منابع طبیعی ایران
سال:1380 | دوره:54 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

به منظور ارزیابی کمی بیابان زایی و ارایه یک مدل منطقه ای، محدوده ای به مساحت 1720 کیلومتر مربع در دشت آق قلا و گمیشان در نظر گرفته شد. در این تحقیق پس از بررسی روشها و مدلهای موجود، براساس مطالعات ژئومرفولوژی واحدهای کاری براساس رخساره های رئومرفولوژی تعیین، روش پبشنهادی ارایه و در منطقه مورد ارزشیابی قرار گرفت. در این روش، بیابان زایی در سه سطح که شامل: وضعیت فعلی، خطر بالقوه و خطر کل بیابان زایی است، مورد ارزیابی قرار گرفت و در پنج کلاس (غیر قابل ملاحظه، خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید) ارایه می شود. در وضعیت فعلی، فرآیندهای بیابان زایی شامل: اقلیم و ژئومرفولوژی به عنوان عوامل طبیعی و بهره برداری بی رویه و احداث سازه های نامناسب به عنوان عوامل انسانی ارزیابی می گردند. در نهایت خطر بیابان زایی به عنوان برآیند تمامی ویژگی های مربوط به این پدیده از تلفیق (متوسط گیری) دو سطح مذکور برآورد خواهد شد.نتایج بدست آمده از این ارزیابی ضمن تایید کارآیی مدل پیشنهادی، نشانگر آن است که در حدود 2.6 درصد از سطح منطقه از نظر بیابان زایی (خطر کل) در کلاس خفیف، 24.1 درصد در حد بیابان زایی متوسط، 61.8 درصد دارای بیابان زایی در حد شدید و 11.5 درصد از سطح کل منطقه، در حد بیابان زایی خیلی شدید است.

این مطالعه در ناحیه مرکزی جنگل های شمال ایران (منطقه ساری) با شیوه مدیریت جنگل داری تک گزینی انجام گردید. در این تحقیق میزان خسارات وارده بر توده درختان باقیمانده در جنگل در سیستم چوبکشی زمینی بیشتر از سیستم کابل هوایی بوده است. تحقیق حاضر به بررسی و مقایسه فاکتورهایی چون عمق زخم، مساحت زخم و محل زخم روی تنه درختان باقیمانده در هر دو سیستم می پردازد.

جاجرود یکی از رودخانه های با جریان دایمی آب در استان تهران محسوب می شود. شرایط محیطی و خواص فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه، زیستگاه مناسبی را برای ماهیان سرد آبی بوجود آورده است.جمعیت قابل توجهی از ماهیان در این رودخانه شناسایی شد. آبزیان مهم رودخانه شامل خانواده ماهیان (Salmonidae) و کپور ماهیان (Cyprinidae) بویژه سیاه ماهی (Capoeta sp.) می باشد.جریان دایمی آب، وجود کشت زارهای مختلف، تنوع درختها و درختچه های مثمر در کنار رودخانه و وجود حشرات گوناگون شرایط مناسبی را برای زیستگاه پرندگان بوجود آورده است به طوریکه تعداد 80 گونه پرنده که به نحوی به این رودخانه وابسته اند شناسایی گردید. برخی از پرندگان (مرغابی ها) در آب، برخی (حواصیل) در حواشی و برخی دیگر (گنجشکسانان) بر روی تاج پوشش درختها، درختچه ها و بوته های موجود در اطراف رودخانه زندگی می کنند.تعداد 15 گونه پستانداران با نیازها و وابستگی های متفاوت نیز در اطراف جاجرود زندگی می کنند. برخی از آنها در آب زندگی می کنند و برخی دیگر مثل گراز و شغال گرچه خشکی زی هستند ولی وابستگی اکولوژیکی شدید به محیط های آبی دارند.کمترین تنوع گونه ای جانوری را دوزیستان دارند. گونه وافر دوزیستان قورباغه (Rana ridibunda) و گونه کم جمعیت آن وزغ سبز (Bufo viridis) است که برحسب شرایط محیط با تراکم مختلف در سرتاسر رودخانه پراکنده است. گیاهان بستر، حواشی و مناطق خشک مجاور رودخانه نیز در ایستگاه های مختلف جمع آوری و شناسایی شد.

گیاهچه های حاصل از کشت بافت در محیطی غیرطبیعی رشد داده می شوند که این خود غالبا باعث نارسایی هایی در خصوصیات فیزیولوژیکی و آناتومیکی آنان گشته و در نتیجه در موقع انتقال به خاک قادر نیستند خود را با شرایط جدید سازگار نمایند. در این تحقیق خصوصیات فتوسنتزی گیلاس وحشی در دو محیط درون شیشه و بیرون شیشه 2) و 4 هفته بعد از انتقال به خاک( مورد بررسی قرار گرفت. میزان توان فتوسنتزی گیاهچه ها در محیط درون شیشه 1.3 میکرومول Co2 بر مترمربع بر ثانیه یعنی حدود یک چهارم گیاهچه های بیرون شیشه بود. همچنین نقطه اشباع نوری فتوسنتز، تنفس تاریکی و نقطه موازنه نوری در درون شیشه پایین تر بود. در این آزمایش تجمع زیست توده برگ و سطح برگ در درون شیشه کمتر بود و با میزان فتوسنتز همبستگی داشت، هر چند SLM (زیست توده ویژه برگ) در درون شیشه بیشتر از بیرون شیشه بود که با تغییرات فتوسنتز هماهنگی نداشت. رابطه ای بین میزان فتوسنتز در درون شیشه و غلظت کلروفیل (a+b) و نسبت کلروفیل a:b در بافت برگ مشاهده نگردید. میزان ازت برگ برخلاف انتظار در محیط درون شیشه بیشتر از بیرون شیشه بود. برآورد فعالیت آنزیم Rubisco و همچنین ظرفیت انتقال الکترون میزان های پایین تری را در درون شیشه نشان داد. براساس غلظت بالای ازت برگ و میزان مشابه غلظت Rubisco (در محیط درون شیشه و بیرون شیشه) می توان نتیجه گرفت که چگونگی فعالیت Rubisco عامل اصلی محدود کننده توان فتوسنتزی گیاهچه ها می باشد. وجود غلظت بالای ساکارز در محیط کشت و غلظت پایین Mg2+ در برگ می تواند از عوامل محدود کننده فعالیت کاتالیزوری این آنزیم باشد. همچنین از غلظت پایین گاز Co2 در ظرف کشت )کمتر از (300 PPM نیز می توان به عنوان عامل دیگری در عدم رشد کافی و محدود بودن فتوسنتز نام برد.

در این بررسی سرعت تثبیت ماده حفاظتی سلکور (Acid Copper Chromate) تحت شرایط دمایی 17، 27 و 50 درجه سانتیگراد در برون چوب و در درون چوب بلندمازو (Quercus castaneafolia) بر روی نمونه های با ضخامت 6 سانتیمتر مورد مطالعه قرار گرفت. بدین ترتیب که در طی زمان از، نمونه های اشباع شده تحت عمل فشرده سازی (Squeezing) عصاره تهیه و محلول های استخراجی (Expressate) جهت تعیین غلظت اجزا فعال ماده حفاظتی (کروم شش ظرفیتی، کروم کلی و مس) آنالیز شدند.عصاره گیری و آنالیز اجزا فعال محلولهای استخراجی تا زمانی ادامه یافت که غلظت این اجزا در آنها به حداقل مقدار خود نزدیک شد که این امر ناشی از تثبیت بیشتر این اجزا در چوب است )تثبیت 99.98 درصد کروم شش ظرفیتی(. نتایج، نقش موثر دما در سرعت تثبیت را نشان داد به طوریکه با افزایش دما، سرعت تثبیت افزایش قابل توجهی یافت. مقدار کروم شش ظرفیتی در عصاره استخراجی در زمان کوتاهی کاهش یافت و سرعت کاهش آن در محلول های استخراجی حاصل از درون چوب بلندمازو سریعتر بود. زمان تثبیت در دمای 50 درجه سانتیگراد، برای برون چوب 134 ساعت ) 6 روز( و برای درون چوب 284 ساعت 12) روز( و در دمای 27 درجه سانتیگراد، در برون چوب 858 ساعت 36) روز( و در درون چوب 1022 ساعت 43) روز( تعیین گردید.محیط تثبیت 17 درجه سانتیگراد سرعت تثبیت بسیار آهسته ای از خود نشان داد و پس از 2877 ساعت )تقریبا 4 ماه( میزان تثبیت کروم شش ظرفیتی به 99.97 درصد رسید.

در این تحقیق پنج فرمول برای تولید ماریناد سرد از ماهی کلمه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها در یخچال خانگی در درجه حرارت 6±2 درجه سانتیگراد به مدت 60 روز نگهداری شدند. آنگاه در فاصله های زمانی معین بر روی نمونه ها آزمایشات ارگانولپتیکی، پی اچ، ازت های فرار، پراکسید و شمارش کلی باکتری ها به عمل آمد. تغییرات پی اچ، پراکسید، ازت های فرار و شمارش کلی باکتری ها در طی این دوره 60 روزه نشان داد که pH تمام مارینادهای تولیدی بعد از دو روز به کمتر از 4.1 می رسد در صورتی که مقدار پراکسید بین 1.1-6.6 میلی اکی والان در کیلوگرم تغییر نمود. مقدار ازت های فرار در این مدت ثابت مانده و مقدار آن 4.5 میلی گرم در صد گرم از نمونه بود. شمارش کلی باکتری ها برای اکثر نمونه ها منفی بود. براساس ارزیابی ارگانولپتیک که توسط کارشناسان چشایی به عمل آمد، از میان پنج فرمول، دو فرمول با درجه مقبولیت زیاد و سه فرمول با درجه مقبولیت متوسط ارزیابی گردید.

تغییرات کوتاه مدت 5) سال( خصوصیات نفوذ آب در خاک رسی تحت شرایط قرق و چرای دام مورد بررسی قرار گرفت. در سال 1367 آزمایش نفوذ با استفاده از نفوذ سنج باران ساز (فرم تغییر یافته میوویک) در داخل و خارج 8 قرق مطالعاتی با دو تکرار انجام شد و شاخص عمق نفوذ در پلات های آزمایشی تعیین گردید. این قرق ها به طور تصادفی از میان 96 قرق مطالعاتی (در رویشگاه های مختلف) انتخاب گردیدند. براساس معادله کوستیاکوف آنالیز آماری رگرسیون بر روی آمار بدست آمده انجام گرفت و ضرایب معادلات سرعت نفوذ لحظه ای، نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ نهایی محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که سرعت نفوذ لحظه ای و سرعت نفوذ نهایی بر اثر قرق عموما افزایش یافته اند. سرعت نفوذ نهایی بطور متوسط در 8 تیپ گیاهی حفاظت شده 54.1 درصد 2.09) سانتی متر بر ساعت( افزایش داشته است. همبستگی سرعت نفوذ نهایی با پوشش تاجی و لاشبرگ )به ترتیب r=0.70 و (r=0.67 در سطح احتمال 5 درصد معنی دار ولی با سنگ و سنگریزه معنی دار نبود.