مطالعات مدیریت شهری
سال:1396 | دوره:9 | شماره:29 |تعداد مقالات:7

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه شکاف بین مناطق کمتر توسعه یافته و توسعه یافته تر باعث شده است که ارزیابی درجه ی توسعه یافتگی مکانهای مختلف مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان منطقه ای در تمامی کشورها باشد تا با شناخت مناطق کمتر توسعه یافته در جهت برطرف کردن شکاف بین این مناطق و مناطق توسعه یافته تر قدم برداشت. با توجه به اینکه در درون مناطق یک مکان ممکن است از لحاظ یک شاخص توسعه یافته و در شاخص دیگر توسعه نیافته باشد در این پژوهش ترکیبی از شاخص های مختلف استفاده شده است تا بطور نسبی وضعیت توسعه ی مکانهای مختلف را مشخص نمایند. روش پژوهش: در زمینه تعیین درجه ی توسعه یافتگی مناطق و سطح بندی آنها تکنیک های مختلفی وجود دارد که در این پژوهش مناطق شهر اهواز در سال 1390 با توجه به 42 شاخص انتخابی با مدل تاپسیس تحلیل شده و برای وزن دهی به شاخص ها از مدلANP استفاده شده است. رویکرد این مقاله نیز توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که مناطق دو و یک بترتیب از توسعه ی شهری بیشتری برخوردارند و توسعه یافته هستند و مناطق سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت از نظر وضعیت توسعه یافتگی در زمره ی مناطق محروم از توسعه قرار گرفته اند. میانگین تاپسیس مناطق 0.311165، انحراف معیار آنها 0.2135 و ضریب پراکندگی مناطق 0.686131 شده است که نشان از بیشترین شکاف و نابرابری بین مناطق شهر اهواز است.نتیجه گیری: مناطق یک و دو شکاف زیادی با سایر مناطق دارند که باید با ارائه راهکارهای مناسب به توسعه ی مناطق محروم کمک شود و در اولویت برنامه های توسعه شهر اهواز قرار بگبرند.

مقدمه و هدف پژوهش: مقاله حاضر با هدف سنجش مولفه های مورد نظر مشارکت شهروندی در مدیریت شهری و براساس یافته ها و نتایج یک بررسی میدانی از منطقه 8 شهر قم (شهر پردیسان) تهیه شده است.روش پژوهش: نوع تحقیق کاربردی توسعه ای و روش مطالعه توصیفی- تحلیلی برپایه پیمایش بوده است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی و نیز میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخت بوده و به جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که در میزان مشارکت شهروندان بین زنان و مردان تفاوت معناداری وجود داشته و بین سن و این مشارکت ارتباط معناداری مشاهده نگردید. هم چنین بین احساس تعلق اجتماعی و مشارکت شهروندان همبستگی معناداری وجود دارد. به این معنا که هرچه میزان تعلق اجتماعی افراد افزایش یابد، میزان مشارکت شهروندان نیز افزایش پیدا کرده و بالعکس. براساس این تحقیق از بین متغیرها متغیر احساس تعلق اجتماعی دارای بیشترین وزن برای سنجش مشارکت شهروندان بوده و بین هر کدام از مولفه های مشارکت در ارائه پیشنهاد و تصمیم گیری، مشارکت در نظارت بر امور شهری، مشارکت عملی و اجرایی در امور شهری با احساس تعلق اجتماعی رابطه وجود داشته و متغیر احساس تعلق اجتماعی متغیری است که با هر سه بعد همبستگی بالایی دارد.

مقدمه و هدف پژوهش: تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تامل است. این نوشتار با هدف ایجاد منظر ذهنی مطلوب و به منظور تعدیل نگاه منفی نسبت به بافت های فرسوده معاصر و بخشیدن حیات و سرزندگی اقتصادی و اجتماعی به این بافت ها به بررسی نقش سازمان فضایی و بصری پرداخته است.روش پژوهش: مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی– توصیفی و با مرور ادبیات موجود منظر شهری به بررسی نقش سازمان فضایی و بصری در ایجاد منظر ذهنی به عنوان ابزاری جهت کنترل و مدیریت منظر شهری پرداخته و سپس با استفاده از نمونه موردی محله خاک سفید به عنوان بافت فرسوده معاصر، ابزار معرفی شده را به صورت عملی مورد استفاده قرار داده است.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که به کارگیری سازمان فضایی و بصری در این محدوده منجر به ارتقا کیفیت های زیبایی شناسانه و هویت بخشی به سایت، خوانا کردن بافت از منظر عینی و ذهنی و ایجاد انعطاف پذیری در کالبد و عملکرد می شود.نتیجه گیری: سازمان فضایی و بصری به عنوان ابزارهای ایجاد تصویر ذهنی از مکان، تاثیر مهمی در نظم دهی به عناصر فیزیکی و متافیزیکی محیط دارد. تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تامل است.

مقدمه و هدف پژوهش: معابر شهری به عنوان یکی از عناصر کالبدی شهر، نقش کلیدی در زمان وقوع و نیز پس از رخداد زمین لرزه بر عهده دارند، به طوری که مدیران بحران یکی از دلایل گسترده شدن ابعاد زلزله را عدم امدادرسانی به موقع ناشی از آسیبب دیدگی معابر بیان کرده اند. پژوهش مورد نظر نیز به دنبال تبیین نقش راههایارتباطی در آسیب پذیری مناطق شهری در مواجهه با بحرانهای طبیعی است. بر این مبنا از لحاظ ماهیت جز تحقیقات توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف از نوع توسعه ای- کاربردی است. جامعه آماری آن منطقه 6 شهرداری تهران میباشد که بر مبنای قدمت و مرکزیت به عنوان نمونه انتخاب شده است.روش پژوهش: دادهها به دو صورت میدانی و کتابخانهای با ابزارهایی چون پرسشنامه دیمتل، کتب، مقالات و نقشه های گوناگون، جمع آوری و با استفاده از نرم افزارهای EXCEL, MATLAB, IDRISI وARC GIS 10.1، مورد تحلیل واقع شده اند.یافته ها: نتایج بیانگر آن است که؛ معابر بخشهای مرکزی و جنوبی منطقه به لحاظ شاخص های دسترسی به شبکه معابر، ساختار کالبدی- فضایی، دسترسی به محدوده، دسترسی به فضاهای باز عمومی، عرض راه ها (میزان نفوذپذیری)، فاصله از فضاهای بیکالبد، مراکز آتش نشانی، و مراکز درمانی، از بیش ترین سطح آسیب پذیری برخوردار می باشند.نتیجه گیری: البته قابل ذکر است که؛ تراکم بافت و جمعیت، عناصر فشرده و ریزدانه موجود در این بخش ها، نیز نقش به سزایی در بالا رفتن میزان آسیب پذیری معابر دارند.

مقدمه و هدف پژوهش: آرمانشهرها به عنوان یکی از اصلی ترین اندیشه های آرمانی بشر، همواره در طول تاریخ، با تجسم نمودن جهانی که آرزومند آنیم، نقشی عظیم در تکامل و پیشرفت جوامع بشری داشته اند. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی ژرف خاستگاه های تفکر آرمانی و آرمانشهرها در دو مهد بزرگ تمدن شرق و غرب (ایران و یونان) پرداخته است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش اسنادی با رویکرد تفسیری می باشد و روش جمع آوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانه ای می باشد.یافته ها: یافته حاکی از آن است که اگرچه در ادبیات جهانی، خاستگاه اندیشه آرمانی و آرمانشهر را به یونانی ها نسبت می دهند و اسطوره های آن را زمینه ساز شکوفایی مکتب آرمان گرایی می دانند، اما مهد تفکر آرمانی جهان سومر است. بررسی خاستگاه اندیشه های آرمانی و آرمانشهرها نیز در تمدن ایران و یونان نشان می دهد که اسطوره های کهن و بنیان های یهودی- مسیحی در اروپا و بنیان های اسطوره ای و زرتشتی-اسلامی تفکرات آرمانی در ایران، همگی گنجینه ای از ادراکات و انتظارات را شکل داده و به تدریج عمیق ترین لایه های اندیشه آرمانی را درخودآگاه- ناخودآگاه مردم پروردند و در مراحل بعدی این ناهشیاری ها دوره به دوره و نسل به نسل، به شکل های متفاوت (از قبیل آرمانشهرهای مختلف) پدیدار گشته است.نتیجه گیری: برخلاف باور رایج، خاستگاه اندیشه آرمانی سومر بوده و اسطوره های آن زمینه ساز شکوفایی مکتب آرمان گرایی در سده های بعدی است. پیش از هرگونه تحلیل تفکر آرمانی وآرمانشهرها، شناخت و مطالعه اسطوره های کهن و بنیان های یهودی- مسیحی در اروپا و بنیان های اسطوره ای و زرتشتی-اسلامی در ایران، ضرورت تام دارد.

مقدمه و هدف پژوهش: از آنجاکه ابعاد ساختار سازمانی که شامل رسمیت، تمرکز، پیچیدگی ابزار مدیریتی و قابل تغییر در دست مسئولین معاونت توسعه منابع انسانی شهرداری تهران می باشد، این پژوهش به منظور بررسی رابطه توانمندی کارکنان و ساختار سازمان در این معاونت انجام شده است. روش پژوهش: در ابتدا رابطه ساختار سازمانی بر توانمند سازی کارکنان در شهرداری تهران بر اساس مدل استاندارد ساختار سازمانی رابینز (1993) و مدل استاندارد توانمندسازی اسپریتزر (1995) و بر مبنای آن روایی و پایایی مورد بررسی قرار گرفته بر مبنای آن پرسشنامه نهایی تدوین شده، و بعد از تایید، داده ها گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده و سوالات پژوهش پاسخ داده شده است. یافته ها: 1 - ساختار سازمانی صرف نظر از عدم تاثیرگذاری مولفه پیچیدگی، بر روی توانمندسازی کارکنان تاثیر مثبت دارد. 2-پیچیدگی سازمان با توانمندسازی کارکنان رابط ه ی معنی داری ندارد.3-رسمیت سازمان با توانمندسازی کارکنان دارای رابطه معنی دار است.4-تمرکز سازمان باتوانمندسازی کارکنان دارای رابطه معنی دار است.نتیجه گیری: 1- نتایج بدست آمده نشان داد که فرضیه اصلی پژوهش بین ساختار سازمانی موجود شرکت و توانمندسازی روانشناختی کارکنان ارتباط معنی داری وجود دارد، مورد تایید قرار گرفت.2- بین رسمیت و توانمندسازی کارکنان معاونت توسعه مدیریت تهران رابطه معنی داری وجود دارد. 3-بین تمرکز و توانمند سازی معاونت توسعه کارکنان شهرداری تهران رابطه معنی داری وجود دارد.4- نتایج بدست آمده آز آزمون فرضیه ها نشان داد که مولفه پیچیدگی در بین ابعاد ساختار سازمانی با توانمندسازی کارکنان دارای رابطه معنی دار نمی-باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: دسترسی عادلانه به زمین و استفاده بهینه از آن از مولفه های اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است. امروزه مفهوم زمین وفضای شهری به لحاظ طبیعی، کالبدی و هم به لحاظ اقتصادی و اجتماعی تغییر کیفی پیدا کرده و به تبع آن ابعاد واهداف کاربری اراضی شهری نیز بسیار غنی و وسیعتر شده است. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به مثابه آمایش اراضی شهری، به چگونگی استفاده و توزیع و حفاظت اراضی، ساماندهی مکانی – فضائی فعالیتها و عملکردها بر اساس خواست ونیازهای جامعه شهری می پردازد و انواع استفاده از زمین را مشخص می کند. هدف این پژوهش شناخت و ارزیابی کاربری های شهری از منظر عدالت اجتماعی به منظور دستیابی به معیارهای مناسب و اصول برنامه ریزی توسعه پایدار شهری است. روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی است که با در نظر گرفتن دو شاخص مهم و موثر در کاربری اراضی (شامل ظرفیت و عدالت اجتماعی) و به کارگیری روش نزدیکترین همسایه مجاور در نرم افزارGIS  و مدل ضریب مکانی LQi کاربری های شهری در سطح مناطق شهر اهواز را مورد بررسی و ارزیابی کمی و کیفی می کند.یافته ها: ارزیابی کمی وضع موجود سطوح و سرانه های کاربری ها در مناطق هفت گانه شهر اهواز براساس مدل LQi در اکثر مناطق نشان داده که ضریب سرانه پایین تر از یک است و با کمبود مواجهه اند. همچنین یافته های بخش کیفی براساس روش نزدیکترین مجاروت نیز نشان می دهد، که کاربری هایی چون کاربری مسکونی، فضای سبز، مذهبی، بهداشتی – درمانی، صنعتی، اداری، تأسیسات و تجهیزات شهری در سطح شهر اهواز براساس الگوی کاملا خوشه ای توزیع شده است. یعنی تجمع و تمرکز این کاربری ها عدالت محور نبوده و در نقاط خاصی از شهر تمرکز یافته اند.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش گویای آن است که کاربری ها در سطح کلانشهر اهواز پراکنش فضایی مناسبی ندارند و در ضمن تحلیل کاربری ها با شاخص ظرفیت و عدالت اجتماعی نشان از آشفتگی کمی و کیفی کاربری های مناطق هفت گانه اهواز دارد.