دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)
سال:1390 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:9

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی نظام فایو اس در مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران به انجام رسیده است.روش تحقیق: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی می باشد. برای سنجش داده ها از روش خی دو و آزمون میانه استفاده شده است.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که در 14.9 درصد موارد، اصلا نظام فایو اس در مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی رعایت نمی شود، در 12.04 درصد به میزان ضعیف، 13.8 درصد به صورت قابل قبول، 20.8 درصد خوب و در 38.3 درصد موارد به میزان کامل در مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران نظام فایو اس رعایت می شود.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد وضعیت مخزن ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران در وضعیت مطلوبی می باشد و امکان پیاده سازی نظام فایو اس در این بخش ها وجود دارد. همچنین مدیران بخش باید نسبت به آموزش کارکنان در درک مفاهیم فایو اس علی الخصوص s5 اهتمام بیشتری نمایند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر پذیرش نظام آرشیو دیجیتالی صدا توسط برنامه سازان صدای جمهوری اسلامی ایران در منطقه شمال غرب کشور، بر اساس مدل پذیرش فناوری (تم) دیویس است.روش شناسی: این پژوهش از نوع تحلیلی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 100 نفر از برنامه سازان صدای جمهوری اسلامی ایران در منطقه شمالغرب کشور در شهرهای ارومیه، تبریز، اردبیل، زنجان، قزوین، سنندج و مهاباد می باشد که با توجه به محدود بودن جامعه، از روش سرشماری استفاده شده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است.یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عوامل سازنده مدل پذیرش فناوری دیویس شامل برداشت ذهنی از مفید بودن، برداشت ذهنی از سهولت استفاده، نگرش نسبت به استفاده و تصمیم به استفاده از فناوری اطلاعات در این پژوهش نیز در چارچوب مدل بعنوان عوامل تاثیرگذار بر پذیرش نظام آرشیو دیجیتالی صدا توسط برنامه سازان شناسایی شدند.نتیجه گیری: در پایان پژوهش با توجه به یافته های آن، توصیه هایی برای افزایش سرعت پذیرش نظام آرشیو دیجیتالی صدا در صدای جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است.

هدف: هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش کتابخانه دیجیتالی رزنت در تامین نیازهای اطلاعاتی و همچنین تعیین میزان استفاده اعضای هیات علمی از این پایگاه می باشد.روش شناسی: روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه سازمان یافته است. جامعه مورد بررسی اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه آزاد شیراز می باشد. با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی و نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل داده ها صورت گرفته است.یافته ها: این تحقیق نشان داد که 78.2 درصد از اعضای هیات علمی، هدف از جستجوی اطلاعات خود را کسب اطلاعات تخصصی و روزآمد اعلام کرده اند، و بیش از 80 درصد از نمونه مورد پژوهش از شبکه رزنت استفاده می نمایند.نتیحه گیری: روی هم بیش از 52 درصد از نیازهای اطلاعاتی اعضای هیات علمی از طریق این شبکه برآورده می شود. میان میزان استفاده گروههای مختلف آموزشی، سطح تحصیلات و مرتبه علمی اعضای هیات علمی از شبکه رزنت تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین آموزش استفاده از شبکه رزنت می تواند نقش موثری در بیشتر استفاده کردن جامعه مورد مطالعه از کتابخانه دیجیتالی رزنت داشته باشد.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است.روش شناسی: روش پیمایشی توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که شامل 82 پرسش درباره منابع و خدمات مرجع می باشد. جامعه پژوهش کتابخانه های مرکزی 75 واحد بسیار بزرگ و جامع دانشگاه آزاد اسلامی است.یافته ها: پژوهش بیانگر آن است که 51.5 درصد از کتابداران مرجع مرد، و 45.3 درصد زن هستند و از بین مدارک مرتبط، کارشناسی کنابداری با 28.2 درصد، و کارشناسی ارشد کتابداری با 9.8 درصد بیشترین مقدار را دارند. نتایج حاکی از آن است که از بین خدمات مرجع سنتی، تهیه فتوکپی با 21.6 درصد و مصاحبه مرجع با 20 درصد بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده اند. آموزش مراجعان در 49.5 درصد از موارد به صورت غیر رسمی و آموزش فردی است. مراجعه به مخزن منابع مرجع با 27.8 مهم ترین شیوه جستجو برای یافتن پاسخ مراجعان و کمبود منابع مرجع با 18 درصد، مهم ترین علت عدم پاسخگویی به نیاز های مراجعان است.نتیجه گیری: یک ساختار سازمانی برای بخش مرجع کلیه کتابخانه های مرکزی با تاکید بر دانشگاه آزاد اسلامی لازم است که در این پژوهش پیشنهاد شده است.

هدف: هدف از این پژوهش امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی شهر همدان است. و طی آن سعی شده است که با بررسی وضعیت و امکانات موجود در کتابخانه های دانشگاهی و ملزومات مورد نیاز جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی برای برنامه ریزی آتی در کار توسعه خدمات مرجع الکترونیکی مورد استفاده قرار گیرد.روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه سازمان یافته است. جامعه آماری مورد مطالعه 22 کتابخانه دانشگاهی و دانشکده ای در شهر همدان است. بررسی های آماری توسط نرم افزار spss و آزمون های t و خی دو (کای اسکوئر) جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش انجام شده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که کتابخانه های دانشگاهی مورد بررسی از نظر وسایل الکترونیکی و فناوری اطلاعات برای گردآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات شفاهی و تصویری و نوشتاری در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین مشخص شد که کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه در ارایه خدمات مرجع %59 درصد در حد کم یا خیلی کم از خدمات اینترنت استفاده می کنند. یافته های دیگر تحقیق حاکی از آن است که بیش از 14 کتابخانه معادل 63.7 درصد به شیوه سنتی ارائه خدمات می کنند. همچنین ویدئو کنفرانس به عنوان ابزار ارتباطی مرجع در کتابخانه های مورد نظر کاربردی ندارد و از پست الکترونیکی و اتاق گفتگوی دیجیتالی (چت)، در ارائه خدمات مرجع هیچ خدمات مطلوبی ارائه نمی شود. از نظر نیروی انسانی ماهر نیز در ارائه خدمات مرجع در حد متوسطی قرار دارند.نتیجه گیری: رویهم رفته از نظر منابع مالی و همچنین حمابت سازمان مادر و مسوولین مربوطه، %82 درصد کتابخانه ها علی رغم موافقت سازمان مادر با ارائه این خدمات،از حمایت مالی و بودجه ای مجزا برای این خدمات برخوردار نیستند.

هدف: هدف اصلی این تحقیق تعیین سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه علم و صنعت ایران- واحد اراک (سال تحصیلی 88- 1387) در محیط دیجیتال است تا بتواند توجه برنامه ریزان آموزشی و پژوهشی دانشگاه را به ضرورت گسترش مهارتهای اطلاع یابی و سواد اطلاعاتی در میان دانش آموختگان جلب نماید.روش شناسی:این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 213 دانشجوی سال آخر کارشناسی می باشد که کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت و از میان آنها 83% به پرسشنامه پاسخ دادند. مبنای آزمون سواد اطلاعاتی در این تحقیق، استاندارد انجمن کتابخانه های آموزشی و پژوهشی آمریکا، استاندارد انجمن کتابخانه های نیویورک، استاندارد جامعه بین المللی تکنولوژی آموزشی و معیارهای مرکز خدمات آموزشی آمریکا بوده اند. داده ها با روش های آمار توصیفی و استنباطی همچون درصد فراوانی، آزمون t مستقل و آنالیز واریانس و با کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند.یافته ها: جامعه پژوهش در تشخیص نیاز به اطلاعات در سطحی پایین تر از حد متوسط قرار دارند، اما از نظر مهارت های دستیابی، ارزیابی و استفاده از اطلاعات، همچنین آشنایی با مسائل حقوقی اطلاعات و نیز بهره مندی از مهارتهای پیش زمینه سواد اطلاعاتی و درک اهمیت اطلاعات در سطحی بالاتر از متوسط قرار دارند. موثرترین عامل در سطح سواد اطلاعاتی نیز یادگیری غیر رسمی از طریق استادان و دوستان اعلام شده است.نتیجه گیری: نتیجه نهایی نشان می دهد که سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی بالاتر از حد متوسط با میانگین نمره 2.36 است. به عبارتی فرضیه اول پژوهش مبنی بر پایین بودن سواد اطلاعاتی دانشجویان در محیط دیجیتال، مورد تایید قرار نگرفته است. اما فرضیه های دیگر پژوهش مبنی بر هم سطحی سواد اطلاعاتی دانشجویان رشته های مختلف تحصیلی- روزانه و شبانه و دختر و پسر- تایید شده اند.

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان آشنایی و استفاده دانشجویان پزشکی دانشگاه های ایران، تهران و شهید بهشتی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران است.روش شناسی: پژوهش حاضراز نوع پیمایشی و توصیفی است. برای گردآوری داده ها از روش توزیع تصادفی پرسشنامه استفاده شد که پس از بررسی روایی و پایایی در اختیار دانشجویان پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی (جمعا 300 نفر) قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی نظیر جداول فراوانی، نمودارهای ستونی و محاسبه شاخص های مرکزی مانند میانگین استفاده شد. برای محاسبه آمارهای لازم از نرم افزار Excel استفاده شده است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان استفاده و آگاهی دانشجویان در هر سه دانشگاه پایین تر از حد متوسط است. افرادی که از وجود کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی آگاه نبودند. دانشجویان در هر سه دانشگاه بیشترین مشکل را ناآشنایی با این کتابخانه اعلام نمودند. در کل از میان دانشگاه های مورد بررسی دانشگاه تهران در پایگاه های Proquest، Scopus، Thomson، Elsevier و EndNote بیشترین میزان استفاده را داشت. میانگین امتیاز توانایی دانشجویان در بهره گیری از راهبردهای جستجو برای دانشگاه ایران، تهران و شهید بهشتی به ترتیب 2.43، 2.89 و 2.87 است.نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاکی از آن است که توانمندی پژوهشی دانشجویان پایین تر از حد متوسط است و در حد مطلوبی قرار ندارد. پیشنهاد می گردد آگاهی و توانایی پژوهشی دانشجویان را به طرق مختلف افزایش دهند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان رعایت استانداردهای بین المللی ایزو در چکیده های فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و علوم و تحقیقات از سال 1380-1386انجام گرفته است.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع سندی- تحلیل محتوا و کاربردی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی استاندارد ایزو 214 است.جامعه مورد مطالعه چکیده های فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و علوم و تحقیقات از 1380-1386 است که از میان تعداد 262 پایان نامه موجود، 156 پایان نامه به روش نمونه گیری احتمالی از نوع طبقه بندی متناسب سیستماتیک انتخاب شد. اطلاعات گردآوری شده بر اساس آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t، آزمون F، آزمون کای دو) و از طریق نرم افزارآماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت استانداردهای چکیده نویسی درپایان نامه های هر دو واحد مورد بررسی در وضعیت قابل قبولی بوده و هرچه به سال های اخیر نزدیک می شویم میزان رعایت استانداردهای چکیده نویسی در پایان نامه ها بیشتر رعایت شده است بطوری که در سال 84 و 85 هریک با 14.8 درصد و سال 86 با 53.9 درصد در وضعیت خیلی خوب می باشند.چکیده پایان نامه های متعلق به مردان و زنان از لحاظ رعایت استانداردهای چکیده نویسی در وضعیت تقریبا مشابه یکدیگر قرار دارد. در بررسی مقوله های موضوعی بیشترین تعداد پایان نامه مربوط به مقوله فناوری اطلاعات و ارتباط اطلاعاتی با 20.5 درصد می باشد. در مولفه های گزینش شده استاندارد ایزو 214، بیشترین میزان رعایت استاندارد مربوط به «جایگاه چکیده» و «بیان ضمایر بصورت سوم شخص» با 100 درصد و کمترین میزان مربوط به «کلید واژه های برگرفته شده از متن چکیده» با 17.9 درصد می باشد.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که میان ارزیابی چکیده پایان نامه ها بر اساس استاندارد ایزو 214 در دو واحد مورد بررسی (میزان t=-0.27) و در دو گروه زنان و مردان (میزان t=-0.44) تفاوت معناداری وجود ندارد.میان ارزیابی چکیده پایان نامه ها بر اساس استاندارد ایزو و مرتبه علمی استاد راهنما رابطه معناداری وجود دارد (میزان کای دو=6.12).