راهبرد دفاعی
سال:1392 | دوره:11 | شماره:41 |تعداد مقالات:9

ج.ا. ایران با وجود تبلیغات دشمنان، مبنی بر نظامی گری بالا، دارای کمترین میزان سهم بخش دفاع نسبت به تولید ناخالص داخلی است و از نظر «شاخص جهانی نظامی گری» پائین تر از بسیاری از کشورهای مشابه در منطقه و در رتبه 29 جهانی قرار دارد. از سوی دیگر تاکنون در مورد نیاز دفاعی یک کشور که تابع عواملی همچون وسعت، جمعیت، تهدیدها و موقعیت ژئوپلیتیک است، شاخص سازی علمی انجام نشده است. در این تحقیق، شاخص جدیدی با عنوان «شاخص نیاز دفاعی» ابداع گردید که بر مبنای آن، ایران در بین 15 کشور منتخب با کسب امتیاز 91 از 100 در جایگاه یکم قرار گرفت و سپس سهم بهینه بخش دفاع ج.ا. ایران از تولید ناخالص داخلی به میزان 5.2% تعیین گردید و در نهایت، ترکیب بهینه توزیع اعتبارات با بهره گیری از روندهای 30 ساله، مطالعه های تطبیقی و نظرات خبرگان با در نظر گرفتن شرایط جنگ آینده ارائه شد.

رابطه بین امنیت و انسان، فضا و فعالیت، از مولفه های اساسی در طرح های آمایش است که به تثبیت و پایداری توسعه و امنیت می انجامد. دفاع از سرزمین در مقیاس ملی و منطقه ای، افزون بر محتوای سیاسی و جغرافیایی آن، دفاع از موجودیت های تثبیت یافته فضا نیز می باشد. اگر امنیت انسان و فعالیت، در برنامه دفاعی کشور مورد توجه اساسی واقع نشود، ناپایداری، اصلی ترین تهدید فیزیکی و عملکردی فضا خواهد بود. هدف این پژوهش، مطالعه عوامل امنیت ساز پدافند غیرعامل در آمایش سرزمین می باشد و اینکه کدامیک از متغیرهای موثر در این امر، از نظر خبرگان این حوزه، نقش بارزتری دارند؟ روش مورد استفاده، توصیفی - تحلیلی می باشد و برای مطالعه دقیق موضوع پژوهش، افزون بر مطالعه اسنادی از روش کمی (پیمایش و استفاده از SPSS) و کیفی (مصاحبه) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مکان یابی مناسب، مقاوم سازی، استفاده از تجارب و اقدام های برخی کشورها با استفاده از عوارض طبیعی از مهم ترین عوامل امنیت ساز پدافند غیرعامل در آمایش سرزمین است.

مرزهای ج.ا.ایران و کشور آذربایجان از ابتدای دهه 1370 که آذربایجان به استقلال دست یافت، همواره ناامنی هایی را به خود دیده است. در سال های اخیر عوامل و موانع گوناگونی موجب گردیده است که در زمینه مدیریت این منطقه از مرز نتایج مثبتی حاصل نشود. با وجود اقدام هایی که از سوی نهادهای سیاسی، امنیتی و ... انجام شده است، مدیریت مرزی در این منطقه همچنان با موانعی رو به رو ست. هدف اصلی محققان در این پژوهش، شناخت موانع مدیریت بهینه مرزهای ج.ا.ایران با ج.آذربایجان است. نتیجه بررسی ها، مجموعه ای از عوامل دفاعی - جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی - تاریخی - مذهبی و اجتماعی را به عنوان مهم ترین موانع فراروی ج.ا.ایران در راستای مدیریت بهینه مرزهای خود با کشور آذربایجان معرفی نموده است. این پژوهش از نوع کاربردی است که نگارندگان به روش توصیفی - تحلیلی آن را به اجرا درآورده اند. اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای و میدانی، با استفاده از فیش برداری و پرسشنامه گرد آوری گردیده است.

امنیت ملی که از مهم ترین دغدغه های هر کشوری محسوب می شود، دارای وضعیتی چندجانبه بوده و همین امر تحقق آن را پیچیده می نماید. در کنار پیچیدگی مفهوم امنیت، تهدیدهای امنیت ملی کشورها نیز دارای ابعاد متفاوتی است. ژئوپلیتیک کشورهای پیرامون جمهوری اسلامی ایران همیشه تاثیر مهمی بر امنیت ملی ایران داشته است. حضور آمریکا در افغانستان در دهه گذشته بر امنیت ملی ایران تاثیر گذاشته و تداوم حضور آن کشور که با امضای پیمان راهبردی بین آن دو کشور در سال 2012 و همچنین توافقنامه امنیتی در حال بررسی، جنبه رسمی به خود می گیرد، می تواند حالت های مختلفی را در حوزه امنیتی جغرافیای پیرامون ایران رقم بزند که قدر مسلم آن، تشدید «خطر و تهدید بودن» برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا ضمن بررسی پیمان راهبردی آمریکا و افغانستان، تاثیر آن بر امنیت ملی ج.ا. ایران، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

عدم توجه به مزیت ها و محدودیت های ژئوپلیتیکی هر کشوری مانع از شناخت دقیق نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت های بالقوه و بالفعل می گردد که ممکن است کشور را در بهره گیری و استفاده به موقع از نقاط قوت و فرصت ها، ناتوان و در برابر نقاط ضعف و تهدیدها، آسیب پذیر نماید. در این پژوهش، تلاش گردیده است تا با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی، ضمن ارائه پاسخ به پرسش ها و اثبات فرضیه های تحقیق مبنی بر شناسایی و تبیین عوامل موثر ژئوپلیتیکی امارات که با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در ابعاد طبیعی، انسانی، اقتصادی، سیاسی داخلی، سیاسی بین المللی و نظامی مرتبط می باشند و همچنین با تعیین نقش و تاثیر کارکردهای متفاوت این عوامل در قالب فرصت و تهدید، گام موثری در راستای استفاده بهینه از فرصت ها و کاهش تهدیدهای موجود برای ارتقای امنیت ملی کشور با تاکید بر امنیت سواحل استان هرمزگان برداشته شود.

در سازمان های آمادی، مدیران به دنبال واپایش فعالیت های برنامه ریزی شده برای پشتیبانی از واحدهای پشتیبانی شونده هستند. از سوی دیگر و به دلیل ارتباط و تعامل سازمان های آمادی با محیط های داخلی و خارجی، تغییرات و عوامل محیطی بر روی فرایندهای آمادی تاثیرگذار بوده که اندازه گیری تاثیرهای این تغییرات در سطح راهبردی ملموس تر است. تحقق به موقع برنامه های آمادی، مستلزم پیش بینی، ارزیابی و واپایش عواملی است که تاثیر عمده ای روی موفقیت ماموریت های آمادی در خدمات رسانی به واحدهای پشتیبانی شونده دارد. مقاله حاضر، تحقیقی است که در خصوص طراحی و تبیین الگوی واپایش راهبردی سازمان های آمادی در شرایط بحران انجام شده است. روش انجام تحقیق، از نوع توصیفی تحلیلی بوده و جامعه و نمونه آماری آن را مدیران و کارشناسان سازمان های آمادی در نیروهای مسلح تشکیل می دهند. در این تحقیق، با مورد نظر قرار دادن عوامل موثر در الگوی تعیین رابطه و اولویت بندی این عوامل، الگوی واپایش راهبردی سازمان های آمادی ماموریت محور در شرایط بحران طراحی گردیده است.