منابع طبیعی ایران
سال:1379 | دوره:53 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

تهیه نمودار پراکنش تعداد درختان در طبقات قطری به منظور شناخت وضعیت توده جنگلی و تهیه جداول موجودی سرپا و تولیدات کیفی امری ضروری است. همچنین بکارگیری توزیع های احتمالی متداول به منظور پیش بینی وضعیت توده (به لحاظ پراکنش درختان در طبقات قطری) که ما را در امر برنامه ریزی جهت بهره برداری اصولی از توده جنگلی یاری می نماید اهمیت قابل ملاحظه ای دارد.این مطالعه در جنگل آموزشی و تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی - دانشگاه تهران انجام گرفته و با توجه به نمودار پراکنش تعداد در طبقات قطری که به صورت کم شونده می باشد مشخص گردید که توده مورد نظر یک توده ناهمسال نامنظم می باشد. به منظور پیش بینی وضعیت توده می توان از توزیع احتمالی بتا استفاده نمود.

افدرا متعلق به رده کلامیدوسپرم و تیره افدراسه است. دارای بیش از 44 گونه در جهان و 10 گونه و واریته در ایران و سه گونه E.strobilacea، E.intermedia و E.procera در منطقه بیارجمند می باشد. برای بررسی عوامل بوم شناختی موثر بر گیاه افدرا، ابتدا نقشه پوشش گیاهی منطقه از طریق پیمایش صحرایی تکمیل شد که سه تیپ افدرا، افدرا - درمنه و درمنه - افدرا از یکدیگر تفکیک گردید. در هر تیپ گیاهی پارامترهای تراکم، درصد پوشش تاجی، تولید، درصد سنگ و سنگریزه، خاک لخت و لاشبرگ اندازه گیری شد. به منظور تعیین اثر بارندگی بر میزان تولید، تولید افدرا در دو سال متوالی با استفاده از روش قطع و توزین اندازه گیری شد. برای مطالعات خاک اقدام به نمونه برداری در تیپهای گیاهی گردید. همچنین ترکیب شیمیایی افدرا در مراحل مختلف فنولوژیکی مشخص شد.بر اساس نتایج بدست آمده افدرا به دو روش ریزوم و بذر تکثیر می یابد. دارای دو نوع سیستم ریشه افقی و عمودی می باشد و دارای میزان تولید قابل ملاحظه است و برای حفاظت خاک حایز اهمیت است. تولید سالیانه آن رابطه مستقیمی با بارندگی دارد و برای مقاومت در برابر خشکی رشد رویشی و زایشی خود را محدود می کند. ساقه و گل گیاه برای گوسفند و بز بالغ مسموم کننده نیست، ولی میوه آن موجب مسمومیت گوسفند، بز، بره و بزغاله ها می شود. میزان سمیت افدرا در مراحل مختلف رشد تغییر می کند و بهترین زمان چرای آن پاییز و زمستان می باشد. خوشخوراکی افدرا متوسط است. میزان چربی گیاه در گونه E. intermedia برابر 4.45 درصد و در گونه E. strobilacea 5.6 درصد بوده و میزان پروتئین این دو گونه به ترتیب 5.34 و 3.91 درصد بود. در منطقه مورد مطالعه رابطه بسیار معنی داری )در سطح (%99 بین ارتفاع، پوشش تاجی و تولید افدرا وجود داشت.

معایب و بر مبنای آنها خواص چوب ها در ارزشیابی گرده بینه ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. در این بررسی مشخصات مهمترین معایب مورد بحث قرار گرفته و برای مشخص شدن میزان معایب، اندازه گیری آنها در تنه های گونه های مختلف ده طرح جنگلداری جنگلهای شمال کشور انجام شده است.نتایج این بررسی نشان می دهد که میانگین قطر گره های زنده در سه متراول تنه ها بین حداقل 2.8 سانتی متر در افرا و حداکثر 7 سانتی متر در گونه ممرز متغیر بوده و تنه های بدون گره زنده در طول 10 متر حداقل %12.2 در ممرز و حداکثر %32.4 در ملج و در راش %20 بوده است. تعداد تنه های بدون پوسیدگی مغزی بین حداقل %56 در افرا و حداکثر %95 در ملج نوسان داشته است. این ویژگی در راش %84 بوده است. تنه های با خمیدگی 1-3 سانتی متر به ازا هر متر طول بین حداقل %7 در بلوط و نمدار و حداکثر %18 در افرا و در راش %10 بوده است. تعداد تنه هایی که کاهش قطر آنها به ازا هر متر طول کمتر از 2 سانتی متر بوده بین حداقل %65 در افرا و حداکثر %96 در بلوط نوسان داشته است. این خصوصیت در راش %75 بوده است. تنه های بدون پیچیدگی الیاف و یا با پیچیدگی الیاف کم حداقل %68 در توسکا و حداکثر %91 در بلوط بوده است. این ویژگی در راش %89 بوده است. تعداد تنه های بدون نامنظمی مقطع و یا با نامنظمی سطح مقطع کم حداقل در ممرز %82 بوده است و بیش از %94 تنه های سایر گونه ها فاقد این عیب بوده اند. برون مرکزی بیش از 1/5 قطر گرده بینه که در چوبهای بخش روزانه ای گونه های بلوط و ملج از اهمیت بیشتری برخوردار هستند بترتیب %16.1 و %24.3 بوده است.در این تحقیق در نهایت با پیروی از نتایج بدست آمده و بحث و تجزیه و تحلیل عوامل موثر در درجه بندی چوبها میزان مجاز معایب در درجات مختلف کیفی گرده بینه ها تعیین گردید.

به منظور مطالعه نحوه رویاندن بذر و تکثیر گونه بارانک چهار ایستگاه مطالعاتی شامل سه پایگاه کوهستانی و یک پایگاه جلگه ای انتخاب گردید. هدف از این تحقیق ارائه مناسب ترین شیوه کاشت بذرگونه بارانک با در نظر گرفتن فاکتورهای متغیر اکولوژیک شامل ارتفاع از سطح دریا، نوع خاک پوششی و شرایط نگهداری بذر تا هنگام کاشت تحت شرایط تیمارهای متفاوت بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که تیمارهای مختلف با یکدیگر در سطح P=0.001 اختلاف معنی دار دارند. نتایج آزمون دانکن نشان داد که با استفاده از تیمار A (کاشت بذر بدون شفت، لایه گذاری در هوای آزاد و با پوشش خاکبرگ جنگلی سرنده شده) و همچنین تیمار B (کاشت بذر بدون شفت با استراتیفیکاسیون سرد و پوشش خاکبرگ جنگلی سرند شده) در چهار ایستگاه مورد تحقیق اختلاف معنی داری با حدود اعتماد %95 و خطای آماری P=0.05 وجود دارد.در بین چهار ایستگاه، پایگاه کلاردشت با بیشترین میانگین تعداد در واحد سطح و ایستگاه شهر پشت (پایگاه جلگه ای) با کمترین تعداد در واحد سطح مشخص شدند.در مجموع پایگاه کلاردشت با بکارگیری تیمار B از وضعیت مطلوبتری (کیفی و کمی) نسبت به سایر ایستگاه ها برخوردار بوده است.

برای بررسی کیفیت تخته خرده چوب تهیه شده از تراورس های فرسوده راه آهن (گونه راش) دو ناحیه کرج و شیرگاه، تخته های یک لایه با جرم مخصوص 750kg/m3 و ضخامت 16 میلیمتر در شش تیمار - دو مقدار چسب 8) و 10 درصد(، سه مقدار ماده سخت کننده 1)، 1.5 و 2.5 درصد( و در شرایط یکسان ساخته شدند.ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی این تخته ها و تخته های ساخته شده از تراورس های راش فاقد مواد حفاظت کننده (بعنوان نمونه شاهد) و در شرایط یکسان با یکدیگر مقایسه گردیدند.نتایج این بررسی نشان داد که تخته های ساخته شده از تراورس های شیرگاه و کرج در مقایسه با تخته های ساخته شده از تراورس شاهد دارای مقاومت به خمش استاتیک، مدول الاستیسیته، مقاومت برشی، درصد جذب آب و واکشیدگی ضخامت کمتری می باشند.تخته های ساخته شده از تراورس های کرج و شیرگاه در هر دو مقدار چسب 8) و 10 درصد( در سطح یک درصد دارای اختلاف معنی دار می باشند. به علاوه این نتایج گویای این نکته است که مقدار ماده سخت کننده 1)، 1.5 و 2.5 درصد( اثر معنی داری بر روی خواص مورد بررسی تخته های ساخته شده از تراورس های کرج و شیرگاه نداشته است.با توجه به اینکه در بین تیمارهای مختلف، تخته های حاوی 10 درصد چسب و 1.5 درصد ماده سخت کننده که از خرده چوب ناشی از تراورس کرج ساخته شده اند، با داشتن حد نصاب کیفیت تعیین شده در استانداردهای مربوط به تخته خرده چوب، مناسبترین کیفیت را از خود نشان داده اند لذا شرایط ساخت آن برای کاربردهای صنعتی قابل توصیه می باشد.

در این بررسی از آردگال مازوج که دارای درصد بالایی از تانن هیدرولیز شدنی می باشد به عنوان فیلر چسب فنل فرم آلدیید (PF) در ساخت تخته لایه استفاده شده است. مقدار فیلر، زمان چسب زنی تا پرس، درجه حرارت و زمان پرس عوامل متغیر این بررسی بودند.برای مطالعه کیفیت چسبندگی حاصل از اتصال نوع CBR استاندارد BS استفاده شد. طبق این استاندارد مقاومت برشی در سطح اتصال چسب به همراه درصد شکست چوب اندازه گیری شده و اثرات مستقل و متقابل عوامل متغییر بر این دو فاکتور مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج این بررسی نشان می دهند با افزایش مقدار فیلر کیفیت چسبندگی چسب PF کاهش یافته و در شرایط مورد مطالعه تنها مقدار فیلر 15 درصد کیفیت چسبندگی مطابق استاندارد BS ایجاد می کند و مصرف بیش از آن توصیه نمی شود. همچنین تیمارهای برتر در زمان چسب زنی تا پرس بالاتر اتفاق افتادند.

فوک دریای خزر تنها گونه پستاندار این دریا از تیره Phocidae است که در سرتاسر دریای خزر حضور دارد اما حضور آن در بخشهای شمالی، یعنی جایی که پوشش یخی محیط مناسب تولید مثل را فراهم می کند، بارزتر است. مهاجرت به بخشهای جنوبی خزر، به دلیل شرایط تغذیه ای و دمای مناسب در فصول بهار و تابستان انجام می شود که برای جبران انرژی از دست رفته مهم است.این مطالعه در محدوده ساحل بندر انزلی روی لاشه هایی که در طی سالهای 1374 تا 1376 به ساحل آمده بودند انجام شد. طی سالهای مذکور متغیرهای ریختی و متغیرهای جمجمه 29 لاشه اندازه گیری شد. بیشترین طول بدن 148 سانتیمتر و کمترین طول بدن 69 سانتیمتر بود. میانگین طول فیلیپر جلویی 15.7 سانتیمتر و میانگین طول فیلپر عقبی 22.6 سانتیمتر اندازه گیری شد. طول دم از 4 تا 12 سانتی متر متغیر بود. همچنین از 15 متغیر جمجمه اندازه گیری شده بیشترین طول جمجمه 18.42 سانتیمتر، پهنای ماستویید بین 7.99 تا 9.93 و بیشترین ضریب تغییرات در متغیرهای بینی مشاهده گردید. دو مولفه اول از PCA متغیرهای جمجمه حدود 93.6 درصد واریانس را به خود اختصاص داده بودند.بررسی محتویات معده نمونه ها نشان داد که در این حوضه عمدتا از شگ ماهیان و کپور ماهیان تغذیه می کنند. همچنین دو نمونه جنین در کالبدگشایی لاشه هایی که به ساحل آمده بودند مشاهده شد.