تحقیقات حشره شناسی
سال:1393 | دوره:6 | شماره:3 (پیاپی 23) |تعداد مقالات:8

قارچ های بیمارگر یکی از عوامل موثر در کنترل حشرات آفت می باشند. زنده مانی کنیدی های قارچ ها، در اثر عوامل محیطی و حشره کش های شیمیایی که برای حفاظت گیاهان استفاده می شوند، تغییر می یابند. در این پژوهش، اثر حشره کش های ایمیداکلوپراید، استامی پراید و اسانس های گیاهی نعناع (Mentha spicata L.) از تیره Lamiaceae، زیره سبز (Cuminum cyminum L.) از تیره Apiaceae و لیموترش (Citrus aurantifolia L.) از تیره Rutaceae روی رشد میسلیوم و میزان جوانه زنی کنیدیوم قارچ Lecanicillium longisporum (Petch) Zare & Gams بررسی شد. غلظت های مورد استفاده برای این حشره کش ها و اسانس های گیاهی شامل (0.5 MC) 250 ml/l، (MC) 500 ml/l و (2MC) 1000 ml/l بودند. آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی انجام و اثر حشره کش ها و اسانس ها در سه غلظت با چهار تکرار در دمای 27±1 درجه سلسیوس روی محیط کشت SDA بررسی شد. نتایج نشان داد که اثر سه اسانس گیاهی و دو حشره کش مورد استفاده روی پارامترهای میزان رشد میسلیوم و درصد جوانه زنی قارچ بیمارگر حشرات L. longisporum در مقایسه با تیمار شاهد در سطح آماری یک درصد معنی دار بودند. اسانس زیره سبز و حشره کش استامی پراید به ترتیب با 20.19، 21.18، 23.37 و 23.43 درصد بیشترین و اسانس های لیموترش و نعناع نیز به ترتیب با 7.69، 9.56، 15.01 و 14.21 درصد کمترین درصد بازدارندگی در رشد میسلیوم و جوانه زنی کنیدیوم قارچ را داشتند. نتایج نشان داد که قارچ مورد مطالعه در برابر اسانس لیموترش عکس العملی از خود نشان نداده و اسانس زیره سبز و حشره کش استامی پراید دارای اثر قارچ کشی می باشند. همچنین مشخص شد که با افزایش درصد مهار رشد میسلیومی قارچ، میزان تولید کنیدیوم در هر تشتک پتری به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند. اسانس های لیموترش و نعناع با توجه به اثر قابل توجه و کم خطر بودنشان برای انسان و محیط زیست نسبت به حشره کش های شیمیایی، می توانند در برنامه کنترل تلفیقی آفات به همراه این قارچ بیمارگر و یا به عنوان مدلی برای ساخت آفت کش های جدید با قابلیت سازگاری بالا مورد استفاده قرار گیرند.

اثرات حشره کش ا م داکلوپرا د در مقا سه با سه عصاره گیاهی استبرق، حنا و کرچک روی پارامترهای جدول زندگی بالتوری سبز معمولی Chrysoperla carnea در شرایط کنترل شده ارزیابی شد. جدول زندگی 25 عدد لارو سن اول که در معرض غلظت زیر کشنده 25 درصد قرار گرفته بودند در قالب طرح کامل ا تصادفی با چهار تکرار مطالعه شد. بدین منظور 100 لارو سن اول بالتوری به روش پاشش تحت تاثیر غلظت زیر کشنده 25 درصد از عصاره ها و حشره کش ایمیداکلوپراید قرار گرفتند. پارامترهای جدول زندگی در تیمار لاروهای سن اول طبق جدول زندگی دوجنسی ویژه سنی آنالیز شد. تیمار عصاره کرچک باعث کمترین میزان بقا (57 روز) و دوره تخم گذاری (52 روز) شد. پارامترهای جمعیت در تیمار لاروهای سن اول نشان داد که بین متغیر نرخ ناخالص تولید مثل (GRR)، نرخ خالص تولید مثل (NRR یا R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (l) و متوسط مدت زمان یک نسل (T) به روز در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود داشت. در پارامتر نرخ ذاتی افزایش جمعیت کلیه تیمار ها در مقایسه با شاهد تفاوت معنی داری را نشان دادند و تیمار های عصاره حنا، ایمیداکلوپراید و کرچک به طور معنی داری باعث کاهش مقدار این پارامتر شدند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت برای تیمارهای عصاره حنا (0.076±0.002)، ایمیداکلوپراید (0.077±0.001)، کرچک (0.082±0.003) و استبرق (0.095±0.004) به طور معنی داری پایین تر از تیمار شاهد (0.110±0.002) بود.

گیاه نخود یکی از مهم ترین میزبان های مگس مینوز Agromyza sp. (Dip., Agromyzidae) در ایران است. این مطالعه به منظور مقایسه کارایی کارت های چسبنده زرد و آبی بر جلب مگس مینوز از دهه اول خرداد تا پایان تیر ماه سال 89 در مزرعه نخود مرکز ملی تحقیقات لوبیای خمین انجام شد. در اجرای این تحقیق از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با 3 تکرار و هر تکرار شامل 4 تیمار استفاده شد. تیمار ها با نصب «یک کارت زرد-یک کارت آبی» (B) «دو کارت زرد-دو کارت آبی» (C)، «چهار کارت زرد-چهار کارت آبی» (D) و «هشت کارت زرد-هشت کارت آبی» (E) در نظر گرفته شدند. از نظر افزایش تعداد کارت های آبی تیمار ها به دو گروه تقسیم شدند. تیمار B و C در گروه b و تیمار D و E در گروه a قرار داشتند. نتایج نشان داد بین گروه a و b در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود دارد و افزایش تعداد کارت آبی در تیمار های D و E تاثیری در میزان جلب مگس مینوز نداشته است. در نتیجه افزایش تعداد کارت های آبی در مقایسه با کارت های زرد تاثیری در جلب مگس مینوز در مزارع نخود ندارد. گروه بندی تیمار ها با آزمون دانکن نشان داد بین تمام تیمار ها از نظر افزایش کارت های زرد در سطح 1% اختلاف معنی دار وجود دارد.

انار یکی از محصولات مهم باغی بوده و ایران سهم عمده ای از تولید جهانی را در بر می گیرد. کرم گلوگاه انار، Ectomyelois ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae) مهم ترین عامل کاهش کمی و کیفی درختان انار می باشد. جهت بررسی اثر عصاره صمغ آنغوزه و فرومون جنسی طبیعی در قالب راهبرد رانش-ربایش (push-pull) بر خسارت این آفت، این پژوهش در سال های 1390-1389 در باغ انار مرکز تحقیقات کشاورزی یزد روی رقم ملس یزدی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. چهار تیمار شامل پاشش عصاره صمغ آنغوزه، استفاده از فرومون جنسی کرم گلوگاه انار، آنغوزه + فرومون جنسی و شاهد بوده و پنج نمونه (درخت) برای هر تیمار در نظر گرفته شد. جهت پیدا کردن فاصله بهینه تله ها، پنج تیمار شامل یک و دو تله با دوره آنغوزه گذاری 10 و 15 روز و شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که در تمام فراسنجه های برآورد خسارت، تیمار شاهد بیشترین و تیمار رانش-ربایش کمترین مقدار هستند. نتایج نشان داد که هر سه روش کنترلی توانسته اند نسبت به شاهد خسارت آفت را از دیدگاه تمام فراسنجه های اندازه گیری شده کاهش دهند. نتایج نشان داد که کاربرد یک تله در قطعه مورد آزمایش (600 متر حاوی 25 درخت) و آنغوزه گذاری به فاصله 15 روز، بهترین نتیجه را داشته است.

پروانه ساقه خوار کنگر Euxoa agricola (Lep.:Noctuidae) مهم ترین آفت کنگر Gundelia tournefortii L. در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. لاروهای این حشره از برگ و سرشاخه های جوان و همچنین از درون ساقه های کنگر تغذیه نموده و ضمن ایجاد خسارت باعث ضعف عمومی و کاهش رشد گیاه می شوند. این تحقیق طی سال های 1388 تا 1390 با هدف مطالعه مدت زمان مراحل مختلف زندگی آفت در منطقه آبخوان استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. نمونه برداری در طبیعت به طور هفتگی و به صورت تصادفی در طول سال انجام شد. جهت بررسی چرخه زندگی، مراحل نابالغ این حشره از طبیعت جمع آوری و در آزمایشگاه و در شرایط (دمای 27±1 و 24±1 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±10 درصد و 16 ساعت نور در شبانه روز) در انکوباتور پرورش داده شدند. نتایج نشان داد که حشرات کامل در اواخر اردیبهشت ماه سال 1388 به تدریج در طبیعت ظاهر شده و تخم گذاری نمودند. این پروانه در استان کهگیلویه و بویر احمد دارای یک نسل در سال می باشد. در آزمایشگاه، در دماهای 27 و 24 درجه سلسیوس، دوره جنینی تخم 2.9±0.1 و 3.8±0.1، دوران لاروی 17.1±0.4 و 20.1±0.5 و دوران شفیرگی 14.7±0.5 و 9.8±0.2 روز به ترتیب تعیین شد. کل مراحل زندگی این پروانه از تخم تا ظهور حشره کامل 28.6±0.7 و 32.7±0.5 روز به ترتیب در دماهای 27 و 24 درجه سلسیوس تعیین شد.

برای کاهش جمعیت حشرات آفت محصولات انباری معمولا از آفت کش ها استفاده می گردد اما این ترکیبات به دلیل داشتن اثرات سمی بر روی موجودات غیر هدف و همچنین به دلیل بروز مقاومت در حشرات و داشتن باقی مانده در روی محصولات توصیه نمی گردند، لذا در چنین شرایطی انجام تحقیقات برای یافتن روش مناسب، ایمن و مقرون به صرفه ضروری به نظر می رسد. از این رو استفاده از ترکیبات دورکننده حشرات را می توان بعنوان یک روش کنترل جدید در انبارها در نظر گرفت. در این تحقیق برای بررسی اثرات دورکنندگی عصاره تجاری اکالیپتوس (پالیزین) روی Tribolium castaneum (Herbest) و Lasioderma serricorne (F.)، لارو و حشرات کامل فوق در معرض غلظت های 0.5، 1، 5 و 10 درصد پالیزین قرار گرفتند. آزمایشات با سه روش پتری دیش، لوله Y شکل باسوین و لیوان های متخلخل انجام شد. در هر سه روش بیشترین میزان دورکنندگی مربوط به غلظت 10 درصد پالیزین بود که برای T. castaneum به ترتیب برابر با 78.87، 74.27 و 56.93 درصد و بیشترین میزان دورکنندگی برای L. serricorne به ترتیب برابر با 72.70، 85.86 و 45.60 درصد برای روش پتری دیش، لوله باسویه و لیوان های متخلخل بود.

طی سال های 1387- 1388 در مطالعه کنه های اریباتید در جنوب ایران، 6 جنس متعلق به6 خانواده جمع آوری شدند که تعداد 5 نمونه در سطح گونه شناسائی شدند. در بین آنها، 3 جنس و 2 گونه که با علامت ستاره مشخص شده اند برای اولین بار از ایران گزارش می شود.گونه Hypozetes translamellatus دارای بیشترین تعداد نمونه در محل های نمونه برداری بوده است. خانواده Scheloribatidae دارای بیشترین گونه شناسایی شده است. طبق داده های نمونه برداری، خانواده های Scheloribatidae، Tegoribatidae و Oribatulidae به ترتیب دارای بیشترین پراکنش در محل های نمونه برداری بودند. اسامی علمی جنس ها و گونه ها به شرح ذیل است: Heptacarus* sp., (Lohmanniidae), Damaeolus asperatus* (Berlese, 1904), (Damaeolidae), Oribatula (Zygoribatula) undulata Berlese, 1916, (Oribatulidae), Scheloribates fimbriatus Thor, 1930. S. praeincisus (Berlese, 1910), (Scheloribatidae), Hypozetes* translamellatus* Wallwork, 1965, (Tegoribatidae), Lamellobates* sp., (Mycobatidae)

فون کفشدوزک های مراتع گون گزی استان لرستان طی سال های 1384 تا 1387 در مناطقی که عملیات جمع آوری و رهاسازی پسیل مولد گز انگبین انجام می شد از روی بوته های گون گزی صورت گرفت، در این بررسی ها در مجموع 11 گونه متعلق به 10 جنس به شرح زیر جمع آوری و شناسایی گردید: Henosepilachna argus (Geoffroy, 1762)*, Chilocorus bipustulatus (Linnaeus, 1758), Exochomus flavipes (Thunberg, 1781), Exochomus quadripustulatus (Linnaeus, 1758), Scymnus apetzi (Mulsant, 1846), Hyperaspis reppensis (Herbst, 1783)**, Coccinnula sinuatomarginata (Faldermann, 1837)*, Hippodamia variegata (Goeze, 1777), Oenopia conglobata (Linnaeus, 1758), Oenopia oncina (Olivier, 1808), Coccinella septempunctata (Linnaeus, 1758) گونه ای که با علامت (**) مشخص شده است برای فون کفشدوزک های ایران جدید است و گونه هایی که با علامت (*) مشخص شده اند برای فون کفشدوزک های استان لرستان جدید هستند و برای اولین بار از این استان گزارش شده اند، در این تحقیق در مجموع 11 گونه کفشدوزک از 9 جنس مستقیما از روی گیاه گون گزی (Astragalus adscendens) جمع آوری گردید که از این بین 7 جنس در حال تغذیه از پسیل مولد گز انگبین (Cyamophila astragalicola) و دو جنس Scymnus و Henosepilachna در حالت خواب زمستانه از روی گیاه فوق جمع آوری گردیدند، گونه Henosepilachna argus تنها گونه گیاهخوار در بین این 11 گونه است. گونه هایی که برای فون ایران و استان جدید هستند توسط دکتر Fursch از کشور آلمان تایید شده است.