محیط زیست جانوری
سال:1399 | دوره:12 | شماره:1 |تعداد مقالات:61

ماهی سیچلاید ایرانی یکی از گونههای منحصر به فرد ماهیان زینتی کشور است که هم چون سایر آبزیان پرورشی، هزینه غذای آن، بخش قابل توجهی از قیمت تمام شده محصول نهایی تولیدی را دربر می گیرد. ازطرف دیگر، تهاجم آزولا به تالاب انزلی، آن را به یک مرداب تبدیل نموده است. با بررسی امکان استفاده ازآزولا در فرمولاسیون غذای ماهی سیچلاید ایرانی میتوان فرصت بهره برداری بهینه از این گیاه را فراهم آورد. در این آزمایش، گیاه آزولا از تالاب انزلی جمع آوری، شسته و خشک گردید و با درصدهای مختلف (15، 30، 45 و 60) جایگزین منابع پروتئین غذای پایه ماهی سیچلاید ایرانی (پودرماهی، سویا، گلوتن ذرت و پودر اسکوئید و سرمیگو) گردید و به مدت 8 هفته روزانه چهار بار تا حد سیری به ماهیان با متوسط وزن بدن 0/3± 4/0 گرم داده شد. این غذا با 40 درصد پروتئین از کارخانه سیپی تایلند خریداری شد. جیرهها به گونه ای برای این ماهی گوشت خوار زینتی تنظیم گردیدند که دارای 41 درصد پروتئین با سطوح نیتروژنه یکسان و سطوح انرژی یکسان (4230 کیلوکالری بر 100 گرم غذای خشک) در تمام تیمارها باشد. نتایج نشان داد که از آزولا می توان به عنوان یک مکمل پروتئینی به جای منابع پروتئینی غذای ماهی سیچلاید ایرانی بدون اثرات منفی بر عملکرد رشد، با تاثیر آماری بر بازماندگی استفاده نمود. سطح بهینه 45 درصد بیش ترین تاثیر مثبت بر افزایش وزن و سطوح بالاتر جایگزینی باعث تاثیر منفی بر عملکرد رشد و بازماندگی گردید.

کهور آمریکایی (Prosopis juliflora) یکی از مسئله دارترین گونه های مهاجم در سطح دنیا بوده و تهاجم زیستی این گونه آثار زیان بار متعددی بر اکوسیستم های طبیعی مناطق نیمه حاره ای تا خشک کره زمین وارد آورده است. این گونه در ابتدا در بسیاری از مناطق کره زمین با هدف مهندسی اکوسیستم از جمله حفاظت آب و خاک و مبارزه با بیابان زایی در مناطق گرم و خشک، و تولید چوب معرفی گردید. اما قابلیت تکثیر و انتشار بالا و نیز دامنه تحمل محیطی زیاد کهور آمریکایی منجر گسترش بیش از حد گونه، کاهش تنوع زیستی بومی و تغییر ساختار جوامع گیاهی در مناطق هدف بوده است. از آن جا که ریشه کن سازی گونه های مهاجم امری پرهزینه و زمان بر است، شناسایی مناطقی که در آینده پتانسیل بالایی برای حضور این گونه خصوصاً در اثر تغییر اقلیم دارند ابزاری پیشگیرانه جهت طرح ریزی و مدیریت اکوسیستم های هدف است. بدین منظور در پژوهش حاضر با استفاده از مدل سازی پراکنش بیشینه بی نظمی (MaxEnt) و براساس مدل ها و سناریوهای متفاوت اقلیمی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه در مقیاس جهانی و کشوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تا سال 2050 میلادی در تمام سناریوهای تغییر اقلیم بر گستره پراکنش گونه در عرض های جغرافیایی بالاتر افزوده خواهد شد. در سطح جهانی آمریکای شمالی، حوزه مدیترانه و خاورمیانه، و در سطح کشوری علاوه بر استان های جنوبی، زیستگاه های داخلی فلات ایران شامل استان های خراسان جنوبی، کرمان، فارس، سمنان و خراسان رضوی شاهد بیش ترین احتمال گسترش پراکنش گونه خواهند بود. بدین ترتیب نتایج پژوهش حاضر می تواند به عنوان ابزاری کارامد جهت طرح ریزی اقدامات پیشگیرانه و کاهش آثار منفی کهور آمریکایی در مناطق پرخطر مورد توجه قرار گیرد.

این تحقیق جهت بررسی تاثیر سم خالص سازی شده MC-RR) Microcystin-RR) از ریز جلبک Microcystis aeroginosa بر زنده مانی دافنی ماگنا (Daphnia magna) و تعیین غلظت کشنده این سم (LC50-96) انجام شد. برای انجام این آزمایش تعداد 21 عدد دافنی ماگنا در هر تکرار، در معرض غلظت های 0/5، 2، 10، 20 و 50 میکروگرم بر میلی لیتر سم MC-RR قرار گرفتند و میزان بقای دافنی ها برای مدت 24 تا 96 ساعت مورد محاسبه قرار گرفت. هم چنین یک تیمار به عنوان تیمار شاهد (بدون سم) در نظر گرفته شد. هر تیمار 3 تکرار داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، سم میکروسیستین (MC-RR) تاثیر کشنده بر دافنی ماگنا داشت به طوری که حتی در کم ترین غلظت (غلظت 0/5) حدود 38 درصد تلفات مشاهده گردید و هیچ یک از دافنی ماگناها توانایی زنده ماندن در غلظت 2 میکرو گرم بر میلی لیتر سم خالص MC-RR به مدت 96 ساعت را نداشتند. قابل ذکر است توانایی زنده ماندن دافنی ها با افزایش غلظت سم، کاهش پیدا کرد، به طوری که در غلظت 10 میکرو گرم بر میلی لیتر سم، در روز دوم و در غلظت 20 و 50 میکرو گرم بر میلی لیتر سم، در روز اول تمامی دافنی ها از بین رفتند. میزان LC50-96، 0/58 میکرو گرم بر میلی لیتر سم MC-RR به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که در غلظت 1/75 میکرو گرم بر میلی لیتر MC-RR، در مدت 96 ساعت، 99 درصد دافنی ها می میرند.

به منظور شناخت ترکیب صید تور ترال مورد استفاده در منطقه آب های بوشهر در مرداد و شهریور 1395 نمونه برداری انجام شد. ترکیب صید تورهای ترال میگو در پایان دوره نمونه برداری شامل گونه های میگوی سفید سرتیز (Metapenaeus affinis)، میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus)، میگوی کیدی یا خنجری (Parapenaeopsis stylifera)، میگوی ویولن زن (Metapenaeopsis stridulans) و میگوی تراکی (Trachypenaeus granulosus) بود میگوی ببری سبز با 92/74% گونه غالب بود و بعد از آن میگوی سفید سرتیز با 6/7% در رده دوم قرار داشت. هم چنین میزان CPUA برای میگوی ببری 1045/49 کیلوگرم بر متر مربع و برای میگوی سفید سرتیز 57/87 کیلوگرم بر متر مربع به-دست آمد. هم چنین میزان CPUE برای میگوی ببری 18/059± 17/44 کیلوگرم در ساعت برآورد گردید. میزان زیست توده برای گونه میگوی ببری سبز 3842/924 تن و برای میگوی سفید سرتیز 191/43 تن برآورد گردید. تعداد 3320 ماهی از ایستگاه های مورد مطالعه شامل 25 گونه در این مطالعه صید و مورد بررسی قرار گرفت. از بین این 25 گونه، ماهی چغوک طلایی با 25/2 درصد بیش ترین فراوانی صید و مقوا ماهی با 0/012 درصد کم ترین میزان صید را به خود اختصاص دادند. هم چنین ماهیان چغوک طلایی، گوازیم دم رشته ای، عروس ماهی منقوط، گیش چشم درشت، گیش پهن و گوازیم لکه دار با 100 درصد وقوع در تمامی ایستگاه ها بیش ترین و ماهی گلو(گربه ماهی) کم ترین میزان درصد وقوع را دارا بودند. ماهی سارم با میانگین طولی 59/13 سانتی متر دارای بیش ترین میانگین طولی و پنج زاری ماهی با 9/75 میانگین طولی کم ترین را به خود اختصاص دادند. به طور کلی تراکم میگوی ببری سبز در منطقه شرق استان و هم چنین قسمتی از غرب استان کم ترین مقدار بوده و فراوانی آن در اعماق متوسط و زیاد، بیش تر است. از این رو می توان گفت که پراکنش آن از نوع پراکنش افقی است.

این تحقیق به منظور تعیین محتوای اسیدهای چرب در ریزجلبک Chlorella vulgaris کشت شده در تیمارهای مختلف فاضلاب شهری انجام گردید. چهار تیمار (هر تیمار با 3 تکرار) با درصدهای مختلف فاضلاب شهری و محیط کشت f/2 تهیه و در شرایط آزمایشگاهی نگه داری شدند. جداسازی ریزجلبک در مراحل مختلف آزمایش با استفاده از دستگاه سانتریفوژ انجام گردید. میزان رشد و اسیدهای چرب در همه تیمارها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که طی دوره کشت، تیمارهای 1 و 4 بیش ترین رشد را داشتند. بین همه تیمارها بیش ترین مقدار اسیدهای چرب اشباع مربوط به C17: 0 (هپتادکانوئیک اسید) و C6: 0 (هگزانوئیک اسید) بود و هم چنین بیش ترین مقدار اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه مربوط به C16: 1 (پالمیتولئیک اسید) و C18: 1Cis9 (اولئیک اسید) بود. از نظر مقادیر اسیدهای چرب غیراشباع تک پیوندی (MUFA) و چندپیوندی (PUFA) بین تیمارها اختلاف معنی دار مشاهده شد (0/05>p). نتایج آنالیز واریانس یک طرفه (One-Way ANOVA) در تاثیر محیط های کشت بر مقادیر اسید چرب امگا 3 و 6 تفاوت معنی داری را بین تیمارها نشان داد (0/05>p). بیش ترین مقدار مربوط به اسید چرب امگا 3 در تیمار 2 (18/28 درصد) بود، درصورتی که در سایر تیمارها مقدار این اسید کم تر از 2 درصد ثبت گردید. بیش ترین مقدار امگا 6 هم در تیمار 2 و 4 با مقدار تقریبی 12 درصد اندازه گیری شد. براساس نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می شود که از فاضلاب به عنوان محیط کشت جایگزین برای تکثیر و پرورش انبوه ریزجلبک Chlorella vulgaris به عنوان منبعی غنی از امگا 3 استفاده شود.

از آن جایی که باقی مانده آفت کش ها در محصولات خوراکی به طور بالقوه سمی هستند، یکی از نگرانی های بزرگ سلامتی محسوب می شوند. آن ها ممکن است اثرات نامطلوب مانند سرطان، اثرات بر تولید مثل، عوارض سیستم ایمنی و عصبی در پی داشته باشند. یکی از اهداف مهم برنامه های مدیریتی، کاهش آلودگی ناشی از باقی مانده آفت کش ها در محیط و مواد غذایی است. آماده سازی غذا به شدت بر روی باقی مانده های آفت کش ها و ایمنی غذا تأثیر می گذارد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات شستشو، پوست گیری و نگه داری در یخچال بر روی مواد باقی مانده از چهار سموم دفع آفات نمونه برداری محصول تحت اثر سموم دیازینون، ایمیداکلوپرید، پریمیکارب و استامی پراید در خیارهای گلخانه ای است. در این تحقیق ابتدا نمونه های خیار پس از اسپری برداشت شد و غلظت سم با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارائی بالا مجهز به آشکار ساز فرابنفش و مرئی (HPLC-DAD) مورد سنجش قرار گرفت. در این بخش، فرآیندهای زیر مورد بررسی قرار گرفتند. شستشو با آب آشامیدنی: نمونه ها در آب آشامیدنی به مدت 10 دقیقه غوطه ور شده و دارای سایش 10 ثانیه بوده اند. عملیات ریختن: در قسمت دیگر، برای ارزیابی اثر لایه برداری با چاقو و تلاش برای حتی حذف ضخامت پوست گرفته شده برای همه نمونه ها از همان اندازه، عملیات ذخیره سازی در دمای 4 درجه سانتی گراد: در میزان کاهش سموم مربوطه. برای انجام این مرحله از مطالعه ابتدا 1 کیلوگرم نمونه بعد از برداشت به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایشگاه نمونه ها در نایلون پلاستیکی در یخچال قرار گرفتند و در دمای 4 درجه سانتی گراد نگه داری شدند. در روزهای 2، 5، 7، 10، 14، 17، 21 حدود یک چهارم کیلوگرم نمونه از یخچال خارج شد و استخراج سم بر روی آن ها انجام شد. درنهایت این نتیجه حاصل شد که روش های مورد بررسی به عنوان روش های ساده و موثر پردازش می تواند برای کاهش و حتی حذف آفت کش ها در محصولات گلخانه ای به عنوان تکنیک های پردازش خانگی یا تجاری استفاده شود. بر این اساس، پوست گیری یکی از تکنیک های مهم با بیش ترین تاثیر گذاری در کاهش باقی مانده آفت کش ها در خیار گلخانه ای است (0/05>P). مقایسه ی میانگین میزان چهار مخلوط آفت کش ها تفاوت بین نمونه های پوست شده و بدون پوست معنی دار بود و روش شستشو در مقام دوم برای کاهش باقی مانده آفت کش ها است که تأثیر این روش بستگی به نوع آفت کش ها و مکان های تحت تاثیر قرار می گیرد. در نهایت این تحقیق بیانگر که انطباق این روش ها با (PHI (Per Interval Harvest خطرات باقی مانده آفت کش ها را کاهش می دهد.

در ایران تامین بچه ماهی کپور معمولی از طریق تکثیر مصنوعی صورت میگیردکه می-تواند تنوع ژنتیکی این ماهی را دستخوش تغییراتی کند. هدف از این تحقیق، بررسی ساختار ژنتیکی مولدین ماهی کپور معمولی با استفاده از جایگاه های ریزماهواره بود. بدین-منظور تعداد 60 نمونه ماهی مولد کپور معمولی از مناطق گیلان و مازندران (30 نمونه از هر منطقه) جمع آوری شد. DNA نمونه ها به روش فنل-کلروفرم استخراج و با استفاده-از 11 جایگاه ژنی ریزماهواره ای بررسی شد. طبق نتایج حاصل محدوده تعداد آلل، متوسط هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب 18-11، 0/37 و 0/86 به-دست آمد. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که تنوع بالایی (93 درصد) در درون جمعیت های مورد بررسی وجود داردو شاخص های تمایز Fst و Rst تفاوت معنی داری بین مناطق گیلان و مازندران نشان دادند. میزان شاخص Fst 0/013 به دست آمد که نشان دهنده وجود تمایز ژنتیکی پایین بین مناطق گیلان و مازندران بود که علت آن را می توان جابجایی ماهیان مولد توسط پرورش دهندگان عنوان کرد. تمامی جایگاه های مورد بررسی، انحراف معنی داری-(0/005>P) از تعادل هاردی-واینبرگ نشان دادند که علت عمده آن را می-توان به افزایش هتروزیگوسیتی نسبت داد. میزان شاخص تمایز و جریان ژنی براساس فراوانی آللی به ترتیب 0/0172 و 2/11 محاسبه گردید. همچنین نتایج حاصل از ترسیم دندروگرام بیانگر تمایز ژنتیکی دو جمعیت مورد بررسی است. با توجه به نتایج حاصل، می توان بیان داشت که جمعیت های مورد بررسی از غنای آللی و تنوع ژنتیکی قابل قبولی بر خوردارند.

هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی خصوصیات ضدباکتریایی همولنف دوکفه ای-های Cerastoderma و Didacna سواحل جنوبی دریای خزر بود. برای تعیین فعالیت ضد-میکروبی اولیه از روش انتشار دیسک در آگار، ماکرودایلوشن و میکرودایلوشن و برای انتخاب درصد غلظت عصاره ها، از رقت های مختلف 25%، 12/5، 6/25، 3/125، 1/56 درصد استفاده شد. بیش ترین و کم ترین قطر هاله عدم رشد در رقت های مختلف از همولنف دوکفه ای ها بر علیه باکتری (ATC C25922 (Escherichia coli در دوکفه-ای Cerastoderma مربوط به غلظت های 25% و 1/56 و در دوکفه-ای Didacna مربوط به غلظت های 25% و 3/125 بود. هم چنین در باکتری NCTC5056) Klebsiella pnuemoniae) بیش ترین و کم ترین قطر هاله عدم رشد در همولنف دوکفه ای Cerastoderma به ترتیب مربوط به غلظت های 25% و 3/125 و در دوکفه ای Didacna مربوط به غلظت های 25% و 3/125 بود. در باکتری Entroccus faccium بیش ترین و کم ترین قطر هاله عدم رشد در دوکفه-ای Cerastoderma مربوط به غلظت های 25% و 3/125 و در دوکفه-ای Didacna مربوط به غلظت های 25% و 1/56 بود. با افزایش غلظت همولنف، فعالیت ضد باکتری آن به طور معنی داری افزایش پیدا کرد (0/05>p). همولنف صدف Didacna دارای MIC پایین تری در مقایسه با صدف Cerastoderma بر علیه باکتری های E. coli و K. pnuemoniae بود اما میزان MIC همولنف صدف Cerastoderma در مقایسه با صدف Didacna بر علیه باکتری Entroccus faccium کم تر بود (0/05>p). بنابراین با توجه به یافته های این پژوهش Cerastoderma و Didacna می تواند به عنوان منبعی با ترکیباتی با ارزش و دارای توان زیست فعالی در تهیه داروهای ضد میکروبی طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.

با توجه به اهمیت رودخانه های بابلرود و خرون در تامین آب کشاورزی و پرورش ماهی اطراف این رودخانه ها و هم چنین تخلیه آلاینده های متعدد به آن ها، ارزیابی کیفی آب این رودخانه ها ضروری به نظر می رسد. از طرفی ارائه تصویر صحیح از وضعیت کیفی آب های سطحی باعث می گردد تا هر گونه تصمیم گیری مدیریتی که اثرات زیست محیطی آن به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم متوجه آب های سطحی کشور باشد، با آگاهی بیش تری اتخاذ گردد. در این تحقیق که از نوع مقطعی می باشد، نمونه برداری در طی یک دوره یک ساله (از شهریور 1397 تا شهریور 1398)، از هفت ایستگاه در رودخانه های بابلرود و خرون و به صورت ماهانه انجام پذیرفت. پاراسنجه های مورد مطالعه عبارت بودند از: اسیدیته، هدایت الکتریکی، درجه حرارت، کل مواد جامد معلق، اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، نیتریت، نیترات، فسفات، کلرید، یون سولفات و کلی فرم مدفوعی و برخی از فلزات سنگین، شامل کبالت، سرب، منگنز، روی، آهن، کروم و نیکل که به صورت فصلی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. داده های حاصل از آزمایش با استفاده از شاخص کیفی BCWQI تجزیه و تحلیل گردید. براساس شاخص BCWQI، کیفیت کلی آب رودخانه در تمام ایستگاه های مورد مطالعه برای آبزیان و پرورش ماهی ضعیف ولی جهت مصارف کشاورزی، متوسط ارزیابی گردید. به طوری که از نظر pH، درجه حرارت و املاح محلول مساعد بوده ولی از نظر اکسیژن محلول جهت آبزیان در حد نامساعد ارزیابی گردید. هم چنین به علت کدورت آب در 2 رودخانه و تقریباً تمام طول دوره مطالعه ضمن اثر منفی بر فتوسنتز در جوامع آبزیان، باعث افزایش استرس می شود. درخصوص املاح محلول عمدتاً در محدوده قابل قبول قرار داشتند. فلزات سنگین نیز تقریباً در تمام ایستگاه ها بیش از حد مجاز وجود داشته اند که شرایط نامناسب را از نظر سلامتی ایجاد می کند. در چنین شرایطی لازم است تا کارهای پیشگرانه و احتیاطی جهت حفظ اکوسیستم در نظر گرفته شود.

استفاده بهینه از ضایعات حاصل از کارخانه های فرآوری آبزیان از مسائل بسیار مهم و نیاز به بازبینی اساسی دارد، از یک سو، ورود این ضایعات به عنوان زباله های تر علاوه بر تولید شیرابه و تهدید اکوسیستم های آبی و بروز مشکلات زیست محیطی، می تواند یکی از عوامل مشکل زا و سبب بروز بیماری های مختلف گردد. از سویی دیگر منابعی چنین با اهمیت می تواند مورد بهره برداری قرار گرفته و منتج به تولید فراورده های با ارزش افزوده بالا مثل آنزیم ها، ژلاتین، کیتین، کیتوزان و غیره گردد. با توجه به اثرات بیولوژیک و زیست فعال گزارش شده از الیگوساکاریدهای استخراجی از ترکیبات کیتینی نرم تنان دریایی در سال های اخیر که با نام (کیتوالیگوساکاریدها) شناخته می شوند، امکان استفاده از این اجزای فرا سودمند به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدان مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی های انجام شده تقریباً در تمام آزمون ها کیتوالیگوساکاریدها توانایی مهاری نسبتاً خوبی از خود نشان دادند که می توانند به عنوان یک منبع خوب برای تحقیقات آنتی اکسیدانی مورد بررسی قرار بگیرند. در آزمون خنثی سازی رادیکال DPPH، با کمی فاصله از ویتامین C الیگوساکارید اسکوئید هندی با استخراج اسیدی با 78/23 درصد، در آزمون بررسی احیا در برابر یون آهن، کیتوالیگوساکارید خرچنگ گرد با استخراج آنزیمی بیش ترین اثر فعالیت احیایی 19 درصد را از خود نشان داد. هم چنین در آزمون سنجش ظرفیت آنتی اکسیدانی کل کیتوالیگوساکارید میگو وانامی استخراج اسیدی بالاترین ظرفیت آنتی اکسیدانی 42/19 درصد را از خود نشان داد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر استفاده از سطوح مختلف تفاله زیتون در جیره بر شاخص های رشد و پارامترهای خونی ماهی طلایی (Carassius auratus) انجام پذیرفت. 180 عدد ماهی با وزن متوسط اولیه 0/03± 13/73 گرم در 15 عدد آکواریوم شیشه ای با حجم آبگیری 100 لیتر (5 تیمار با 3 تکرار) توزیع گردید و به مدت 8 هفته با جیره های حاوی صفر، 2، 4، 6 و 8 درصد تفاله زیتون تغذیه شدند. برطبق نتایج، مقادیر شاخص های وزن نهایی، وزن به دست آمده، نرخ رشد ویژه، درصد افزایش وزن بدن، شاخص وضعیت و کارایی پروتئین و چربی در تیمار 2 درصد اختلاف معنی داری را با سایر تیمارها نشان دادند (0/05>P)، ولی در شاخص های طول نهایی و ضریب تبدیل غذایی بین تیمارها اختلافی مشاهده نشد (0/05P). اما در پارامترهای هماتولوژیک شامل تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، درصد افتراقی گلبول های سفید، هموگلوبین، هماتوکریت و هم چنین شاخص های MCV، MCH و MCHC تفاوت معنی دار آماری بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد (0/05

تعیین شرایط کیفیت آب و وضعیت تروفی یکی از روش های ارزیابی و بررسی تعادل اکولوژیک اکوسیستم های تالابی می باشد، زیرا پایداری و تداوم بهره وری بر پایه این اکوسیستم های منحصر به فرد، نیازمند مدیریت صحیح پایش و کنترل شریط محیطی آن ها دارد. بنابراین انجام مطالعات زیستی و اکولوژیکی، قبل از هر گونه استقرار فعالیت ضروری می باشد. تالاب بیشه-دالان به مساحت 913/5 هکتار یکی از بزرگ ترین تالاب های استان لرستان که در جنوب شهرستان بروجرد و حاشیه دشت سیلاخور قرار دارد. در این پژوهش برای تعیین کیفیت آب برای زیست آبزیان از شاخص کیفیت آب (WQI) براساس محاسبه 5 پارامتر: نیتریت (NO2)، نیترات (NO3)، کدورت (TURB)، اکسیژن محلول (DO)، اسیدیته (PH) و برای ارزیابی وضعیت تروفی کارلسون (TSI) براساس فسفات کل (TP)، ازت کل (TN) و نسبت فسفر به ازت (PN) از آمار ویژگی های فیزیکی و شیمیایی چهار ایستگاه نمونه برداری آب تالاب بیشه-دالان در تابستان 1396 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس شاخص کیفیت آب (WQI) این تالاب برای زیست آبزیان در ایستگاه های نمونه برداری کانال سیمانی پایین دست روستای کپر جودکی و زهکش منطقه گنجینه دارای کیفیت فقیر، در ایستگاه زهکش عمود بر کانال سیمانی روستای کپرجودکی دارای کیفیت خوب و در ایستگاه تالاب بیشه دالان رودخانه گله رود کیفیت آب در رده خیلی فقیر قرار دارد و براساس شاخص تروفی کارلسون (TSI) سطح تروفی تالاب بیشه دالان از شرایط تروفی مزوتروفیک خفیف و ورود به شرایط مزوتروفیک می-باشد.

مطالعه حاضر اثر پروبیوتیک (Pediococcus acidilactici)، نمک پروپیونات سدیم و ترکیب پروبیوتیک و نمک پروپیونات سدیم بر رشد و میزان بیان ژن های GH و IGF-I در بچه-ماهی کپور معمولی را مورد بررسی قرار داد. بدین منظور 142 قطعه بچه ماهی (با میانگین وزنی تقریبی 14 گرم) به مدت هشت هفته به چهار تیمار صفر، 0/1 درصد پروبیوتیک پدیو-کوکوس اسیدلاکتیکی، پروپیونات سدیم یک درصد، ترکیب پدیوکوکوس اسیدلاکتیکی 0/1 درصد و پروپیونات سدیم یک درصد، طبقه بندی و تغذیه شدند. این آزمایش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. در پایان دوره ماهیان زیست سنجی شده و بین تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده شد. به طوری که بالاترین مقدار افزایش وزن بدن (0/47± 35/53 گرم) و نرخ رشد ویژه (0/01± 3/5) در تیمار سوم مشاهده شد (0/05>p). هم چنین پایین تر مقدار ضریب تبدیل غذایی (0/07 ± 1/05 درصد) در تیمار سوم مشاهده شد (0/05>P). بعد از نمونه برداری از بچه ماهیان مورد تحقیق در شرایط استریل، نتایج نشان داد که میزان بیان ژن GH در تیمار ترکیب پروبیوتیک و نمک پروپیونات سدیم اختلاف معنی داری را با دو تیمار دیگر داشتند (0/05>P). هم چنین بیان ژن IGF-I نیز در تیمار پروبیوتیک و پروپیونات سدیم تنها با تیمار پروبیوتیک اختلاف معنی داری را نشان داد (0/05>P). با توجه به نتایج اثرات مفید P. acidilactici، نمک پروپیونات سدیم و ترکیب پروبیوتیک و نمک پروپیونات سدیم بر میزان بیان ژن های GH و IGF-I در بچه ماهی کپور کاملاً واضح می باشد و به نظر می رسد استفاده از ترکیب پروبیوتیک و نمک پروپیونات سدیم در غذای ماهیان کپور معمولی می تواند در عملکرد رشد و بیان ژن های GH و IGF-I در این گونه تاثیرگذار باشد.

در این مطالعه رژیم غذایی و ترکیبات تقریبی گونه خیار دریایی Stichopus herrmanni در استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری ها به صورت ماهانه فصلی در پاییز و زمستان سال 1395 و بهار و تابستان سال 1396 با عملیات غواصی از سه ایستگاه انحام گرفت. در هر ایستگاه در هر یک سه نمونه و جمعاً 36 نمونه انجام و جهت زیست سنجی و مطالعات رژیم غذایی و آنالیز ترکیبات تقریبی رطوبت، پروتئین، چربی و خاکستر به آزمایشگاه منتقل گردیدند. شاخص طول نسبی روده (RLG) این خیار دریایی برابر 0/3± 2/2 بوده که نشان دهنده همه چیزخوار بودن گونه S. herrmanni آن می باشد. از کل نمونه های مطالعه شده 65/89 درصد دارای معده پر و بقیه (34/11 درصد) دارای معده خالی بودند. میزان خوردن غذا از زمستان شروع و در تابستان فصل تخم ریزی، به حداکثررسید به طوری که بیش ترین مقدار شاخص شدت تغذیه در فصل تخم ریزی 1/01± 7/866 به دست آمد. بعد از آنالیز محتویات روده مشخص شد که شاخص ارجحیت تغذیه براساس نوع محتویات موجود در لوله گوارش به ترتیب: شن و گل و لای، فرامینفرا، شکم پایان، دیاتومه ها، دوکفه ای ها، جلبک ها، آمفی پودها، رسوبات آلی، تماتودها، فلس و به ندرت سخت پوستان کوچک بوده از پلانکتون ها: Chlorella stigmatophora, Skeletonema costatum, Oocystis lacustris, Coscinodis cuscentralis و بسیار معدود از سایر گونه ها تغذیه می کند که بسیار تحت تاثیر تراکم و زمانی و گونه ای این پلانکتون ها در آب محیط پیرامونی است. گرچه در پاییز و زمستان نیز تغذیه دارند ولی شاخص پر بودن معده در آن ها عمده تغذیه را به دو فصل بهار و به خصوص تابستان نسبت می دهد و این موضوع رابطه تنگاتنگ شرایط دمایی با تغذیه فعال این خارپوست را نشان می دهد. در بررسی ماهانه ترکیبات تقریبی، بیش ترین سطح پروتئین بر حسب درصد وزن خشک (47/36± 0) بیش ترین درصد رطوبت (9/33± 88/3)، بالاترین درصد چربی (0/02± 0/8) و بالاترین درصد خاکستر (9/33± 37/0) مشاهده گردید.

به منظور شکوفایی صنعت پرورش میگو و سازگار نمودن آن با محیط زیست و هم چنین حفظ منابع آب، طرح پرورش میگوی پاسفید غربی به کمک روش تولید بیوفلاک درون استخر، از اسفند ماه 1390 الی اردیبهشت ماه 1391 اجرا گردید. پرورش در استخری با مساحت 40 مترمربع حاوی آب خروجی مزارع پرورش میگو، انجام شد. بهبود کیفیت آب به کمک هوادهی و افزایش منابع مختلف کربنی از جمله استفاده از نشاسته، شکر و نان خشک انجام گردید. در طول دوره هیچ تعویض آبی، به جز افزایش آب شیرین جهت تنظیم شوری آب، انجام نشد. میزان آمونیاک و نیتریت آب در طول دوره هیچ گاه از 0/2 و 0/02 میلی گرم بر لیتر تجاوز ننمود. عملیات پرورش پس از 72 روز و به علت نقص فنی در هوادهی و بروز تلفات، به اجبار متوقف گردید. در طول این دوره، میزان ضریب تبدیل غذایی 1/4 و میانگین وزنی 13/36 محاسبه گردید. نتایج نشان داد که علی رغم وجود برخی مشکلات فیزیکی از جمله فقدان برق اضطراری، پالایش آب در طی دوره پرورش بدون بروز هرگونه مشکل مدیریتی امکان پذیر است. از آن جا که میزان تولید در این روش بیش از روش سنتی بوده و این مزیت، رقابت اقتصادی صنعت پرورش میگو را در سطح جهانی تضمین می نماید و هم چنین با توجه به امکان بازیافت فاضلاب های حاصل از پرورش میگو و از بین بردن اثرات مخرب زیست محیطی آن ها بر محیط، هر گونه تلاش به منظور تبدیل ساختار سنتی تکثیر و پرورش میگو به ساختار صنعتی، ضروری به نظر می رسد.

خامه قنادی از پرمصرف ترین فرآورده های لبنی در صنایع غذایی است. در سال های اخیر در پی افزایش سطح آگاهی مردم در رابطه با مصرف چربی تقاضا برای محصولات کم چرب افزایش قابل توجهی یافته است. خامه با توجه به میزان بالای چربی زمینه تحقیقات زیادی را فراهم کرده است. هدف این پژوهش استفاده از کنسانتره پروتئین شیر جهت تولید خامه قنادی کم چرب بود. در این تحقیق از کنسانتره پروتئین شیر با درصدهای 2، 4، 6 و 8 درصد استفاده شد و شاخص های اسیدیته، ظرفیت نگه داری آب، ساکارز، ماده خشک، ویسکوزیته، مقدار چربی و مورد سنجش قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار 21 SPSS و جهت مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش درصدهای کنسانتره پروتئین شیر شاخص های چربی خامه قنادی و اسیدیته کاهش و مقدار شاخص های ویسکوزیته و ماده خشک افزایش یافت (0/05≥ p). هم چنین مقدار ظرفیت نگه-داری آب برای تمامی تیمارها پایدار بود جهت انجام ارزیابی حسی پارامترهای طعم و مزه، عطر و بو، رنگ، بافت، غلظت و پذیرش کلی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این آزمون نشان داد بیش-ترین امتیاز ارزیابی حسی متعلق به تیمار 3T (حاوی 6 درصد کنسانتره پروتئین شیر+ 54 درصد خامه) بود که با توجه به مقادیر شاخص های ویسکوزیته، ظرفیت نگه داری آب و چربی کاهش یافته بود و این تیمار به عنوان تیمار برتر معرفی گردید.

ورود بیش از اندازه یون نیترات از طریق فاضلاب های شهری و کشاورزی به منابع آبی سطحی و زیر سطحی سبب شکل گیری پدیده یوتریفیکاسیون و به دنبال آن بلوم جلبکی و کاهش اکسیژن محلول اکوسیستم های آبی می شود. این تغییرات، سبب بر هم خوردن تعادل زیستی در این زیست بوم ها و در نهایت مرگ و نابودی موجودات زنده آن ها می گردد. در حال حاضر، جاذب های متنوعی برای حذف و یا برداشت یون نیترات مازاد از محیط های آبی مورد استفاده قرار می گیرد. در مطالعه حاضر توان جلبک دریایی Sargassum ilicifolium به عنوان یک جاذب زیستی برای حذف یون نیترات مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش دامنه متنوعی از تغییرات pH شامل (2، 3، 4، 5، 6، 7 و 8)، مقدار بیومس ابتدایی جلبک ( 0/01، 0/03، 0/05، 0/1، 0/15، 0/2، 0/3، 0/4 گرم) Sargassum ilicifolium و غلظت ابتدایی یون نیترات (50، 100، 150، 200، 250، 300 و 350 میلی گرم در لیتر) در زمان تماس (60-0 دقیقه) بر روند حذف و برداشت یون نیترات از محیط آبی مورد آزمون گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که جلبک دریایی S. ilicifolium در مناسب ترین شرایط آزمایش دارای ظرفیت جذب نیترات به میزان 560 میلی گرم بر گرم و هم چنین درصد حذف نیترات 48% می باشد. مناسب ترین شرایط برای جذب نیترات در زمانی به دست آمد که مقدار بیوماس مصرفی جلبک 0/01 گرم در لیتر، 7: pH و غلظت اولیه نیترات 350 میلی گرم در لیتر تنظیم شد. به طورکلی نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که پودر خشک جلبک S. ilicifolium قابلیت مناسبی برای حذف یون نیترات از محیط های آبی داشته و جاذب زیستی مناسبی برای تصفیه فاضلاب های شهری و کشاورزی می باشد.

به دلیل تلفات بچه ماهیان فیتوفاگ در طی یک دوره پرورش از اردیبهشت تا اواخر مرداد ماه 1396 از 3 مزرعه (هر یک با 3 استخر): 1) آلوده به انگل، 2) به ظاهرسالم، 3) مبتلا به عوامل ناشناخته تلفات، بچه ماهیان فیتوفاگ مزارع پرورش ماهیان گرمابی شهرستان رشت نمونه برداری صورت گرفت (از هر مزرعه 30 عدد). نمونه ها به صورت زنده به آزمایشگاه منتقل شدند. در آزمایشگاه ابتدا عمل خونگیری به-منظور اندازه گیری فاکتورهای خونی، ایمنی و استرس با قطع ساقه دمی انجام گرفت. سپس ماهیان زیست سنجی شده و بررسی های انگل شناسی و بافت شناسی آبشش صورت پذیرفت. از گروه ماهیان آلوده به انگل Diplostomum spathaceum، Dactylogyrus sp.، Chilodonella sp. و Trichodina sp. و در گروه ماهیان مبتلا به عوامل ناشناخته تلفات فقط Dactylogyrus sp. در زیر میکروسکوپ مشاهده شدند. نتایج نشان داد که سطوح گلبول های سفید، گلبول های قرمز، هموگلوبین سرم، هماتوکریت، لایزوزیم، ایمنوگلوبولین کل در گروه ماهیان مبتلا به سندرم، در گروه ماهیان آلوده به انگل گلوکز، کورتیزول و در گروه ماهیان سالم IgM بیش ترین بود. از لحاظ بافت شناسی آبشش در گروه ماهیان آلوده به انگل و ماهیان مبتلا به عوامل ناشناخته بیش-ترین ضایعات دیده شد. ضمن این که به کمک بافت شناسی از آبشش ماهیان آلوده به انگل Dactylogyrus، Trichodina وTrichophyra و در ماهیان مبتلا به سندرم ناشناخته انگل های Dactylogyrus و اسپور تک یاخته ای Dermocystidium دیده شدند. در مجموع نتایج نشان داد که وضعیت سلامتی ماهیان فیتوفاگ تحت تاثیر عوامل انگی قرار می گیرد.

زنجیره های تأمین در سال های اخیر به سرعت رشد یافته اند چرا که تمرکز بر عملکرد اقتصادی برای بهینه سازی هزینه ها یا بازگشت سرمایه نمی تواند متضمن توسعه یاپایداری در زنجیره تأمین گردد. از این رو مفاهیم مدیریت زنجیره تأمین سبز و مدیریت زنجیره تأمین پایدار به منظور تأکید اهمیت نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی همراه با عوامل اقتصادی در برنامه ریزی زنجیره تأمین ظهور یافتند. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی زنجیره تأمین سبز پایدار با تمرکز بر اثرات زیست محیطی می باشد. صنعت کاشی و سرامیک به علت وفور مواد اولیه آن از قدیم در ایران مورد توجه بوده و با پیشرفت های صنعتی، امروزه یکی از صنایع پیشرو در کشور می باشد. عدم توجه به مسایل زیست محیطی در این صنعت موجب وارد شدن خسارات زیادی به محیط زیست می شود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی می باشد که با ماهیت آمیخته انجام شد. بدین منظور طی فرایند تحلیل محتوا و با روش دلفی مهم ترین مؤلفه ها، شناسایی و بومی سازی گردید. سپس بر اساس روابط شناسایی شده در تحقیقات گذشته الگوی مفهومی متناسب ارائه گردید. نهایتاً این الگو از طریق روش کمی با ابزار پرسشنامه و بر اساس نظرات خبرگان مورد نظرسنجی قرار گرفته و با روش حداقل مربعات جزئی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از تایید روابط اصلی مدل و اهمیت نقش اثرات زیست محیطی در زنجیره تامین سبز پایدار بود.

چربی نقش مهمی را به عنوان منبع تامین کننده انرژی و اسید های چرب ضروری برای رشد و تکامل ماهیان ایفا می کند. چربی مازاد نیاز جیره می تواند به داخل کبد نفوذ کند و در داخل آن تجمع یابد و باعث ایجاد بیماری کبد چرب گردد. داروی لیورگل از عصاره گیاهی خار مریم تهیه می گردد. خار مریم محتوی فلاوانو لیگنان ها می باشد و دارای اثرات محافظت کننده کبدی است. در این تحقیق اثرات داروی لیورگل بر شاخص های رشد و تکامل گنادی در سطوح مختلف چربی جیره ماهی قرمز مورد بررسی قرار گرفت. برای این آزمایش 9 جیره غذایی مختلف با 3 سطح 0، 0/2 و 0/5 درصد داروی لیورگل و سه سطح 9، 12 و 15 درصد چربی تهیه گردید. در این آزمایش از 540 بچه ماهی قرمز استفاده شد. غذادهی به ماهیان تا رسیدن به فصل تولید مثل آن ها انجام شد. نمونه گیری از گنادها جهت تشخیص جنسیت و تعیین مرحله رسیدگی جنسی هر 45 روز یک بار پس از شروع تغذیه ماهیان از جیره های آزمایش انجام شد. پس از پایان دوره پرورش، شاخص های رشد ماهی (وزن انتهایی، درصد افزایش وزن، افزایش وزن، شاخص وضعیت، نرخ رشد ویژه، بازماندگی و ضریب تبدیل غذایی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد وزن نهایی، افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه، شاخص وضعیت و ضریب تبدیل غذایی در میان تیمار های آزمایشی دارای اختلاف معنی دار بود-(0/05 ≥ P)، در حالی که بازماندگی در میان تیمارها تفاوت معنی داری را نشان نداد (0/05≤ P). بالاترین شاخص های رشد در تیمار 8 (چربی 15 درصد+داروی لیورگل 0/5 درصد) بود مشاهده شد. در این آزمایش با مقایسه مراحل رسیدگی تخمدان ماهیان تغذیه شده با جیره های مختلف آزمایشی مشخص گردید که تمام مراحل رسیدگی تخمدان در همه تیمارها به جز تیمار 6 یکسان بود ولی در تیمار 6 که حاوی چربی 15 درصد و فاقد داروی لیورگل بود تاخیر در مرحله زرده سازی و رسیدگی مشاهده شد.

آشیان اکولوژیک محدوده ای از یک یا چند عامل محیطی است که رشد، تکثیر و بقای یک موجود زنده در آن امکان پذیر است. در این مطالعه به منظور مدل سازی پراکنش و کمی سازی آشیان اکولوژیک خرس در استان ایلام از روش آنتروپی بیشینه (MaxEnt) استفاده شد. برای انتخاب نقاط پس زمینه از بایاس شبکه به روش تابع چگالی کرنل استفاده شد. 70 درصد نقاط برای آموزش و 30 درصد نیز برای آزمون مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد مدل در اجرای خود موفق بوده (0/97=AUC) و در تمام حد آستانه ها با مدل تصادفی تفاوت معنی داری دارد (0/05>P). به منظور تعیین روند تغییرات آشیان اکولوژیک گونه در محدوده پراکنش حد آستانه 50 درصدی (0/5) بر روی نقشه مطلوبیت زیستگاه اعمال شد و از خروجی این نقشه برای تعیین محدوده شبکه بندی استفاده شد. انتخاب شبکه با توجه به گستره خانگی انجام گرفت. به-ازای هر شبکه نقشه مطلوبیت برش خورد و برای تعیین پهنای آشیان اکولوژیک وارد نرم افزار ENMtools شد. از آزمون ناپارامتری من-کندال برای تعیین روند تغییرات پهنای آشیان اکولوژیک استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهای ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی و فاصله از جنگل های نیمه متراکم بیش ترین تأثیر را در پراکنش گونه داشته است و خرس در منطقه مانشت و قلارنگ بیش ترین پهنای آشیان اکولوژیک دارد. روند تغییرات آشیان اکولوژیک نشان داد که پهنای آشیان اکولوژیک گونه ازشمال غرب استان به سمت جنوب شرق، به صورت معنی-داری دارای روند کاهشی است.

تهدیدات انسانی در طول چندین دهه اخیر تاثیرات منفی زیادی بر جمعیت های سم داران ایران داشته است. این در حالی است که تغییر اقلیم نیز می تواند به واسطه تغییر شرایط زیستگاهی کنونی این گونه ها به طور مضاعف میزان آسیب پذیری آن ها را افزایش دهد. در این مطالعه، تاثیر تغییر اقلیم بر زیستگاه های مطلوب دو سم دار آسیب پذیر قوچ وحشی (Ovis sp) و بز وحشی-(Capra aegagrus) و هم چنین میزان جا به جایی پراکنش کنونی آن ها در امتداد گرادیان ارتفاع و عرض جغرافیایی در مناطق مرکزی ایران بررسی گردید. پیش بینی های آینده با استفاده از رویکرد مدل سازی تجمعی و داده های اقلیمی تهیه شده توسط پنج مدل گردش عمومی جو براساس سناریو 8. 5 PCR انجام گرفت. جا به جایی پراکنش گونه ها در واکنش به تغییر اقلیم نیز با محاسبه اختلاف میانگین ارتفاع و اختلاف فاصله جغرافیایی میان مراکز ثقل پراکنش کنونی و آینده کمی گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که تغییر اقلیم آینده به ترتیب سبب کاهش بیش از 68% و 75% زیستگاه های مطلوب قوچ وحشی و بز وحشی خواهد شد که بیش تر زیستگاه های واقع در مناطق کم ارتفاع بخش جنوب (خراسان جنوبی، یزد و فارس) و مرکز (شرق اصفهان) منطقه مطالعه را شامل می شود. در نتیجه تغییر اقلیم هم چنین بخش اندکی از زیستگاه های نامطلوب کنونی برای دو گونه در آینده مطلوب خواهد شد که طبق پیش بینی ها گسترش آن ها محدود به شمال منطقه (استان سمنان) می باشد. نتایج ارزیابی ها هم چنین نشان داد که پراکنش کنونی قوچ وحشی و بز وحشی به ترتیب به میزان و 150 متر در امتداد گرادیان ارتفاع و 167 و 124 کیلومتر در امتداد عرض جغرافیایی جا به جا خواهد شد.

در این پژوهش به منظور اندازه گیری میزان بهره برداری از گیاهان مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک با وسعت 2900 هکتار در فصول بهار و تابستان بعد از شناسایی گونه های دارای ارجحیت با استفاده از روش قطع و توزین به اندازه گیری میزان تولید در دو فصل پرداخته شد و به فرایند مقایسه بین دو فصل با توجه به میزان بارندگی (متغیر مستقل) و تولید گونه های مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی (متغیر وابسته) مورد بررسی قرار گرفت. این اختلاف را می توان از دید پوشش گیاهی موجود در جزیره و زیستگاه های مختلف و هم چنین حجم تولیدی گونه های گیاهی دارای ارجحیت در دو فصل بهار و تابستان ارائه نمود. تولید بهاره گونه های دارای ارجحیت غذایی که گوزن زرد ترجیح می دهد (حاوی شش نوع مختلف) در چهار نوع زیستگاه (دشتی، شیب دار و سنگلاخی، حاشیه چشمه و دامنه شرقی و دامنه شمالی) 47062/04± 284531/24 کیلوگرم برآورد شد. درحالی که میزان تولید تابستانه در مورد گونه های دارای ارجحیت شامل 7 نوع ماده غذایی 35992/57± 241367/58 کیلوگرم برآورد شد. برداشت بهاره در شرایطی انجام شد که رشد گونه های گیاهی به دلیل سرد بودن هوا در این فصل اندک بود. از نظر آماری فرض 0H (تولید گونه های دارای ارجحیت در دو فصل بهار و تابستان با یکدیگر تفاوت دارند) پذیرفته می شود. اما در عین حال این اختلاف در تولید اندک بوده است که این امر می تواند به این دلیل باشد که اولاً در فصل بهار در استان آذربایجان غربی و به-خصوص جزیره اشک فصل رویش با تأخیر آغاز می شود (به دلیل سرد بودن بیش ازحد هوا) و لذا با توجه به برداشت بهاره که در اردیبهشت ماه صورت گرفته است احتمالاً رشد گونه های گیاهی زیاد نبوده و لذا تولید بهاره و تابستانه اختلاف اندکی داشته اند.

ارتباط یک ویژگی مهم سیمای سرزمین است که در صورت نابودی، تنوع زیستی در معرض خطر جدی قرار می گیرد. آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) از گونه های شاخص دشت های ایران است که در منطقه شکار ممنوع قراویز در غرب استان کرمانشاه پراکنش دارد. به دلیل آسیب پذیر بودن زیستگاه های این گونه، تهدیدات متعددی پتانسیل تأثیرگذاری را بر روی این گونه دارند. درنتیجه حفظ زیستگاه های مطلوب و راه های ارتباطی بین این زیستگاه ها ضروری است. هدف این مطالعه شناسایی مسیرهای ارتباطی گونه در منطقه شکار ممنوع قراویز با بخش های غربی محدوده پراکنش گونه در کشور عراق است. ابتدا مطلوبیت زیستگاه گونه با استفاده از مدل مکسنت تهیه شد. سپس نتایج مدل به مرزی که محدوده گدار بین ایران و عراق را شامل می شود تعمیم داده شد. به منظور مدل سازی، از نقاط حضور گونه و 9 متغیر زیستگاهی استفاده شد. با اعمال حد آستانه بر روی نقشه مطلوبیت زیستگاه، بلوک های زیستگاهی شناسایی شدند. از معکوس نقشه مطلوبیت به عنوان نقشه هزینه جا به جایی استفاده شد. مدل سازی دالان با استفاده از روش تحلیل کم ترین هزینه، بین بلوک های زیستگاهی صورت گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای فاصله از جاده، ارتفاع و شیب بر روی گونه، بیش ترین تأثیر را داشته اند. براساس متریک های تراکم و مطلوبیت سیمای سرزمین، بالاترین ارزش حفاظتی برای جا به جایی بین لکه های زیستگاهی، مربوط به دالان های غربی منطقه قراویز در مجاورت با کشور عراق است.

از آن جایی که قوانین مربوط به مدیریت مناطق حفاظت شده بر اساس اهداف حفاظتی تعیین گردیده لذا باعث محدویت دسترسی به منابع طبیعی توسط روستاییان و عشایر شده است. اقدامات حفاظتی جمعیت گونه های وحشی را افزایش داده که در نتیجه آن زمین های کشاورزی و دام های اهلی بیش تر در معرض خطر آسیب قرار می گیرند. جوامع روستایی و عشایر از دیرباز به صورت مستقیم نیازمند استفاده از این منابع برای تامین معیشت خود هستند، این قوانین در صورتی که اقتصاد و معیشت جوامع محلی را نادیده گرفته و صرفاً بر حفاظت متمرکز باشد، باعث ایجاد نگرش منفی نسبت به قوانین و گرایش به قانون گریزی در جوامع محلی شده و پیامد آن افزایش تعارض بین انسان و حیات وحش خواهد بود. در این پژوهش از دو روش آمار توصیفی و استنباطی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. تحلیل هم بستگی نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل عوامل اقتصادی-اجتماعی ساکنان بومی، مدیریت حیات وحش، عوامل تهدید کننده اکوسیستم و حیات وحش، رفتار زیست محیطی ساکنان بومی، میزان آگاهی و اطلاع از منطقه حفاظت شده و منابع کسب اطلاعات در زمینه حفاظت با متغیر وابسته آموزش محیط زیست برای کاهش چالش انسان و حیات وحش رابطه مستقیم و معنی داری در سطح وجود دارد. هم-چنین بیش تر مطالعات فقط به بررسی جنبه های فنی کاهش تضاد انسان و حیات وحش می پردازد و آموزش زیست محیطی نادیده گرفته می شود. بنابراین برای رفع این مشکل نیاز به یک برنامه جامع بلند مدت است که بتواند جنبه های اجتماعی، فرهنگی و حفاظتی را تحت پوشش قرار دهد.

ارزیابی ریسک های زیست محیطی (EAR) را می توان به عنوان یکی از ابزارهای مهم تحقق توسعه پایدار دانست. هدف از انجام این تحقیق شناسایی انواع ریسک های زیست محیطی استان مازندران و ارائه یک مدل ترکیبی به منظور ارزیابی و اولویت بندی آن ها می باشد که در نتیجه آن می توان مخاطرات زیست محیطی را به نحو مطلوب تری مدیریت نمود. در این تحقیق از نظرات 9 نفر از مدیران با تجربه اداره حفاظت محیط زیست استان مازندران و اساتید برجسته دانشگاهی در این حوزه به عنوان خبره استفاده و ساختار شکست ریسک های زیست محیطی در سه سطح تعریف گردید. سپس با استفاده از تکنیک دیماتل اهمیت دسته های ریسک و وزن آن ها تعیین شد. در مرحله بعد معیارهای مختلفی جهت ارزیابی ریسک ها مشخص و تعریف گردید که براساس روش تابع زیان تاگوچی، هر ریسک در هر معیار مورد ارزیابی قرار گرفت و امتیاز زیان آن ها محاسبه شد. براساس نتایج به دست آمده دسته های ریسک فرهنگی، فیزیکوشیمیایی و اقتصادی از اهمیت بیش تری برخوردار بوده و بر سایر دسته های ریسک تأثیرگذار می باشند. هم چنین پساب شهری و صنعتی، آفت و بیماری گیاهی و جانوری، برداشت بی رویه منابع جنگلی و معدنی، تخلیه و دفع پسماندها و. . . به ترتیب به عنوان مهم ترین ریسک های زیست محیطی ارزیابی گردید.

انجام برنامه ریزی و تعیین و اولویت بندی استراتژی های حفاظتی برای مدیریت مناطق حفاظت شده براساس وضع موجود، نقش بسیار مهمی را در موفقیت برنامه های حفاظتی بازی می کند. بدین منظور و برای دستیابی به بهترین استراتژی حفاظتی برای مدیریت پناهگاه حیات وحش موته براساس وضعیت فعلی، ابتدا با استفاده از تکنیک DPSIR وضعیت فعلی و چالش های پیش روی این پناهگاه در زمینه حفاظت شناسایی گردیدند و سپس با استفاده از تکنیک SWOT ضعف ها و قوت ها، فرصت ها و تهدیدهای این پناهگاه شناسایی و براساس آن ها 12 استراتژی حفاظتی پیشنهاد گردید. در مرحله بعد براساس نظرات کارشناسی و با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک (SPACE) و در نهایت ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) این 12 استراتژی اولویت بندی شدند. نتایج حاصل از این کار نشان داد که در حال حاضر پناهگاه حیات وحش موته بیش تر به استراتژی از نوع رقابتی نیاز دارد. استراتژی های رقابتی که در این مطالعه برای پناهگاه حیات وحش موته انتخاب شدند به ترتیب اولویت عبارتند از: درنظر گرفتن زونی برای چرای دام توسط اهالی (با توجه به وسعت بالا)، افزایش گشت زنی برای جلوگیری از شکار غیرمجاز (با توجه به تعداد مناسب محیط بانان و وسیع بودن منطقه) و ایجاد برنامه های گردشگری به این مناطق برای تغییر دیدگاه و افزایش آگاهی مردم (با توجه به تنوع زیستی و اکوسیستمی بالا).

این تحقیق به منظور تعیین ارتباط چندشکلی ژن عامل رونویسی خاص هیپوفیز یک (Pit-1) با ارزش های ژنتیکی صفات تولید شیر در گاوهای هلشتاین ایران انجام گرفت. بعد از دریافت اطلاعات ارزش های اصلاحی از مراکز اصلاح نژاد کشور، با استفاده از نمونه های خون 110 رأس گاو نر پروف شده یا در انتظار پروف از دو مرکز اصلاح نژاد شمال غرب و تهران، ژنوتیپ افراد با روش هضم آنزیمی (PCR-RFLP) و آنزیم محدودالاثر HifI برای جایگاه موجود در اگزون ششم تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل مناسب و نرم-افزار SAS انجام گرفت. در این بررسی دو الل (برش یافته G و برش نیافته A) و سه ژنوتیپ مشاهده شد به طوری که الل (Hinf1 +(G و ژنوتیپ GG فراوان ترین بودند. تغییرات فراوانی اللی و ژنوتیپی در طی سال های مختلف تولد حیوانات روند مشخصی را نشان نداد و در اکثر سال ها برتری با الل G بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارتباط چندشکلی در جایگاه Pit-I-HinfI با تغییرات ارزش ژنتیکی صفات تولید شیر، تولید چربی، تولید پروتئین، درصد چربی و درصد پروتئین معنی دار نیست (0/05

هدف از این مطالعه بررسی اثر آفلاتوکسین B1 بر تخمیر شکمبه ای جیره غذایی و امکان کاهش اثرات سوء آفلاتوکسین B1 بر تخمیر شکمبه ای در حضور افزودنی اسانس ترکیبی پوسته بادام هندی و دانه کرچک در شرایط آزمایشگاهی بود. این مطالعه شامل دو آزمایش بود. در آزمایش اول تیمارهای آزمایشی شامل جیره غذایی پایه همراه با سطوح مختلف آفلاتوکسین B1 به میزان 0، 0/5، 1 و 1/5 میکروگرم در میلی لیتر بودند. تیمارهای آزمایشی در آزمایش دوم شامل جیره غذایی آلوده با آفلاتوکسین B1 1( میکروگرم در میلی لیتر) به همراه سطوح مختلف اسانس گیاهی به ترتیب به میزان 0، 0/01، 0/1 و 0/2 میلی گرم در کیلوگرم جیره غذایی بودند. میزان گاز تولیدی در 2، 4، 6، 8، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 ساعت بعد از عمل انکوباسیون انجام ثبت شد. داده های به دست آمده در یک طرح آماری کاملاً تصادفی با 3 تکرار آنالیز گردید. نتایج نشان داد میزان گاز تولیدی بخش نامحلول و نرخ ثابت تولید گاز درگروه آفلاتوکسین با سطح 0/2 در مقایسه با گروه شاهد کم تر بود. بیش ترین گاز تولیدی مربوط به تیمار شاهد و کم ترین گاز تولیدی مربوط به تیمار دریافت کننده بالاترین سطح آفلاتوکسین بود (0/05>P). افزودن آفلاتوکسین سبب کاهش فراسنجه های تخمینی شامل انرژی متابولیسم، انرژی خالص و قابلیت هضم ماده آلی در ماده خشک شد (0/05>P). اسانس دانه کرچک و بادام با افزایش تولید گاز و فراسنجه های تخمینی سبب کاهش نسبی اثرات منفی آفلاتوکسین بر تخمیر شکمبه در شرایط آزمایشگاهی شد. می توان نتیجه گرفت آفلاتوکسین سبب کاهش قابلیت هضم و تخمیر شکمبه ای شد و افزودن اسانس سبب بهبود تخمیر شکمبه ای جیره غذایی آلوده به آفلاتوکسین در شرایط برون تنی شد.

این پژوهش به منظور بررسی ارتباط جایگاه های G286A و T340C ژن گیرنده هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHR) و صفات مرتبط با کیفیت اسپرم در جمعیت گاوهای نر هلشتاین انجام گرفت. اطلاعات فنوتیپی و نمونه های خون از 150 راس گاو نر موجود در دو مرکز اصلاح نژاد شیخ حسن تبریز و جاهد کرج بین سال های 1395-1368 جمع آوری شدند. جهت شناسایی چند شکلی های تک نوکلئوتیدی (SNP) ژن GnRHR از روش PCR-RFLP و آنزیم های برشی MboII و BspMI به ترتیب برای جایگاه های G286A و T340C استفاده گردید. در جایگاه T340C دو آلل T وC و در جایگاه G286A دو آلل A و G به دست آمد. آلل های G) 0/679) و T) 0/676) و ژنوتیپ های TC) 0/46) و GA) 0/45) بیش ترین فراوانی را داشتند. نتایج تجزیه واریانس، ارتباط معنی دار جایگاه های کاندیدای فوق را با اکثر صفات اسپرم نشان داد. نتایج مقایسه میانگین حاکی از برتری ژنوتیپ های هتروزیگوت GA و TC در جایگاه های مورد بررسی داشت. این مطالعه برای اولین بار ارتباط معنی دار ژن GnRHR را با صفات مرتبط با اسپرم در جمعیت گاوهای هلشتاین ایران بررسی نمود و نتایج حاکی از آن است که GnRHRدر فرآیندهای مختلف تولید اسپرم نقش دارد. با این حال، تحقیقات بیش تر ضروری است.

گونه های تیلریا انگل های تک یاخته ای خونی داخل سلولی اجباری هستند که توسط گونه های مختلف کنه های سخت منتقل شده و باعث تیلریوزیس می شوند. به لحاظ جغرافیایی، این بیماری دارای پراکندگی جهانی بوده و اکثراً در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر دیده می شود. در ایران، آلودگی تیلریایی در نشخوار کنندگان کوچک توسط گونه های تیلریا اویس و تیلریا لستوکاردی ایجاد می شود. این مطالعه با هدف شناسایی مولکولی گونه های تیلریا اویس و تیلریا لستوکاردی در نشخوار کنندگان کوچک استان آذربایجان شرقی صورت گرفت. برای این منظور، مجموعاً 166 نمونه ی خون (125 رأس گوسفند و 41 رأس بز) از مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی جمع-آوری شدند و بررسی های مولکولی و میکروسکوپی روی آن ها انجام گرفتند. در نتایج مولکولی، 18 درصد نمونه ها صرفاً آلوده با تیلریا اویس بودند، ولی در بررسی میکروسکوپی آلودگی مشاهده نشد. آلودگی فقط مربوط به نمونه های گوسفند بود. از نظر آماری اختلافی بین آلودگی و سن و جنس مشاهده نشد (0/05

این آزمایش به منظور مقایسه اثر افزودن میکروجلبک اسپیرولینا و پروبیوتیک باسیلوس سوبتیلیس در جیره بر خصوصیات لاشه، ریخت شناسی پرزهای روده و فراسنجه های خون جوجه های گوشتی انجام شد. تعداد 300 قطعه جوجه نر یک روزه نژاد راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل 2×3 شامل سه سطح افزودنی اسپیرولینا پلاتنسیس (0، 0/05 و 0/1 درصد از جیره) و دو سطح افزودنی پروبیوتیک (0 و 0/05 درصد از جیره) درون 30 قفس زمینی توزیع و به مدت 24 روز پرورش یافتند. مصرف مخلوط 0/1 درصد اسپیرولینا و پروبیوتیک توانست وزن نسبی چربی حفره شکمی را در مقایسه با پرندگان تیمار حاوی 0/1 درصد اسپیرولینا و فاقد پروبیوتیک کاهش دهد. مصرف تیمار حاوی پروبیوتیک و فاقد اسپیرولینا سبب افزایش طول پرزها و نسبت طول پرز به عمق کریپت های دئودنوم در مقایسه با تیمار فاقد این افزودنی ها شد (0/05>P). در ژژونوم، تیمار مخلوط 0/05 درصد اسپیرولینا و پروبیوتیک طول پرزها را در مقایسه با تیمار حاوی فقط پروبیوتیک افزایش داد (0/05>P). افزودن اسپیرولینا یا پروبیوتیک توانست سبب کاهش درصد هتروفیل و نسبت هتروفیل به لمفوسیت در خون جوجه های گوشتی شود (0/05>P). نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف اسپیرولینا، به ویژه سطح 0/1 درصد، به تنهایی و یا همراه با پروبیوتیک می تواند سبب بهبود کیفیت لاشه و خصوصیات پرزهای روده شود. هم چنین با توجه به تغییرات فراسنجه های خونی، هریک از این افرودنی ها جهت بهبود سلامت جوجه های گوشتی قابل توصیه هستند.

به منظور جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی ناشی از دفع پسماند کارخانجات آبلیموسازی و استفاده بهینه از این پسماند در تغذیه جوجه های گوشتی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 240 قطعه جوجه گوشتی سویه آربورآکرز با 4 تیمار و 4 تکرار و 15 جوجه در هر تکرار به مدّت 42 روز به اجرا درآمد. جوجه های یک گروه به عنوان گروه شاهد درنظر گرفته شده و با جیره غذایی بر پایه ذرت و سویا، تغذیه شدند. به منظور تغذیه سه گروه دیگر جیره غذایی پایه به ترتیب با 5، 7/5 و 10 درصد تفاله لیمو جایگزین ذرت شد. نتایج نشان داد که استفاده از سطوح 5 و 7/5 درصد تفاله لیمو در مقایسه با گروه شاهد تأثیرمعنی داری بر وزن بدن در هیچ کدام از دوره ها نشان نداد (0/05P). استفاده از سطح 10 درصدی تفاله لیمو افزایش ضریب تبدیل در دوره های 49-21 و 49-1 روزگی را در پی داشت (0/05>P). استفاده از سطح 10 درصدی تفاله لیمو غلظت کلسترول خون را کاهش و تولید آنتی بادی علیه گلبول های قرمز خون گوسفندی در سن 35 و 42 روزگی را افزایش داد (0/05>P). اگرچه سطح هموگلوبین و درصد هماتوکریت تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (0/05P). به طورکلی استفاده از تفاله لیموترش تا سطح 7/5 درصد جیره بدون تأثیرمعنی دار بر وزن بدن می تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند، بنابراین جایگزین مناسبی برای جیره های طیور می باشد.

در پژوهش حاضر تاثیر پودر تفاله انگور بر خصوصیات منی، سطح سرمی تستوسترون و باروری خروس های گله مادر گوشتی بررسی شد. تعداد 240 قطعه مرغ مادر و 24 قطعه خروس از سویهراس 308 با سن 31 هفتگی، در قالب طرح کاملاً تصادفی به سه گروه آزمایشی در 10 تکرار (8 قطعه مرغ و 1 قطعه خروس در هر تکرار) تقسیم بندی شد. پرندگان از هفته 32 تا هفته 41 در گروه شاهد از جیره استاندارد و در گروه های تیماری با جیره های دارای 1/5% و 3% تفاله خشک انگور (برحسب ماده خشک) تغذیه شدند. در انتهای آزمایش (هفته 41) برخی خصوصیات کیفی منی، مقادیر تستوسترون سرمی خروس ها و میزان جوجه درآوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مکمل سازی تفاله انگور اثر معنی داری بر حجم منی و غلظت اسپرم خروس ها نداشت (0/05P)، اما ریخت شناسی و یکپارچگی غشای پلاسمایی اسپرم ها تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. علاوه بر این، مکمل سازی سه درصد تفاله انگور، به طور مؤثری (0/05>P) باعث افزایش تستوسترون سرمی و درصد جوجه درآوری نسبت به گروه شاهد شد (0/05>P). در نتیجه افزودن خوراکی فیبرهای آنتی اکسیدان مثل پودر تفاله انگور، ممکن است باعث بهبود کیفیت اسپرم و درصد جوجه درآوری در گله های مادر گوشتی شود.

لاک پشت خزری (Mauremys caspica)، متعلق به خانواده Geoemydidae است. این گونه لاک پشت های آبزی در مراحل مختلف زندگی شان دارای زیستگاه های متفاوتی هستند. آن ها دارای جابجایی های نسبتاً محدود بوده که باعث تغییر تراکم جمعیتی آن ها در فصول معینی از سال می شود. در این مطالعه که از تابستان 1395 تا پایان بهار 1396 در طی 24 بار نمونه-برداری به صورت فصلی ادامه یافت، 134 نمونه (65 ماده و 69 نر) لاک پشت خزری از 14 ایستگاه مختلف نمونه برداری در استان گلستان جمع آوری و 25 صفات مورفومتریک آن ها اندازه گیری شد. نسبت جنسی 1 به 1 برای نر به ماده به دست آمد. همه صفات مورفومتریک توزیع نرمالی داشتند (0/001>P) به جز وزن W در ماده ها و چهار صفت وزن (W)، حداقل ﻃ ﻮ ل ﻻ ک شکمی (PL1)، عرض لوب جلویی پلاسترون (PFLW) و عرض لوب عقبی پلاسترون (PHLW) توزیع نرمال در نرها را نشان ندادند (0/001p)، طول درز بین دو سپرمخرجی (AnSL) (P<0/005) و طول دم (TL2) (P<0/005)اختلاف معنی داری بین جنسیت ها نشان دادند، اما هیچ یک از 4 صفت غیر پارامتری اختلاف معنی دار بین نر و ماده نشان ندادند (0/66

منطقه حفاظت شده اساس با مساحت 2997 هکتار در جنوب شهرستان سوادکوه واقع در شرق جاده ارتباطی قائم شهر-تهران در استان مازندران قرار دارد. این مطالعه با هدف بررسی فون مارهای منطقه حفاظت شده اساس از فروردین ماه 1393 تا اواخر آبان ماه 1393 انجام گرفته است. از نمونه های زنده در منطقه عکس برداری صورت گرفته و به آزمایشگاه منتقل شدند. در طی تحقیق 50 نمونه مار جمع آوری گردید و در مجموع 11 گونه از 10 جنس و 5 خانواده شناسایی شد که عبارتند از: Dolichophis Schmidti، Elaphe dione، Hemorrhois ravergieri، latyceps najadum najadum، Telescopus fallax iberus، Zamenis persicus، Malpolon insignitus fuscus، Natrix natrix persa، Natrix tessellata، Xerotyphlops vermicularis، Gloydius halys caucasicus. در این منطقه بیش ترین فراوانی مربوط به گوند مار (16 درصد) و افعی قفقازی (16 درصد) و کم ترین فراوانی مربوط به یله مار (2 درصد) بوده است. کلید شناسایی و نقشه پراکنش نمونه های منطقه نیز تهیه شده است.

تعیین سن جانوران برای کسب اطلاعات در مورد تاریخ زندگی گونه ها، رشد، سن، طول عمر و ساختار جمعیت مهم است. در دوزیستان سن شناختی اسکلتی روشی موثر برای تخمین سن می باشد. در مطالعه حاضر تعیین سن در 50 نمونه (20 نر و 30 ماده) از دو جمعیت قورباغه Pelophylax ridibundus که در شمال ایران (رشت و ساری) پراکنش دارند انجام شد. نتایج برش انگشتان نشان داد که نرها به طور میانگین نسبت به ماده ها مسن ترند. محدوده سنی افراد جمعیت ها بین 4 تا 13 سال بود که میانگین سن در نرها 2/13± 8/50 و میانگین سن در ماده ها 1/40± 6/55 به دست آمد. جمعیت قورباغه های ساری بزرگ تر از قورباغه های رشت بودند. هم بستگی بین سن و طول پوزه تا مخرج (SVL) در هر دو محل مثبت بود. با این مطالعه، اطلاعات جدیدی درباره سن و اندازه P. ridibundus در شمال ایران به-دست آمد. این نوع مطالعات در مورد گونه های یکسان و مشابه امکان می دهد تا اثرات زیست محیطی بر تاریخچه حیات آن ها درک شود. سن بلوغ برای طرح ریزی مطالعه تولیدمثل و برنامه-های حفاظتی در آینده مفید خواهد بود.

ماهی زرده یکی از تون ماهیان اقتصادی در شمال خلیج فارس و دریای عمان می باشد. به منظور الگوی بهره برداری مناسب از ذخایر این گونه نیاز است که برخی شاخص های پویایی شناسی جمعیت آن دائماً مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. اطلاعات مورد نظر به صورت تصادفی ساده از سه تخلیه گاه عمده اصلی بندرجاسک، بندرعباس و بندرلنگه در استان هرمزگان از فروردین تا اسفند 1394 جمع آوری شدند. میانگین طول چنگالی ماهیان زرده 60/1 سانتی متر بود.-مقادیر a و b در رابطه طول-وزن به ترتیب 5-10× 12/ 2 و 2/84 به دست آمدند که بیان کننده رشد آلومتریک این گونه می باشد. پیراسنجه های رشد L∞ ، K و t0 به ترتیب 90/9 سانتی متر، 0/78 بر سال و 0/15-سال به دست آمدند. طول چنگالی ماهی زرده در پایان یک سالگی، دو سالگی و سه سالگی به ترتیب 53/8، 73/9 و 83/1 سانتی متر بود. شاخص رشد برابر با 8/77 محاسبه شد که با سایر مطالعات صورت گرفته مطابقت داشت. مرگ و میر کل، طبیعی و صیادی به ترتیب برابر با 2/49، 0/85 و 1/64 بر سال بودند. مقادیر Fopt و Flimit به-عنوان نقاط مرجع زیستی به ترتیب 0/43 و 0/56 بر سال محاسبه شدند. نسبت بهره برداری برای این گونه 0/66 تخمین زده شد. نتایج این بررسی نشان داد که برداشت از ذخایر ماهی زرده در استان هرمزگان بیش از حد بوده و پیشنهاد می شود در جهت مدیریت صید این گونه و با کاهش تلاش صید اقدامات لازم صورت گیرد.

رابطه طول و وزن، نسبت جنسی و شاخص وضعیت ماهی یال اسبی سربزرگ Trichiurus Lepturus از مهر 1393 تا شهریور 1394 در سواحل استان سیستان و بلوچستان در دریای عمان بررسی گردید. در مجموع تعداد 283 نمونه به صورت تصادفی در طول مدت تحقیق جمع آوری گردید. نمونه ها پس از تعیین جنسیت در گروه های طولی مختلف تقسیم بندی شدند. در نمونه های مورد مطالعه، 42 درصد نر، 58 درصد ماده و نسبت جنسی ماده به نر در این بررسی (1/37: 1) محاسبه گردید. بیش ترین و کم ترین میزان طول کل به ترتیب 115 سانتی متر و 49 سانتی متر و بیش ترین و کم ترین میزان وزن کل به ترتیب 1000 گرم و 180 گرم در طول دوره مطالعه به دست آمد. رابطه طول کل-وزن برای مجموع جمعیت به صورتW=0. 048TL2. 67 و با ضریب همبستگی 0/919 محاسبه شد. رابطه طول کل و وزن در جنس نرW=0. 066 TL 2. 410 با ضریب همبستگی 0/945 و در جنس ماده به صورت W = 0. 0087TL 2. 301 با ضریب همبستگی 0/925 تخمین زده شد. نتایج آزمون t-test وجود اختلاف معنی داری را بین مقادیر b به دست آمده برای جنس نر، ماده و مجموع جمعیت با عدد 3 نشان داد و بنابراین دارای رشد ناهمگون است. میزان شاخص وضعیت برای ماهی یال اسبی در آب های دریای عمان 1/25 محاسبه شد. وضعیت از اسفند تا اواسط مرداد روند کاهشی داشته است وسپس به تدریج افزایش یافته است و به حداکثر میزان خود در پاییز رسیده است.

مطالعه رژیم غذایی ماهی کفشک تیز دندان Psettodes erumei در سواحل استان سیستان و بلوچستان در دریای عمان با بررسی 173 نمونه در زمان های قبل از مانسون و بعد از مانسون در سال 1390 صورت پذیرفت. در این راستا فاکتورهای مربوط به تغذیه مانند تعیین شاخص ارجحیت غذایی، خالی و پر بودن معده و طول نسبی روده بررسی گردید. شاخص خالی بودن معده (CV) در کل نمونه های بررسی شده نشان داد که این ماهی، گونه ای با تغذیه متوسط می باشد. هم چنین با بررسی این شاخص به تفکیک زمان مشخص گردید که این گونه قبل از مانسون پرخور و بعد از مانسون دارای تغذیه متوسط می باشد. شاخص طول نسبی روده (RLG) برای این گونه نشان می دهد، ماهی کفشک تیزدندان جزء ماهیان گوشت خوار می باشد و رژیم غذایی آن شامل: ماهی، میگو، خرچنگ، اسکوئیلا، توتیای دریایی، تخم ماهی، کرم و غیره می باشد. شاخص ارجحیت غذایی (FP) برای ماهیان 88%، سخت پوستان 8%، نرم تنان 2% و سایر 2% به دست آمد. بنابراین ماهی، به عنوان غذای اصلی کفشک تیز دندان شناخته شد. بررسی رابطه طول – وزن نشان داد که رشد این ماهی با داشتن ضریب رشد (3/26 =b) آلومتریک می باشد. هم چنین نسبت جنسی نر به ماده 1/22: 0/78 محاسبه گردید.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر عوامل محیطی بر پراکنش و انتخاب زیستگاه در سه گونه هم-زیست از ماهیان غضروفی در دریای عمان انجام شد. نمونه برداری از مهر ماه لغایت آبان ماه 1396 از نوار شمالی دریای عمان به وسیله کشتی ترال کف کلاس فردوس انجام شد. فاکتور های محیطی به وسیله CTD ثبت گردید و جهت تعیین فاکتور های تاثیرگذار بر انتخاب زیستگاه در گونه های مورد مطالعه از مدل GAM استفاده گردید. نتایج نشان داد که عامل محیطی کلروفیل a بیش ترین تاثیر در انتخاب زیستگاه در گونه Iago omanensis دارد. در دیگر سو، فراوانی گونه Rhinobatos annandalei ارتباط معنی داری با فاکتورهای محیطی اکسیژن محلول، کلروفیل a، درجه حرارت و هدایت الکتریکی داشت. از طرفی، فاکتور های محیطی درجه حرارت و هدایت الکتریکی بر پراکنش گونه Torpedo sinuspersici نقش مهمی داشتند. نتایج مطالعه حاضر، علم و شناخت را از اکولوژی پراکنش ماهیان غضروفی هم-زیست در دریای عمان را بهبود بخشید که می تواند در معرفی مکان های با احتمال حضور این گونه ها و تجزیه و تحلیل مکانی آن ها برای سایر محققین علاقه مند و مدیریت شیلاتی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.

این مطالعه با هدف بررسی ترکیب شیمیایی لاشه و پروفیل اسیدآمینه لاشه و میزان فعالیت آنزیم های گوارشی ماهی خواجو (Schizothorax pelzami) انجام شد. به این منظور ماهیان خواجو از منطقه شمال شرق ایران صید و پس از آماده سازی نمونه ها، آنالیزهای مربوطه در سه کلاسه طولی (8 تا 12، 12 تا 16 و 16 تا 20 سانتی متر) مختلف انجام گرفت. نتایج آنالیز داده ها نشان داد، با افزایش اندازه ماهیان، میزان پروتئین خام لاشه به طور معنی داری کاهش و میزان چربی خام و خاکستر افزایش یافت (0/05>p). آرژنین و لوسین فراوان ترین و متیونین کم ترین اسیدآمینه موجود در لاشه ماهی خواجوی بودند. با افزایش وزن ماهیان، میزان اسیدهای آمینه لوسین، لیزین، ترئونین و متیونین لاشه روند افزایشی معنی داری را نشان دادند (0/05>p). آنزیم پروتئاز کل بیش ترین میزان فعالیت را در روده میانی داشت و میزان فعالیت آنزیم های پروتئاز کل و لیپاز با افزایش وزن بدن ماهیان روند افزایشی معنی داری را نشان داد (0/05>p). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ماهی خواجو می تواند به عنوان یک گونه با عادت غذایی همه چیزخواری متمایل به گوشت خواری درنظر گرفته شود. اطلاعات مربوط به ترکیب شیمیایی و پروفیل اسیدآمینه لاشه ماهی خواجو می تواند به عنوان الگویی جهت تهیه فرمولاسیون جیره های غذایی استفاده شود.

در این تحقیق افزایش دوره نگه داری فیله ماهی قباد (Scomberomorus guttatus) با تاکید بر محتوی لیپیدی در شرایط انجماد (18-درجه سانتی گراد) با استفاده از اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis) بررسی شد. اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis)، از خانواده نعناعیان، حاوی ترکیبات فنولی نظیر سیمول، تیمول و کارواکرول می باشد. در طی این آزمایش 5 قطعه ماهی قباد با وزن حدود 1 کیلوگرم به طور تازه از صیدگاه تهیه شد و به فیله هایی به قطعات وزنی حدود 100 گرم تقسیم و بعد از شستشو با سه سطح مختلف اسانس مرزه (0، 1/5 و 3 درصد) آغشته شد. سپس فیله ها در پوشش پلی اتیلنی بسته بندی شده در فریزر در دمای 18-درجه سانتی گراد نگه داری شدند. نمونه ها در فواصل زمانی روز 0، 30، 60 و 90 به ترتیب به آزمایشگاه برای سنجش میزان پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، ویژگی های حسی و تعیین پروفایل اسید چرب منتقل گردیدند. نتایج نشان داد که نگه داری فیله ماهی قباد آغشته به اسانس مرزه در سطح 3 درصد، طی مدت نگه داری باعث پایداری پروفایل اسیدهای چرب در مقایسه با نمونه شاهد-گردید (0/05>p). هم چنین میزان شاخص پراکسید (PV) و اندیس تیوباربیتوریک اسید فیله ماهی های عمل آوری شده با اسانس مرزه نسبت به نمونه شاهد نیز دارای اختلاف معنی داری بودند (0/05>p). نتایج ویژگی های حسی حاکی از عدم تفاوت معنی دار در گروه های مورد بررسی در طی ز مان بود. به طور کلی می توان بیان نمود که اضافه کردن 3 درصد اسانس مرزه به فیله ماهی می تواند روند فساد اکسیداسیونی را به طور معنی داری کاهش دهد.

این تحقیق به منظور سنجش و مقایسه میزان تجمع فلزات سنگین آهن و روی در بافت عضله ماهی سوکلا (Rachycentron canadum) و ارتباط آن با طول کل، وزن کل و سن ماهی در آب های شمال غربی خلیج فارس انجام شد. 96 نمونه ماهی در 6 گروه طولی تهیه شد. هضم شیمیایی نمونه ها به روش خشک و سنجش غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی انجام گردید. اختلاف بین میانگین ها با کمک آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و ارتباط معنی دار در سطح 95 درصد تعیین شد. میانگین غلظت فلزات آهن و روی در بافت عضله ماهی سوکلا به ترتیب 2/78± 25/50 و 1/23± 9/06 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک بود (0/05>P). بالاترین میزان تجمع فلز آهن در بین گروه های طولی مختلف متعلق به گروه 110-102 سانتی متر (0/74± 28/21 میلی گرم بر کیلوگرم) و بیش ترین مقدار روی متعلق به گروه طولی بزرگ تر از 127 سانتی متر (0/47± 10/27 میلی گرم بر کیلوگرم) بود. رابطه مثبتی بین عوامل طول کل، وزن کل و سن با تجمع فلزات آهن و روی برقرار بود که در سطح معنی داری دیده نشد (0/05

صنعت میگو در سال های اخیر با چالش بزرگی روبرو بوده، به طوری که بیماری ویروسی اکثر مزارع را به صورت نیمه فعال یا غیرفعال درآورده است. ماهی سی باس به-دلیل رشد سریع، تحمل شوری و توانایی در پذیرش غذای فرموله به عنوان گزینه که پتانسیل احیای این مزارع را دارد انتخاب شد. در این راستا به صورت آزمایشی در مجتمع پرورش میگو چوئبده آبادان از خرداد تا آذر 1396 که شامل 9 استخر 7000 مترمربعی در 3 تیمار با 3 تکرار، 3 تیمار با تراکم های 12000، 13500 و 15000 قطعه با وزن اولیه 40 گرم، در هکتار ذخیره سازی شد. فاکتورهای فیزیکو شیمیایی آب، دما، pH و اکسی‍ ژن به صورت مداوم، زیست سنجی به صورت 3 هفته یک بار و شاخص های تغذیه ای و رشد شامل ضریب رشد ویژه (SGR)، ضریب تبدیل غذایی (FCR)، افزایش وزن (WG)، میزان کارایی پروتئین (PER) ودرصد بازماندگی (SVR) مورد بررسی قرار گرفت. وزن نهایی پس از 175 روز در تیمارهای مختلف وزن نهایی تراکم های 1، 2 و 3 به ترتیب 9/14± 749/17، 9/5± 763/5 و -8/3± 662/5 اختلاف معنی داری را نشان دادند (0/05>P). ضریب تبدیل غذایی در تیمارهای 1، 2 و 3 به ترتیب 0/03± 1/39، 0/05± 1/42 و 0/06± 1/45 و درصد بازماندگی نیز در تیمارهای 1، 2 و 3 به ترتیب 1/46± 83/84، 0/86± 82/54 و 0/87± 86/21 اختلاف معنی داری را نشان داد (0/05>P). با توجه به نتایج به دست آمده در تیمارهای مختلف، تراکم متوسط 13500 قطعه در هکتار در استخرهای خاکی میگو بهترین کارایی را در این پژوهش نشان داد که می تواند به عنوان یک الگویی در پرورش به کار گرفته شود.

بویایی یکی از حواس مهم ماهی ها برای تشخیص بوها از فاصله های دور است و نقش مهمی در رفتار غذایی و جهت یابی آن ها دارد. این حس می تواند معیار قابل اعتمادی جهت سنجش تاثیر آلاینده ها بر موجودات آبزی باشد. از این رو این مطالعه سعی داشته با بررسی رفتار غذایی بویایی تاس ماهی ایرانی تاثیرات نانوذرات نقره را مورد بررسی قرار دهد. این رفتار در ماهی های گروه شاهد و ماهی هایی که به مدت 7 روز در معرض سه غلظت0/01، 0/005 و 0/001 میلی گرم در لیتر نانوذرات نقره قرار گرفته بودند، بررسی شد (هر تیمار در 3 تکرار). جهت ارزیابی رفتار بویایی تاس ماهی ایرانی از شش اسیدآمینه استفادهشد. طی آزمایش آب حاوی اسیدآمینه به مدت 3 دقیقه از یک سمت آکواریوم وارد می شد. 30 ثانیه بعد از شروع آزمایش تعداد ماهی های حاضر در همان سمت و واکنش و رفتار آن ها به اسیدآمینه ثبت می شد. طبق نتایج به دست آمده تمایل و واکنش ماهی ها به اسیدآمینه های آلانین، گلایسین و لوسین که جزو اسید آمینه های جاذب برای تاس ماهی ایرانی هستند به صورت معنی داری کاهش یافته بود که این کاهش تحت تاثیر غلظت نانوذرات نقره بود و در غلظت 0/01 میلی گرم در لیتر نانوذرات نقره بیش ترین کاهش مشاهده شد. هم چنین پاسخ های رفتار بویایی نیز فقط در غلظت 0/01 میلی گرم در لیتر نسبت به گروه شاهد تفاوت معنی دار را نشان داد اما پاسخ ماهی ها به اسیدآمینه های دافع (تیروزین، اسیدآسپارتیک و اسیدگلوتامیک) در هیچ کدام از غلظت های نانوذرات نقره معنی دار نبود.

مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیرپری بیوتیکاولترا ای مکس به میزان 1 گرم در کیلوگرم جیره بر خصوصیات مورفومتریک، عملکرد رشد و شاخص هایتغذیه در فیل ماهیان-(Huso huso) نر و ماده پرواری به مدت 120 روز صورت گرفت. بدین منظور، تعداد 60 عدد ماهی با میانگین وزنی 0/27± 4/42 کیلوگرم پس از سازگاری یک هفته-ای به شکل تصادفی در 2 تیمار و هر کدام با سه تکرار (با تعداد 10 عدد در هرتکرار) تقسیم شدند. نتایج نشان داد که پری بیوتیک اولترا ای مکس سبب بروز اختلاف معنی دار در فاکتورهای مورفومتریک گردید. اما در پارامترهایی نظیر طول چنگالی و دور بدن در ناحیه باله سینه ای بی تاثیر بود. هرچند که افزودن میزان 1 گرم در کیلوگرم پری بیوتیک اولترا ای مکس به جیره غذایی ماهیان سبب بهبود پارامترهای رشد و تغذیه همانند، نرخ رشد ویژه، نرخ وزن نسبی، ضریب رشد روزانه، ضریب تبدیل غذایی و غذای نسبی خورده شده گردید، اما اختلاف معنی داری در بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نگردید (0/05

این تحقیق به منظور تعیین اثر استفاده پروبیوتیک پدیوکوکوس اسیدی لاکتیکی و مولتی آنزیم ناتوزیم در جیره غذایی بر شاخص های رشد و خون شناسی در بچه فیل ماهی به صورت طرح کاملا ً تصادفی در پنج تیمار و یک شاهد (هر یک با سه تکرار) انجام شد. پروبیوتیک و مولتی -آنزیم در پنج سطح، 0/1 درصد پروبیوتیک، 0/025 درصد مولتی آنزیم، 0/05 درصد مولتی-آنزیم، ترکیب پروبیوتیک (0/1 درصد) و مولتی آنزیم (0/025)، ترکیب پروبیوتیک (0/1 درصد) و مولتی آنزیم (0/05 درصد) و گروه شاهد، به جیره غذایی ماهیان افزوده و به مدت 8 هفته تغذیه شد. شاخص های رشد (افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی و نسبت کارایی غذا) و فاکتورهای خون شناسی نظیر هموگلوبین، هماتوکریت، WBC، RBC، MCV، MCH، MCHC اندازه گیری شد. براساس نتایج حاصل، سطح پرو بیوتیک صفر و مولتی آنزیم 0/05 درصد و همین طور پروبیوتیک سطح 0/1 درصد و مولتی آنزیم سطح 0/05 درصد بر مقدار وزن نهایی، افزایش وزن، SGR و همین طور نسبت کارایی بیش ترین اثر را داشتند و نسبت به گروه شاهد تاثیر معنی داری نشان داد (0/05>P). میزان FCR در سطح پروبیوتیک 1 و مولتی آنزیم 3 کم ترین میزان را نشان داد و نسبت به گروه شاهد تاثیر معنی داری داشت (0/05>P). سطوح پروبیوتیکی و آنزیمی مختلف بر شاخص های خونی اثر معنی داری نداشتند (0/05

در پژوهش حاضر اثر عصاره خشک گیاه خرفه (Portulaca oleracea) بر برخی از شاخص های رشد، آنالیز کیقیت لاشه و فلور میکروبی روده ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور از 600 عدد ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 0/1± 3/30 گرم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی در 5 سطح شامل 0% (شاهد، T0)، 0/5% (T1)، 1% (T2)، 1/5% (T3)، و 2% (T4)، عصاره خشک خرفه در هر کیلوگرم غذا به همراه سه تکرار در 15 مخزن پلاستیکی 300 لیتری (در هر تانک 40 عدد ماهی) مورد آزمایش قرار گرفتند. نمونه برداری از ماهیان در تیمارها پس از 60 روز دوره آزمایش به صورت تصادفی ساده انجام شد. پس از نمونه برداری، برخی از شاخص های رشد (وزن و طول، ضریب تبدیل غذایی، درصد افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه، شاخص وضعیت (ضریب چاقی)، درصد بازماندگی، رسوب پروتئین در بدن، نسبت بازده پروتئین، فلور میکروبی روده و آنالیز ترکیبات لاشه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره خشک خرفه در سطح 1% موجب افزایش درصد وزن بدن و کاهش ضریب تبدیل غذایی نسبت به سایر تیمارها گردید (0/05>p). درصد بازماندگی بچه ماهی ها در تیمار 0/5% در مقایسه با دیگر تیمار ها افزایش نشان داد (0/05>p). هم چنین، شاخص وضعیت یا ضریب چاقی در تیمار 2% عصاره خشک خرفه کاهش معنی داری نسبت به سایر تیمارها نشان داد (0/05>p). از این رو، عصاره خشک خرفه در سطح 1% جهت بهبود عملکرد رشد بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب است. میزان پروتئین لاشه در تمامی تیمارهای آزمایشی به جزء تیمار 2% عصاره خشک خرفه نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت (0/05>p). میزان چربی لاشه در تمامی تیمارهای آزمایشی نسبت به تیمار شاهد به ویژه در تیمار 1/5% عصاره خشک خرفه کاهش نشان داد (0/05>p). میزان رطوبت لاشه به ترتیب در تیمارهای 0/5% و 1% عصاره خشک خرفه در مقایسه با دیگر تیمارها بیش تر بود (0/05>p). هم چنین مقدار خاکستر لاشه در تیمارهای 1/5% و 2% عصاره خشک خرفه بیش از سایر تیمارها بود (0/05>p). از دیگر نتایج مثبت عصاره خشک خرفه افزایش باکتری های مفید روده در تیمار 1% بود (0/05>p). در مجموع نتایج این بررسی نشان می دهد که می توان از سطح 1% عصاره خشک خرفه در ترکیب با غذا جهت بهبود عملکرد رشد و بهبود کارایی تغذیه ای در آبزیان استفاده نمود.

به منظور بررسی اثر افزودن ویتامین C به آب و تاثیر آن بر شاخص های رشد و ایمنی در قزل-آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) و گیاه کاهو(Lactuca sativa)، در یک سازگان توأم ماهی و گیاه، تعداد 90 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان 1/5± 45/00 گرمی و 260 عدد نشا کاهو به شکل کاملاً تصادفی به 9 واحد آزمایشی وارد شدند. تیمارها تحت تأثیر 0، 15 و 30 میلی گرم در لیتر ویتامین C به مدت 60 روز قرار گرفتند. درصد افزایش وزن و نرخ رشد ویژه، نرخ تبدیل غذایی و نرخ کارایی پروتئین در تیمار 30 میلی گرم ویتامین C، اختلاف معنی داری را در انتهای دوره آزمایش در مقایسه با سایر تیمار ها نشان داد (0/05>P). شاخص های رشد گیاه کاهو از قبیل طول برگ، عرض برگ، طول بوته، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، طول ریشه و وزن خشک ریشه در بین تیمار ها فاقد تفاوت معنی دار بود (0/05P). اندازه-گیری شاخص های بیوشیمیایی خون ماهی نیز نشان داد با افزایش سطح 15 میلی گرم ویتامین C در هر لیتر، بیش ترین غلظت متوسط هموگلوبین داخل گلبول قرمز (MCHC) به مقدار 0/73± 34/13 گرم بر دسی لیتر خون ماهی را نشان می دهد که این مقدارنسبت به تیمارهای دیگر معنی دار بود. سایر شاخص های خونی از قبیل هماتوکریت (Hct)، حجم متوسط گلبولی (MCV)، هموگلوبین (HGB)، تعداد گلبول های قرمز (RBC) و میانگین هموگلوبین گلبولی (MCH) فاقد تفاوت معنی دار بودند (0/05

این مطالعه با هدف بررسی فعالیت ضد میکروبی سویه باکتریایی اسیدلاکتیک Lactococcus lactis subsp. cremoris NABRII66 علیه عوامل باکتریایی بیماریزای شایع در آبزی پروری و انسان توسط آزمایش های in vitro انجام شد. L. lactis subsp. cremoris NABRII66 از روده ماهی قزل آلای رنگین کمان جداسازی شده بود. به منظور بررسی فعالیت ضدمیکروبی سویه باکتریایی منتخب علیه عوامل بیما ریزای باکتریایی تاثیرگذار بر آزادماهیان و سایر گونه های ماهیان شامل L. garvieae، Aeromonas salmonicida و دو عامل بیماریزای دیگر شامل Escherichia coliوStaphylococcus aureus به عنوان دو منبع شایع عفونت انسانی، از دو روش آگار دولایه و میکروتیتر پلیت استفاده شد. نتایج روش آگار دولایه، فعالیت ضد میکروبی سویه باکتریایی L. lactis subsp. cremoris NABRII66 را علیه تمامی عوامل بیماریزا نشان داد و بیش ترین اثر معنی دار بازدارندگی بر مهار رشد باکتری های بیماریزای A. salmonicida و S. aureus مشاهده گردید (0/05>p). هم چنین، نتایج تست میکروتیتر پلیت نشان داد که سوپرناتانت فاقد سلول سویه باکتریایی L. lactis subsp. cremoris NABRII66 به طور معنی داری قادر به مهار رشد باکتری A. salmonicida بود (0/05>p). این مطالعه نشان داد که سویه باکتریایی L. lactis subsp. cremoris NABRII66 جداسازی شده از روده ماهی قزل آلای رنگین کمان، دارای پتانسیل ضدمیکروبی علیه چهار عامل باکتریایی بیماریزای شایع توسط تولید برخی ترکیبات برون سلولی بوده که باید در مطالعات بعدی مورد ارزیابی قرار گیرد.

آفت کش های ارگانوفسفره یکی از آلاینده های شیمیایی آب های سطحی هستند که ممکن است موجب افزایش استعداد ابتلا به بیماری در ماهیان شوند. از این رو در آزمایش حاضر اثرات مسمومیت تحت حاد کلرپیریفوس بر عملکرد سیستم ایمنی و مقاومت قزل آلای رنگین کمان در مواجه با عفونت آئرومونازیس مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 180 ماهی با میانگین وزن 42 گرم بین 4 گروه آزمایشی (3 تکرار) شاهد، دوز پایین (2/5 میکروگرم بر لیتر)، دوز متوسط (5 میکروگرم بر لیتر) و دوز بالای کلرپیریفوس (10 میکروگرم بر لیتر) تقسیم شدند و به مدت 10 روز تحت تاثیر تیمار های فوق قرار گرفتند. در پایان، خونگیری جهت سنجش شاخص های خون-شناسی و ایمنی انجام شد و ماهیان به وسیله تزریق درون صفاقی دوز کشنده Aeromonas hydrophila به مدت 14 روز تحت چالش باکتریایی قرار گرفتند. بررسی شاخص های خون شناسی، نشان دهنده کاهش معنی دار تعداد گلبول های سفید، گلبول های قرمز، هماتوکریت، هموگلوبین و درصد لنفوسیت های خون در ماهیان تحت تیمار با بالاترین دوز کلرپیریفوس بود (0/05>P). ارزیابی شاخص های ایمنی خون گواه از کاهش معنی دار ایمونوگلوبیولین تام، لیزوزیم، کمپلمان، پروتئین کل، آلبومین و گلوبولین در بالاترین دوز کلرپیریفوس بود (0/05>P). میزان مرگ و میر تجمعی ماهیان در چالش با Aeromonas hydrophila رابطه مستقیمی با افزایش دوز کلرپیریفوس نشان داد اما فقط گروه آزمایشی بالاترین دوز با گروه شاهد اختلاف معنی دار نشان داد (0/05>P). با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش، این چنین استنباط می شود که افزایش غلظت محیطی کلرپیریفوس موجب اثرات زیان آور بر سیستم دفاعی قزل آلای رنگین کمان می شود و مقاومت آن را در مواجه با باکتری های بیماریزا کاهش می دهد.

آرژنین یکی از اسیدهای آمینه ای است که تأثیر آن بر بهبود رشد و سیستم ایمنی انسان و بسیاری از حیوانات، همواره مورد توجه محققان بوده است. در تحقیق حاضر تأثیر اسیدآمینه آرژنین بر شاخص های رشد و مقاومت در مواجهه با تنش شوری در ماهی کپور معمولی مورد بررسی قرارگرفته است. به این منظور ماهیان به چهار تیمار (هر تیمار با سه تکرار) تقسیم شدند و با جیره های غذایی شامل مقدار آرژنین 0، 1/5، 2 و 2/5 درصد، به مدت 60 روز تغذیه شدند. در طی این مدت ماهی ها سه بار زیست سنجی شدند. آنالیز داده ها با استفاده از نرم-افزار SPSS نسخه 18 و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزارExcel انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با مقایسه میانگین تیمارها در قالب طرح کاملاً تصادفی به کمک آزمون دانکن صورت گرفت (0/05>P). مطابق نتایج به دست آمده اسیدآمینه آرژنین بر ضریب تبدیل غذایی (FCR)، افزایش وزن بدن (BWG) و درصد افزایش وزن (%BWG) بدن کپور ماهیان، تأثیر معنی داری داشت (0/05>p) به طوری که در تیمارهای آزمایشی افزایش وزن و کاهش ضریب تبدیل غذایی مشاهده گردید (0/05>P)، با این حال شاخص های فاکتور وضعیت-(CF)، شاخص رشد ویژه (SGR) و درصد بازماندگی (%SR)، اختلاف معنی داری را نشان ندادند (0/05

در این تحقیق، تأثیر مکمل اسیدی فایر بر رشد، شاخص های خونی و ایمنی بچه ماهیان کپور معمولی (Cyprinus carpio) مورد مطالعه قرار گرفت. طرح آزمایشی کاملاً تصادفی در قالب چهار تیمار هر یک در سه تکرار طراحی گردید. مکمل اسیدی فایر در چهار سطح، 0، 2، 4 و 8 گرم در کیلوگرم به جیره پایه اضافه گردید. تعداد 84 عدد بچه ماهی کپورمعمولی با میانگین وزنی 2/08± 18/30 گرم با تراکم 7 عدد در 12 آکواریوم 40 لیتری به مدت 60 روز تغذیه شدند. نتایج نشان داد که بیش ترین وزن نهایی، درصد افزایش وزن بدن، میانگین رشد روزانه، سرعت رشد ویژه و کم ترین میزان ضریب تبدیل غذایی در تیمار 8 گرم در کیلوگرم مکمل اسیدی فایر مشاهده شد (0/05>p). اختلاف معنی داری در میزان ضریب چاقی و نرخ زنده مانی ماهیان بین تیمارها ثبت نگردید (0/05p) با بقیه تیمارها داشت. هم چنین همین تیمار بیش ترین تعداد گلبول های سفید و تعداد منوسیت را به خود اختصاص داد (0/05

این مطالعه به منظور بررسی اثر لایزوزیم در مقیاس ه ای اضافه شده به جیره در برخی فاکتورهای رشد، شاخص های ایمنی خون شناسی، بیوشیمیایی سرم در ماهی کپور معمولی-(Cyprinus carpio) می باشد. به این منظور 180 قطعه ماهی با میانگین وزنی 0/1± 25/94 گرم در 12 عدد تانک و 4 تیمار با 3 تکرار قرار داده شدند. پس از دوره سازگاری، ماهی ها با جیره های حاوی 0، 0/5، 1 و 1/5 گرم بر کیلوگرم لایزوزیم به مدت 8 هفته تغذیه شدند. در انتهای دوره ماهیان زیست سنجی شدند و خونگیری به عمل آمد و شاخص های خونی بررسی شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد این محرک ایمنی در میزان رشد به-میزان حدودأ 26/37 گرم تاثیر مثبت داشته و بین تیمارها اختلاف معنی دار مشاهده شد (0/05>p). لایزوزیم جیره بر تعداد گلبول های سفید تیمارها با گروه شاهد تفاوت معنی داری را نشان دادند. بین تیمارهای آزمایشی در تعداد هموگلوبین نیز روند افزایشی مشاهده شد. شمارش افتراقی گلبول های سفید فقط در میزان لنفوسیت افزایش معنی داری بین تیمارهای آزمایشی و شاهد مشاهده شد، در بررسی میزان نوتروفیل بین تیمارها و شاهد اختلاف معنی داری دیده شد. هم چنین در مطالعه شاخص های بیوشیمیایی خون، مشخص شد که در هر سه فاکتور اختلاف معنی داری وجود داشت و روند افزایشی داشتند. با توجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد استفاده از دوزهای 1 و 1/5 گرم بر کیلوگرم لایزوزیم می تواند به بهبود فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی سرم و رشد این گونه پرورشی تاثیر مطلوبی داشته باشد.