داروهای گیاهی
سال:1390 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:12

گیاهان دارویی به دلیل داشتن متابولیت های ثانویه از اهمیت زیادی در علوم پزشکی و داروسازی برخوردارند. اسانس ها، آنتی اکسیدان ها و فلاونوییدها ترکیبات اصلی بسیاری از گیاهان دارویی را تشکیل می دهند. این ترکیبات بالاخص آنتی اکسیدان ها می توانند باعث اکسید شدن قسمت های مختلف گیاه و محتویات وراثتی (DNA)، در اثر وارد شدن زخم به گیاه گردند. امروزه با پیشرفت علم بیوتکنولوژی، نشانگرهای مولکولی مختلفی برای بررسی روابط فیلوژنتیکی، تهیه نقشه های ژنتیکی گیاهان و حذف نمونه های تکراری در بانک ژن ارایه شده است. اکثر این روش ها نیاز به استفاده از DNA با کیفیت و خلوص بالا دارند. روش های مختلفی برای استخراج DNA از گیاهان وجود دارد. در بیشتر این روش ها سه نکته اساسی مدنظر است که شامل کیفیت DNA، سرعت استخراج و میزان آن می باشد. گیاهان دارویی به علت داشتن ترکیبات فنولی فراوان و ناخالصی های زیاد نیازمند به کارگیری روش مناسبی برای استخراج DNA در جهت جلوگیری از اکسید شدن می باشد. در این تحقیق چهار روش استخراج DNA در چند گیاه دارویی که شامل آویشن دنایی (Thymus daenensis)، نعناع (.Mentha spp)، نعناع فلفلی (Mentha pipertia)، پونه (Mentha longifolia) و چند گونه بومادران (Achillea) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. این روش ها شامل موری و تامسون، روش تغییر یافته پریتیلا و هم کاران، روش تغییر یافته دلاپورتا و هم کاران و روش کوماتسودا و هم کاران با استفاده از همزن بود. نتایج نشان داد که مخلوطی از دو روش موری و تامسون و پریتیلا، با استفاده از بافر دو مرحله ای و استفاده همزمان از دو ترکیب 2- مرکاپتواتانول و پلی ونیل پیرولیدین باعث کاهش شدید اکسیداسیون و مقادیر مناسب DNA می گردد. کمترین میزان DNA و بیشترین سرعت استخراج در روش کوماتسودا و هم کاران به دست آمد. در بین گیاهان مورد مطالعه بیشترین و کمترین میزان اکسیداسیون DNA به ترتیب در گیاه بومادران و نعناع مشاهده شد.

مقدمه و هدف: جنس شیرین بیان (Glycyrrhiza) متعلق به تیره Fabaceae، دارای گیاهان علفی چند ساله با سه گونه در ایران است که در بین آن ها G. glabra L. بیشترین پراکنش را در سطح ایران دارد. عصاره ریشه آن در سراسر دنیا کاربرد وسیعی در پزشکی، صنایع غذایی، دخانیات و صنایع دیگر دارد. ترکیب اصلی این گونه شامل فلاونوئید ها و گلیسیریزین است.  Glabridin و Liquiritin  بخش عمده فلاونوئیدهای این عصاره را تشکیل می دهند که واجد فعالیت شبه استروژنی، آنتی اکسیدانی، آنتی هلیکو باکتر، آنتی نفریتیک و مهارکنندگی رادیکال های آزاد می باشند. در این تحقیق اثر برهم کنش سالیسیلیک اسید با تنش سرما بر فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند پراکسیداز ‏‏(‏PRX‏) و پلی فنل اکسیداز (‏‎(PPO‎‏ به روش اسپکتروفتومتری و بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی ‏مورد مطالعه قرار گرفت.‏روش تحقیق: جهت انجام آزمایش اعمال تیمارهای سرما و سالیسیلیک اسید (SA)، بذرها به مدت 24 ساعت در غلظت های 10، 50، 100 و 500 میکرومولار سالیسیلیک اسید نگهداری شدند. سپس بذرها به محیط کشت MS پایه انتقال یافتند. نمونه های شاهد تحت تاثیر SA قرار نگرفتند. پس از 2 هفته دانه رست های حاصل جهت اعمال تنش سرما به مدت 5، 10 و 20 ساعت در دمای 4°C قرار داده شدند. تجزیه آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 8 انجام شد و مقایسه میانگین ویژگی ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که تنش سرما اثری بر فعالیت آنزیم PPO ندارد و SA فعالیت آن را کاهش می دهد. هم چنین با افزایش سطح تنش سرما فعالیت آنزیم PRX کاهش یافت و SA در این شرایط موجب کاهش فعالیت آنزیم شد. لذا ممکن است SA به طور مستقیم در حذف رادیکال های آزاد نقش داشته باشد و با پاکسازی آن ها، از افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی جلوگیری کند. بررسی اثرات تنش های محیطی بر فعالیت آنزیم های مهم در مسیرهای متابولیکی گیاه شیرین بیان، می تواند در راستای آگاهی از تغییرات کمی و کیفی ترکیبات دارویی این گیاه ارزشمند باشد.توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به اهمیت دارویی گیاه شیرین بیان مطالعه اثر دیگر تنش های اکسیدتیو و القا کننده هایی مانند سالیسیلیک اسید در دستیابی به منبعی برای تولید سریع و افزایش ترکیبات ثانویه توصیه می گردد.

مقدمه و هدف: منطقه قیصری بین طول جغرافیایی 432214 تا 447583 طول شرقی و عرض جغرافیایی 3556990 تا 3567733 عرض شمالی در واحد متریک zoon39 قرار دارد. وسعت کل محدوده 9816.2 هکتار می باشد. مطالعه حاضر به منظور شناخت گونه های گیاهی دارویی منطقه و تعیین اولویت بندی آن ها از جنبه در خطر انقراض بودن و معرفی منطقه به عنوان یکی از کلیدی ترین مناطق از نظر اولویت حفاظتی انجام شد.روش بررسی: برای بررسی پوشش گیاهی با گذر از کلیه راه های قابل عبور و صعود به ارتفاعات و انجام گشت های متعدد در محدوده منطقه، در فصل رویش (اردیبهشت تا مهر) در سال 1388 نمونه های گیاهی جمع آوری، پرس و با استفاده از فلورها و کتب مرجع و متخصصان علم گیاهشناسی، نام علمی آن ها تعیین شد. در این تحقیق برای بررسی گونه های دارویی منطقه از اطلاعات اهالی منطقه و منابع موجود در زمینه گیاهان دارویی، برای تعیین گونه های نادر و در حال انقراض منطقه از معیارهای استاندارد استفاده شده است.نتایج و بحث: به طور کلی در منطقه مورد مطالعه تعداد 65 خانواده با 301 جنس و 487 گونه وجود دارد. از بین 487 گونه ذکر شده در منطقه حدود 179 گونه آن (یعنی حدود 36.76% گونه ها) دارویی هستند. نام این گونه ها در منابع و متون معتبر گیاهان دارویی کشور به ثبت رسیده و یا این که به طور سنتی اهالی منطقه و یا استان، آن ها را جهت مصارف گوناگون دارویی و موارد مشابه به کار می گیرند. 86 گونه در خطر انقراض در این منطقه شناسایی شد که همه آن ها متعلق به ایران- تورانی می باشد. از 86 گونه فوق، 67 گونه در طبقه کمتر در خطر، 3 گونه در طبقه آسیب پذیر، 2 گونه در طبقه در معرض خطر و 14 گونه اطلاعات در باره آن ها ناکافی است. از 86 گونه در خطر انقراض، 33 گونه آن به نوعی دارویی می باشند که از این 33 عدد، 25 گونه آن متعلق به گونه های با خطر کمتر، پنج گونه آن متعلق به گونه های با کمبود اطلاعات، یک گونه آن از گونه های آسیب پذیر و دو گونه آن متعلق به گونه های در معرض خطر می باشد.توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به تنوع زیاد منطقه و هم چنین حضور گونه های در خطر انقراض و دارویی، مدیریت صحیح منطقه خصوصا مدیریت چرای دام امری ضروری به نظر رسیده و منطقه مورد نظر می بایستی در اولویت حفاظت دستگاه های مسوول قرار گیرد.

مقدمه و هدف: آویشن باغی با نام علمی (‏L.‎‏ ‏Thymus vulgaris‏) متعلق به خانواده نعناعیان (‏Lamiaceae‏) ‏می باشد. آویشن یکی از مهمترین گیاهان دارویی مورد استفاده در صنایع داروسازی، غذایی، ‏آرایشی و بهداشتی بیشتر کشورهای توسعه یافته است. آویشن یک ضدعفونی کننده قوی با ‏خاصیت آنتی اکسیدانی مناسب است. تحقیق حاضر با هدف تعیین بهترین زمان برداشت بر عملکرد تر ‏و خشک اندام های هوائی، درصد و عملکرد اسانس، درصد و عملکرد تیمول در گیاه دارویی ‏آویشن باغی به مرحله اجرا درآمد.‏روش تحقیق: به منظور تعیین بهترین زمان برداشت روی صفات مورد نظر آویشن باغی آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) در سال 1388 و 1389 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی، دوره های فنولوژیکی (زمان های برداشت) بود که عبارت از دوره رویشی، ظهور آغازه های گل، ظهور 50 درصد گل آذین ها، گلدهی کامل و زمان تشکیل بذر بودند. میزان تیمول اسانس به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت.نتایج و بحث: در این آزمایش مشخص شد که تاثیر دوره های فنولوژیک بر بازده و عملکرد اسانس، درصد و عملکرد تیمول گیاه آویشن باغی در سطح یک درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین بازده اسانس مربوط به آغاز گلدهی بود که معادل 2.42% شد و نسبت به سایرین اختلاف معنی دار داشت. تجزیه و شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها نشان داد که در تمام مراحل برداشت تیمول ترکیب اصلی اسانس بود.توصیه کاربردی/صنعتی: به طور کلی با توجه به نتایج این تحقیق، می توان مرحله 50% گلدهی را به عنوان مناسب ترین زمان برداشت برای عملکرد اسانس و تیمول آویشن باغی معرفی نمود.

مقدمه و هدف: تنظیم کننده های رشد گیاهی نقش موثری در افزایش، کاهش و یا حذف میزان ترکیبات موجود در اسانس گیاهان ‏دارند. گیاه (‏Chaerophyllum aureum L.‎‏) از خانواده ‏چتریان‏ (‏Apiaceae‏) که در ایران جعفری فرنگی نامیده می شود، گیاهی پایا و کم و بیش کرکدار است و دارای گل های سفید مجتمع در چترهای بسیار ‏بزرگ است.‏ هدف از این آزمایش، مطالعه اثر محلول پاشی غلظت های مختلف های ‏NAA‏ و‎ IAA بر ماهیت اسانس گیاه جعفری فرنگی می باشد.‏روش تحقیق: اندام گیاهان در زمان گل دهی تحت تیمار با غلظت هایی از هر یک از تنظیم کننده رشد IAA و NAA قرار گرفتند و ترکیبات اسانس گیاه پس از استخراج با دستگاه کلونجر، توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی به تنهایی و به همراه طیف سنج جرمی GC/MS) و (GC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج و بحث: بعضی ترکیبات گیاه قبل از تیمار با هورمون شامل a-pinene، b-pinene،camphene ، verbenone،limonene و trans-verbenol به ترتیب 14.1، 11.2، 7.3، 2.3، 14.4 و 3.7 درصد بودند. از مهمترین نتایج می توان به تولید a-humulene به میزان 4 درصد توسط IAA و b-bisabolene به میزان 2.5 درصد (تولید) توسطNAA ، افزایش میزان germacrene-D در حدود 8 برابر توسط هورمون IAA و a-cadinol در حدود 2 برابر توسط NAA، کاهش camphene به کمتر از نصف توسط NAA، کاهش a-pinene و b-pinene به وسیله هر دو هورمون اشاره کرد. راندمان استخراج اسانس 1.2 درصد محاسبه شد.توصیه کاربردی/صنعتی: با استفاده از برخی تنظیم کننده های رشد مانند IAA و NAA می توان تا حدودی ماهیت اسانس گیاه جعفری فرنگی را جهت تولید ماده موثره خاصی که مدنظر کارخانجات دارویی است تغییر داد.

مقدمه و هدف: گیاه‎ ‎خشخاش ایرانی (Papaver bracteatum Lindl.) از خانواده پاپاوراسه و یکی از‎ ‎گیاهان ‏دارویی ‏مهم می‎ ‎باشد که شامل ایزوکینولین آلکالوییدها ‏است. ایزوکینولین ‏آلکالوییدها یک گروه مشخص از ‏متابولیت های ثانویه تیره پاپاوراسه هستند. ‏از جمله آلکالوییدهای گیاه خشخاش ایرانی ‏کدیین و ‏تبایین می باشد که به ‏صورت وسیعی به سبب خواص دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین ‏‏تعیین مقدار این آلکالوییدها در ‏گیاهان مناطق مختلف ایران ضروری است.‏ به ‏منظور تعیین بهترین ‏رویشگاه طبیعی گونه مذکور که بیشترین غلظت کدیین و ‏تبایین را تولید نماید، نمونه گیاه از نقاط ‏مختلف ‏رویشگاهی آن جمع آوری ‏گردید.روش تحقیق: با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (‏HPLC‏) منحنی ‏استاندارد با ‏حضور دو آلکالویید فوق (کدیین و ‏تبائین) ترسیم گردید و ‏استخراج آلکالوییدی از نمونه ها انجام و ‏توسط دستگاه ‏‎ HPLC‎تعیین مقدار ‏گردید.‏نتایج و بحث: مقدار درصد کدیین در کپسول خشک در منطقه زنجان، پلور، جاده چالوس، ‏سیاه ‏بیشه و مازندران به ترتیب 0.002 ،0.001‏‎، 0.003‏‎، ‏‏0.004‏ ‎و ‎‏0.004 و مقدار ‏درصد تبایین به ترتیب 0.06، 0.31،‎‏ 0.34، ‎‏0.61‏ و 3.3 به دست آمد.‏ غلظت ‏نقاط مختلف برای کدیین از 0.001 تا 0.004 و برای ‏تبایین از 0.06 تا 3.3 درصد ‏متغیر بود. ‏گیاه جمع آوری شده در منطقه زنجان بالاترین درصد کدیین ‏و تبایین را ‏داراست (3.34 درصد).‏توصیه کاربردی/صنعتی: کپسول جمعیت های خشخاش متعلق به منطقه زنجان ایران دارای مقادیر بیشتری تبایین و کدیین می باشد که دارای کاربردهای دارویی فراوانی هستند؛ بنابراین جمعیت جمع آوری شده از زنجان با هدف استخراج کدیین و تبایین مورد مصرف صنایع دارویی توصیه می شود.

مقدمه و هدف: کندر صمغ گونه Boswellia serrata است که طی سالیان دراز در طب سنتی برای افزایش حافظه افراد مسن و نیز مادران باردار برای افزایش هوش و حافظه فرزندان خود تجویز می شده است. با این حال تاکنون مستندات علمی اندکی در این رابطه موجود است. در این مطالعه با استفاده از مدل حیوانی موش بزرگ آزمایشگاهی (رت)، تغییرات مورفولوژیکی نورون های هیپوکامپوس که مرکز مهم مغزی در روند یادگیری و حافظه می باشد متعاقب تجویز مادری کندر در سه هفته دوره شیردهی بررسی شد.روش تحقیق: موش های صحرایی نر دو ماهه نژاد ویستار که به مادران آن ها در دوره شیردهی به مدت سه هفته به صورت روزانه100 mg/kg  عصاره آبی کندر خورانده شده بود را عمیقا بی هوش کرد و با تزریق محلول ثابت کننده از راه قلب، مغز را ثابت نموده و از جمجمه خارج گردید. سپس آن را به دو نیم کره تقسیم نموده و نیم کره راست برای مطالعه مورفومتری انتخاب و مقاطع عرضی از کل هیپوکامپوس بریده شد. تعداد انشعابات و قطعات دندریتی با استفاده از روش Sholl شمرده شد.نتایج و بحث: تحلیل آماری داده ها نشان داد که تجویز کندر در دوره شیردهی تعداد قطعات و انشعابات دندریتی سلول های هرمی شاخ آمون هیپوکامپوس موالید رت را افزایش می دهد. اما تفاوت معنی داری از لحاظ طول دندریت سلول های هرمی در گروه های آزمایش و شاهد وجود نداشت. بر اساس این یافته ها پیشنهاد می شود که تجویز مادری کندر در دوره شیردهی، شاخه های دندریتی در هیپوکامپوس را افزایش می دهد و می توان نتیجه گرفت که چنین تغییرات مورفولوژیکی منجر به افزایش تعداد تماس های سیناپسی می شود و این یکی از مبانی افزایش حافظه به دلیل تجویز کندر را فراهم می کند.توصیه کاربردی /صنعتی: با توجه به یافته های این مطالعه و سایر مطالعات پیشین ما مبنی بر تاثیر مصرف کندر در فراهم نمودن بستر مورفولوژیکی لازم برای افزایش قوای یادگیری و حافظه پیشنهاد می گردد این ماده و مشتقاتش در تحقیقات نوروفیزیولوژیک مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرد و نتایج آن در پیش گیری یا بهبود بیماری های دژنراتیو عصبی که منجر به فراموشی می شود استفاده شود.

مقدمه و هدف: گیاه سیاه دانه (Nigella sativa L.) گیاه دارویی شناخته شده در طب سنتی محسوب می شود که با داشتن ترکیبات شیمیایی موثر در سیستم ایمنی کاربرد فراوانی در طب سنتی جهت مقابله با عفونت دارد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر نقش گیاه مذکور در سیستم ایمنی و پروتئین های خون است.روش تحقیق: در این تحقیق موش های نر از نژاد Balb/c مورد آزمایش به چهار گروه تقسیم شدند. گروه شاهد و گروه های تجربی 1 ، 2 و 3 که به ترتیب دوز 50 mg/kg، 100 و 200 از عصاره هیدروالکی سیاهدانه را به صورت یک روز در میان و به مدت 20 روز با تزریق درون صفاقی دریافت کردند. در پایان آزمایش، خون گیری انجام شد و جهت شمارش گلبول های سفید و الکتروفورز پروتئین های خون مورد استفاده قرار گرفت. داده های به دست آمده با نرم افزار SPSS11,5 در سطح p<0.05 ارزیابی شد.نتایج و بحث: نتایج این بررسی حاکی از آن است که عصاره سیاه دانه در سه گروه تجربی قادر به افزایش تعداد گلبول های سفید می باشد. سیاه دانه میزان پروتئین های آلبومین، آلفا 1 و 2 و نسبت A/G را افزایش داده است. گیاه سیاه دانه با تغییر در تعداد گلبول های سفید و میزان غلظت پروتئین های خون نظیر آلبومین، آلفا 1 و 2 و گاما در سیستم ایمنی بدن موثر بوده است.توصیه کاربردی /صنعتی: با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می رسد در صنعت داروسازی کشور سیاه دانه می تواند نقش موثری در تقویت سیستم ایمنی بدن بازی کرده و در این راستا به عنوان یک گیاه داروئی کاربردی مورد استفاده قرار بگیرد.

مقدمه و هدف: نتایج مطالعات زیادی نشان می دهد که بسیاری از گیاهان می توانند بدون بروز اثرات مضر و ایجاد مقاومت های آنتی بیوتیکی در درمان بیماری های باکتریایی به کار برده شوند. اوکالیپتوس و پنیرک از گیاهان دارویی بومی ایران بوده که به علت وجود ترکیبات شیمیایی مختلف، دارای فعالیت ضد میکروبی علیه برخی از باکتری ها می باشند. هدف از این مطالعه، مقایسه اثرات ضد میکروبی گیاهان دارویی اوکالیپتوس و پنیرک بر روی باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس، انتروکوکوس فکالیس، سالمونلا تیفی موریوم و سودوموناس آئروژینوزا می باشد.روش تحقیق: در این مطالعه ابتدا عصاره های آبی، اتانولی، استونی و کلروفرمی از برگ های خشک شده اوکالیپتوس و پنیرک تهیه شدند. سپس میزان MIC و MBC عصاره ها با روش رقت سازی و اثر وابسته به دوز عصاره ها نیز با روش انتشار چاهکی در آگار انجام گردید.نتایج و بحث: نتایج نشان دادند که عصاره های هر دو گیاه دارای فعالیت ضد میکروبی علیه باکتری های مورد آزمایش می باشند، اما اثرات ضد میکروبی انواع عصاره های اوکالیپتوس نسبت به پنیرک بیشتر است و این عصاره ها می توانند در ساخت داروهای جدید با منشا گیاهی به کار گرفته شوند.توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به مشاهده اثر ضد میکروبی در عصاره های اکالیپتوس و پنیرک در این مطالعه توصیه می شود پس از مطالعات انسانی، داروهای گیاهی از این گیاهان تهیه عرضه شود.

مقدمه و هدف: در سال های اخیر استفاده از فرآورده های گیاهی در ممانعت عوامل بیماری زا از جمله ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و انگل ها به طور گسترده مورد توجه قرار گرفته است. برخی از قارچ ها از جمله عوامل بیماری زا هستند که می توانند در انسان، جانوران و گیاهان مختلف ایجاد اختلال نمایند. عصاره های گیاهی از جمله موادی هستند که به عنوان فرآورده های ضد قارچی مورد استفاده قرار گرفته اند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات ضد قارچی عصاره های آبی شوید (Anethum graveolens)، آویشن (Thymus vulgaris)، گشنیز (Coriandrum sativum) و گل محمدی (Rosa damascena) بر روی سویه های استاندارد و جداسازی شده (آسپرژیلوس فلاووس) و (آسپرژیلوس فومیگاتوس) است.روش تحقیق: از روش چاهک جهت بررسی ممانعت از رشد عصاره های گیاهی استفاده شد و هاله عدم رشد غلظت های مختلف عصاره ها به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. حداقل غلظت مهارکنندگی رشد قارچ ها (MIC) به روش رقت سازی تعیین شد و در نهایت اثرات عصاره های آبی گیاهان نام برده با اثرات نیستاتین مقایسه گردید.نتایج و بحث: نتایج این تحقیق نشان داد که در مورد آسپرژیلوس فلاووس استاندارد (PTCC 5006)، نیستاتین، عصاره های آبی شوید، آویشن و گشنیز به میزان برابر و در نهایت گل محمدی دارای بیشترین اثرات ضد قارچی بودند. در مورد سویه جداسازی شده این قارچ از محیط، نیستاتین، عصاره های آبی آویشن، گشنیز و سپس عصاره آبی شوید و در نهایت گل محمدی بیشترین اثرات ضد قارچی را داشتند. در مورد آسپرژیلوس فومیگاتوس استاندارد (PTCC 5009)، موثرترین ترکیبات ضد قارچی بررسی شده به ترتیب شامل نیستاتین، عصاره های آبی شوید، آویشن، گل محمدی و گشنیز بودند. در مورد سویه جداسازی شده این قارچ، موثرترین ترکیبات ضد قارچی به ترتیب شامل نیستاتین، عصاره های آبی شوید، آویشن، گشنیز و در نهایت گل محمدی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که در تمامی موارد عصاره ها موجب کاهش رشد کلنی قارچ ها گردید که در این میان با افزایش غلظت عصاره های آبی شوید، آویشن، گشنیز و گل محمدی این اثر افزایش می یابد.توصیه کاربردی/ صنعتی: با اثبات اثر بخش بودن عصاره های آبی برگ گیاهان شوید، آویشن، گشنیز و گل گیاه گل محمدی بر روی رشد دو گونه از قارچ آسپرژیلوس شامل آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس فومیگاتوس، می توان امیدوار بود که بتوان در آینده با تخلیص ماده موثر گیاهان فوق و انجام تحقیقات بیشتر، به تولید صنعتی ترکیبی با اثرات ضد قارچی قابل قبول و عوارض جانبی کم برای درمان عفونت های قارچی دست یافت.