پایش
سال:1388 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

به منظور تعیین عوامل موثر در ایجاد فشار عصبی (Stress)، مطالعه ای در سطح 5 دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران انجام شد. مقاله حاضر، بیان بخشی از یافته های این پژوهش است که به دانشجویان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی اختصاص دارد.پرسشنامه ای حاوی اطلاعات جمعیتی و زمینه ای علایم جسمانی و روانی فشار عصبی و مسایل و مشکلات دانشجویان و نحوه نگرش آنها به رشته پزشکی و آینده شغلی خود تهیه شد که مبنای آن چند پرسشنامه فشار عصبی از منابع بین المللی بود و با استفاده از جلسات بحث گروهی و نظرخواهی از استادان روانپزشکی، روایی و پایایی آن به اثبات رسید. این پرسشنامه در بین 750 نفر از دانشجویان مقاطع مختلف دوره پزشکی عمومی توزیع و نتایج حاصل از آن با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. عواملی که به نحو معنی دار با فشار عصبی در ارتباط بودند عبارتند از: جنسیت، مقطع تحصیلی، ساعات مطالعه در هفته، وضعیت اقتصادی و بعد خانوار، سن فرد، نوع محل اقامت و اشتغال به فعالیت های غیرپزشکی، میزان ارتباطات اجتماعی و میزان ارتباط با خانواده.توجه بیشتر به مسایل و مشکلات تحصیلی، بهبود شرایط کاری دوره انترنی، ترتیب دادن برنامه های تفریحی، آموزش تکنیک های فردی و گروهی کاهش فشار عصبی و ایجاد خدمات مشاوره روانی برای کاهش سطح فشار عصبی در بین دانشجویان پزشکی توصیه می شود.

این مطالعه، با هدف تعیین میزان رفتارهای بهداشتی پرخطر دانش آموزان مقطع متوسطه در دانش آموزان شهر تهران، طراحی و اجرا شد.این مطالعه از نوع مقطعی، با حجم نمونه 2400 نفر و نحوه نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انجام شد. جمعیت مورد مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه مدارس دولتی شهر تهران بودند. روش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که با حضور در کلاس های درس، توسط دانش آموزان تکمیل می شد. داده ها، با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.میزان رفتارهای پرخطر بهداشتی عبارت بودند از: صدمات عمدی 41.5 درصد، صدمات غیرعمدی 88.7 درصد، مصرف سیگار 8.7 درصد، مصرف الکل 7.4 درصد در یک ماه گذشته نسبت به زمان مطالعه، تجربه استفاده از مواد مخدر 2.7 درصد، روابط جنسی 20.2 درصد در طول زندگی، رژیم نامناسب غذایی 14.7 درصد و عدم فعالیت جسمانی 32.6 درصد در یک هفته گذشته نسبت به زمان مطالعه دیده شد. تفاوت های جنسی در رفتارهای بهداشتی پرخطر مشاهده شد.با توجه به میزان قابل توجه رفتارهای پرخطر بهداشتی در دانش آموزان مورد مطالعه، بازنگری جامع، طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت از طریق آموزش و پرورش، کتب درسی، مراکز آموزشی، رسانه های گروهی و نظام بهداشتی کشور و ارایه خدمات بهداشتی خاص نوجوانان با استفاده از کارکنان بهداشتی الزامی به نظر می رسد.

بررسی رفتار رانندگی، به لحاظ روان شناسی، اهمیت فراوانی دارد. به دلیل در دسترس نبودن مقیاسی استاندارد و جامع، پژوهش هایی که به ابعاد روان شناختی رانندگی می پردازند، با مشکل مواجهند. هدف پژوهش حاضر سنجش پایایی و اعتبار سازه پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر (Manchester Driving Behavior Questionnaire) است. این پرسشنامه به تعیین انواع ناهنجاری های رانندگی (خطاها و تخلفات) می پردازد، که خود علل روان شناختی و شیوه های اصلاح متفاوتی دارند.در مرحله اول، به منظور بررسی اعتبار سازه از 293 راننده دارای گواهینامه پایه دوم همگانی خواسته شد که پرسشنامه رفتار رانندگی را کامل کنند. در مرحله دوم، به منظور پایایی سنجی، نمونه مستقلی شامل 40 نفر از رانندگان با تجربه انتخاب و از آنها خواسته شد به سوالات پرسشنامه پاسخ دهند.نتایج تحلیل عامل اکتشافی (Eploratory Factor Analysis)، چهار عامل لغزش ها، اشتباهات، تخلفات عمدی و تخلفات سهوی رانندگی را به وضوح از هم متمایز کردند و نتایج تحلیل پایایی نشان دادند که هر 4 عامل این مقیاس از ضرایب همسانی درونی زیادی برخوردارند (لغزش: 0.77، اشتباهات: 0.81، تخلفات عمدی: 0.86، تخلفات غیرعمدی: 0.65). پرسشنامه رفتار رانندگی به مثابه یک ابزار پایا و روا می تواند در پژوهش های رفتار رانندگی مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از اقدامات ضروری در روند مراقبت از زخم های ناشی از حوادث، بررسی نیاز به پیشگیری (پروفیلاکسی) در بیماری کزاز است. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه ای تصمیم گیری بر اساس پروتکول کشوری و آزمون الیزا به مثابه روش استاندارد در پیشگیری از کزاز بود. این مطالعه مقطعی با تکمیل پرسشنامه برای 200 نمونه از بیماران مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان امام حسین که زخم ناشی از تروما داشتند، انجام شد. نمونه ها ابتدا با مشاهده تصمیم بالینی بر اساس پروتکل کشوری و سپس تعیین میزان پادتن (آنتی بادی خون) مورد بررسی قرار گرفتند. میزان همخوانی نتایج روش های مختلف، شامل قضاوت بالینی و نتیجه آزمون الیزا با استفاده از ضریب همبستگی کاپا، همچنین حساسیت و ویژگی، ارزش اخباری، میزان درست نمایی و میزان دقت قضاوت بالینی بر اساس پروتکل، محاسبه شد. مقایسه عملکرد پزشکان اورژانس با پروتکل کشوری نشان داد که ضریب کاپا برای توافق در مورد تجویز ایمونو گلوبولین 0.307 (توافق ضعیف) و در مورد تجویز واکسن 0.136 (توافق بسیار ضعیف) است (p<0.05). مقایسه توصیه های پروتکل کشوری با نتایج آزمون الیزا نیز نشان داد که ضریب توافق کاپا برای مقایسه تجویز واکسن بر اساس پروتکل کشوری با نتایج الیزا معادل 0.199 (توافق بسیار ضعیف) است (p<0.001). این ضریب برای تجویز ایمونو گلوبولین بر اساس پروتکل کشوری در مقایسه با نتایج آزمون الیزا مساوی 0.081 (توافق بسیار ضعیف) محاسبه شد (p>0.05). همچنین مقایسه عملکرد واقعی پزشکان با نتایج آزمون الیزا نشان داد که در مورد تجویز واکسن، میزان توافق 0.054 (توافق بسیار ضعیف) و در مورد تجویز ایمونو گلوبولین، میزان توافق 0.008 (توافق بسیار ضعیف) است (p>0.05). عملکرد پزشکان، در مقایسه با نتایج آزمون استاندارد الیزا، در تجویز واکسن دارای حساسیت 0.28، ویژگی 0.77، ارزش اخباری مثبت 0.23، ارزش اخباری منفی 0.81، درست نمایی مثبت 1.72، درست نمایی منفی 0.93 و دقت معادل 0.68 است. این مقایسه برای تجویز ایمونو گلوبولین دارای حساسیت 0.30، ویژگی 0.70، ارزش اخباری مثبت 0.20، ارزش اخباری منفی 0.80، میزان درست نمایی مثبت 1.03، میزان درست نمایی منفی 0.99 و دقت معادل 0.62 بوده است.به طور کلی، با توجه به فاصله زیاد نتایج قضاوت بر مبنای پروتکل کشوری با نتایج آزمون الیزا، باید روشی بهتر با دقت و سرعت بیشتر و هزینه مناسب جایگزین آن شود.

این پژوهش به منظور بررسی نقش فرآیندهای تغییر بر مهارت های مقاومت در برابر سوء مصرف مواد در کارگران پتروشیمی عسلویه انجام شد. این مطالعه یک مطالعه تجربی از نوع تصادفی شاهد دار بود و 181 نفر از کارگران شرکت های مجتمع پتروشیمی عسلویه در دو گروه (گروه آزمون 90 نفر و گروه کنترل 91 نفر) در آن شرکت داشتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل مراحل تغییر(Trans Theoretical Model-TTM)  بود.در ارتباط با استفاده از فرایندهای تغییر در خصوص انجام مهارت های مقاومت در مرحله آزمون پایه و در افراد هر دو گروه، تفاوت معنی داری در استفاده از فرآیندهای تغییر بین دو گروه مشاهده نشد؛ اما پس از مداخله، گروه آزمون به طور معنی داری از تمامی فرآیندهای تغییر، به جز تسکین نمایشی، نسبت به آزمون پایه بیشتر استفاده کرده بودند. اما در گروه شاهد تغییر معنا دار آماری در استفاده از هیچکدام از فرایندهای تغییر، به جز آزادی اجتماعی، مشاهده نشد و مشخص گردید که فرایندهای تغییر موجود در مدل TTM می توانند باعث افزایش مهارت های مقاومت در سوء مصرف مواد در کارگران شوند.

پژوهش حاضر به تدوین و روان سنجی ابزار «خودکارآمدی عملکرد بالینی» دانشجویان پرستاری کارآموز می پردازد. ابتدا، بر اساس یک پژوهش کیفی و تحلیل محتوای مصاحبه های فردی و گروهی و نیز مرور منابع در دسترس، ابزار «خودکارآمدی عملکرد بالینی» با 69 عبارت در مقیاس لیکرت 11 درجه ای و پنج حیطه تدوین شد. اعتبار محتوای ابزار طراحی شده، در قالب شاخص تعیین اعتبار محتوا، توسط بیست عضو هیات علمی دانشکده های پرستاری بررسی گردید. سپس اعتبار و پایایی ابزار طراحی شده، در نمونه ای 207 نفری از دانشجویان پرستاری کارآموز سنجیده شد.پس از سنجش اعتبار محتوا، اعتبار صوری و تحلیل عاملی داده های حاصل از پژوهش، ابزار «خودکارآمدی عملکرد بالینی» به 37 عبارت در چهار حیطه تبدیل شد. اعتبار همزمان ابزار «خودکارآمدی عملکرد بالینی» با ابزار «خودکارآمدی عمومی» نمایانگر اعتبار مناسب ابزار بود (P<0.01، r=0.73). ضریب آلفای کرونباخ (a=0.96)، همسانی درونی مناسب ابزار نهایی را نشان داد. ضریب آلفای کرونباخ حیطه ها بین 0.90-0.92 محاسبه شد؛ آزمون مجدد با فاصله دو هفته نمایانگر ثبات مناسب ابزار (r=0.94) بود.

با در نظر داشتن اثرات ناشی از سرطان پستان و درمان های آن به نظر می رسد روش های درمانی معمول به طور عمده بر کمیت زندگی مددجویان تمرکز داشته و توجه به آثار ناشی از عوارض درمان ها بر سایر ابعاد زندگی مددجویان به ویژه کیفیت زندگی آنها کم رنگ بوده است.این مطالعه از نوع کار آزمایی بالینی تصادفی بوده و به منظور تعیین تاثیر نوتوانی بر کیفیت زندگی مددجویان مبتلا به سرطان پستان انجام گرفته است. 57 مددجوی مبتلا به سرطان پستان که تحت عمل جراحی رادیکال ماستکتومی اصلاح شده قرارگرفته، شیمی درمانی و پرتودرمانی را به پایان رسانده بودند و تحت هورمون درمانی قرار داشتند، طبق معیارهای پذیرش، انتخاب و به صورت تصادفی، به دو گروه کنترل و تجربی تقسیم شدند.مددجویان در گروه تجربی، علاوه بر مراقبت های پزشکی معمول، تحت فرایند نوتوانی قرار گرفتند. کیفیت زندگی عمومی تمامی مددجویان با استفاده از پرسشنامه EORTC QLQ-C30، قبل، یک هفته و سه ماه پس از اتمام مداخلات اندازه گیری و مقایسه شد. قبل از مداخله، گروه تجربی در حیطه های عملکرد جسمانی و ذهنی، کاهش آماری معنی داری نسبت به گروه کنترل داشت. یک هفته پس از مداخله در گروه تجربی، تمام مقیاس های عملکردی کیفیت زندگی عمومی افزایش و مقیاس های علامتی کاهش یافتند که این تغییرات در 6 حیطه معنی دار بودند. سه ماه پس از مداخله نیز گروه تجربی، در مقایسه با گروه کنترل، در تمام مقیاس های عملکردی افزایش و در مقیاس های علامتی کاهش داشت و این تغییرات، در 11 مقیاس، معنی دار بودند. در این فاصله زمانی، تغییرات آماری معنی داری در کیفیت زندگی گروه کنترل پدید نیامدند. فرایند نوتوانی در ارتقای سطح کیفیت زندگی مددجویان مبتلا به سرطان پستان موثر است.

دوران بارداری، با تغییرات جسمانی و روانی زیادی در زنان همراه است. حتی در بارداری طبیعی نیز توانایی انجام نقش های معمول زندگی تحت تاثیر قرار می گیرد. این تغییرات، در بسیاری از زنان، باعث کاهش کیفیت زندگی می شود.این پژوهش یک مطالعه مقطعی است که بر روی 600 نفر از زنان بارداری که برای انجام مراقبت های دوران بارداری به مراکز بهداشتی ـ درمانی دانشگاه علوم پزشکی کاشان مراجعه کرده بودند، انجام گرفت. نمونه ها به طور خوشه ای انتخاب شدند و آنها پرسشنامه فرم کوتاه (SF-36) را برای بررسی کیفیت زندگی تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته های پژوهش نشان دادند که کم ترین امتیاز کسب شده کیفیت زندگی در ابعاد محدودیت عملکرد ناشی از مشکلات جسمانی 56.23±18.77 و احساس نشاط 56.40±18.07 بود. در بررسی رابطه بین سن، سن بارداری، تعداد بارداری، میزان تحصیلات،کفایت درآمد، وضعیت بارداری از نظر خواسته یا ناخواسته بودن بارداری و رضایت مندی از زندگی با میانگین امتیازهای کیفیت زندگی، در برخی ابعاد، ارتباط آماری مشاهده شد.توجه به متغیرهای موثر بر کاهش ابعاد کیفیت زندگی در بارداری و برنامه ریزی برای کاهش اثر این متغیرها می تواند باعث ارتقای سطح کیفیت زندگی در دوران بارداری شود.

تحلیل پاسخ های پادتن (آنتی بادی) سرمی سرخک، ابزار مهمی برای تعیین سطح ایمنی در جمعیت واکسینه شده و نیز تعیین عوامل تاثیر گذار بر ایمنی محافظت کننده است. معمولا مقادیر غلظت های پادتن تولید شده به وسیله روش های کمی عیارگیری مانند الایزا از سمت چپ سانسور شده هستند که این سانسور شدگی ناشی از حد ردیابی روش عیارگیری و یا نقطه برشی است که در ارتباط با آستانه مصونیت در برابر بیماری بنا نهاده شده است. برای کاهش اثر داده های سانسور شده در برآورد شاخص ها استفاده از یک مدل رگرسیون سانسور شده پیشنهاد شده است.نمونه مورد مطالعه در این تحقیق شامل 200 نفر از افراد 25-5 ساله بود که سطح پادتن IgG بر ضد سرخک در آنها در دو مرحله قبل و بعد از واکسیناسیون اندازه گیری شده بود. 11 درصد از کل افراد دارای تیتر پادتن پس از واکسیناسیون کمتر از حد ردیابی بودند که این رقم در مردان 13.5 و در زنان، حدود 9 درصد بوده است. قبل از به کارگیری یک مدل رگرسیونی، میانگین تیتر آنتی بادی پس از واکسیناسیون، در زنان، 26 درصد بیشتر از مردان بود که این نسبت، پس از بکارگیری مدل رگرسیون سانسور شده به 39 درصد رسیده است. هر دو نسبت نشان دهنده مصونیت زایی بیشتر واکسن سرخک در زنان نسبت به مردان بوده اند (P<0.05).درصد افراد مقاوم در برابر بیماری سرخک در کودکان و نوجوانان کمتر از 16 سال، 83 درصد و در جوانان 16تا 25 ساله حدود 88 درصد بوده است، ولی ارتباط معنی داری بین سن و مصونیت علیه سرخک دیده نشد (P=0.4).

این مطالعه با هدف بررسی برخی از مداخلات پلیس راهنمایی و رانندگی در سال های اخیر، شامل تاثیر صدور گواهی نامه یک ساله موقت به همراه آموزش برای دریافت گواهینامه در بروز تصادفات و شدت صدمات (جرحی یا فوتی) ناشی از سوانح و حوادث ترافیکی موجود طراحی شده است. در هر دو مرحله قبل و بعد از مداخله، داده های مربوط به شدت سوانح ترافیکی (فوتی یا جرحی مشخص شده توسط پلیس راهور) (زیر 23 سال) که در طول یک سال قبل تا دو سال پس از اجرای قانون اجباری شدن کمریند ایمنی جمع آوری شده است، طبقه بندی و مقایسه شد و اثر مداخله مورد سنجش قرار گرفت. در کل تصادفات، نسبت رانندگان زیر 23 سال از کل رانندگان دارای گواهینامه پایه 2 در سال قبل از اجرای قانون گواهینامه موقت، 22.8 درصد بوده است که این رقم در سال های اول و دوم پس از اجرای قانون دریافت کنندگان گواهینامه ب 1 موقت که زیر 23 سال سن داشتند، به ترتیب به 15.5 و 16.1 درصد از کل رانندگان تقلیل یافته است. این کاهش حدود 7 درصدی از نسبت تصادفات در رانندگان زیر 23 سال، پس از اجرای قانون صدور گواهینامه موقت، از نظر آماری نیز معنی دار بود (P<0.001). قانون صدور گواهینامه موقت ب 1 در کاهش تعداد تصادفات رانندگان، موثر بوده است. تداوم رانندگی با گواهینامه، به صورت مشروط و لغو اعتبار گواهینامه در صورت بروز تخلفات زیاد، همراه با درج امتیاز منفی برای متخلفان یا تعلیق آن ممکن است بتواند در پیشگیری از سوانح رانندگی به صورت دراز مدت موثر باشد.

با بهبود مراقبت های پزشکی و کاهش مرگ و میر، جمعیت جهان و ایران به سوی کهنسالی در حرکت است. سبک زندگی، به دلیل قابلیت آن در پیشگیری از بیماری ها، ارتقای سطح کیفی زندگی، افزایش امید به زندگی و بهبود سلامت جسم و روان، از اهمیت والایی برخوردار است.این مطالعه برای طراحی ابزار مناسب سنجش سبک زندگی سالمندان انجام گرفت. مطالعه از نوع ترکیبی و هدف آن ابزارسازی بود که در سال های 87ـ1386 در شهر اصفهان انجام شد. پس از مطالعه منابع، بررسی پرسشنامه های مشابه و مصاحبه با سالمندان و کارشناسان خبره، بانک سوالات تهیه و پرسشنامه اولیه ساخته شد و مورد ویرایش و ارزیابی روایی قرارگرفت. سپس مطالعه اولیه با 30 سالمند که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند، انجام گرفت تا ضریب آلفای کرونباخ تعیین گردد. برای تقلیل داده ها (Data reduction) از روش تحلیل عاملی (Factor analysis)، روش مولفه های اصلی (Principal component) و برای گزارش یافته ها از آمار توصیفی و تحلیلی و نرم افزار  SPSS15استفاده شد.پرسشنامه سنجش سبک زندگی سالم در سالمندان دارای 15 سوال در حیطه پیشگیری، 5 سوال در حیطه فعالیت جسمی، ورزش، تفریح و سرگرمی، 14 سوال در حیطه تغذیه سالم، 5 سوال در حیطه مدیریت تنش و 7 سوال در حیطه روابط اجتماعی و بین فردی است. روایی صوری و محتوایی آن تایید و ضریب آلفای کرونباخ برابر 0.76 محاسبه شد. این ابزار، با توجه به خلاصه بودن، تعداد کم سوالات، سادگی جملات و همچنین روایی و پایایی مناسب، در جمعیت سالمندان قابل استفاده است و می تواند برای ارزیابی سبک زندگی و برنامه ریزی سلامت آنها به کار گرفته شود.