسال 1392 اجرا شد. در این آزمایش ارقام جو شامل والفجر و ارس در کرت اصلی و تیمار آبیاری شامل مقادیر مختلف باقیمانده سدیم کربنات در آب آبیاری در چهار سطح (شاهد، 1، 2 و3 میلی اکی والان بر لیتر) در کرت فرعی قرار گرفت. در این آزمایش صفاتی از قبیل عملکرد دانه، وزن هزار دانه و میزان نشانگرهای شیمیایی شامل مالون دی آلدئید، دی تیروزین و دی هیدروکسی گوآنوزین ارزیابی شد. بررسی نتایج نشان داد اختلاف معنی داری در تیمارهای سدیم کربنات آب آبیاری و عملکرد در سطح یک درصد وجود داشت به طوری که مقایسه میانگین تیمارها بیانگر کاهش 3/41 درصدی عملکرد دانه در مقادیر بالای سدیم کربنات نسبت به شاهد بود. نتایج نشان داد که سطح فعالیت نشانگرهای شیمیایی به شدت تحت تاثیر سدیم کربنات آب آبیاری بود و موجب افزایش آنها شد. به طورکلی، در این آزمایش رقم والفجر مقاوم تر به میزان بالاتر سدیم آب آبیاری شناخته شد. بر این اساس می توان از میزان نشانگرهای شیمیایی جهت گزینش ارقام مقاوم به شوری آب آبیاری استفاده کرد.

سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم نقش مهمی در سازگاری گیاهان به شرایط خشکی دارند. توزیع و پراکنش این مواد در گیاهان مناطق خشک و بیابانی به خوبی روشن نیست. این تحقیق در سال 93 با هدف بررسی مقدار جذب کاتیون های سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم توسط گونه Halocnemum Strobilaceum در کویر میقان و مقایسه با کاتیون های موجود در عمق ( 0 تا 30 سانتی متر) خاک پای بوته های مورد نمونه برداری در سه فصل (زمستان، بهار، تابستان) انجام شد. بدین منظور از 10 نمونه از اندام های هوایی گیاه Ha. Strobilaceum و خاک زیر بوته ها در سه فصل مورد نظر-بصورت کاملاً تصادفی نمونه برداری انجام شد. با انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، کاتیون های مورد نظر در گیاه و خاک مورد اندازه گیری قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه به بررسی اختلاف معنی داری مقادیر بین نمونه ها پرداخته شد. نتایج نشان داد، که بیشترین مقدار هر 4 کاتیون با شروع فصل رشد در بهار نسبت به فصول زمستان و تابستان در گیاه وجود دارد و بالعکس کمترین مقدار همین کاتیون ها در خاک نیز در فصل بهار اتفاق می افتد که نشان از جذب بالا و مؤثر گیاه Ha. Strobilaceum در شروع فصل رشد دارد، همچنین تجمع کاتیون ها در خاک منطقه ارتباط مستقیم با پراکنش گونه Ha. Strobilaceum دارد.

به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم و یک توده محلی پیاز روزکوتاه تحت تأثیر سن نشاء، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب اجرا شد. عامل اصلی به سن نشاء شامل 50، 60 و 70 روزه و و عامل فرعی به رقم شامل GVS 36388، GVS 36612، GVS 36812، مینه روا، پریماورا و توده محلی بلوچی اختصاص یافت. صفات مورد بررسی عبارت از طول و قطر سوخ، شاخص شکل سوخ، متوسط وزن سوخ، درصد وزنی چندقلویی و بولتینگ و عملکرد کل و قابل فروش و همچنین تعداد روز تا شروع برداشت سوخ بودند. براساس نتایج بیش ترین عملکرد قابل فروش سوخ در رقم پریماورا (503/34 تن در هکتار) و کم ترین آن در توده محلی بلوچی (107/16 تن در هکتار) به دست آمد. به طور کلی، سن نشاء 60 روزه بهتر از 50 و 70 روزه بود و این برتری در صفات طول و قطر و متوسط وزن و عملکرد قابل فروش سوخ و در همه ارقام کاملاً مشهود بود. از طرفی ارقام پریماورا و مینه روا با متوسط وزن سوخ و عملکرد بیشتر و درصد چندقلویی و بولتینگ کمتر، از پتانسیل نسبی بهتری نسبت به بقیه برخوردار بودند. به طور کلی با توجه به پتانسیل تولید سوخ در توده محلی بلوچی و همچنین بالا بودن قیمت بذر ارقام وارداتی و خروج ارز از کشور، در دستور کار قرار دادن توده محلی بلوچی جهت اصلاح صفات نامطلوب بولتینگ و چندقلویی می تواند کمک شایان توجهی به تأمین بذر مرغوب این رقم محلی نماید.