اقتصاد کاربردی
سال:1393 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:6

سرمایه اجتماعی و حکمرانی خوب، مفاهیمی هستند که در چند سال اخیر وارد مباحث اقتصادی گردیده و مورد توجه جدی اقتصاددانان قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر به دنبال بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر حکمرانی خوب در کشورهای درحال توسعه می باشد. ما در این مقاله به مروری کوتاه بر مفاهیم ارائه شده از سرمایه اجتماعی می پردازیم. و سپس با استفاده از آمارهای موجود به بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر شاخص های حکمرانی پرداخته می شود. برای این منظور، با استفاده از حداکثر داده های موجود در سالهای 2010-1996 برای 14 کشور در حال توسعه، با استفاده از روش داده های تابلویی، الگوهای اقتصاد سنجی برآورد شده است. نتایج برآورد الگوها نشان می دهد که اثر سرمایه اجتماعی بر روی حکمرانی خوب تاثیر مثبت و معنادار دارد.

این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا فضای کلان اقتصادی در زمان وقوع شوک های سیاست های مالی، کارایی آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بدین منظور از یک روش دو مرحله ای و اطلاعات سال های 1357 الی 1391 استفاده شده است. در مرحله اول، شوک های سیاست مالی به عنوان پسماندهای حاصل از برآورد الگوی خودرگرسیو مرتبه اول برای مخارج دولت و درآمدهای مالیاتی شناسایی شدند. در مرحله بعد، شوک های مذکور به عنوان متغیرهای توضیحی در تابع تصریح شده لحاظ شدند. به علاوه، جهت نشان دادن چگونگی تاثیرگذاری اوضاع اقتصادی کشور بر کارایی شوک های شناسایی شده، از روش روایی استفاده شده است. بدین نحو که فضای کلان اقتصادی بر اساس سه متغیر کلیدی اقتصاد کلان شامل رشد حجم پول، نرخ تورم و نرخ بیکاری به شرایط خوب و بد اقتصادی تفکیک و با استفاده از متغیر مجازی مرکب در مدل لحاظ شده است. نتایج نشان می دهد کارایی شوک های مخارج دولت و مالیات به فضای کلان اقتصادی وابسته است.

بهره وری موضوعی است که از ابتدای تاریخ بشر و در کلیه نظام های سیاسی و اقتصادی جهت ارتقای زندگی انسان و ساختن اجتماع های مرفه تر مطرح بوده است. بطوریکه امروزه بهره وری بهترین و موثرترین روش دستیابی به رشد اقتصادی، با توجه به کمیابی منابع تولید است. لذا انجام پژوهش های اقتصادی در زمینه تحلیل و تعیین بهره وری عوامل تولید و تخصیص بهینه آنها در زیر بخش های مختلف کشاورزی ضروری به نظر می رسد و از آنجا که شرایط محلی و موقعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت است بنابراین تحقیقات منطقه ای مهم ترین عامل برای افزایش تولید و رفع مشکلات باغ داران و کشاورزان منطقه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی بهره وری عوامل تولید درکاشت محصول زیتون شهرستان طارم بر روی تعداد 181 نمونه، صورت گرفته است. آمار و اطلاعات مورد نیاز، در این پژوهش به صورت داده های مقطعی سال زراعی 1390 با روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای بوسیله تکمیل پرسشنامه و مصاحبه زیتون‎کاران شهرستان طارم جمع آوری گردید. پس از کسب اطلاعات مورد نیاز، با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی اقدام به تخمین تابع تولید زیتون با دومدل کاب- داگلاس و ترانسندنتال گردید که با توجه به معیارهای برتری مدل ها، تابع کاب- داگلاس انتخاب گردید. به دنبال آن با استفاده از تابع تولید منتخب بهره وری جزئی محاسبه و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که، بهره وری متوسط نهاده درختان بارور، نیروی کار، ماشین آلات، آب و سم پسیل مثبت می باشد. همچنین، بهره وری نهایی ماشین آلات و سم پسیل منفی و بهره وری نهایی درختان بارور، نیروی کار و آب مثبت می باشد.

تشکیل سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی بعنوان عامل اصلی تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی مورد تاکید اقتصاددانان بوده است. در دهه های 1960 و 1970 محققین و سیاستگذاران اثر انباشت سرمایه فیزیکی را بیشتر از عوامل دیگر بر رشد اقتصادی تبیین می کردند. اما به مرور زمان حیطه سرمایه و کاربرد آن دررشد و توسعه در مطالعات نظری و کاربردی به سرمایه های انسانی، اجتماعی و فردی نیز کشیده شده است. در این مطالعه از مدل رشد درونزای لوکاس و الگوی داده- ستانده برای بررسی نقش سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران طی دوره 1355-85 استفاده شده است. در بررسی اثر مستقیم سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی، از تابع تولید با لحاظ سرمایه انسانی و روش مدلسازی داده های تابلویی و جهت بررسی اثر غیرمستقیم از الگوی داده- ستانده سال 1380 اقتصاد ایران استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که اثر سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم بر رشد اقتصادی در اکثر فعالیت ها مثبت و معنی دار می باشد و بیشترین اثر مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی مربوط به بخش آب و برق و گاز می باشد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) از دهه 1990 به بعد تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم خود را در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشورهای مختلف نشان داد. مطالعات بسیاری از ابعاد تاثیرگذاری فاوا بر عملکرد متغییرهای گوناگون اقتصادی صورت گرفته است اما هدفی که ما در این مقاله به دنبال آن هستیم اثرگذاری فاوا بر جنبه های غیراقتصادی چون فقر یا توسعه انسانی است که با پی بردن به اهمیت این تاثیرگذاری می توان به اهداف بلندمدتی که سیاست بسیاری از کشورهای در حال توسعه در ریشه کن نمودن فقر است دست یابیم. با توجه به هدف مقاله که در پی بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کاهش فقر می باشد، قلمرو تحقیق مطالعه بدلیل همگن بودن برخی زیرساخت ها از 13 کشور در حال توسعه ای چون ایران، بنگلادش، برزیل، مصر، هند، تایلند، مالزی، فیلیپین، پاناما، پاکستان، سنگال، اندونزی و ترکیه می باشد که برای دوره زمانی 2008-1995 با استفاده از روش داده های تلفیقی (پانل دیتا) ارزیابی گردیده است .در برآورد الگوی تجربی اثر فاوا بر کاهش فقر کشورهای مورد بحث از اجزای شاخص ICT چون تعداد خطوط تلفن ثابت، تعداد خطوط تلفن همراه و تعداد کامپیوترهای شخصی هر کدام به ازای هر 100 نفر و همچنین میزان سرمایه گذاری در فاوا در کنار شاخص توسعه انسانی(HDI) بر روی شاخص فقر انسانی (HPI) مبیین وجود یک رابطه معنی دار و قوی دارد.

نرخ ارز از جمله عوامل اثرگذار بر شاخص قیمت سهام است که همواره مقادیر آن در دامنه هایی متفاوت، در حال تغییر و نوسان است. با در نظر گرفتن تفاوت در زیرساخت های سرمایه گذاری و شرایط اقتصادی کشورها، اثر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام در کشورهای مختلف می تواند متفاوت باشد. در این مقاله با هدف محاسبه نوسانات نرخ ارز و همچنین بررسی تاثیر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام در ایران، از میانگین ماهیانه شاخص قیمت سهام و نرخ ارز حقیقی از فروردین 1380 تا خرداد 1391 استفاده شده است. به کمک نرم افزارEviews6 ، ابتدا با بکارگیری روش GARCH نوسانات نرخ ارز محاسبه گشته و سپس اثر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری (VAR) برآورد شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد در تمام دوره ها اثر نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام در ایران بیشتر از نوسانات آن است. علاوه بر این بر اساس نتایج بکارگیری آزمون یوهانسون، بین نرخ ارز، نوسانات آن و شاخص قیمت سهام رابطه تعادلی بلندمدت معنادار وجود دارد. نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام اثر منفی و نوسانات آن دارای اثر مثبت است.