پایش
سال:1397 | دوره:17 | شماره:5 |تعداد مقالات:11

مقدمه: نظامهای سلامت پیوسته تلاش میکنند تا با لحاظ منابع محدود، شاخصهای دسترسی و عدالت، کیفیت و کارایی را بهبود دهند. طرح تحول نظام سلامت ایران با همین رویکرد در 1393 آغاز شد. این مطالعه به دنبال آن بود که باگذشت چهار سال از اجرای طرح، بازبینی جامعی بر دستاوردها و پیامدهای آن ارائه نماید. مواد و روش کار: برای ارزیابی طرح، نخست باخبرگان حوزه سلامت مصاحبه صورت گرفته و خروجیها با روش "تحلیل مضمون" بررسی گردیدند. سپس گزارشهای مستند سازمانهای رسمی "تحلیل محتوا" شده و در نهایت مجموع نتایج با "سه سویه سازی" تجمیع و تحلیل شدند. یافته ها: آثار مثبت طرح، درقالب کاهش پرداخت های مردمی در بخش بستری دولتی، کاهش تعداد افراد فاقد بیمه، حفاظت از بیماران آسیب پذیر، توسعه زایمان طبیعی، ارتقای داراییهای مشهود حوزه سلامت و بهبود دسترسی به خدمات تخصصی، و آثار منفی طرح درقالب افزایش تقاضای القایی، افزایش کل هزینه های درمانی، افزایش بار مراجعات مراکز دولتی، افزایش سهم هزینه های سلامت از سبد هزینه خانوار، افزایش نارضایتی کادرهای درمانی به دنبال بی عدالتی در پرداختها و افزایش اختلالات در زنجیره تامین دارو تحلیل شدند. به علاوه عدم انجام مطالعات امکان سنجی، عدم وجود منابع پایدار برای ادامه طرح، مغایرت با سیاستهای بالادستی، تضاد منافع در سیاستگذاری، اولویت درمان بر پیشگیری، مدیریت ناکارآمد منابع انسانی و پایین بودن اثربخشی سیاستها بعنوان چالشهای اصلی طرح شناسایی شدند. بحث و نتیجه گیری: به رغم دستاوردهای طرح، عدم یکپارچگی و عدم برخورداری از منطق صحیح اقتصادی مانع تحقق اهداف نهایی طرح شده و باگذشت زمان برخی از آثار مثبت آن که باصرف منابع زیادی به دست آمده بودند، روند معکوس به خود گرفته که نیاز به بازبینی دارند.

مقدمه: پایش علل شکایات بیماران از مراقبت های بیمارستانی موجب ارتقای شاخص های عملکرد بیمارستان ها و افزایش رضایت بیماران می شود.این پژوهش با هدف تعیین و تبیین علل شکایات بیماران از نظر عوامل فردی، سازمانی، موضوعی و فرایندی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی در طی سال های 1391 تا 1394 انجام شد. تعداد 1003 مورد از شکایات شفاهی، کتبی و تلفنی ثبت شده از تعداد پنج بیمارستان عمومی و تک تخصصی در قبل و بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت در فرم جمع آوری داده های محقق ساخته ثبت گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss20 و با بهره برداری از آزمون های کای-دو، تی، تحلیل واریانی و پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد بین تعداد شکایات صورت گرفته بیماران و همراهان آن ها بعد از اجرای طرح تحول سلامت نسبت به قبل از آن در بیمارستان های مورد مطالعه ارتباط معنی دار وجود ندارد (P=0.68). هم چنین ارتباط مثبت و معنی دار بین تعداد شکایات قبل و بعد از اجرای طرح تحول سلامت با وضعیت بیماران در بیمارستان (P=0.01)، با فرد مورد شکایت شامل پزشکان و پرستاران، (P=0.001)، و وضعیت حیات بیماران (P=0.001)، و نوع بستری بیماران (P=0.001) وجود داشت. بحث و نتیجه گیری: از آنجا که بعد از اجرای طرح تحول سلامت افزایش تعداد شکایات بیماران از پزشکان و پرستاران، وضعیت بیماران در حال درمان به ویژه در بخش های سرپایی مشاهده گردید، لذا به منظور اصلاح نقاط ضعف در ارائه خدمات بیمارستانی، پیشنهاد می شود دوره های آموزشی مهارت های ارتباطی جهت تقویت ارتباط پزشک- بیمار و پرستار- بیمار تدوین و اجرا شود و تمهیدات لازم در راستای ترمیم شاخص های فرآیند درمانی در بیمارستان های مورد مطالعه برقرار گردد.

مقدمه: اینترنت اشیا به عنوان یک فناوری نوظهور، پتانسیل های بالقوه ای برای کارآمدی خدمات در صنایع مختلف دارد و اهمیت آن توسط دولت ها، سازمان ها و جوامع علمی با افزایش تولید مقالات در این حوزه مشخص می شود. هدف پژوهش حاضر تحلیل کتاب سنجی و هم رخدادی واژگان مقالات حوزه "اینترنت اشیا" در پایگاه مدلاین بود. مواد و روش کار: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود، و با روش کتابسنجی و علم سنجی انجام شد. منبع گردآوری داده ها پایگاه مدلاین بود. برای انجام این کار از فرمول جستجوی تعیین شده در بخش جستجوی پیشرفته استفاده شد. نتایج بازیابی به بازه زمانی 2017-1999 محدود شد. از نرم افزارهای VOSviewer و Excel برای تحلیل استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد تولید مقالات حوزه اینترنت اشیا رشد صعودی تصاعدی داشته است. مجله Sensors بیشترین مقالات را منتشر کرده است. کشور چین در تولید مقالات پیشرو بوده است. Fernández-Caramés و Fraga Lamas پرتولیدترین نویسندگان بوده اند. حوزه های پژوهشی فعال شامل انسان، اینترنت، فناوری بی سیم، زنان، مردان، الگوریتم ها، شبکه ارتباطی کامپیوتر، تله مدیسین، بزرگ سالان، میان سالان، فناوری حسگر از راه دور، امنیت کامپیوتر، بیمار، خانه هوشمند، برنامه های اینترنت اشیا، درمان سرپایی غیر داوطلبانه، تشخیص، دستگاه پوشیدنی، پروتکل، درمان، بیماری و دستگاه اینترنت اشیا بود. بیشترین هم رخدادی اینترنت اشیا با واژگان انسان، شبکه حسگر، اینترنت، بیمار، و فناوری بی سیم بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از سرآمد بودن کشور چین از لحاظ تعداد نویسنده و همکاری نویسندگان این کشور در مجلات بین المللی است. مجله چینی Zhongguo Yi Liao Qi Xie Za Zhi یکی از 10 مجله پرتولید در این حوزه بود. در پژوهش های این حوزه بیشترین توجه به بسترسازی برای کاربرد اینترنت اشیا شده است. با توجه به اینکه بخش اعظم پوشش موضوعی پایگاه مدلاین به حوزه های پزشکی و پیراپزشکی اختصاص دارد، متون نمایه شده در حوزه اینترنت اشیا در این پایگاه نیز به موضوعات محوری حوزه سلامت مانند انسان، بیمار، درمان، تشخیص پرداخته اند، به بیان دیگر بیشترین هم رخدادی را با واژه انسان و بیمار داشته اند.

مقدمه: برنامه سلامت مادران به دلیل تاثیر قابل توجه در سلامت جامعه از برنامه های اصلی در عرصه مراقبتهای بهداشتی اولیه در جهان می باشد. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف بررسی نقاط قوت و ضعف ابزارهای ارزشیابی برنامه سلامت مادران به مورد اجرا درآمد. مواد و روش کار: این مطالعه از نوع تطبیقی است که داده های آن به روش مرور اسناد به دست آمد و از طریق ماتریس مقایسه مورد تحلیل قرار گرفت. در آغاز، تعداد 9 ابزار ارزشیابی و یک سامانه مراقبتی از طریق بررسی مستندات مرتبط با ارزشیابی برنامه سلامت مادران شناسایی گردید و سپس از نظر توجه به ابعاد اصلی الگوی جامع ارزشیابی (سیپ) و وجود سنجه های ارزیابی مرتبط با آنها مورد مقایسه قرار گرفتند. در پایان، نقاط قوت و ضعف این ابزارها شناسایی و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج مطالعه حاکی است که ابزارهای مورد بررسی دارای کاستی های قابل توجهی هستند که از اهم موارد می توان به بی توجهی به نیمی از ابعاد اصلی الگوهای رایج ارزشیابی برنامه های بهداشتی و نیز عدم ارائه سنجه های ارزیابی جهت سنجش غالب مولفه های مهم مراقبتی اشاره نمود. کلی گویی، اشاره ناقص به ابعاد ارزشیابی، عدم ارائه سنجه های مناسب و دسته بندی شده و عینی نبودن سنجه ها از دیگر نقاط ضعف عمده این ابزارها است. بحث و نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که ابزارهای کنونی مورد بررسی به سبب دارا بودن ضعف های اساسی نخواهند توانست منجر به ارتقای کیفیت مراقبت ها و متعاقبا ارتقای دستاوردهای آنها گردند. نتایج مطالعه حاضر می تواند از طریق کمک در ارائه یک الگوی جامع و کارآمد ارزشیابی، در مرتفع نمودن کاستی های شناسایی شده موثر باشد.

مقدمه: سالمند شدن جمعیت در ایران نیز مانند بسیاری دیگر از جوامع روندی افزایشی دارد. مطالعات نشان داده اند که طول عمر افراد سالمند مبتلا به دیابت به طور متوسط 7.5 تا 8.2 سال کمتر از افراد غیر دیابتی سالمند است. سالمندان مبتلا به دیابت به طور معمول نسبت به افراد همسن غیر دیابتی خود از کیفیت زندگی پایین تر و ابتلا بیشتری به سایر بیماری های مزمن برخوردار هستند. هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر تمرینات پیلاتس بر کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو بود. مواد و روش کار: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی بر روی 40 بیمار بالای 60 سال مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به دو کلینیک دیابت شهر قم انجام شد. نمونه گیری به روش در دسترس و سپس تخصیص تصادفی انجام شد (گروه آزمون 20 نفر و گروه کنترل 20 نفر). جهت گروه آزمون علاوه بر مراقبت های معمول کلینیک از هشت هفته تمرینات پیلاتس هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه و برای گروه کنترل نیز فقط مراقبت های معمول کلینیک اجرا شد. ابزارهای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه CASP19، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و آزمون کوتاه شناختی AMTS بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS24 از طریق آزمون های آماری فیشر، تی مستقل و تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها: سطح کیفیت زندگی بعد از مداخله در گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله و نیز نسبت به گروه کنترل به رغم رضایت کامل گروه آزمون از تمرینات و نداشتن هیچ گونه انصراف از ادامه همکاری با پژوهش، از نظر آماری معنی دار نبود (P=0.16). بحث و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که انجام هشت هفته تمرینات پیلاتس بر کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به دیابت نوع دو از نظر آماری تاثیر معنی دار ندارد. با توجه به اینکه تا کنون هیچ مطالعه دیگری به بررسی تاثیر تمرینات پیلاتس برکیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو نپرداخته است، توصیه می شود در آینده این موضوع با تعداد نمونه های بیشتر، افزایش زمان مداخله و پرسشنامه اختصاصی سنجش کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو انجام شود.

مقدمه: دیابت یک بیماری شایع همراه با عوارض متعدد است که روند افزایشی داشته و بر تمام جنبه های زندگی مبتلایان به خصوص بر کیفیت زندگی آنان تاثیرگذار است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کیفیت زندگی بیماران دیابتی (نوع I و II) و مقایسه آن با افراد غیر دیابتی در شهرستان آبدانان انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه مقطعی، دو گروه آزمون (122 نفر از بیماران دیابتی) و مقایسه (122 نفر از همتایان غیر دیابتی) از توابع استان ایلام را در بر داشت که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. کیفیت زندگی دو گروه با استفاده از پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی SF-36 ارزیابی و مقایسه گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و شاخص های آماری توصیفی و آزمون های آماری کای دو و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از نظر متغیرهای جمعیت شناختی تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (P>0.05). نتایج نشان داد که بیماران دیابتی به طور معنی دار نمرات پایین تری در حیطه های عملکرد جسمی، محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات جسمی، محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات عاطفی، سرزندگی، عملکرد اجتماعی، درد بدنی و سلامت عمومی در مقایسه با افراد غیر دیابتی کسب کردند (P<0.05). اما در حیطه سلامت روان این تفاوت معنی دار نبود (P>0.05). بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این بررسی حاکی از پایین بودن کیفیت زندگی بیماران دیابتی مورد مطالعه در مقایسه با افراد غیر دیابتی بود. ضروری است این بیماران به منظور دریافت خدمات آموزشی، مشاوره ای، مراقبتی و حمایتی با هدف بهبود کیفیت زندگی، تحت پوشش قرار گیرند.

مقدمه: تغذیه یکی از عوامل موثر در ایجاد و حفظ سلامتی است. یکی از اساسی ترین راه های پیشگیری از بیماری های مزمن بخصوص در میانسالی تعادل در رژیم غذایی است. مواد و روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه شبه تجربی بود که بر روی 126 زن میانسال 30 تا 59 سال با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مدل فرانظریه ای بر ارتقاء رفتار تغذیه ای انجام شد. اطلاعات در دو نوبت قبل و 9 هفته بعد از آموزش توسط پرسشنامه مبتنی بر مدل فرانظریه ای و پرسشنامه رفتار تغذیه ای جمع آوری گردید. بعد از انجام پیش آزمون گروه مداخله بر اساس مراحل تغییربه 4 گروه تقسیم شدند و مداخله آموزشی طی 3 جلسه آموزشی برای این گروه انجام گرفت. در نهایت اطلاعات حاصل جمع آوری و توسط نرم افزار spss22 و با استفاده از آزمون های آماری تی زوجی، تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که قبل از مداخله دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک، میانگین نمرات سازه های مختلف الگو و رفتار تغذیه ای تفاوت معناداری با هم نداشتند. نتایج به دست آمده نشان دهنده وجود اختلاف معنادار برای مراحل تغییر، میانگین فرایند تغییر، تعادل تصمیم گیری، و خودکارآمدی بین گروه های آزمون و شاهد بعد از مداخله آموزشی بود. همچنین رفتار تغذیه ای در زنان میانسال گروه آزمون بعد از مداخله آموزشی بطور معناداری بهبود یافت (0.05>p). بحث و نتیجه گیری: افته های پژوهش حاضر نشان دهنده وجود تفاوت معنادار در سازه های الگوی فرانظریه ای و بهبود رفتار تغذیه ای زنان میانسال گروه آزمون پس از مداخله آموزشی است. به نظر می رسد که اجرای اینگونه برنامه های آموزشی می تواند برای بهبود رفتار تغذیه ای در زنان میانسال موثر باشد.

مقدمه: تهیه پیام های بهداشتی موثر یکی از مهم ترین دغدغه های مروجان سلامت در هر جامعه است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر چارچوب بندی پیام های بهداشتی بر خوشبینی غیرواقعی، قصد عمل و حافظه پیام گیران با توجه به نقش سیستم های رفتاری گرایشی/ اجتنابی بود. مواد و روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای بود که برای انتخاب افراد موردنظر برای آزمایش اصلی، ابتدا یک غربالگری بر اساس سیستم های رفتاری گرایشی/ اجتنابی بر روی 550 نفر از دانشجویان دانشگاه زنجان انجام شد که در نهایت 72 نفر (38 نفر دارای سیستم رفتاری فعال و 34 نفر دارای سیستم رفتاری بازداری) به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند و سپس میزان خوش بینی غیرواقعی، قصد عمل و حافظه شرکت کنندگان بر اساس یک طرح عاملی مخلوط 3×2 (سیستم انگیزشی به عنوان عامل بین گروهی دارای 2 سطح، و چارچوب بندی پیام به عنوان عامل درون گروهی دارای  3سطح) پس از مواجهه با پوسترهای تبلیغاتی تهیه شده در زمینه تخلیه استرس و نخ دندان، اندازه گیری شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد، تاثیر چارچوب بندی پیام متاثر از نوع سیستم های انگیزشی مخاطبان است، به این نحو که افراد گروه فعال ساز بیشترین تاثیرپذیری را زمانی داشتند که پیام سودمحور دریافت می کردند و افراد گروه بازداری بیشترین تاثیرپذیری را هنگامی نشان دادند که پیام زیان محور دریافت کردند. اما این تاثیرات تنها در مورد پیام تخلیه استرس مشاهده شد و در مورد پیام نخ دندان مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: به نظر می آید عامل تازگی و ناآشنا بودن موضوع پیام می تواند تاثیر چارچوب بندی و سیستم های انگیزشی بر خوشبینی، قصد عمل و حافظه را تحت تاثیر قرار دهد.

مقدمه: یکی از عوامل موثر در بروز بیماری های غیرواگیر، بی توجهی به تغذیه و عادات غذایی ناسالم است. در سالیان اخیر، سواد تغذیه به عنوان مجموعه قابلیت های افراد در دستیابی، درک، ارزیابی و به کارگیری اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری در زمینه تغذیه سالم مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی بر سواد تغذیه ای معلمان ابتدایی شهر یاسوج انجام شد. مواد و روش کار: در این مداخله نیمه تجربی، 110 نفر از آموزگاران ابتدایی شهر یاسوج از مدارس منتخب از دو منطقه آموزش و پرورش شهر یاسوج در دو گروه مداخله کنترل وارد مطالعه شدند. سواد تغذیه ای با استفاده از ابزار تدوین و روا شده در جامعه ایرانی سنجیده شد و با تحلیل داده ها، محتوا و ساختار آموزشی برای ارتقای سواد تغذیه ای تدوین گردید. مداخله آموزشی شامل دو جلسه آموزشی، ارسال دو نوبت پیامک و ارائه پمفلت آموزشی بود. داده ها قبل و سه ماه بعد از مداخله با استفاده از نرم افزار آماری 16 Spss تحلیل شدند. یافته ها: پس از مداخله، میزان متغیرهای سواد تغذیه ای شامل درک مطلب، واحدهای غذایی (P<0.001)، دانش تغذیه ای (P=0.001)، سواد محاسباتی (P=0.034) و برچسب غذایی (P=0.005) نسبت به قبل از آن در گروه مداخله تفاوت معناداری را نشان داد. تفاوت نمره میانگین سواد تغذیه ای در دو گروه، بعداز مداخله نیز معنادار شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش برای ارائه به تصمیم گیرندگان در حوزه آموزش و پرورش و سیاستگزاران حوزه سلامت در خصوص اصلاح عادات غذایی نامطلوب و نیز ارتقای سلامت معلمان شهر یاسوج و دیگر بخش های استان، سودمند خواهد بود.