اخلاق پزشکی
سال:1394 | دوره:9 | شماره:34 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: شناسایی درست هویت بیمار یک گام کلیدی در انجام روش های درمانی ایمن به شمار آمده و تعهد حرفه ای پرستاران تاثیر مهمی در ارتقای مراقبت ایمن از بیمار دارد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر تعهد حرفه ای پرستاران در وقوع خطا، در شناسایی هویت بیمار صورت گرفته است.روش: در این مطالعه مقطعی همبستگی، 300 پرستار به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه تعهد حرفه ای پرستار و پرسشنامه خطا در شناسایی هویت بیمار استفاده شد. داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS و آزمون پیرسون تحلیل شد.یافته ها: دامنه سنی پرستاران 50-22 سال و اکثریت زن (7.86 درصد) و 64% متاهل بودند. میانگین وقوع خطا در شناسایی هویت بیمار در 3 ماهه اخیر توسط هر پرستار 9 (پایین) و میانگین نمره تعهد حرفه ای 86 (متعهد) به دست آمد. ارتباط آماری معناداری بین میانگین وقوع خطا در شناسایی هویت بیمار و تعهد حرفه ای پرستاران دیده شد (p<0.049).بحث و نتیجه گیری: مشاهده بروز خطا در پرستاران متعهد، بیانگر اجتناب ناپذیری آن در سیستم درمانی است. بنابراین اتخاذ راهکارهایی برای گزارش خطا و کمک گرفتن از سایر اعضای تیم مراقبت در پیشگیری و کاهش بروز خطا می تواند تاثیرگذار باشد.

زمینه و هدف: خطاهای کاری از موارد غیر قابل اجتناب در تمامی مشاغل است. ارائه خدمات سلامت در مراکز درمانی نیز آمیخته با ایجاد خطر، در نتیجه وقوع خطاهای پزشکی برای دریافت کنندگان آن می باشد. از این رو، مطالعه حاضر با هدف شناسایی موانع گزارش دهی خطاهای کاری توسط پرستاران شاغل در بیمارستان های شهر کرمان در سال 1393 انجام گردیده است.روش: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی است. جامعه مورد مطالعه عبارت از پرستاران و بهیاران شاغل در بیمارستان های شهر کرمان می باشند. برای سنجش موانع گزارش خطای پرستاران از پرسشنامه پنج گزینه ای لیکرت استفاده شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار 17 SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: موانع عدم گزارش دهی خطاهای پزشکی توسط پرستاران به ترتیب مربوط به حیطه های مدیریتی (3.67±1.07)، پیامدهای گزارش دهی (3.56±1.08)، اخلاقی (3.51±1.03)، فرایندهای گزارش دهی (3.26±1.11) و محیطی (3.3±1.05) بود. همچنین بین میزان تحصیلات، نوع بخش، نوع اشتغال (رسمی، قراردادی، طرح) و نوع بیمارستان با عدم گزارش دهی خطا توسط پرستاران ارتباط معنی داری مشاهده نشد (P>0.05).بحث و نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان دهنده ضرورت توجه و اقدام مدیران در جهت برطرف نمودن یا کاهش موانع گزارش دهی خطا بر اساس اولویت تلاش آنان برای بهبود فرهنگ ایمنی بیمار می باشد.

زمینه و هدف: فراشناخت اخلاقی نشان دهنده دانش افراد از ماهیت، اصول و فرایندهای اخلاقی است. فراشناخت اخلاقی تحت تاثیر متغیرهایی مانند استدلال اخلاقی، رفتار اخلاقی است. هدف این پژوهش بررسی رابطه استدلال اخلاقی، رفتار اخلاقی و سلامتی پرستاران با فراشناخت اخلاقی آنان بود.روش: این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری این پژوهش را پرستاران شاغل در بیمارستان های 15 خرداد و شهید مفتح شهرستان ورامین، در سال 1393 تشکیل می دادند. در مجموع 90 پرستار به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه های استدلال اخلاقی، رفتار اخلاقی، سلامت و فراشناخت اخلاقی را تکمیل نمودند. تحلیل داده ها با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام، با استفاده از نرم افزار SPSS 19 انجام شد.یافته ها: بین استدلال اخلاقی (r=0.35)، رفتار اخلاقی (r=0.42) و سلامت (r=0.29) با فراشناخت اخلاقی رابطه مثبت و معنادار مشاهده شد (p£0.01). سه متغیر نام برده توانستند 2.37 درصد از واریانس فراشناخت اخلاقی را پیش بینی کنند، سهم رفتار اخلاقی بیش از دو متغیر دیگر بود.بحث و نتیجه گیری: رفتار اخلاقی، سلامت و استدلال اخلاقی مهم ترین متغیرهای پیش بینی کننده فراشناخت اخلاقی بودند. بنابراین توصیه می شود، برنامه ریزان و مشاوران در برنامه ریزی برای بهبود فراشناخت اخلاقی پرستاران متغیرهای نام برده را در نظر داشته باشند.

سقط جنین یکی از چالش های اخلاقی و حقوقی دنیای امروزی است که بخش عظیمی از تحقیقات علمی در زمینه مطالعات انسانی و تجربی را به خود معطوف ساخته است. بارزترین شاخصه این مطالعات، اختلافات عمیق میان اندیشمندان است که در طیف وسیعی از «جواز مطلق» تا «مطلقا ممنوع» تبلور یافته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی پدیده توریسم حقوقی در ارتباط با سقط جنین از منظر اخلاقی و حقوقی و چگونگی برخورد نظام مند با آن در چارچوب قواعد حقوق بین الملل است.حرکت آزادانه انسان ها فرای مرزها این امکان را فراهم می آورد تا اشخاص خود را از قابلیت اعمال قوانینی که بر رفتار آن ها حکومت دارد برهانند و خود را در معرض اعمال قوانینی قرار دهند که انطباق بیشتری با تمایل آن ها دارد. این اقدام که توریسم حقوقی نامیده می شود بیانگر گریز خانواده (مادر) از مرزهای کشور محل اقامت خود برای سکنای موقت در کشوری دیگر برای سقط جنین است.از این رو توریسم حقوقی می تواند به مفهوم تقلب نسبت به قانون تعبیر شود. به طوری که آثار چنین اقدامی تحت قانونی که به صورت عادی بر عمل مورد نظر حاکم می باشد، مورد شناسایی قرار نگیرد. برخی از نظام های حقوقی به منظور جلوگیری از توسعه این عمل، امتیازات و قواعد مرتبط با سقط جنین را محدود به اتباع خود نموده اند. در حقوق ایران توجه به برخی زمینه ها مانند سقط جنین ناشی از رابطه نامشروع به عنف و اصلاح قوانین ماهوی و تلطیف محدودیت ها در کنار همکاری و معاضدت های بین المللی می تواند مناسب ترین راه برای برخورد با این پدیده باشد.توریسم سقط جنین موجب می شود تا به جای قانون مبدا که چنین اقدامی را ممنوع می دارد، قانون کشور دوم که سقط جنین را مجاز و یا حتی برای آن امتیازاتی هم در نظر می گیرد، حاکم گردد. این امر ملاحظات اخلاقی که در نظام حقوقی سقط جنین وجود دارد و امکان اعمال قواعد تعارض قوانین را با ابهام و اشکال مواجه می کند.

از آنجا که کاهش جنین محصول پیشرفت علم و تکنولوژی پزشکی در زمینه درمان ناباروری است و سابق بر این موضوعیتی نداشته، به همین دلیل حکم شرعی و فقهی مشخصی برای آن وجود ندارد.الزام پزشکان متخصص ناباروری برای اقدام به چنین اعمال پزشکی، درمانی، این چالش فقهی و حقوقی را در پی دارد که اساسا این اقدام از سوی پزشک، مسوولیت هایی را از جنبه مدنی، کیفری و انتظامی برای وی به دنبال خواهد داشت یا خیر؟ از این رو با توجه به اهمیت و ضرورت مقوله کاهش جنین و نیز با توجه به لزوم آگاهی از حقوق، تکالیف و مسوولیت های محتمل مرتبط با آن، در مطالعه حاضر سعی بر آن است تا موضوع مسوولیت های سه گانه پزشک در ایران، ناشی از عمل کاهش جنین، مورد واکاوی قرار گیرد.بر این اساس، در ابتدا به تعریف کاهش جنین، انواع آن، روش های رایج و نیز رویکرد نظام حقوقی دیگر کشورها در این خصوص پرداخته و سپس به بحث مسوولیت های سه گانه پزشک ورود کرده و در ذیل معرفی هریک از مسوولیت های مدنی، کیفری و انتظامی، مسوولیت های پزشک ناشی از عمل کاهش جنین مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

زمینه و هدف: میزان بقای کودکان مبتلا به بیماری های مزمن، در سال های اخیر افزایش یافته و تمرکز بر ارتقای کیفیت زندگی آنان به جای مداخلات فوری، توصیه می شود. این مطالعه همبستگی با هدف تعیین ارتباط بین نگرش معنوی و امیدواری با کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به بیماری مزمن انجام شده است.روش: جامعه پژوهش، نوجوانان مبتلا به بیماری های مزمن بودند که در بخش های مختلف بیمارستان های مرکز طبی کودکان، مفید، انستیتو کانسر و مسیح دانشوری بستری شده یا به درمانگاه های مذکور مراجعه نمودند. 134 نوجوان به روش نمونه گیری آسان و بر اساس معیارهای ورود به مطالعه، انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، شامل «پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی»، «مقیاس نگرش معنوی نوجوانان»، «مقیاس امیدواری نوجوانان» و «سیاهه کیفیت زندگی کودکان» بود که روایی و پایایی آن ها مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون در نرم افزار 19 SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: در این پژوهش، 134 نوجوان 18-13 ساله مبتلا به بیماری های مزمن مورد مطالعه قرار گرفتند که میانگین و انحراف معیار سن آن ها 15.03±2.033 بود. نگرش معنوی (p<0.05 و r=0.184) و امیدواری نوجوانان (p<0.05 و r=0.176) با کیفیت زندگی آن ها ارتباط مثبت معنی دار داشت. همچنین بین نگرش معنوی و امیدواری (p<0.05 و r=0.406) ارتباط معنی دار وجود داشت. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که نگرش معنوی، نوع پذیرش در بیمارستان و تحصیلات پدر، 14/6 درصد از تغییرات کیفیت زندگی را تبیین می کنند.بحث و نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که عواملی مانند هدفمندبودن در زندگی، اعتقاد به خدا و خوش بینی به عنوان اجزای تشکیل دهنده نگرش معنوی و امیدواری، سبب ارتقای کیفیت زندگی در نوجوانان مبتلا به بیماری های مزمن می گردد.

اتانازی، سقط جنین و پیوند اعضا، سه مساله کلاسیک در اخلاق پزشکی می باشند که از دیرباز تاکنون مطرح بوده و همواره به لحاظ پزشکی، اخلاقی، حقوقی و فقهی، مسائل و چالش های بی شماری را ایجاد کرده اند که متخصصان حوزه های پیشگفت را ناگزیر به یافتن راه حل و پاسخگویی نموده است. در این میان، بحث پیرامون اتانازی که به مراقبت های پایان حیات مربوط است، از اهمیت خاصی برخوردار شده است، زیرا برخی از کشورهای جهان درصدد قانونی کردن این عمل هستند و در بعضی از کشورها هم اکنون اتانازی به صورت قانونی در حال انجام است. این مقاله، اتانازی را از منظر وظیفه گرایی دین باور، با توجه به پاره ای از مهم ترین اصول و مبانی اخلاقی دین اسلام، مورد مداقه قرار داده تا روایی انواع مختلف آن را بررسی کند. در این بررسی نشان می دهیم که هیچ کدام یک از انواع اتانازی را نمی توان بر پایه اصول اخلاق اسلامی مجاز دانست.

زمینه و هدف: نوجوانی یکی از حساس ترین و بحرانی ترین مراحل زندگی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر معنادرمانی بر عزت نفس و شادکامی نوجوانان شهر قم انجام شده است.روش: پژوهش از نوع تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون بود. جامعه آماری، دانش آموزان دختر دبیرستانی در سال تحصیلی 93-92 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، از میان آن ها 40 نفر انتخاب و در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های عزت نفس کوپراسمیت و پرسشنامه شادکامی مونش، در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون، و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد.یافته ها: با استفاده از آزمون تی، میانگین نمرات عزت نفس و شادکامی پس از معنادرمانی در گروه مداخله افزایش معنی دار داشت (p=0.001). با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره، نمرات کلی عزت نفس (p=0.001)، عزت نفس عمومی (p=0.037)، عزت نفس تحصیلی و عزت نفس خانوادگی (p=0.001) بین دو گروه مداخله و کنترل تفاوت آماری معنی دار داشت، اما نمره عزت نفس اجتماعی بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت آماری معنی داری نداشت (p=0.84). همچنین با استفاده از تحلیل کوواریانس یک طرفه، معنادرمانی موجب افزایش معنی دار میزان شادکامی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل گردید (p=0.008).بحث و نتیجه گیری: معنادرمانی با کمک به نوجوانان در کشف خود واقعی، انتخاب ارزش های فردی و یافتن معنای زندگی، عزت نفس و شادکامی را افزایش می دهد.