پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربیتی و روان شناسی)
سال:1390 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:17

تاب آوری یکی از موضوعات مطرح در روان شناسی سلامت است. بسیاری از تحقیقات به بررسی عواملی پرداخته اند که با این متغیر در ارتباط می باشند.هدف این پژوهش بررسی نقش عاطفه مثبت، عاطفه منفی و خوش بینی در پیش بینی تاب آوری است. شرکت کنندگان در تحقیق، 201 (100 مرد و 101 زن) دانشجوی دانشگاه شیراز بودند که در طی 5 سال گذشته یک حادثه ناگوار را تجربه کرده بودند. از این افراد خواسته شد که پرسشنامه های فهرست وقایع زندگی، عاطفه مثبت و منفی خصلتی (PANAS)، جهت گیری زندگی (LOT – R) و تاب آوری جوانان را تکمیل نمایند. داده های حاصل با استفاده از تحلیل رگرسیون به روش همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که عاطفه مثبت، عاطفه منفی و خوش بینی با تاب آوری رابطه معنادار دارند و می توانند تغییرات آن را تبیین کنند. رابطه معنی داری بین جنسیت و وضعیت تاهل با تاب آوری مشاهده نشد. این تحقیق نشان گر اهمیت عواطف مثبت و خوش بینی در افزایش توان مقابله افراد هنگام رویارویی با مشکلات سخت زندگی است. علاوه بر این نتایج ممکن است بیانگر این حقیقت باشند که افراد تاب آور، خوش بین تر هستند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر موریتادرمانی بر کاهش اضطراب مراجعین به مرکز مشاوره است. ابزار استفاده شده در این پژوهش پرسشنامه حالت صفت اشپیل برگر (STAI) است. متغیر مستقل پژوهش حاضر عبارت است از 6 جلسه موریتا درمانی که بصورت انفرادی برای هر یک از مراجعین اجرا شده و متغیر وابسته عبارت است از نمره ا که هر آزمودنی از پرسشنامه اضطراب اشپیل برگر بدست می آورد. جامعه آماری پژوهش حاضر را مراجعه کنندگان به دو مرکز مشاوره درتهران در سال 1387 که زن یا مرد بودند، 20 تا 35 سال سن داشتند، دارای تحصیلات در حد دیپلم، لیسانس یا فوق لیسانس بوده و هیچگونه دارویی مصرف نمی کردند، تشکیل می داد. نمونه مورد نظر در پژوهش حاضر 20 زن و مرد از بین 29 مراجع بود که شرایط انتخاب را داشتند و به شکل تصادفی ساده نمونه گیری شده و سپس به صورت تصادفی به یکی از دو گروه آزمایشی و یا کنترل ملحق شده بودند. در این تحقیق از روش پژوهش تجربی و طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون غیر پارامتریک یومن ویتنی صورت گرفته است. نتیجه پژوهش، نشان داد که درمان موریتایی در کاهش اضطراب مراجعه کنندگان موثر بوده است.

این پژوهش به بررسی تاثیر آموزش خودگویی واقع گرابانه بر رضایت زناشویی زنان می پردازد. روش آزمایش در این پژوهش شامل زنان 20 تا 40ساله مراجعه کننده به پایگاه فرهنگی مسجد امام حسین در سه ماهه اول سال 1387 می باشد. روش نمونه گیری این پژوهش به صورت تصادفی ساده بود. برای انتخاب نمونه از جامعه آماری مورد نظر 20 نفر به صورت تصادفی از افراد مراجعه کننده به پایگاه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (n=10) و گروه کنترل (n=10) قرار گرفتند. پرسسشنامه رضایت زناشویی به طور همزمان برای دو گروه اجرا شد. آموزش فن خودگویی واقع گرایانه بر گروه آموزش اجرا شد. از جلسه دوم 2 نفر از اعضا گروه آزمایش از ادامه کار منصرف شدند و تعداد نمونه 8 نفر شدند. پس از پایان جلسات آموزشی پرسشنامه رضایت زناشویی برای دو گروه اجرا شد. پژوهش از نوع طرحهای آزمایشی (طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل) بود. روشهای آماری مورد استفاده در این پژوهش شامل آمار توصیفی و استنباطی بود و از آزمون تحلیل کواریانس استفاده گردید. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که آموزش خودگویی واقع گرایانه بر افزایش رضایت زناشویی و مولفه های آن موثر بوده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ابعاد کمال گرایی با اضطراب پنهان بود. آزمودنی ها 175 دانشجوی دختر و پسر دوره کاردانی و کارشناسی شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان بوده که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش کمال گرایی از مقیاس ابعاد کمال گرایی (MPS) و برای سنجش اضطراب پنهان، مولفه اضطراب پنهان پرسش نامه سنجش اضطراب اسپیل برگر (STAI) استفاده شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه جهت پیش بینی تغییرات متغیر ملاک از روی مولفه های متغیر پیش بین تحلیل شد. نتایج نشان دادکه بین ابعاد کمال گرایی (خود مدار، دیگر مدار و جامعه مدار) با اضطراب پنهان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. یعنی هرچه میزان کمال گرایی افزایش یابد میزان اضطراب پنهان نیز افزایش می یابد. و درتعامل مولفه های کمال گرایی، کمال گرایی جامعه مدار پیش بینی کننده معنی داری برای اضطراب پنهان دانشجویان می باشد.

معمولا به زوجها توصیه می شود که برای افزایش هماهنگی و پرهیز از تعارضات، مهارتهای ارتباطی خود را بهبود بخشند. اما مطالعاتی که هدفشان کاهش تعارضات زناشویی در مراکز مداخله و مشاوره خانواده است، محدودند.این پژوهش با هدف تاثیر آموزش برنامه ارتباط همسران برمیزان تعارض زناشویی زوجهای متعارض انجام شد. پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و نمونه گیری در دسترس و جایگزینی تصادفی بود. جامعه آماری 440 زوج مرکز مداخله در بحران شهر اصفهان در 1387 بود. 30 زوج به طورتصادفی در دو گروه جایگزین شدند. زوجهای گروه مداخله طی دو ماه هشت جلسه دو ساعته مهارتهای ارتباط همسران (شرود، میلر، و همکاران، 1992) آموزش دیدند. ابزار تحقیق پرسشنامه تعارض زناشویی (براتی و ثنایی، 1375) بود که پایایی آن 0.80 بدست آمد. داده ها با استفاده از آزمون t گروههای همبسته و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که بین میانگین نمرات پس آزمون زوجهای گروه مداخله و گروه گواه تفاوت معنادار (P<0.05) وجود دارد. همین طور، تفاوت معناداری درمیزان تعارض کلی تعارض زناشویی و حیطه های واکنشهای هیجانی، جلب حمایت فرزندان، رابطه با اقوام و دوستان خود (0.05>P) دیده شد. این برنامه درکاهش واکنشهای هیجانی، جلب حمایت فرزندان، رابطه با اقوام و دوستان خود و میزان کلی تعارض زناشویی زوجهای متقاضی طلاق موثر بوده است.

این مطالعه با هدف مقایسه برخی از مهمترین باور های فراشناختی و راهبرد های کنترل فکر در میان دانشجویان با سطوح طبیعی و بیمارگون نگرانی انجام شد. به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 146 دانشجوی کارشناسی انتخاب شدند و از آنها خواسته شد تا پرسشنامه های باور های فراشناختی، راهبرد های کنترل فکر و نگرانی پن سیلوانیا را تکمیل کنند. سپس دو گروه با نگرانی طبیعی و بیمارگون بر اساس نمره نگرانی در آزمون از هم جدا شدند. داده ها به وسیله آزمون های t برای گروه های مستقل و آزمون رگرسیون چند متغیره به شیوه گام به گام تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین دو گروه از لحاظ سه متغیر باور های فراشناختی مثبت درباره نگرانی، باور های کنترل ناپذیری و خطر و راهبرد کنترل فکر خود تنبیهی تفاوت معناداری وجود دارد. اما میان راهبرد کنترل اجتماعی میان دو گروه تفاوت معناداری به دست نیامد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که تنها باور های فراشناختی مرتبط با کنترل ناپذیری و خطر توانایی پیش بینی نگرانی بیمارگون را دارند. نتایج این پژوهش از این دیدگاه حمایت می کند که باورهای فراشناختی و راهبرد های کنترل فکر نقش مهمی را در تداوم نگرانی دارند.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره برتعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان بی سرپرست و بد سرپرست انجام گرفت.پژوهش حاضر از نوع کاربردی و طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. در این پژوهش افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده (20= n) و بطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (فرم کوتاه) در پیش آزمون برای هر دو گروه اجراوسپس در گروه آزمایش مداخله گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره اجرا شد.پس از پایان دوره 11جلسه ای درمان بار دیگر پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (فرم کوتاه) بعنوان پس آزمون در هر دو گروه اجرا گردید. نتایج حاصل از تحلیل آماری با آزمون کوواریانس چند متغیره نشان می دهد که گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره در مقایسه با گروه کنترل، بطور معنادار باعث کاهش نمره کلی در پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ شده است باسطح معناداری (0.000=P). به جز دو طرحواره شکست و رهاشدگی، رویکرد درمانی برکاهش نمرات سایر طرحواره ها بطور معنادار موثر بود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس خودارزشیابی های مرکزی ساخته جاج، ارز، بونو و تئورسن (2003) انجام شد. بدین منظور219 نفر از کارکنان دانشگاه های شهید چمران و علوم پزشکی اهواز به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه های پژوهش را تکمیل کردند. بررسی همسانی درونی سوالات پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ و همبستگی هر سوال با نمره کل آزمون نشان داد این مقیاس از پایایی قابل قبولی برخوردار است. به منظور بررسی اعتبار (روایی) مقیاس خودارزشیابی های مرکزی از چند روش استفاده شد. اول) تحلیل عامل اکتشافی با روش مولفه های اصلی و چرخش واریماکس، مطابق با انتظار نشان داد که چهار صفت عزت نفس، خودکارآمدی تعمیم یافته، جایگاه مهار و عصبیت از یک عامل تحت عنوان خودارزشیابی های مرکزی تشکیل می شوند. دوم) تحلیل عامل تاییدی نشان داد به استثنای یکی از ماده ها، سایر ماده های این مقیاس به طور معنی دار روی یک عامل بار گذاشتند. سوم) نتایج حاصل از بررسی اعتبار همگرا نشان داد مقیاس خودارزشیابی های مرکزی با مقیاس های عزت نفس، جایگاه مهار و خودکارآمدی تعمیم یافته رابطه مثبت و با مقیاس ویژگی شخصیتی عصبیت رابطه منفی داشت. چهارم) نتایج حاصل از اعتبار تجربی نشان داد مقیاس خود ارزشیابی های مرکزی با ملاک مهم خشنودی شغلی رابطه دارد. پنجم) نتایج حاصل از اعتبار افزایشی با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد مقیاس خود ارزشیابی های مرکزی ورای اثر عامل خودارزشیابی های مرکزی و چهار صفت مرکزی، خشنودی شغلی را پیش بینی کرد. در مجموع یافته های تحقیق نشان دادند که مقیاس خود ارزشیابی های مرکزی همسان با پژوهش های انجام شده در غرب از یک عامل تشکیل شده است و از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار است. در نتیجه از آن می توان برای سنجش این سازه در کارکنان ایرانی استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش سرشت و منش در پیش بینی نشانه های اختلال وسواس در نوجوانان بود. این پژوهش از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز دختر بود که به صورت تصادفی ساده از میان دانش آموزان دارای اختلال وسواس فکرس- عملی در دبیرستانهای شهر اردبیل انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه وسواس فکری- عملی مادسلی و پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر استفاده شد. داده های پژوهش با روشهای همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که منش (0.62-= r) و سرشت (0.63-= r) با نشانه های وسواس نوجوانان رابطه منفی معناداری دارند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که49 درصد واریانس مربوط به نشانه های اختلال وسواس توسط سرشت و منش تبیین می شود. همچنین ابعاد خودراهبری، خودفراروی و آسیب پرهیزی مهمترین پیش بینی کننده های نشانه های وسواس نوجوانان بودند. این نتایج تلویحات مهمی در آسیب شناسی اختلال وسواس دارد. بر این اساس متخصصان، می توانند از این نتایج برای پیشگیری و درمان اختلال وسواس استفاده کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین ساختار انگیزشی و رضایت زناشویی انجام گرفت. ساختار انگیزشی مجموعه مولفه هایی است که موفقیت افراد را در دستیابی به اهداف متعدد زندگی، از جمله در حیطه خانوادگی، تعیین می کند.شرکت کنندگان (تعداد = 122، 79% زن) با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی از میان دانشجویان متاهل دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شدند و پرسشنامه های اهداف شخصی (PCI) و رضایت زناشویی را کامل کردند. برای خلاصه کردن داده های حاصل از PCI از روش تحلیل مولفه اصلی (PCA) استفاده شد. بر اساس الگوی بارهای عاملی، شاخص انگیزش انطباقی محاسبه شد. برای آزمون روابط بین رضایت زناشویی کلی و مولفه های آن با انگیزش انطباقی از روش تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج نشان داد که بعد از کنترل اثر سن، جنسیت، سال های تاهل، تعداد فرزند، سن و شغل همسر، افزایش در انگیزشی انطباقی، افزایش در رضایت زناشویی کلی و مولفه های آن را پیش بینی می کند. ساختار انگیزشی انطباقی، 6.8 درصد از تغییر در واریانس نمره کلی رضایت زناشویی، 6.7 درصد از تغییر در واریانس جاذبه، 3.1 درصد از تغییر در واریانس تفاهم، 3.5درصد از تغییر در واریانس طرز تلفی و 10.4 درصد از تغییر در واریانس سرمایه گذاری را پیش بینی کرد. نتیجه آن که به نظر می رسد که سطح کلی موفقیت در دستیابی به اهداف در حیطه های مختلف زندگی می تواند عامل مهمی در تعیین رضایت زناشویی باشد. نتایج در ارتباط با سودمندی مشاوره انگیزشی برای ارتقاء رضایت زناشویی مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری نوجوانان پرخاشجوی بود. روش پژوهش از نوع تجربی (طرح پیش آزمون پس آزمون) با گروه کنترل بوده است. بدین منظور، ابتدا از بین مدارس راهنمایی ناحیه 5 آموزش و پرورش شهر مشهد به روش خوشه ای تصادفی چند مرحله ای یک مدرسه و از آن تعداد 100 دانش آموز به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. آن گاه پرسشنامه خشم نلسون و همکاران (2000) اجرا و تعداد 20 دانش آموز که نمره بالاتری گرفته بودند به عنوان پرخاشجوی غربال شدند و به صورت تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. آزمودنی های هر دو گروه قبل و بعد از برنامه آموزش هوش هیجانی، پرسشنامه هوش هیجانی شات و پرسشنامه خشم نلسون را کامل کرده و به گروه آزمایش به مدت 10 جلسه برنامه آموزش هوش هیجانی آموزش داده شد. جلسات آموزش بر اساس الگوی چهار بخشی مایر و سالوی (1997)، شامل: مبانی نظری هوش هیجانی، به کارگیری و ابراز هیجان و مدیریت هیجان ارائه شد. نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی و پرخاشگری نوجوانان پرخاشجوی، همبستگی منفی معنی داری وجود دارد (0.562-=r). همچنین آموزش هوش هیجانی به بهبود آن و مولفه های مربوطه شامل: تنظیم، ارزیابی و بیان و به کارگیری هیجان منتهی می شود (0.05>p). به علاوه آموزش این صفت بر پرخاشگری و مولفه های آن شامل: پرخاشگری بدنی، ناکامی و ارتباط با همسالان در نوجوانان تاثیر معنی داری دارد (0.05>p). بنابراین می توان نتیجه گرفت که نه تنها هوش هیجانی با پرخاشگری نوجوانان دارای همبستگی منفی است، بلکه آموزش آن باعث افزایش معنی دار توانایی شناسایی و مدیریت هیجان شده، پرخاشگری را کاهش داده و می تواند رویکردی در آموزش و درمان آنان باشد.

رویکرد انعطاف پذیری مغز، کاربردها و دلالتهای زیادی برای افزایش فعالیتهای عصبی و هوشی بر اساس فعالیتهای بدنی دارد. یکی از موضوعات مهم در این چارچوب بررسی نقش فعالیتهای بدنی و به خصوص حرکات موزون در عملکردهای شناختی، عاطفی یا رفتاری است. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی تاثیر آموزش حرکات موزون ورزشی بر سطح هوش عینی کودکان پیش دبستانی است. شرکت کنندگان در این پژوهش 57 کودک پیش دبستانی هستند که در سال تحصیلی 88-1387 در مهد کودک دانشگاه فردوسی مشهد ثبت نام شده بودند.آزمون به کار رفته برای ارزیابی هوش عینی، آزمون معتبر و مشهور آدمک گودیناف بود. قبل از آموزش حرکات موزون، سطح هوش عینی کودکان مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس تمام شرکت کنندگان به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و گروه گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش طی4 ماه، و در هر هفته دو جلسه یک ساعت و نیم و با بکارگیری 60% ضربان قلب کودک تحت تاثیر برنامه آموزشی طراحی شده قرارگرفتند. در این آموزش ها هر آزمودنی گروه آزمایش از یک مربی بهره می گرفت. گروه گواه هم تحت آموزشهای دیگری قرار گرفته بودند. پس از اتمام دوره آموزشی، شرکت کنندگان هر دو گروه از لحاظ سطح هوش عینی مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند. با اجرای آزمون تحلیل کوواریانس دو گروهی برای مقایسه تفاوتهای پس آزمون دو گروه با کنترل پیش آزمون، نتایج نشان می دهد که آموزش حرکات موزون ورزشی در افزایش سطح هوش عینی کودکان پیش دبستانی تاثیر معناداری داشته است.